07 (июль), 2025

ШИГЪРИЯТ ҺӘМ ЧӘЧМӘ ӘСӘРЛӘР
Зиннур МАНСУРОВ. Мәшәкате арта мәгыйшәтнең... Шигырьләр. ...................3
Фирдүс ГЫЙМАЛТДИНОВ. Үлемнән бер адым алдарак. Повесть. ...……...........10
Георгий ИБУШЕВ. Тел сатмадык... Шигырьләр. .................................................78
Луиза ЯНСУАР. Минем чәчем җиде толым. Тарихи-уйдырма биография. .......82
Зинаида ЗАХАРОВА. Шатлык белән сагыш ике эздә... Шигырьләр. ........…....129
Марс ЯҺУДИН. Күпер. Хикәя. ...............................................…………..............133
КАРДӘШ ХАЛЫКЛАР ӘДӘБИЯТЫ
Суави Кемаль ЙАЗГЫЧ. Төнлә чәчләрем чыга. Хикәя. ....................................145
ӘДӘБИ БЕРЛӘШМӘЛӘРДӘ
«Кызыл каурыйлар». Әлмәт районы иҗатчыларының шигырьләре (Минзифа Әхмәтшинаның кереш сүзе белән). ...........................................................................................................................149
Гамьле әңгәмә. Дания ЗАҺИДУЛЛИНА. Осирис күчәре (Олжас Сөләймановның «Казан утлары» журналына интервьюы). ..............................................................................................153
ӘБҮГАЛИСИНА МӘГАРӘСЕ
Илдус ЗАҺИДУЛЛИН. Насыйри язган уку әсбаплары. .....................................159
Фотоархив: Татарстанның халык язучысы Камил Кәримовка – 75 яшь...........171
ХАТЛАР ЯЗДЫМ УТЫРЫП
Сибгат Хәким, Мөхәммәт Мәһдиев, Миргазиян Юнысның Тәлгат Галиуллинга язган
хатлары. ................................................................................................................173
Хатларда – хәтер. Гөлназ ИСМӘГЫЙЛЕВА. Сөеклем Рәхиләгә. ....................179
КАЛӘМНЕ ШТЫККА ТИҢЛӘП
Мөхәммәт ӘБЛИЕВ драмасыннан өзек, Хәбра РАХМАН шигыре....................186
ГАЗИЗ ТАВЫШЛАР
«Татарчада – рухым, русчада – шигъри эстетикам...»
(Розалина Шаһиеваның тууына – 80 ел). .........................................................188
Соңгы сулышына кадәр иҗат итте (Әхтәм Зариповның тууына – 90 ел).
Сәхифәне Нәсим АКМАЛ алып бара. ..............................................................189
Иҗтимагый-мәдәни тормышыбыздан. Вакыйф НУРИЕВ әзерләде. ....……........190
-
Июнь аеның җиңүчеләре билгеле!
Котлыйбыз! -
Акча хакы
Кемнәр генә кунак итеп дәшми галәм гизәр олуг каләмне! -
Җәйге төн
Җәйге төн шундый тын, тулган ай зур, якты, Ак җиңел элпәдәй, үзәнгә нур ятты. -
Тын гына йолдызлар сүрелә барганда
Үзәнгә җәелеп, талларны күмәргә – Сокланып туймаслык таң җыры башлана. -
Үпкә тоту чиге
Әрепләшмәс ике туган арасында ызгыш-бәхәс кузгатырлык сүз була. -
Ватандарлык
Шапырынкы «ура-патриотлык» җимешләрен биреп күрсәтте! -
Хәтер тырнап үтте җанымны
И, авылда бәбкә күрмә инде, Йә яшь бәрән – сөеп кочарлык... -
Җылама ла, сеңлем!
Һәрбер тамган яшь бөртегең чәнчеп Һәм яндырып йөрәккә төшә! -
Алма түгел кеше
Куе үлән арасына тәгәрәде, Өзелде дә алмагачтан алсу алма. -
Сихерләде
Килешә алмыйм, зинһар, кичерә күр, Ачылган гөлләрең биһисап! -
ОСИРИС КҮЧӘРЕ
Олжас Сөләймановның «Казан утлары» журналына интервьюы. -
Минем чәчем җиде толым (тарихи-уйдырма биография)
Мин буразна аралары буйлап яр читенә төшеп басарга һәм инешкә карап торырга яратам. Шундый бөтерелеп, ургылып ага ул безнең «өй астында». Ярның ярылып киткән читенә якын килеп басмаска кушалар, юкса убылып, аска мәтәлүең бар. Әмма аның иң кызыгы да шунда: «ярамый» дигән чиктән соң тагын ярты адым булса да атлап карау. -
Каләмем
Иң тугры дустым син, каләмем! Син күндәм. Мин синнән бик уңдым. -
Төшләремә кереп уятма...
