Карт шомырт хатирәсе (дәвамы)

( Романның башын МОНДА басып укыгыз)

Ничек инде бер гаепсез Зәйнәпнең йомшак нәфис кулларына пычкы-балта тоттырырга була? Камил, тупасланган уч төбендә әле дә Зәйнәп кулларының җылысын тоя. Һәм күк йөзе кебек зәңгәр, төпсез күз карашын! Бу караш, гаҗизләнеп, ярдәм көтеп, егетнең күзләренә төбәлгән!

Камил әтисе янына килеп җитте дә пычкысына тотынды.

- Бияләеңне бирдеңме? – дип сорады әтисе.

-Әйе, тик аның кулларын бияләй генә коткара алмас. Җәрәхәте сөягенә кадәр төшкән! Япь-яшь кыз бала, күп булса – уналтыдадыр. Әти, исән калмас ул кыз, – дип, Камил җен ачулары белән пычкысын тарта башлады. Үзенә таба тарта да, бар көченә әтисенә этә. Көне буе эшләп арыган, сулкылдап сызлап торган беләкләренә җиһанның әллә нинди көчләре әйләнеп кайткан диярсең! Егетнең күңелендә моңарчы беркайчан да татымаган хисләр уянып, җанын алгысытты.

Караңгы төште. Акрынлап кына пычкы, балта тавышлары тына башлады. Тик сирәк-мирәк кенә кайдадыр көчәнеп гыжылдаган пычкы чыңы ишетелә. Бу инде санаулы көннәрен яшәүче, тәмам хәлсезләнгән тоткынның җаны тәненнән чыга алмыйча, соңгы көчен җыеп тартышып гыжылдавы. Чыж-гыж, чыж-гыж, аз гына, чүт кенә, план-план, паёк-паёк... Тоткыннарның җаннары тартыша – яшисе килә.

Бүгенге нормалары да тулды. Этен җитәкләп килгән сакчы, әрдәнәләп өйгән юан-юан агачларны үлчәде дә уртак өемгә өяргә әмер бирде һәм тайга эченә, көчәнә-көчәнә пычкы тартып азапланган мәхбүсләр ягына кереп китте. Габдрахман белән Камил, тигезләп киселгән бүрәнәләрне икесе ике башыннан тоттылар да Енисей буена түгел, черәшә-черәшә пычкы тарткан Зәйнәпләр ягына юнәлделәр. Агачларны чамалап, планга җитәрлек итеп ташып бетергәч, калганын «общак»ка ташыдылар. Сакчы кире әйләнеп килгәндә, соңгы агачны Енисей ягына илтә баралар иде.

-Аллага шөкер, сизмәде, – диде Габдрахман, куанып. – Бу балаларга булышмый булмас, бетәр болар. Мөселман кардәшләр бит. Бер-беребезгә булышып кына, бу мәхшәрдән котыла алачакбыз. Әйдә, яңалар белән бергә кайтыйк әле. Әнә, кискән агачларын тапшырып кайтырга җыеналар.

Алар килеп җиткәндә, Госман белән Зәйнәп бараклар ягына таба китеп баралар иде. Габдрахман белән Камилне күреп көтеп алдылар. 

-Рәхмәт сезгә, – диде Госман. – Коткардыгыз. Сеңелкәш бөтенләй бетәшкән иде.

Зәйнәп, оялып кына күзләрен күтәреп, Камилгә дәште:

- Бик зур рәхмәт.

-Дәү үс! – диде Камил, Нәфисә апасына охшатып. Апасы, Камилнең рәхмәт әтүенә шаярып, гел: «Дәү үс, энем!» – дип, малайның башыннан сыйпап куяр иде.

Кызның яралары чиләнеп торган учларын кулларына алып, җылы тынын өреп, яраларының авыртуын киметәсе килде Камилнең. Ләкин «дәү үс» дигән сүздән башка берни әйтә алмады. «Дәү үс», имеш. Мыскыл иткән кебегрәк килеп чыкты...

Менә тиздән алар икесе ике тарафка китәчәкләр. Зәйнәп – шыксыз бараклар ягына, Камил – үзләренең земләнкесенә таба. Егетнең бу кыздан бер генә дә аерыласы килми. Үзенең бу халәтен аңлый алмый да аптыраудан гаҗиз булып, алга атлый.

Озак кына сүзсез бардылар. Аерылышыр вакыт җиткәч, Габдрахман Госманга дәште:

-Әнә күрәсезме, бу яктан барганда, уң яктан алтынчы земләнке безнеке булыр. Әйберләрегезне алып килегез. Безнең земләнкегә күчәрсез. Зәйнәп, кызым, Йөзембикә апаң учларыңны майлар. Шифалы үлән чәйләре эчерер. Бер дә кайгырмагыз, инде язларны күрдек, Аллага шөкер. Кышын югалтуларыбыз чиксез күп булды. Улым Камил, яшьләрне каршы алырсың,- дип, үзләре кайтасы сукмакка юнәлде.

-Ярар, әти, каршы алырмын, – диде Камил, йөрәгенең дөпелдәве үзенә ишетелеп. – Килегез, Госман, бергә-бергә җиңелрәк булыр, – дип, әтисе артыннан атлады.

