03 (март), 2023
ШИГЪРИЯТ ҺӘМ ЧӘЧМӘ ӘСӘРЛӘР
Гөлүсә БАТТАЛ. Мин үзем дә уллар үстерәм... Шигырьләр. ...........................3
Рабит БАТУЛЛА. Хикәяләр. ................................................................................9
Эльвира САФИНА. Җыр-биюләр безне көчле итә... Шигырьләр. ...................25
Фирдүс ГЫЙМАЛТДИНОВ. Урда ханы Үзбәк. Роман. .......................................29
Роберт СӘЛАХИЕВ. Башымда хыяллар кәрваны... Шигырьләр. .....................91
Ринат МӨХӘММӘДИЕВ. Галимә туташ. Хикәя. .................................................95
ЕРАКТАГЫ УТЛАР
Муса ЧАХОРОВСКИЙ. Минем гомер – ерак бер ил... Шигырьләр.
(Ленар ШӘЕХ тәрҗемәләре.) .............................................................................111
«СЕЗ ИҢ ГҮЗӘЛ КЕШЕ ИКӘНСЕЗ!» ӘДӘБИ КОНКУРСЫ
Ркаил ЗӘЙДУЛЛА. Кани калды Нишапур... Хикәя. ...........................................114
«КАЗАН УТЛАРЫ»НДА – «АГЫЙДЕЛ»
Мөнир КУНАФИН. Әдипләр иңендә халык сүзе һәм какшамас намус ята.
(«Агыйдел» журналына – 100 ел). .......................................................................122
Хәсән НАЗАР, Гүзәл СИТДЫЙКОВА, Кадим АРАЛБАЙ, Гөлфия ЮНЫСОВА, Әхмәр ҮТӘБАЙ, Гөлнур ЯКУПОВА, Салават ӘБҮЗӘР, Йомабикә ИЛЬЯСОВА, Таңсылу КАРАМЫШЕВА, Лилия САКМАР, Хисмәтулла ЮЛДАШЕВ, Тамара ИСКӘНДӘРИЯ, Айсылу ГАРИФУЛЛИНА, Зөлфия ХАННАНОВА, Галия КӘЛИМУЛЛИНА, Гөлназ КОТЫЕВА, Лариса АБДУЛЛИНА шигырьләре. ..............125
Рәшит СОЛТАНГӘРӘЕВ. Татар белән башкорт. Хикәя. ...........................................132
2023 ЕЛ – ДАСТАННАР ЕЛЫ
Лилия МӨХӘММӘТҖАНОВА. Дастаннар – үткәннәрнең сабыр сурәте. ..................160
ФӘН Дания ЗАҺИДУЛЛИНА. Рәшит Сүнәевнең гыйлем галәме. ...............................170
ИДЕЛ БУЕ БОЛГАР ДӘҮЛӘТЕНДӘ ИСЛАМ ДИНЕН КАБУЛ ИТҮНЕҢ 1100 ЕЛЛЫГЫ
Илдус ЗАҺИДУЛЛИН. Татар сәүдәгәрләре ислам динен тарату системасында
(XVIII гасырның икенче яртысы – XIX гасырның беренче яртысы). .........177
КИТАП КҮЗӘТҮ
Әзһәр ШАКИРОВ. Әхсән хатларында моң ята. ...................187
«Казан утлары» архивыннан. ................................................168
Иҗтимагый-мәдәни тормышыбыздан. ..................................190
-
Көтелгән бураным
Син минем һаман да көтелгән бураным! -
Толстой эзләре
Шау-шу арасыннан тынлык эзлим Толстой моңы сеңгән Казанда. -
Ышанам
Күпмегә сузылыр бу афәт? Китмәскә уйлады, ахрысы... -
Йөрәкләрдә яз иде
Яратудан янган битләрне, Үбә, үбә назлап иркәләде. -
Бер бөртек
Җан бит ул – бер бөртек, бер генә. Алмашка юк бүтән сыңары. -
Әдипләр иңендә халык сүзе һәм какшамас намус ята
«Агыйдел» исемле айлык әдәби-нәфис һәм публицистик журналыбыз 1923 елның мартында «Яңа юл» исеме белән чыга башлый. -
ӘҖЕМ ХАН
...Ә менә сине, олуг хан хәзрәтләре, тәхетеңнән бер ябай гына юлбасар да төшерә ала, йолкыш кына Мәскәү кенәзе дә сине бу тәхетеңнән йолкып ала-ала. -
Давыл
Дәшми генә торып калдык шулай Давыл каршысында тезләнеп... -
НАЗИК ҮТЕРЕШ (хикәя)
– Соң бит инде, куна кал, институтка моннан гына китәрсең! – диде Әлизә ханым. Егет риза булды һәм шуннан бөтенләйгә калды. Кырык яшьлек хатын егерме ике яшьлек егетне каптырды, Миндияр теләгенә иреште. -
Сәлам бирәдер...
