1 (гыйнвар), 2021
Бу санда
БАШ МӨХӘРРИР СҮЗЕ
Рөстәм ГАЛИУЛЛИН. Яңа елда яңа ниятләр.............................................................3
ШИГЪРИЯТ ҺӘМ ЧӘЧМӘ ӘСӘРЛӘ
Илсөяр ИКСАНОВА. Юл булдымы – учак кабынган... Шигырьләр. ..........................4
Рабит БАТУЛЛА. Мур кырылышы. Кинороман. .........................................................9
Фирүзә ҖАМАЛЕТДИНОВА. «Илем» дияр өчен ил кирәк... Шигырьләр. .................74
Равилә ШӘЙДУЛЛИНА-МУРАТ. Карт шомырт хатирәсе. Роман. .............................79
Галия ГАЙНЕТДИНОВА. Яшим җирдә сөеп бу тормышны. Шигырьләр. ...............116
Рафис КОРБАН. Каргыш. Повесть. ...........................................................................119
КАРДӘШ ХАЛЫКЛАР ӘДӘБИЯТЫННАН
Юрий СЕМЕНДЕР. Әҗәткә дип бирелми вакыт...
Шигырьләр. (Р.Зәйдулланың кереш сүзе белән)......................................................149
ЕРАКТАГЫ УТЛАР
Айдар ЗӘКИЕВ. Тегермән. Хикәя............................................................................ 152
Руслан СӨЛӘЙМАНОВ. Айдар илендә ниләр бар? ...............................................163
ӘДӘБИ МИРАС
Борһан ШАҺИДИ. Ефәк хисләр. Шигырьләр. (Г.Рәхимнең кереш сүзе белән).......167
Әхәт ГАФФАР. Чигенмәс елга. Фаҗигаи поэма. ......................................................169
ГАЗИЗ ТАВЫШЛАР
Нәсим АКМАЛ. «Киләчәккә хатлар» килә тора.
(Һади Такташның тууына 120 ел).......................................................................172
Нәсим АКМАЛ. Җидегән чишмәләрнең серен ачкан әдип.
(Гомәр Бәшировның тууына 120 ел). ..................................................................173
ӘДӘБИ ТӘНКЫЙТЬ
Зиннур МАНСУРОВ. Өзгәләнгән күңел иҗтиһаты. .............................................174
ЗАМАНДАШЫБЫЗ
Ландыш НӘСЫЙХОВА. Шигырьләрне җиргә язам... ...........................................186
«Казан утлары» архивыннан. ...............................................................................185
Иҗтимагый-мәдәни тормышыбыздан....................................................................190
-
3 гыйнвар 2021 - 09:00Карт шомырт хатирәсе (дәвамы)Бу кечкенә генә, җыйнак кына өйдә шулкадәр рәхәт иде. Киемнәрен киптереп, тамакларын туйдырып, чәйләр эчеп җылынып алганнан соң, кичкә таба гына юлга чыктылар. Инде караңгы төшеп килгәндә, йөзгә бәреп яуган яңгыр астында тагын билгесезлеккә таба атладылар.
-
4 гыйнвар 2021 - 14:00Күп нокталар килә куясымҮҗәтлегем ташка кадак какты, Тәвәккәллек булды юлдашым.
-
7 гыйнвар 2021 - 17:00Яңа елда яңа ниятләрЯңа елда күңелегезнең имин булуын, ак ышанычлы һәм якты өметле теләкләрегезнең чынга ашуын телим!
-
12 гыйнвар 2021 - 12:00Яңа ел көткәндәБарыбер көтә җан бер фәрман Аллаһтан, Бер яшәп, мең төрле гыйбрәтләр алмактан...
-
15 гыйнвар 2021 - 11:00Тегермән– Артык борчылмагыз, абзый! Тегермән бикле, ачкычы үзегездә. Беркем дә керә алмаячак. Бурычны түләсәләр, янә эшли башлаячак, – дип, үз эшен җиренә җиткереп башкаруына бик тә канәгать булып, тәрәзәләре карайтылган «Волга»га кереп утырды егет.
-
15 гыйнвар 2021 - 16:00Шомырт ботагыннан җәя бөктем...Үкенергә хәзер бик соң бугай, Яшьлегемне озаттым мин шулай.
-
18 гыйнвар 2021 - 17:00Тегермән (дәвамы)Ул капкасын ачып кереп, күтәрмә астына яшерелгән, җирдә ятудан тутыга башлаган ачкычын алып, йозакка кагылуга йорт ишеге үзе ачылып китте. Аны каерып ачканнар.
