Логотип Казан Утлары
Хикәя

СҮЗ БИРДЕҢМЕ- СҮЗЕҢДӘ НЫК TOP


ервакыт мондый бер хәл була.
Патша хөкүмәте Ленинны кулга алып, пароходлар да, поездлар да йөрми торган ерак, караңгы бер авылга Себергә сөргенгә җибәрә.
Шундагы к/грше авылда да сөргенгә җибәрелгән бер революционер яши. Фамилиясе Лепешинский
ганмын.
Лепешинский, шахмат булмавын кызганып, кулларын сугып куя да:
— Мин дә шахматымны Петербургта калдырдым шул. Менә бәла! Монда акчага да шахмат табып булмый,— ди.
— Кайгырмагыз. Озакламый мина туганнарым җибәрергә тиеш. Мин аларга яздым инде. Алдан әзерләнә торыгыз Яна елда шахмат уйнаячакбыз. Мин сезгә сүз бирәм,— ди Владимир Ильич.
Лепешинскийнын күңеле күтәрелеп китә.
— Сез сүз биргәч була инде ул!
Шуннан соң ул өенә кайтып китә.
Бер ай үтә, ике ай үтә, ә посылка һаман юк та юк! Юлда югала теге. Ә яңа елга санаулы гына көннәр кала
Нишләргә? Ленин каян шахмат алсын инде хәзер? Владимир Ильичның мона кадәр вәгъдәсен үтәми калганы юк әле...
Менә яна ел да килеп җигә. Ленин Лепешннскийларга китә, өйгә керә, исәнләшә Лепешинский исә:
— Сез шахмаг алып килгәнсездер инде. Бик әйбәт! Хәзер уйныйбыз!—ди. .
— Күрегез әле бу хәлне! Посылканың һаман килгәне юк бит! — ди
Ленин. .
Лепешинский, хәефе китеп, «их> дип сыкрап куя.
Владимир Ильич шунда кинәт чемоданыннан тактасы белән шахмат чыгара. Кулдан ясалган шахмаг Фигуралары нарат кайрысыннан кисеп ясалган. Шундый пөхтә, шундый Maiyp нтед киселгән! Бер карауга та
була аның.
Көннәрнең берендә Лепешинский Ленин янына килә
— Әллә шахмат уйнап алабызмы. Владимир Ильич? — ди ул.
— Мин бик риза,— ди Ленин.— Ярый әле, монда шахмаг алып килергә башыгыз җиткән. Мин үз шахматымны Петербургта калдыр
ныйсың — менә монысы — король, монысы — королева, ә болары — пеш-калар.
Лепешинский үз күзләренә үзе ышанмый.
— Каян килде бу? Менә дигән шахмат ич бу! — ди.
— Ошыймы?
— Ошамаган кая! Мина да булса иде. Моны ясап бирүче оста кайда яши? — дип сорый Лепешинский.
— Ерактан эзлисе юк. Оста алдыбызда утыра. Аларны мин үзем ясадым,— ди Ленин.
Лепешинский гаҗәпләнүдән ни дияргә дә белми. Ниһаять:
— Кем өйрәтте соң сезне? — дип сорый.
— Бер мәкаль өйрәтте,— ди Ленин көлеп.
— Нинди мәкаль? Ничек итеп?
— Бар инде шундый бер рус мәкале: «Сүз бирүдән тыелып тор, ә бирдеңме — сүзендә нык тор!» Ә хәзер шахматны тактага тезик тә эшкә керешик! Көрәшне башлыйбыз! —ди Ленин.