Иҗтимагый-мәдәни тормышыбыздан

ОЧ РЕСПУБЛИКА КИҢӘШӘ 1992 елның 19 августында Уральск шәһәрендә Казаг ыстан Республикасы Прсзидс нты Н. Назарбаен. Башкортстан Рсспубли касы Югары Советы Раисе М Рахимов һәм Татарстан Республикасы Президенты М ШәЙмиевнен очрашуы бутлы Очрашу уңаеннан кабул ителгән коммюникеда. аерым алганда, гүбәндәгедер әйтелә: ■Бу республикаларның халыкларын борышыдай ук гралнпион туганлык мөнәсәбәтләре, тарихи үсешләренең, мәдәниятләренең. телләренең һәм традиция |->рснсн уртаклыңа бәйләп тора Яклар мөнәсәбәтләрне суверенлыкны, рухи кыйммәт ләрне һәм халыкларның милли горурлыгын үзара хөрмәт итү һәм шулай ук кеше хокукларын сак ы> нигезендә үстерергә теләүләре хакында белдердез.зр. Яклар икътисади хезмәттәшлектә катнашучылар арасында турыдан-туры хезмәт - төшлек итүне яклаячаклар, озак вакытка исәпләнгән нигездә ресурсларны, файдалы казылмаларны, промышленноеть. авыл хуҗалыгы һәм фән-техника потенциалын бер пэләп файдалану очен гуры элемтәләр булдыруны һәм җитештерүдә күмәк ипләүне алга таба да үстерәчәкләр Шулай ук яклар бср-бсрсенә нефть продуктлары һ.»м ашлык сату, урып-жыюны оештыру мәсьәләләрен ха I итүдә өлгерлек күрсәт ерт ә булдылар Яклар үзләренең халыклары арасында элемтәләрне киңәйтәчәкләр. МӘДӘНИЯТ. 1- Н гать. мәгариф һәм информация әткәләрендә алмашуларны үстср.тч.экл.эр. уку йортла ры. академик һәм тармак тикшеренүләре институт тары, оешма тары арасында турыдан-гуры багланышлар булдырачаклар. Яклар ике яклы китешү төр һәм шарт намәләр төзү кирәклеген .әйтте ырСӨЙЛӘШҮЛӘР ДӘВАМ и тә 1 һәм 4 августта Мәскәүдә Татарстан Республикасы һәм Россия Федерациясе рос ми делегацияләренең чираттагы очрашуы булды Татарстан клегаңияссн жөмһүрия тебет вицепрезиденты Н Лихачев. Россиянекен дәү таг секретаре Г Бурбулис жиыСөйләшүләр барышында Россия бс.ъ‘ч Татарстан арасындагы мөнәсәбәтләрнең принципларына һәм характерына каг талышлы мәсьәләләр каралды Делегацияләрнең чираттагы очрашу йомгаклары буенча сөйләшүләрне яна. югарырак дәрәҗәдә алып барырга мөмкинлек бирә торган гокумент зшлөндс Яклар әлеге документта вәкают горне бербереңә бирү турындагы шартнамә булырга тиешлегем би исләп үттеләр Анын гч галете як тарный трам ымнар арасыны тынычлыкны милләт карием пт.тсикп яшә- вси Һ.1М халык ирнын имии.эегея. шулай ук үзбилгеләнүгә халыкара таиы.пая хокукларым т.зкммн ига торгам реаль тмтет хокуклыгым тәү.ьаьм.зерегчә тиеш Килешүдә шу лай ук Татарстан Республикасының субъектлык хокукы, шул исәптән халыкара мөнәсәбәтләр өлкәсендәге субъектлык турындагы тезис анык итеп күрсәтелде ПАРЛАМЕНТ ЖНЬЖЧКЪУРЕ ОЧРАШТЫ 13 августта Масв.тү.ъ* 1ат*тч.лхн Республикасы Югары Сонеты Рәисе Ф Мөхәммәт- шин Россия Фс.зераияжх Югары Сонеты Рәисе Р Хасбулатов бс-юн очратты Алар икс республиканың бю гас. системаирын закон дәрәҗәсендә ки >сшгерү ы-кьсмсс бу ■ енча сөйләтитс-ьтр. Гатагкгакчыи т.игъдим- нәре аңлап Картны танды Россия парламенты спикеры хөкүмәткә бу мәсьәлә буенча нәтижә әзерләргә кушты ПРЕ 1ИДЕ1П ИЛЧЫӘРБ» 1.»