06 (июнь), 2023
ШИГЪРИЯТ ҺӘМ ЧӘЧМӘ ӘСӘРЛӘР
Фирүзә ҖАМАЛЕТДИНОВА. Килә тын сукмактан үтәсем... Шигырьләр. ........3
Нәбирә ГЫЙМАТДИНОВА. Ике рәссам. Повесть. .............................................8
Гөлназ ГАРИПОВА-ДЕНИЗ. Күкләрне туз дип белдем лә... Шигырьләр. .......34
Фәнәвис ДӘҮЛӘТБАЕВ. Кояшы бар күңел өметле ул... Шигырьләр. ...............89
Рәис САФИН. Язмыш сукмаклары буйлап. Повесть. .........................................93
«СЕЗ ИҢ ГҮЗӘЛ КЕШЕ ИКӘНСЕЗ!» ӘДӘБИ КОНКУРСЫ
Асия ЮНЫСОВА. Сылукай. Бәян. .........................................................................39
ЯҢА ИСЕМНӘР
Гөлназ НУРИЕВА. Соңарганчы, бер тын алсаң иде... Шигырьләр. ...................130
КАРДӘШ ХАЛЫКЛАР ӘДӘБИЯТЫ
Улугбәк ХАМДАМ. Бер чынаяк су. Хикәя.
(Үзбәкчәдән Факил САФИН тәрҗемәсе.) ................................................................134
ПУБЛИЦИСТИКА
Римзил ВӘЛИЕВ. Нокталы өтер, ягъни милләтне саклау серләре. ....................140
ӘДӘБИ ТӘНКЫЙТЬ
Венера МАКАРОВА. Борынгы мифның яңача укылышы.
(Илгиз Зәйниевнең «Мәдинә» әсәренә бәяләмә);
Илгиз Зәйниевнең «Өйләнәм. Тат» комедиясендә көлке үзенчәлекләре. .......157
Фотоархив: Флүс Латыйфиның тууына – 80 ел. ...................................................166
2023 ЕЛ – ДАСТАННАР ЕЛЫ
Түләк китабы. (Лилия МӨХӘММӘТҖАНОВАның кереш сүзе белән). ................168
УКУЧЫЛАРЫБЫЗ ИҖАТЫ
Марсил КАДЫЙРОВ. Кәҗә белән юлбарыс хикәяте. ...........................................185
ГАЗИЗ ТАВЫШЛАР
«Татар моңын яшәтерлек яшьләр килә...» (Венера Гәрәеваның тууына – 80 ел). .....188
Хушлашмый да китеп барды... (Фәннур Сафинның тууына – 75 ел).
Сәхифәне Нәсим АКМАЛ алып бара. ...........................................................................189
Иҗтимагый-мәдәни тормышыбыздан. ..........................................................................190
-
Юатчы, заманым
Юатчы, заманым, өмет ул алда, дип, Бер яхшы сүздән дә йөрәгем җылына... -
Бер күрүдә
Бер күрүдән таныйм Мәхәббәтне -
БЕР ЧЫНАЯК СУ (хикәя)
Көтмәгәндә, миңа сәер бер йомыш куштылар. Нигә миңа куштылар? Белмим. Кем тарафыннан һәм ниндирәк вакыйга уңаеннан кушылган йомыш булды бу? Монысы да хәтердә калмаган, нигәдер исемә дә төшми. Хәтердә калганы шул – кичке караңгылык төшкәнче пар атка җигелгән иске-москы төялгән арбаны каядыр илтеп җиткерергә тиешмен икән. Һәм вәссәлам! -
Шигырь чыга
Уйлау җитә – шигырь килеп чыга, Җен чыккандай чүлмәк эченнән. -
ИКЕ РӘССАМ (повесть)
Һәркемнең үзенеке: укытучыга – мәктәп, ә рәссамга остаханә кадерле. Чөнки яшәткән-дәртләндергән, гомерен озынайткан иҗат рухы белән дөнья бәһасе дуслары шунда. Бу «визитёр» бер ритмга салынган тормышын бутап ташлагач, ботка ашалмады, чәй эчелмәде, аннан да хәтәррәге – күңелдә бер генә дә яңартырга теләмәгән хатирәләр уянды. -
Туган телем кебек
Ушларымны җыя алмый торам, Туган телем кебек хәлләрем... -
ИКЕ РӘССАМ (дәвамы)
Халык ураткан мәйдан уртасында ирләр көрәшә, ә арткы планда бүрәнә өстендә ике егет капчык белән сугыша. Икесенең дә баш түбәсендә кәләпүш. Биленә таянган Авзал: – Яшь егетләргә ник түбәтәй кигездегез? – диде.– Түбәтәй татарның мескенлеген күрсәтә. Ул сәләмәдән котылырга безгә. Төркия патшасы Ататөрек беләсезме нишләгән? Кара баулы калпакны тыеп, Аурупа үрнәгендә киң кырлы эшләпә, костюм-чалбар кияргә дигән закон бастырткан. -
Бер...
