12 (декабрь), 2018

Син, Батулла, керәшен булып тугансың, керәшен булып язасың, керәшен булып үләрсең, ахрысы!

Теге якка берүк күз салмагыз – «Тегеләр»дән башка берни дә юк!

Туган җирең сагынудан, балам, Йөрәккәең тоташ ярамы?

Үкенерлек яшәмәдек бугай, Тормышыбыз булды, дип, сансыз. Җаннардан да газиз туган җирдә Туфрак булыр өчен туганбыз.

Мөселман ай календаре буенча 1440-1441 һиҗри еллар

Кылдан нечкә – кыз баланың язмышы, Кыл өстендә – кыз баланың бармышы.

Ул чакта мин үземне инде үсеп җиткән малай итеп хис итә идем.

Егылып, йөзтүбән карга чумдым, әмма туктап калмадым, үрмәләсәм-үрмәләдем, барыбер кире тордым һәм алга ыргылдым. Кар көрте итегемне йолкып алды.

Ул – синдә, ул – миндә Сулкылдый җан булып, тән булып. Гөлләрдәй шыта да ямь булып, Сарыла сабыйга гамь булып.

Моннан хәтсез еллар элек кирилл алфавиты, яңалифне алыштыру белән канәгатьләнмичә, хәзерге графикага парлы хәрефләрне (я, ё, ю, е) ияртеп керде, авазларның үз хәрефләрен кысрыклап, шулар урынына урнаштырды.

Атлап киттем, дигән чакта Аяктан тотканнар бар. Алда көлеп, арттан килеп Җилкәгә сукканнар бар.

Нурлан Ганиев шигырьләре белән беренче танышуым. Җырлап торалар, вәзен, ритм ягыннан аксау юк.

Бүген бишектә син. Ә иртәгә Ике кулың ике ишектә... Икесен дә ачмак булырсың син, Бик керәсең килеп ничек тә.

«Казан утлары» журналының быелгы 10 нчы санында «Яңа исемнәр» рубрикасында басылган «Әкиятсез балачак» повестен укый башлау белән, үз эченә бөтереп алып кереп китте дә, укып бетермичә «җибәрмәде».

Җанымның кыйналган чаклары, Җанымның кыелган чаклары. Беркем юк янымда-якында Шул җанны якларлык-сакларлык.

– Таптым... Ур-ра, таптым... Юлны таптым, әти, – дип, җан-фәрман кычкырып, башымдагы колакчынлы бүрегемне салып, югары чөеп җибәргәнмен.

Бер дошманы юк – никадәр Төртмә сүзләр, сатира, Пародия язып та!

Киткәнеңә күпме вакыт үтте. Үзгәрдеме дөнья? Үзгәрде!

– Нигә атна саен гимн алыштырып торалар икән? – ди.– Хатын-кызның гына бүген әйткән сүзе иртәгә ярамый. Хөкүмәттә чүтеки ир-атлар утыра бит, – ди.

Минем алдан тартучым да, арттан этүчем дә булмады.

И туганым, дәрт-дәрманың аман чакта Нәүмиз җилне очратсаң да чык бер дога, – Төпсез Вакыт коесына убылачак Гомереңнең чыгыры да, чылбыры да.

Хуҗа Бәдигыйның нәсел чыгышы, ата-бабаларының туган җире турында әлегәчә төгәл билгеле түгел иде. Аңа багышлап чыгарылган китапта язылган «Габделгазиз улы Габделбадыйк Мичәннән чыккан» дигән хәбәр дөрес булмады...

Хуш, авылым, газиз туган ягым! Кайтып әйләнермен бер тагын...

Мине эшсез калдырдылар. Кыскартуга эләктем.

Бәхетеңне эзләп менәр идең – бик текә яр...

Сәкинә гарәпчәдән «тынычлык», «сабыр холыклы» дип тәрҗемә ителә.

Тау артында тагын таулар, – Биегрәк һәм серлерәк... Ап-ак түбәләрен күргәч, Алгысынып тибә йөрәк.

Бер вакыйганы искә төшерде Шәрәфи, сугыш вакыты. Әтисе фронтта, бер абыйсы да шунда. Әнисе аны ялгызын өйдә бикләп эшкә киткән. Өстенә кияргә киеме дә, аягына гәлүш тә юк. Пес итәргә чиләк калдырганнар. Өйалдына чыгышлы. Тәрәзәсез. Берзаман ап-ак сарык бәрәне, арт аякларына басып, ишек пыяласына шакый. Ул күзләрен уып карый, өнеме бу, төшеме? Каян килгән бәрән?

– Без бергә булырга тиеш! – Ә син һәммәсен дә уйлап бетердеңме? Мин бит ике бала анасы! – Балалар безгә комачауламый! – диде Вахит, үз карарын үзгәртмичә. – Мин ул хакта да уйладым! – Фатирың – бер бүлмәле, өчебез бергә килеп керсәк, безне кая урнаштырып бетерерсең?

Пошынып әрле-бирле йөргән анасының хәзер нидер кузгатып, туздырып атарга да күп сорамаганлыгын белгән Дәүләтҗан, беравык сүз катырга шүрләбрәк торды...

Авыл ялгыз, авыл ятим, Этләр дә өрми ялгыш...

Әйтерсең, аның йөрәгеннән тамыры белән бөтен яшәешенең мәгънәсен, ямен йолкып алдылар да, капканы ачып, җилгә аттылар.

Озак елады кыз. Әнисенең йөрәге чыдамас, менә-менә капканы ачып, кызын күкрәгенә кысар, дип өмет итте. Кыйнаса да, каргаса да риза, тик кертсен генә. Барыр җире юк иде аның.

Узып барасыңмы? Йә, хуш инде, Тарих битләрендә – урының.

Айзидә, сулкылдавын басарга теләп, Тимерханның караватыннан салдырып алган мендәр тышлыгы белән юеш битен сөртте...

Картлык шатлык түгел, дисәләр дә, Күңелдә көз түгел түгелен.

Тик соң иде инде. Сүз бит ул аткан ук кебек. Кире әйләнеп кайтмый. Барып кадала да җанны яралый.

Тирә-юньдәге тынлыкны бозмый, сиздерми генә бу икәүнең өстенә күк гөмбәзе ишелеп төште дә, кайчандыр бербөтен булырга омтылган әлеге ике җан арасына упкын булып ятты.

Бер мизгел бүре белән яшь хатын күзгә-күз карашып тордылар. Җанвар амбразурага күкрәген куйган батыр кебек, урыныннан кымшанмады. Нәрсәдер аңлатырга теләгән бүре, сыртын кабартып, кыска гына итеп улап алды.

Ә Газиз кайда соң? Нигә ул эзләп килмәгән?

Һәм, ни өчендер, күпме үҗәтләнеп тә өйрәнә алмаган, үземә буйсынырга теләмәгән, киребеткән шул гармунны сагынам.

Кыз баланың кылдан нечкә язмышы. Тормыш дигән сират аша барышы.

– Бездә талонсыз җан түгел, конфет та бирмиләр, – дип, талон белән килергә кушып җибәргән. Талон безне озын гомерле итә икән бит. Яшәсен талон!

Кайбер исәрләрнең икешәр дипломы бар. Акыллы кешегә аның берсе дә җитә...

Бу җиргә, мөгаен, килгән без Кышларны уятып китәргә!..

Кырау төшә барамы соң аңыбызга – Салмак кына әверелү бара бозга...

...Син җәйләрдә калдың, кадерлем.