Н ( ОЙ Ь)111.) Татарстан Республикасы Прсмиеиты М Шаймиев Кремль ы Core 1 I арәбстаиынын гадәттән тыш һәка-г-ч гс н. inter Габдел Га гнг Мөхәммәт Хахины к.тбу т иггс Президент олы ку наемы республикадагы ижгимагЫЙ-О1ЯСИ һмм язъпкеали хат белән таныштырты Россия Федерациясе белән сөйләшүләр,!» latapvi.o җитәкче ләренен юткай ю 1Ы г-рыи.ы с*А * • к Илче (. ОТ у Т ГирәОс 1 аны Кор > 1СМСИ сәламем тапшырам Ь-ты кунакчыл кабул итүе өчен Прс1Н1снгка рг м-жи белдерде Татарстан Pec-.»> им Пр и КМТЫ М Шаймиев niy i.iB ух Мо.туъ' Прешдент отелендә Төркмя илчесе ткан Нурал әфәнде бе.юн .Ь> (аимн үтенече буенча! очрашты Бу очрашулар җемһүриягсбеэжи халыкара МӘЙЛ.ШЛИ турыдан-туры глемтәлоре ныгый һәм кннәя бару турында сөйли Ф МОХӘММӘ1 шиинып I I РМҮНИЯ Ь» Ь> 13 ы Татарстан Рхсто ни к ы Югары Советы Рәисе Ф М.-- -мм.- | ио< X» > мюльлв Бавариянең еоүләпр»>мыш кнность палатасы чакыруы бзеича Герыи>1иязә бу т ты Шхшы визит барышымда ул Мюнхенда Бавария инпли (партзмеигы> Прези.кситы Вильгельм Вор Тая .афь.н К бе . Л ч’чрвИГТЫ ё)и- г ЭВЫ вааызында Тагартам РтхттуАливасм бсл.ж Бавария арасын та сәясәт һәм акъти- сал өлкәсендә, парламент эш чәйлегендә үзара бәйләнеш мәсьәләләре каралды Очрашуда Бәйсез Дәүләтләр Бердәмлегенең Мюнхендәге генераль консулы А Петров та катнашты Ф Мөхәммәтшин шулай ук Бавария ландтагы утырышында да катнашты ТӨРКИ ӘДӘБИЯТЛАР ФОРУ МЫ Төркиядә 20- 25 майда төрки телләрендә ижат итүче шагыйрьләрнең халыкара форумы булып узды. Аңа төрки халыклар яшәгән барлык илләрдән күренекле шагыйрьләр җыелган иде. Төркия Язучылар берлеге тарафыннан оештырылган беренче жы- снда татар шагыйрьләре Равил Файзуллин һәм Ренат Харис катнашты Алар Әнкара. Бурса. Конья. Истанбул шәһәрләрендә үткән шигъри кичәләрдә, митингларда, төрки гелләр һәм әдәбиятларның актуаль проблемаларына багышланган конференцияләрдә чыгыш ясадылар. Төркия. Иран. Ирак Греция, Румыния. Югославия. Болгария. Әзер- бәйжан. Казагыстан. Кыргызстан. Төрскмә- нстан. Молдова. Башкортостан. Кырым язучыларын татар әдәбиятының бүгенге хәле белән таныштырдылар Аларньгң интервьюлары. шигырьләре Торкия матбугаты битләрендә басылып чыкты, радиодан яңгырады Форумда Торкия Язучылар берлеге тарафыннан Әмрә. Нәваи. Физули исемендәге халыкара премияләр булдырылды. Икенче форумны 1994 елда Казагысганда үткәрергә дигән карар кабул ителде ФӘННӘР АКАДЕМИЯСЕНДӘ Татарстан Фәннәр Академиясенең БДБ илләре һәм ерак чит илләрнең фәнни оешмалары бе тән элемтәләре киңәя Күптән түгел бездә Шаньдун провинциясенең Иҗтимагый фәннәр академиясе социологик тикшеренүләр институты директоры Ша-Цзин- Цюнь җитәкчелегендәге Кытай галимнәре булып китте. Татарстан Фәннәр Академиясе президенты академик М. Хәсәнов кытай коллегаларын яңа төзелгән академиянең эш планнары. җөмһүриятебездә үткәрелә торган <|юн ни тикшеренүләрнең төп юнәлешләре белән таныштырды Ике академиянең үзара бәйләнештә эшләве һәм