Сүнгән йөрәк башка кабыналма... -
ИКЕ РӘССАМ (дәвамы)
Хатын биш бармагын бөкләде: – Тот! Алик, килче бирегә! Апын-төпен атлаган малайның күз кабагы шешенгән, ул сөт кенә эчмәгән иде. – Нәрсә, анай? Матуркай улын Бакыйга таба этәрде: – Исеңдә тот, атаңның үлемендә ул гаепле! -
Агып барам
Астан өскә карыйм. (Астан – өскә!) Бер Аллаһым өстә – шуңадыр... -
ИКЕ РӘССАМ (дәвамы)
Диңгез, комлы яр буе... Төсләр нурына коенган шәрә алиһә... Һа, «асыл кош» көндәшеннән көнләшеп үләчәк! Әгәр Авзал киндердәге кызга гашыйк булса? Ул бит чынбарлыкта юк, ул хыялда гына! Хисләнгән яшь рәссам күз карашы белән генә алиһәсен иркәләмәкче, дисә, кан тамырлары бозланып катты. Киндердән аңа Сафия карап тора иде... -
Йөрәк тәрәзләрен шигырь чиртә
Мәхәббәтне баш таҗыдай үргән Бу – минем Йөрәк. -
Син көтүдә икән...
Үз көчеңә ышанасың икән – Кирәк түгел, кермә көтүгә! -
Бер мосафир...
Мин һаман да, мин һаман да әле Бер мосафир гомер юлында. -
Нокталы өтер, ягъни милләтне саклау серләре
Җанисәпнең шаккатыргыч саннары. 2023 елның гыйнвар ае татар халкы тарихына керәчәк. Киләчәк буын галимнәре нәкъ шул көннәрдә матбугатта, телевидение язмаларында һәм Интернет челтәрендә күренгән кайнар фактларны, кискен фикерләрне табачаклар. -
Әманәт
Бүген төштә Җәбраилне күрдем: колач җитмәс канатларын җәйгән; -
Нокталы өтер, ягъни милләтне саклау серләре (дәвамы)
Сигез миллионлык милләт булып калыйк, дисәк... -
Бер очкын...
Ялмый ут, ялмый ут дөньяның Итәге янамы, күлмәге?.. -
Язмыш сукмаклары буйлап (дәвамы)
Тәрәзә янында басып, шушы тамашаны марляга уралган мескен хәлдә күзәттем. Күңелләрем тулып китте. Тамырларым буйлап әле башымны әйләндергеч кайнарлык, әле тәннәремне чымырдатып, салкынлык йөгереп үтте. Бугазыма тыгылган төер күз яшьләрем булып акты. -
Мин башка бүгеннән. Үзгәрәм.
Мин башка бүгеннән. Үзгәргән. ...Мин тудым бу Җиргә яңадан. -
Язмыш сукмаклары буйлап (дәвамы)
Халыкта: «Күрәчәгең күрми, гүргә кереп булмый» дигән бик тә гыйбрәтле гыйбарә бар. Язмыш безне дә башыбызга да килергә мөмкин булмаган, чәнечкеле тимер чыбыклар белән уратып алынган, тәрәзәләре тимер рәшәткәләр белән ныгытылган төрмәнең күрешү бүлмәсендә очраштырып тетрәндерде. -
Язмыш сукмаклары буйлап (дәвамы)
Соңгы елларда борчып, үзен бик белгертә башлаган йөрәгем чәнчеп-чәнчеп сыкрый башлады. Калак сөяге астын нидер боргычлап куйды. Тыным кысылды. Күз алларым караңгыланып китте. Аңымны җуеп, мин идәнгә ауганмын... Хастаханәдән чыкканда, мин инде ресторан директоры түгел идем. -
Флүс Латыйфиның тууына – 80 ел
Фотоархив -
...Колагыңа пышылдады кемдер нидер
Абау инде! Хет үзеңне ярат!» ...кемдер нидер пышылдады кебек... -
Без бу җирне танымабыз инде
Без тарихта яңа туган бүген. Юлга чыктык... Үзебезнең илгә! -
Язмыш сукмаклары буйлап (ахыры)
Бүлмәдә шомлы тынлык урнашты. Мин чатнап кипкән авызымны ачып, катып калган телемне әйләндереп, берни әйтә алмадым. Башымны игән хәлдә тынсыз калдым. Гаепсезлегемне әйтеп акланырга тырышу урынсыз иде. -
Азан
Таң алдыннан мизгел кайтавазы – Манарадан ишетелә азан. -
Ике рәссам (ахыры)
Йөрәк комлы ярдагы балык кебек өч кенә тапкыр сикерде. ... – Кил, улым, – диде атасы. – Тукта, әти, мин әле тегермән күренешен төгәлләмәдем! – Борчылма, улым, адәм баласының җирдә өч көнлек эше кала. Әле генә бодай тарттырдым, кил. Тегермәнче әтисе аның чәченә учлап-учлап он сипте. Тирә-як агарды, агарды, агарды. Мәңгелеккә юл бик кыска иде... -
Хат
Йолдызлардан хатлар яздым – Күктән укыгыз безне... -
Улыма
Кулларың кулымнан аерылган, улкаем, Бәйләнгән җепләрне саклыйм күк мин генә. -
Көткәндә
Күзләрем юлларда... Көтәләр. Күзләрем юлларны үбәләр. -
Сүзләргә теләк
Теләк өчен дә түлисе икән безләргә. Рәхим-шәфкать бирче, Раббым, кайчак сүзләргә!