-
19 гыйнвар 2021 - 13:00Мур кырылышыРуи сукмак буйлап, ашыгып, аска төшеп китте. Беатриса ике учы белән йөзен каплап, аланда калды. Ул озак елады. Соңыннан ниндидер карарга килеп, күз яшьләрен сөртте, тирән сулыш алды да сукмак буйлап кайтыр юлга чыкты.
-
20 гыйнвар 2021 - 09:00Мур кырылышы (дәвамы)Кардиналлар, һәркайсыгызның нинди хисапка сарай салдырганын да, яшерен эшләрегезне дә мин беләм, исемнәрегезне атамыйча гына, әйтәмен ки: еллар буе казнадан алган акчаларны, ике ай эчендә казнага кире кайтарырга. Христосыбызның бер ябынчасыннан башка һичнәрсәсе булмаган!
-
20 гыйнвар 2021 - 15:00КаргышИксез-чиксез су дәрьясы кочагында япа-ялгыз калган һәм бу һәлакәттән салам бөртегенә ябышып та котылыр әмәл таба алмаган бер мәлдә, Исламның миен бораулап, әтисе алдындагы шушы гаебе хәтеренә килеп төште.
-
21 гыйнвар 2021 - 11:00Мур кырылышы (дәвамы)– Әгәр дә Бонифаций исән калса, куркыныч түгел. Мин – Бөек Инквизитор, дисә, аны акылдан язган дип, тотып яндырачаклар. Төкер башына. Аны төрмәдән качкан Педро Бургос дип, кулга алачаклар, аутодафедә аның башы бетәчәк.
-
21 гыйнвар 2021 - 15:00Каргыш (дәвамы)Әтисенең хаклы булуын Ислам соңлап булса да, аңлаган иде инде. Ләкин вакыт машинасы тәгәрмәче бернигә карамый әйләнә икән шул. Бер бәйдән ычкынган кара айгыр бөтен киртәләрне җимереп, алга ыргыла, дөнья гаделсезлек сазлыгына батканнан-бата бара.
-
22 гыйнвар 2021 - 17:00Каргыш (дәвамы)Кояш офыктан күтәрелә башлагач, Ислам, ни дә булса эшләргә кирәк дип, агым уңаен чамалап, агымны кисеп, алга таба йөзә башларга дигән карарга килде. Агым аны елга буенча алып китәчәк һәм аның беркайчан да чиге булмаячак. Ә агымны кисеп йөзсәң, ике ярның берсенә барыбыр барып чыгарга мөмкин, дип фикер йөртте ул.
-
23 гыйнвар 2021 - 11:00Каргыш (дәвамы)Әтисенең юкка чыгуы аның да баш авыртуына әйләнде. Нишләргә соң? Полициягә хәбәр итәргәме? Анда да кеше юкка чыгу турында гаризаларны өч көннән соң гына кабул итәләр бугай. Кайтыр, тынычланыгыз, диярләр.
-
24 гыйнвар 2021 - 09:00Каргыш (дәвамы)– Башың эшли болай. Ну без аны базга бикләп тормабыз. Хәзинәне дәүләткә тапшырган өчен күпмедер процентын тапкан кешегә кайтарып бирәләр. Шулаймы? Шулай. Бу кешедән дә үлемнән коткарып калган өчен контрибуция түләттерергә кирәк. – Түләрме соң? – Түләр, яшисе килсә. Без бит аннан әллә ни күп нәрсә сорамыйбыз. Әйдә, утыр, киттек.
-
25 гыйнвар 2021 - 16:00ТормышНиләрдер алынган, Ниләрдер куелган. Һәммәсе бердәнбер Күңелгә җыелган.
-
25 гыйнвар 2021 - 17:00Каргыш (дәвамы)Сүттеләр буралылар иске җил тегермәнен. Ләкин Ислам гына анда бүтән кайтып күренмәде. Акчасын да күрмәделәр авылдашлары. Ә мәчетне изге урында, Октябрь революциясенә кадәр авыл мулласы яшәгән, хәзер буш торган Хәбибулла хәзрәт нигезе урынында төзеп куйдылар.
-
26 гыйнвар 2021 - 13:00Мур кырылышы (дәвамы)– Димәк, тәхеттә син түгел, сиңа охшаш җинаятьче утыра. Ул Бонифаций исеменнән фәрманнар яза. Салымнарны тагын да арттыра. Рәхимсез рәвештә гаепсезләрне утка ташлаттыра. Халык арасында имеш-мимеш йөри. Бонифаций гаделлек өчен көрәш башлады да, үзе рәхимсез түрәгә әверелде, имеш, син башың белән аттан егылып, шулай кинәт үзгәргәнсең, диделәр. Димәк, минем карында шул кабахәтнең токымы ята. Үтерәм мин аны тууга ук.
