Логотип Казан Утлары
Публицистика

КАЕН УРМАНЫНЫҢ ТЫНЛЫГЫН САКЛАП

Таң алдыннан сеттай ал-ах томанга твоей ген авыл белен каен урманын чак-чак кына шәйләргә мемкин. Ә авыл яныннан гына ташларга бвреле- бәрелә челтерәп инеш ага. Үләннәргә кунган чык дымы озак йөреп ары* ген аякларга ниндидер бер рәхәтлек бирә, җиңеллек өсти Рәфкать ашыга-ашыга атлый, аның тизрәк, офыкта кояшның беремчә нурлары куренгәнче үк, үзе яраткан урынга, таныш чоңгыл янына барыл җитәсе килә. Менә ул куе галлык янына кипел җитеп туктады да кармак җебен сүтәргә кереште. Бераздан ул, яр читендә чткаи агач өстенә утырып, тонык су встенә карап уйга калды Ничә ел инде биредә булганы юк, балачактан таныш урыннар аз гына да диярлек үзгәрмәгән. Бары каеннар гына, буй җиткән кызлар тесле, тагын да үсә, мату- (*пя тешкәннәр Шулчак аның колагына таныш тавыш ишетелде. Ул офыкка күз таш.-ады. Таң кызыллыгы иңген иксез-чиксез киңлектә, үз артыннан боҗраланып торгам эз калдырып, кемаштәй ялтырап самолет оча иде. Ирексездән Рәфкатьнең уйлары дуслвры-иптош- ләре янына әйләнел кайтты. Алар да мена хәзер, колач җитмәс ватаныбыз иминлегем саклап, зәңгәр -күктә үз буразналарын сызвгмрдыр!.. Дусларым, яраткан эшен сагынырга да өлгерде инде ул Гәрчә аңа монда, үзе кунак булып кайткан туган йортында, күңелсезләнергә һич сәбәп юк: сый-хөрмәт дисәңме, күңел ачып сөйләшеп утырулар дисеңме. Яки әтисе йөрткән автобуста Чилөбе ■кпарында, Кунвшвк рейсны юллары бумлап сәяхәт кылып йөрүләр үзе ни тора! Хәер, очучы кайда булмэсын — су буенда балык тотамы, әллә әнисе пешергән коймак бапән сыйлана-ы, тем-о ■ Һинд- "ә* зчеме — барыбер аның уе бер тирәдә әйләнә. Ул үзен хезмәт иткән частемда, үз самолетының каОинасында итен 1и». Ә самолетның штурвалына кагылып алу синдә бәр ни белән дә чагыштырып булмаслык дәрәҗәдә горурлык хисе уята. Үэең белей, дусларың белән горурлану хис лоре бу. Мондый чакта күңел ерак киңлекләргә ашкына... Мемкин чаклы биеикәрәи, кошлар очын менә алмас югарылыкка кү гөрс лесе килә! Рәфкать Шакироата бу теләк-омтылыш күптән, үзе еле яңа очаргз ойрөнә башлаган училище елларында ук туган иде. Менә синең алда якты кояш нурларына чумган зәңгәр күк гембәзе ачыла Ул симе һәрчак алга әйди, үзенә тарта. Шул комиен башлап Рәфкать бетен җаны-гәне белен серле могҗизалы биеклеккә ашкына. Анда асыл ир-егетләрнең чын характеры ныгый, ихтыяры чынь)гл, осталыгы ерта. Ул көнне Шакиров экиламы ойренелген, таныш маршрут белән оча иде һәммәсе илле генә кебек, барлык система һәм приборлар карусыз эшли. Бер ни дә хәвеф-хәтәр турында искертми. Ләкин авиациядә көтелмәгән хәплс-р дә килеп чыкка- лый. Бүген менә Рәфкать һәм аның экипажы шундый хөлго юлыкты. Прибор уклары биеклекне күрсәтә; җирдән ераклык 15 километр... 20 километр. Кинәт сулдагы двигатель параметрлары бик тиз үз» әре башлады. Ләкин Шакиров югалып кала торганнардан түгел: килеп тугай очраклы һәм хәтәр хәлне т>.з арада бөеләп, өйрәнү очулары башкарган самолетлар группасын алып барумы. җмтәнчв.