Алмагачлар чәчкә сипкән чакта, Бәхет сыман күрәм язларны. Булмый икән, булмый ул онытып Сөю җанга үргән назларны. -
Минем чәчем җиде толым (тарихи-уйдырма биография дәвамы)
Мин бик каты гаҗәпләнәм... Менә сиңа мә! Әле бу меңъеллык башланганчы, башкалары да булган, алар бик күп икән. Кешеләр әле яңарак кына яши башлаган икән җир йөзендә. – Ул динозаврлар яшәгән вакытмы инде? – дип сорашам мин, боларның барысын да башыма сыйдыра алмыйча. – Шул тирә инде, кызым, бер иркенләп, схемасын сызып санарбыз, җәме, – ди әби, көлә-көлә һәм эш арасында, кулларын сөртеп, мине кочагына алып, иңнәремнән сыпырып, үбеп-үбеп ала. -
Сибгат Хәкимнең Тәлгат Галиуллинга язган хатлары
Тәлгат! Илдар турындагы мәкаләгезне укыдым. Әйбәт. Ул үзле романтик турында күптән шундый анализ кирәк иде инде. Әйбәт шагыйрь. Сүз дә юк. Журналга яздым фикеремне, тәкъдим иттем. -
Советчыл бум юшкыны
Мактаныштык әллә ниләр майтаргандай, яшәешкә берәр төрле бум килсә... -
КҮПЕР (хикәя)
Өч бүрәнә китерелеп, алар бер-берсенә бәйләнгәнче, сәгатьтән артык вакыт узды. Озын бауның бер очын салга бәйләделәр, икенче очын күпер баганасына бәйләп, бер сугышчы ярда калды. Командир үзе белән Таһирны алды, һәм алар салны этә-этә йөзеп киттеләр. Сигез-тугыз яшьләрдәге малай белән аның сеңлесе бер-берсенә елышып утыралар иде. Кыз елый, абыйсы аны юатырга тырыша. -
Бүрәнәдән салган ышык амбар
Анда рәхәт, җәйге челләләрдә – Үзенә бер рәхәт салкынлык. Нәни генә кысан тәрәзәңнән Көн яктысы керә нур булып. -
НАСЫЙРИ ЯЗГАН УКУ ӘСБАПЛАРЫ
Реформалар чорында татарлар өчен татар телендә китаплар төзеп бастыру К.Насыйри һәм В.Радловның зур казанышы була. -
Минем чәчем җиде толым (тарихи-уйдырма биография дәвамы)
Әбием миңа бу җырчыларның барысының да тарихларын, язмышларын сөйли, газета-журналларда алар турында язсалар, укып та күрсәтә. Ул Таһир Якуповны «язмышы аяныч булганга» бик каты жәлли: «Талантлы булгач, көнләшеп, эчертеп әрәм иткәннәр, балам», – ди. -
Мөхәммәт Мәһдиевнең Тәлгат Галиуллинга язган хатлары
Март аенда мин теге дөньяга китеп барам. Врачлар килде, консилиум булды. Синең белән әйбәт, дус яшәдек, сиңа рәхмәт. Васыятем... -
Җырларымның моңы
Сагынганда күңел кая оча? Күңел оча үткән елларга. Каш өстеннән кулын алмаенча, Әнкәм карый кайтыр юлларга. -
Минем чәчем җиде толым (тарихи-уйдырма биография дәвамы)
Татый әбине, Янсуарда күз төшереп йөргән егете булуга карамастан, Кибәчкә биргәннәр. Хәлле, җитеш йорттан арбага бирнәсен төяп, килен итеп чит йортка төшәргә алып чыгып киткәндә, имеш, өч кенә сүз әйткән ул: «Капкалары бармы соң?» Ә аннары Кибәчтәге минем карт бабаема шулкадәр гашыйк булган – сугыштан «исән» хәбәре килгәч, ташуы киткән бозлы Мишә суын йөзеп-ерып чыгып, Янсуарга сөенче алырга менгән. -
«Биш буын шагыйрьләре бергә»
«Яңа исем» әдәби лабораториясе Казандагы Фатих Кәрим һәйкәле янында «Биш буын шагыйрьләре бергә» дип исемләнгән әдәби чара оештыра. -
Синең белән, Татнефть, горурланам!