-
28 гыйнвар 2021 - 09:00Мур кырылышы (дәвамы)Олонсо аңлады, ул бәндәләрнең күңеленә шом өстәде, икеләнү уятты. Бәндәләр икегә аерылды, аларның яртысы тоткынны яклый, канга сусаган икенче яртысы юлбасар Педрога үлем тели иде.
-
29 гыйнвар 2021 - 17:00Айдар илендә ниләр бар?Башкортстан җиренең Бүздәк ягы әдәбиятыбызга күп кенә талантлы каләм ияләрен бирде. Фәрит Габдрәхимов, Хәким Гыйләҗев, Фәния Чанышева, Альберт Котыев... ХХI гасырның башында бу исемлеккә Айдар Зәкиев исемле яшь язучы да килеп кушылды. Кем ул? Нинди әсәрләр иҗат итә? Ничек яза?
-
30 гыйнвар 2021 - 09:00Мур кырылышы (дәвамы)– Карале, гүзәл, бай җирдә яши бу татарлар. Болгар – искиткеч шәһәр. Аңа кызыкмаган патшалар юктыр! – Кызыгалар икән, аны барыбер басачаклар.
-
31 гыйнвар 2021 - 09:00Мур кырылышы (дәвамы)– Хәбәр сал! Бөтен даругалар, барча илчәләр, барча төмәннәр гаскәр белән тиз арада биредә туплансын! Без җиһад өчен, дин сафлыгы өчен яуга чыгабыз! – Башы өсте, йөзем түбән, – дип, Күгелташ чыгып китте.
-
1 февраль 2021 - 17:00Шигырьләрне җиргә язам...Шигырьләрне бит мин җиргә язам, Сездән бары шунда аермам. Үзем корган һәр йорт – яңа куплет, Яңа урам – яңа поэмам!..
-
2 февраль 2021 - 09:00Каргыш (дәвамы)«Һәлакәтем шушы утрауда икән! Гомер буе кылган әшәкелекләремнең, ишеткән каргышларның чиге менә шушы икән», – дип уйлады ул һәм күзләрен йомып, тын калды.
-
2 февраль 2021 - 12:00Иске Бистә. ХатирәләрКүз алдында нәкъ шул көе! Без авылдан киләбез дә, – шәһәр шушы инде безгә!
-
2 февраль 2021 - 15:00Карт шомырт хатирәсе (дәвамы)«Нәфисә турында артык сүз язмагыз, бөтенләй сорашмасагыз, арурак булыр...» дип язганнар. Димәк, нәрсәдер булган. «Баласы да бар, исән генә Ташкенда яши» дигән хәбәргә дә сөенәм инде. Ул Солтангәрәй беләндер, чөнки «Солтангәрәй дә авылда тормый» дип язалар.
-
2 февраль 2021 - 16:00Чигенмәс елгаКош баласы ботак тапмый, Туган иле булмагач; Сандугачның көе ни ул Моңы җанга тулмагач?!
-
5 февраль 2021 - 10:00Балачакны сагынуСандыгымның төпләренә салдым, – Балачакны күлмәк белә кебек. Чыршы исе аңкый сыман аннан, Һәм мандарин исе килә кебек.
-
5 февраль 2021 - 13:00Мур кырылышы (дәвамы)«Ни өчен ул елап утыра соң әле? Күпме җаннарны кыйган сугышчы Тимер, берсеннән-берсе вәхширәк вакыйгаларны үз күзе белән күргән Тимер менә хәзер җебеп утыра.
-
6 февраль 2021 - 09:00Мур кырылышы (дәвамы)– Мин вәгъдәмне үтәдем, ике ир туганымның җаны бәрабәренә мин сезләрнең хатыны булырга ризалык бирдем. Мин сезләрнең никахлы хатыны. Хатын вазифаларын һич тайчанмый үтәрмен. Әмма вакыт кирәк, вакыт, күнегергә, бу мохиткә ияләнергә.