Аллакаем, менә бит нинди бәхет! Бу аксыл чәчле, тирән күлдәй зәңгәр күзле Зәйнәп аларның күршесендә генә торачак! Камил аны көн саен күрәчәк! Нәрсә булды бу дөньяга? Нәрсәләрдер үзгәрде. Хәтта көне буе пычкы тартып, балта белән чыршы ботакларын чабудан, скрипка кылыдай зыңлап торган беләк сеңерләре да сызлавыннан туктаган кебек булды. Ләкин йөрәге кысылып-кысылып тибә. Тик бу – икенче төрле, бөтен тәнгә әллә ниткән ләззәтле, татлы хис, рәхәтлек тарата торган сулкылдау. Камил, азрак атлагач, яшьләр киткән озын бараклар ягына таба борылып, ничектер үзеннән-үзе, ихтыярсыздан борылып карады. Менә хикмәт – Зәйнәп тә әллә Камилнең йөрәк тибешен ишетеп, әллә болай гына туктап, уңайсызланып кына кул болгады да тиз арада юлын дәвам итте.

Беренче мәхәббәт, нинди мөкатдәс һәм саф хис син! Кайда гына булма, нинди генә авыр хәлләрдә калма, син барыбер гашыйкларны эзләп табасың да, утлы, ләкин гаҗәп ләззәтле ялкыныңда яндырасың, йөрәкләрне җилкетәсең! Сөйгәнең атлап үткән сукмаклар да сиңа шундый якын тоела. Исемен Зәйнәп диде, Зәйнәпбанудыр инде. Камилнең күңелендә Ялантау чишмәсе буендагы уенда егетләрнең тальян тартып җырлаулары яңгырады:

-Ал Зәйнәбем, гөл Зәйнәбем, рәхәт үтсен җәйләрең!

Бу җырга, чутылдап, сандугачлар кушыла, һәм челтер-челтер чишмә тавышы да шул ук җырны кабатлый кебек. Юк, әле ул малай чагында җырны да, тальян гармун тавышын да аңларлык хәлдә булмаган икән. 

Бүгенгә кадәр шулай булды. Берсенә берсе игезәкләр кебек охшаган көннәр, атналар, еллар узды. Ә хәзер Камил өчен барысы да үзгәрде...

Зәйнәп белән Госман, кыяр-кыймас кыны атлап, земләнкегә керделәр дә:

- Әссәламегаләйкүм! – дип исәнләшеп, ишек катында туктап калдылар. Йөзембикә абыстай:

-Әйдүк, әйдүк, оланнар, әйдәгез, түрдән узыгыз, – дип, яшьләрне үз янына чакырды.

Земләнкедә тыгыз иде. Әнә иң читтә Әминә, карлыгандай күзләрен ялтыратып, керүчеләрне күзәтә. Рәшитнең үз әттәхияте. Әллә нинди тимерчыбык табып кайткан да шуны бөгеп, кармак ясау турында хыяллана.

Госман белән Зәйнәп Йөзембикә карчык янына килеп урнаштылар.

-Без бүген Мифтахетдиннәр йортына күчәбез, ә яшьләр безнең йортта калырлар, – диде Габдрахман. Земләнке димәде, «йорт» диде. – Әйбер- караларны җыегыз да... Йөзембикә абыстай, Зәйнәпбануның кулларын карап ал әле, хараплар гына булган, тәмам эштән чыккан, – дип, сүзен тәмамлады.

Абыстай, кызның кулларын учларына алып:

-Ай-һай, кызым, – дип, уч төпләрен үзе ясаган майлар белән майлап, ниндидер үлән яфрагы япты да кәфенлегеннән бер тасма кисеп алып бәйләп куйды. Аннан үзенең тыныч, сабыр тавышы белән: – Төзәлер, Алла теләсә, төзәлер. Икенче юлы бияләй кимичә эшлисе булма, балам, кулсыз калырсың, – дип, Зәйнәпкә нарат сагызы исе килеп торган куе коңгырт төстәге төнәтмә бирде. – Мә әле, Зәйнәпбану кызым, эчеп куй, авыртуны баса торган чәй бу, шунда ук хәл кереп китәр, Аллаһның рәхмәте киң, – диде.

Габдрахманнар әйберләрен җыя башладылар. Әниләре кайтып кергәндә, Мифтахетдиннәр земләнкесенә күчәргә әзерләнеп беткәннәр иде инде. Камил, үз өйләреннән чыгып китәсе килмәсә дә:

-Сау булып торыгыз, – дип, ишеккә таба юнәлде. Ярым караңгы җир асты йортын балкыткан Зәйнәпбану алар куышында калды.

Зәйнәпнең күзенә озак кына йокы төшмичә азапланды. Камилнең елмаюын, күз карашының җылылыгын оныта алмады. Кызганып кына карады микән егет? Моңарчы бервакытта да белмәгән, тоймаган ялкын кызның йөрәген өтте. Инде менә шул җылылык, соңгы айларда кызның теткәләнеп беткән җанын уратып алды да яшәргә көч бирде.

(Дәвамы бар)

"КУ" 12, 2020

Фото: pixabay