хезмәттәшлеге юллары һәм формалары турында фикер алышынды. Икътисад, философия. тарих, социология. юриспруденция. Көнчыгышны өйрәнү, этнография, милләтара мөнәсәбәтләр һәм башка гуманитар проблемалар өлкәсендә даими нигездә тикшеренүләр үткәрүне күздә тоткан беркетмәгә кул куелды ФәнНи информация алмашу, уртак фәнни хезмәтләр бастырып чыгару һ 6 мәсьәләләр дә күздә тотыла Хезмәт тәтилек турында килешү төзү максатында фәнни делегацияләр алмашу турында да килешүгә ирешелде ҮЗ ФЛОТЫБЫЗ БУЛАЧАК Билгеле булганча. Татарстан республикасы зур нефть запасларына һәм нефть химиясе продуктларына ия Хәзер ул әлеге байлыкларның күбрәк өлешен тышкы базарда мөстәкыйль рәвештә сату мөмкинлеге ала. Шулай игеп. Республиканың үз валюта среде гволары булачак. Ләкин нефтьне һәм башка продукцияне чит илләргә сату буенча тышкы сәүдә операцияләрен башкарганда, транспорт мөмкинлекләре чикләнгән булу сәбәпле, зур кыенлыклар килеп чыга. Хәлбуки, республика нефтьне су юлы буйлап ташу мөмкинлекләрен әлегә һич тә тулы файдаланмый Нефтьне якындагы һәм ерактагы чиг илләргә үзенең нефть суднолары белән ташу исә республикага бәйлелек- тән котылырга һәм валюта акчасының шактый өлешен янга калдырырга мөмкинлек бирәчәк. Татарстанның нефть һәм башка продуктлар ташый торган суднолар флотын булдыру идеясе әнә шулай гуды. 15 августта Татарстан Республикасы Министрлар Кабинетында шушы эшкә мөнәсәбәте булган җитәкчеләр һәм белгечләрнең киңәшмәсе булды. Бу киңәшмә Татарстанның үз танкер флотилиясен булдыру идеясен тормышка ашыру юлында мөһим адым булып тора. ҖӘЛИЛЧЕЛӘРГӘ ЧӘЧӘК Моннан 48 ел элек фашистлар Муса Җәлил һәм аның көрәш төшләренең башларын кистеләр Шул көнне 25 августта. Казандагы Муса Җәлил һәйкәленә чәчәкләр салу булды. Митингны җәлилчеләрнен көрәш юлын өйрәнүче язучы Рафаэль Мостафин ачты. Чыгыш ясаучылар арасында каһарман игагыйрь хатыны Әминә Җәлил һәм фашизмга каршы көрәшкән татар легионеры Әмир Үтәшев. җәлилче легионер Ибраһим Аитанулов. француз почетлы легионеры Зыя Камалов, фашист тоткынлыгын кичергән язучы Әнәс Галиев, тоткынлыкта юк ителгән шагыйрь Рәхим Саттарның улы Ил Саттаров. Татарстан мәдәният министры урынбасары М Низамнев. язучы Ш Мостафин. шагыйрь Ә Гадел. М. Җәли.: музее директоры И Минһаҗева һәм башкалар бар идс Соңыннан митингта катнашучылар М Җәлил музеенда булдылар. МАРИ ЭЛДӘ ТАТАР ӘДӘБИЯТЫ АТНАЛЫГЫ 24—28 август көннәрендә Мари Эл Республикасының татарлар күп яшәгән Бәрәңге районында Татар әдәбияты атналыгы булып узды. Анда шагыйрьләр Мөдәррис Әгьләмов. «Казан утлары" журналыннан бүлек мөхәррире Шамил Маннанов һәм прозаик Рәфкать Кәрами катнашты Алар Портянур. Ирнур. Мазар Башы. Куян авылларының культура йортларында әдәби кичәләр уздырдылар. Бу очрашу һәм кичәләргә Гатарстан кунак гары гапгр..д.)6иям.1- ның бүгенге г орышы, республикабызның сәяси һәм мәдәни тормышы турында сөйләделәр, үз әсәрләре белән таныштырды зар тамашачыларның күпләгән сорауларына җаваплар бирделәр.