-
7 февраль 2021 - 17:00Карт шомырт хатирәсе (дәвамы)Хәлфә кызны күмәргә рөхсәт сорарга да бармады. Тере килеш газапланып пешеп үлгән сабыйны куенына кысып, җиргә тезләнеп, яраланган җанвар кебек кычкырды Габдрахман: – Аллаһының ачы каһәре төшсен безләрне бу хәлгә төшергән адәмнәргә! Йа Раббым, ни гаебе бар бу сабыйның, ни гаебе бар?! – дип, гаҗизләнеп, җиргә ятып үкседе.
-
8 февраль 2021 - 12:00Үтеп бара җәемШуны шәйләп алдым яңа гына: Мин бит гомер җебенең дә инде Августында яшимен икән.
-
8 февраль 2021 - 16:00Чайкама ла башны, аргамагым...Әҗәткә дип бирелми шул вакыт, Бер төшерсәң кулдан тезгенне.
-
9 февраль 2021 - 11:00Карт шомырт хатирәсе (дәвамы)Габдрахманнар гаиләсенең газапланып, катып-өшеп, ачлыкка интегеп, күпме үлем-җитем күреп, газиздән-газиз кызлары Әминәне югалтып, чак кына акылдан язмыйча, илгә кайтып килешләре.
-
9 февраль 2021 - 14:00Йолдыз ул, диярмен...Яшәдем. Яшьнәдем, чикмәдем һич иза, Йолдыз ул, диярмен, яусын кар – мин риза!
-
10 февраль 2021 - 10:00Ефәк юлыЮл – тормышның башы, яшәешнең, Юл булдымы – учак кабынган. Бөек Ефәк Юлы.
-
10 февраль 2021 - 13:00Карт шомырт хатирәсе (дәвамы)Оныгыңның өйләнгәнен күр инде син! Тизрәк кайтсыннар иде инде. Себердә туган Әминәгә дә ун яшь тулгандыр.
-
10 февраль 2021 - 14:00Түмгәк бар...Баксаң-күрсәң, һәрбер чорда Түмгәк бар... Абындыра. Ә үткән бит (ул безнеке!) Барыбер сагындыра.
-
11 февраль 2021 - 14:001391 елны хәтерләпЛәкин аксак үткен телле: – Юк, – ди, – башка чарам, Кача алмам, яу кырында Мин җиңәргә барам.
-
13 февраль 2021 - 09:00Карт шомырт хатирәсе (дәвамы)Зөһрәнең күзләреннән яшь ага, әрнүле дә, шатлыклы да күз яшьләре. Унбер ел буе көттеләр бу көнне. Үзәкләре өзелеп, Алансуны, әти-әниләрен, берүзе аерылып калган унбиш яшьлек кыз бала Нәфисәне сагынып яшәделәр.
-
14 февраль 2021 - 09:00Карт шомырт хатирәсе (дәвамы)«Камил бәгърем, үзеңнең егерме биш яшьлек гомереңдә нәрсә генә күрдең соң син?! Ун елын Себердә газап чиктең, бары бер ел иректә яшәп калдың. Бер ел бәхетле гомер!..."
-
14 февраль 2021 - 16:00Яшьлекне сагынуКөймә килә Идел суын ярып, Ә көймәдә – ике бәхетле. Шулчак күңел никтер сагынып куйды Синең белән үткән яшьлекне.
-
15 февраль 2021 - 11:00Карт шомырт хатирәсе (дәвамы)Нәфисә сүзгә кушылмыйча гына, үз уйларына батып утыруында булды. Әйтерсең, сүз аның язмышы, тиздән үзенең ир хатыны булачагы, бу өстәл артында утыручы кәттә ир белән авызы тулы алтын тешләрен балкытып елмаеп утыручы юантык хатын Нәфисәнең каената-каенанасы булачак кешеләр түгел, бу сөйләшү Нәфисә өчен ниндидер бөтенләй дә ят хатын хакында бара.
-
16 февраль 2021 - 11:00Карт шомырт хатирәсе (дәвамы)Ә ятим Сәетнең ураза тотканын белгән укытучылар, малайның көчләп авызын ачтырып, су салдылар. Әнисе беркайчан ул эшне эшләмәде. Елап бер читтә басып торган ятим малайның янына килеп, бер сүз дә әйтмичә, башыннан сыйпап узды.
-
16 февраль 2021 - 12:00Бәхеткә – юлМең газап аркылы чыгасы. Батасы, калкасы, янасы, Барысына-барысына чыдасы. Бәхеткә юл ерак...
-
25 февраль 2021 - 14:00Сагынып, тагын кайттыкБезне көткән таныш бусага. Без бит шушы нигез балалары Үзебезгә алтмыш тулса да.
Телефон АО «ТАТМЕДИА»: (843) 222 09 84