Иртә. Метро. Таныш түгел берәү Карап бара миңа нигәдер. -
Дастаннар – үткәннәрнең сабыр сурәте
Татарда дастан барлыкка килү тенденциясе һәм эпик иҗатка омтылышның тамырлары бик тирәндә. Халык күңелен тетрәндерерлек вакыйгалар һәрвакыт зур иҗат булып бәреп чыга һәм күләмле җитди әсәр буларак таныла, ә дәүләт тоткан татарның озын-озак тарихы андый вакыйгаларга бик бай. -
Нәтиҗә
Иң кыены – үз-үзеңне җиңү, – Моны борынгыдан әйткән күпләр. -
Анага
Бәгыреңнән өзеп озаттың син – Белми – кая, белми – ни өчен? -
Улым бии
Сәхнә уртасында улым бии! Минем күзләр бары аңарда. -
Рәшит Сүнәевнең гыйлем галәме
Р.А.Сүнәев – гаҗәеп ачышлары өчен дөньядагы иң мәшһүр бүләкләргә ия булган галим. -
Әле генә
Еш кына далага кайтам, елганың бормасында Ак тирмәләр канат кага, яшәеш башы – шунда. -
40 көн
Кырык көн тоташтан төш күрәм... -
Кайтам, дисә...
Өзгәләнә җаным, бәргәләнә Яшьлек искә төшкән чагында. -
Әхсән хатларында моң ята
Хатларны укый башлагач, нишләп Әхсән Фәтхетдин ничәмә-ничә еллар буе Равил Фәйзуллинга хатлар язып торган, болар бит үзе бер роман дип аптырадым? Ир кеше, гадәттә, хатлар язарга яратмый, язса да, сирәк кенә газиз әнкәсенә яки сөйгәненә яза. Ә монда язучысы кем диген – художник. Мин аларны хат яза торган кешеләр итеп күз алдыма китерә алмый идем. -
Ырашкы
Җаным өши – җир генәмне талау да сатыш. -
Алай булмый
Их, нигә кырмыска көләч, чикерткә эшчән түгел. -
Татар сәүдәгәрләре ислам динен тарату системасында
XVI гасырның икенче яртысы – XVII йөздә татарлар арасында сәүдә белән шөгыльләнүчеләр булмаган түгел. Әйтик, күпсанлы Казан кирмәне гарнизонына кышка азык-төлекне татар алыпсатарлары туплап биргән. -
«Минем йортым читтә тора»
Кайдадыр упкыннар убыла, Гөрселдәп егыла кыялар... -
Әйт миңа
Шулчакта... хәсрәтле йөзләргә Ниһаять, елмаю җәелер. -
ТАТАР СӘҮДӘГӘРЛӘРЕ ИСЛАМ ДИНЕН ТАРАТУ СИСТЕМАСЫНДА (дәвамы)
XVIII гасырның икенче яртысы – XIX йөзнең беренче яртысында татар шәһәр җәмгыятьләре оешу, нигездә, Урта Азия дәүләтләре һәм Казакъ даласында сәүдә итүнең нәтиҗәсе буларак күзаллана. -
Елмаям
Ваз кичәм ничә кат... Ничә кат Шайтанга сатылган дөньядан... -
КАНИ КАЛДЫ НИШАПУР... (хикәя)
Әйе, кайтмыйча ярамый иде. Шәйхулла абыйның соңгы гозеренә колак салмасаң, Аллаһның каргышы төшәр. Кайчандыр ул Айдарның яраткан укытучысы иде. Остазы! -
Яз шатлыгы
Кояш сипкән якты нурлар белән Челтәрләнә карлар катлавы... -
Ил баласы
Кай чак була кыен, бик кыен. Күңелемә, илем, кил, сыен! -
Салкын, димә!
Салкын, димә! Салкын, димә әле! -
Буран шул ук
Буран шул ук, күңел генә элеккеге түгел лә... -
Сине уйлаганда
Сине уйлаганда гүзәл гамьнәр Үзләренә тора гел дәшеп... -
Укытучы куйган билге
«Тел ачкычлары бирә күр минем газиз балама, Күңеленә гыйлем нурын, яктылыгын салгала. -
Халкым минем
Халкым минем – шанлы халык ла ул, Еракларга киткән даны да. -
Җәй тәме ул – җиләк
Минем өчен җәй тәме ул – җиләк, Туган якта үсә торганы! -
Чишмә юлың
Телсез калган суга йөргән юлың. Чишмә суы челтери улакта... -
Кочаклыйм
Кочаклыйм үзеңне – Кояшка сусаган Дөньямда сиңа да, миңа да урын бар!