Синең белән, Татнефть, горурланам! Син һаман да үргә менәсең. Республикам балкый син булганга, Байлыгын арттыра беләсең. -
ШӘМСЕКАМӘР (драмадан өзек)
С ә л ә х и. Уйла, Камәр, мин бит сиңа яхшылыкка әйтәм... (Разия килгәнне күреп, тиз генә чыгып китә.) К а м ә р. Минем арттан эт шикелле ияреп йөрмә. -
Минем чәчем җиде толым (тарихи-уйдырма биография дәвамы)
Минем бетләп караганым юк әле, ә менә безне су коенырга алып төшеп йөри торган күрше кызы бетләде. Аны авыл малайлары «Су анасы» дип үртәргә ярата иде. Бетләгәннән соң, чикләвек төсендәге елкылдап торган озын чәчләрен төбенә кадәр елатып кыркып алдылар. Хәзер аны малайлар «Су атасы» дип үрти. -
Җырлый торган уклар
Бигрәк гаҗәп: ошбу салкын корал көйли икән нәрсә хакында?! Терек затка шулай җырга салып, җиткерәме үлем карарын?! -
Минем чәчем җиде толым (тарихи-уйдырма биография дәвамы)
...Чуар тавык үз гомерендә беренче мәртәбә дөньяга бөтенләй икенче күзләр белән карады булса кирәк. Башта ул ишегалды буйлап ике тапкыр зур түгәрәк ясап җырлап әйләнде, аннары, кечкенә түгәрәк ясап, зырылдап үз тирәсендә бөтерелде. -
Минем чәчем җиде толым (тарихи-уйдырма биография дәвамы)
Әби белән бабайның мөнәсәбәтләре бик кызык. Еллар буе күзәтеп торгач, мин шуны аңладым: бу олылар үзләренең бер-берсен яратуларын менә шулай төрттерүләрсез, бәхәсләшүләрсез аңлата алмый торган булалар икән. Теге миңа бәрәңге буразналары арасында килеп орынган җилфердәү берәр кая качып китәме соң әллә олыгайган саен кешеләрдә? -
Елмаюлы бөдрә дулкыннар...
Елмаюлы бөдрә дулкыннар Уйнакласа синең йөзеңдә, Йөгерек нурлар бердән электрдай Дөрләп кабыналар күзеңдә. -
Миргазиян Юнысның Тәлгат Галиуллинга язган хаты
«Казан утлары»нда синең романың чыгуын, аның тирәсендә шау-шу кубуын ишеттем. Сөйләшүләренә караганда, роман мафия дөньясына бомба ыргытуга тиң диләр. Аңа төпле, анализлы рецензия оештырырга, телевидение аша күрсәтергә, җәмгыятьне йокыдан (мескенлек мәртеннән) уятуда кулланырга кирәк иде. Минем Казанда яшәмәвем шундый үкенечле! Шулкадәр... -
Минем чәчем җиде толым (тарихи-уйдырма биография дәвамы)
Әби белән бабай берьюлы көлеп җибәрделәр. Мин әле белми торган, яңача иркә бер көлү белән көлеште алар. Әби бабай алдына кечкенә бидон белән катык китереп куйды да аның иңеннән сыпырып узды. Мин моны күрмәмешкә салышкан булсам да, эчемә бераз җылы йөгерде. -
Ак торналар
Ак торналар күккә очып китте, Канатларын кагып, тезелеп. Күзләрдәге яшьне тыеп булмый, Йөрәк калды әрнеп, өзелеп. -
СӨЕКЛЕМ РӘХИЛӘГӘ...
Сәлам тәмам. Үземнең исәнлегемне белдереп, синең дә исәнлегеңне белеп һәм сиңа яшьлек тормышыңда зур уңышларга ирешүеңне теләп калам. Сөеклем Рәхилә! Нинди зур шатлык, әгәр бердәнбер көткән кешеңнән көткән хатыңны алсаң. -
Минем чәчем җиде толым (тарихи-уйдырма биография дәвамы)
Шулай да тулаем ачыклык кертеп бетерергә кирәк дип табам: – Хәтта макарон кыздырса дамы? Бабай бөтен бакчаны яңгыратып, күршеләргә дә ишетелерлек итеп көлеп җибәрә: – Макарон кыздырса – бигрәк тә, кызым! Мин дә көлеп җибәрәм. Менә бу җарату, ичмасам! -
Төнге уйлар...
Эткә генә түгел, кешегә дә Җәмгыять бит кайчак битараф. Гаделсезлек хөкемендә калып, Күпме кеше булгандыр харап?!.