-ә Т хәбяр и—е. Алиары салкын кан белән, класста күнегү /таган кебек, кискен, кыен һем җаваплы ачышны тчыигы башкарып чыкты Шуш*. с «ыи-ан соң коммунист Шакировка кыюлык һәм осталык күрсәткәне эчен флот «омапДг""- тарафыннан рәхмәт язуы тапшырылды. Нин ди гене кыен минутларда да югалып калмау рухың белән һәр нәрсәгә әзер булу — кәпита»^ Шакировка хас гөп сыйфатларның берсе шушыдыр, мөгаен. Бүтәнчә булуы мамкин д» түгел! һавадагы хәзерге сугцшта уз һөнәренең бөтен серен үзләш- твргән, «at . •> техниканы һәм коралны белеп файдаланган, шуның өстене куркуның ни ик-■ ‘ гаять чыдамлылыкка ия булган, ин хәтәр, иң хәвефле минут- / «ардо тееемАӘ-тлңки» барырга әзер торган, дошман белән алышта тел җаваплылыкмы VTB"* азган. >■ ■■ш. әрөидә өмет дәрт уяткан кеше генә җиңел чыга ала. lore IUKT* хәтер түрендә онытылмаслык булып уелып калган очышта Рәфкать «әкь менә шундый сыйфатлар күрсәтте дә Бу сыйфатлар аңа, әлбәттә әтисеннән, Бое» Ватам ;,-ышы ветераны, элеккеге сержант-элемтәче Мөхәммәт агадан күчкәндер У* да би- a«y.vj - уыш кырында ничәмэ талкыр үлем белән күэгә-күз очрашкан, һә» аны һәрм,1иеындз җиңел чыккан. Рәфгг.т■ пең дә >4 )ак’еры тиз генә үзеинән-үзе генә чыныкмады, бмлгела. Ләкин бот'.'г п » сыкранмыйча җиңеп чыгарга, коммунистларча алдай барырга омтылу - учы итте. Чираттагы очышта иң катлаулы бурычны үтәп, капитан Шакир . - җиргә рухи күтәренкелек, үзенә һем дусларына карата олы ышаны< яг.ып •• - ■ - аның алдына җаваплы эш куела, зур бурыч йөкләнә икән, Рәфкатьнең бете* җанын ялкын биләп ала, ул фәкать шушы эшне, шул бурычны үтәү уе белей гене яши башлый Очучы йорәге — күктә. Рәфкать белән кем генә очрашмасын аның оптимистлыгы, иң кыен очышның да уңышлы тогәлләнәгәченә ышанычы бу кешегә дә күчә. Аңарда да шул уй. шул хис кабына. — Жчңолд^н булмас, — ди экипаж штурманы уйчан гына итеп, картаны җентекләп карь —«арый - һаваның рәте китте, җитмәсә, биеклек... — Бурыч катлаулы шул, — дип куәтли аны оператор. — «Үзәккә» тидарә алмавың да бик мөмкин — Юк, Һичшиксез тидерәчәкбез! — дип кычкырып әйтте Рәфкать. — Отличнодан башка билгЬ алу егетлек туг'ол. Гомумән, төшенкелеккә бирелү килешми беэгә . Авиаторлао, бер-берләренә карашып, елмаеп куйдылар — Характерыгызны әйтер идем, иптәш командир, ут икән! — ди штурман — Сынатмабыз, бо-. ба ■ нпкъ тиешле ноктага «яудырырбыз», мишень «үзәгенә» тидерербез. Егетләр с/.-ләрендә тордылар — уңышлы башкарылган өйрәнү очыш өчен «бишне» билгесе «уелды. ... Рәфкатьнең айларын бүлеп, су өстендә калкавыч селкенеп куйды Ул җәһәт кенә «ермак сабыиа- гзртты Кискенрәк тартылды, ахры Кармактан ычкынган алабуга көмеш тәңкәләрен кояшта чагылдырып алды да чалт итеп суга чумды «Менә сиңа балыкчы! — диде Рәфкать уз-үзенә эчтән генә. — Куп нәрсә онытылган икән». Капитан үзенең кирәк-яракларын җыйды да, чыклы үләннәрне ерыл авылга таба взлап китте Ә 14. и нурларына коенып, иркәләнеп, гүя тибрәлеп торучы зәңгәр күк гәмбезеидә очыг. ут«ән тегә самолетның ап-ак эзләре әле дә ярылып ята... Тагым берничә нс- нәи - « Рофкать Мөхәммәтовйч та, үз частеиа әйләнеп кайтыр. Ә анда аның суп. .; 1>м д свары, коннең көнендә Ватан күгенә күтәрелеп, шушы киеш, шушы каек урманы гыиь,члыгь1н уяу саклыйлар