6 (июнь), 2018

Бөек Ватан сугышы башланганда, миңа унбер яшь тулган гына иде. Без дүрт кеше: әтием, әнием, мин һәм өченче яше белән баручы энем Хәйдәр бик тә дус, бик тә тату бер гаилә булып яшәп ята идек. Әтием белән әнием укытучылар, мин шул елны дүртенче классны тәмамлап, бишенчегә күчкән бер малай идем. Өстәвенә ул елны без барыбыз да бик дулкынланып, бик куанып тагын бер вакыйга көтә идек: әниебез тиздән безгә кечкенә бәби алып кайтырга тиеш иде...

Менә «интернациональ» тәрбиянең нәтиҗәсе. Рус та түгел, татар да түгел – маңкортлар.

– И-и, Алла бәндәсе! Кичә генә оешмагызга билгеләнгән яңа хуҗа Илдар Сафаев синең ярдәмең белән терелгән бәгырь җимешем бит, Илмәт энем!

Монда бүтән кайтмасыңны беләм, әмма никтер килдем, килдем шул...

Безнең балачак – ертылган китап... Яланаяклап узылган этап... Калды йөрәктә, Калды еракта, Уеннан туктап, сыкрап та сыктап!

Хәтта бер йотым суың да гомердәй кыйммәт синең!

Моңзар кисәк кенә сикереп торды һәм компотны шеф-поварның битенә сипте! Моны күреп, сакчылар аның өстенә килә башлады. Егет чытырдатып күзләрен йомды...

Әни дә юк инде... Песи дә...

Мин инде яшәп арыган яшәмәгән дә килеш...

Мин кайттым сине сагынып, сөюем сүрелмәде...

– Әлү, кайсыгыз әле бу? – дип, кесә телефонына акырды Хәррәм абзый. – Залда, өстәл почмагында бер папка документлар булырга тиеш, тиз арада берәр кая алып чыгып яндыр шуларны!

Баладан да кадерле бу дөньяда берни юк!

Болыннарда шәүләң чагыла...

Бер тарафтарак яшәгәнлектән, Илдар Юзеев белән композитор Зиннур Гыйбадуллин күпер төбендәге азык-төлек кибетендә очрашкалыйлар икән.

Бөтен рәхмәтләрне ничек әйтим? – Син юк, әнкәй...

Язучы һәм журналист Әхәт Гаффарга бер үзешчән шагыйрь шылтырата.

Ит табагыннан тырпаеп чыгып торган озын ботларны күреп, әллә нишләп киттем. Кинәт йөрәгем убылып төшкәндәй булды, кулымдагы шулпалы кашыгым төшеп китте, аркаларым чәнчешеп, бөтен тәнемә ут йөгерде. Мин әткәйгә күтәрелеп карадым. Ул шунда ук күзләрен яшерде... – Сез нәрсә?! Әллә!!! Мин өстәл артыннан атылып чыктым да ишегалдына ташландым. – Каракай! Каракай! Каракаем!!! Юк... Ул юк иде...

Әй, онык, онык! Уйларда гына яндырасың ла! Үз тиңең беткәнмени соң, йә?! Изулдә... Өйдә элеккеге тынычлыктан җилләр исте: сары чәч үз тәртибен урнаштырды. Мәрфуга намаз укыганда, дивар селкетерлек итеп музыка акырту, телевизор кабызу, лар-лар телефоннан сөйләшү – никадәр генә кисәтсәң дә, колакка эленмәде. Бервакыт Изольда аның намазлыгы өстендә аяк тырнагын кисә иде...

Башындагы ак яулыгы белән йөзен каплап баскычка кырын яткан карчыгын күреп, Шаһидулла бабай эсселе-суыклы булып китте. Тез буыннарының калтыравын җиңә алмыйча, карчыгы янына килеп утырды да дерелдәгән кулы белән әкрен генә аның иңенә кагылды: – Сиңа әйтәм, башың әйләнде мәллә? Карчыгы җавап бирмәде...

Өзелмәде, түзде кыллар, Ир йөрәген моң сынады.

Минем алда – Тукайның дусты һәм балаларга матур-матур әкиятләр, хикәяләр һәм шигырьләр язган хөрмәтле әдип Фәхрелислам Агиевның «Мәрхәмәт» китабы.

Ә иртәнгә ул Иртәгә Койрык болгап узачак. Төн үтүгә, чөнки ул да Шул ук Бүген булачак...

Җәй эссесе – кочагында, Ат пошкыра. Черки безли.

Хәзерге татар әдәбият фәнендәге эзләнүләрнең, табыш казанышларның фәнни-нәзари нигезен, мөһим тенденцияләрен билгеләүче галимнәрнең берсе – филология фәннәре докторы, танылган текстолог, Татарстанның атказанган фән эшлеклесе Зөфәр Рәмиев.

Берни аңламаган Илдар Юзеев: – Зиннур, миңа да шул кул-аякларың белән телсезләр телендә генә сөйлә әле, – дигән.

Кышкы урам. Ишеп карлар ява, Мин тунымны салып йөгердем.

– Ә-ә-ә... ату сез, абый, номерны ялгыш җыйгансыз инде... Телефонның «пип-пип-пип!» дип өзгәләнгәнен дә, погонлы кешеләрнең бәдрәф ишеген ватып керүләрен дә хәтерли Хәррәм абзый, ә менә калганын үтерсәләр дә хәтерләми, үтерсәләр дә...

Мин битараф, җаным, әллә нигә Таш йөрәккә янә әйләндем.

Иң әүвәл дә, иң соңгы да булып, Тирбәләбез дулкын кочагында...

Уянып китәм яшәүдән, Тирәмдә – чынлык кына.

Кай арададыр үзенә якын, кадерле булып өлгергән бу малайдан аерылу Искәндәргә авыр иде. Китәсе килми, аның белән җитәкләшеп, нәрсә турында булса да сөйләшә-сөйләшә, бергәләп урамнардан атлыйсы иде!.. Мондый сәер халәттән котылу өчен, кырт борылды да эре адымнар белән ишеккә таба атлады. Тик соңгы тапкыр малайны тагын бер кат күреп каласы, үзендә моңарчы барлыгы да беленмәгән хисләр өермәсен кузгаткан кечкенә кешене хәтеренә сеңдерәсе килү теләге аны тукталырга мәҗбүр итте.

Ишек ачарсың бит, бусагаңа, Җылы эзләп, кабат мин килсәм?

Биек тау түбәсе бар. Төнгә кадәр, җитәкләшеп, Шул тауга менәсе бар.