ШИГЫРЬЛӘР

Бәйрәм
Без мәңгегә, без мәңгегә менде! Эх. бу җирне күпме таптады Безнең нерак бәирәмиәребезнең Кыңгыраулар таккан атлары. Чәчте-урды халкым.
Горур булды.
Үз язмышын ятка бирмәде.
Кешеләрнең бүген туган җирдән Үлемсезлек алган коннәре Алар күргән авыр кайгыларны Онытырмын димә тиз генә.
...Килгән дошман халкым соягаииаи һәйкәл куяр эчен үзенә.
Мин туганмын җиргә шул елларда. Озак яшәремне ил белгән.
Мин туганмын, Илем дошманнары Нәкъ мин ту'** җиргә күмелгән. Рәхмәт, илем!
Гомер биргәнсең син, Иорәк янган: сүнми, югалмый.
Туган җирдә дошман каберләре... Кабарләрдән ирләр үч алмый. Шундыйларны.
Шундый кешеләрне Дошман яуда җиңаламыни!
Шундый кешеләрнең нәфрәтләре — Аны ерак җибәрәмени!
Без мәңгегә, без мәңгегә монда!
Эх, бу җирне күпме таптады Безнең иорәк бәирәмкәрабезиең Кыңгыраулар таккан атлары.
196*
Ташлар белән үтә танышлык бар. Мин аларга күптән бәрелдем. Күп шакыдым ташка, Донъяга мин Ниндилеген әйтеп хәлемнең.
Ташлар ярып чыга агым сулар, Ташны ярып үсә имәннәр.
Башны ташка бәреп,
Ташны күптән
Бабаларым вата белгәннәр.
Ташлар белән үтә танышлык бар.
Берәүләрнең карап күзенә,
Сөйлим әле ташлар ярып тапкан
Дөреслекне салып сүземә:
Туган туфрак яшәү көче миңа, һәр граммы яшәү запасы.
Таулар биек диел уфтанганның
Килми микән ташлар ватасы!!
Иңнәремдә үзем тоеп беләм —
Көчле итә ирне туган җир.
Әй, җир. синнән үлем сорасалар.
Кешеләргә үлемсезлек бир!
1967
Рәхимҗан күпере
Күпме еллар узган.
Ишелеп төшкән.
Субайлары тора су ярып.
Шикләндерә.
Яңа күпер салсаң —
Ташкын җимерер төсле кузгалып.
Онытылмый, өзек урыннарны Ялгый-ялгый узган гомерләр. Авыр еллар авырлыгын озак Күтәрәлми икән күперләр.
...Халык сөйли һаман.
Сукыраеп, Сугышларда янып яртылаш.
Таягына таянып кайтып кергән. Изүләре ачык— яланбаш
Шул Рәхимҗан танып туган якны, Бер елаган җиргә егылып.
Йөрәк сау бит.
Бары күзләр генә. Күзләр генә калган йомылып.
Авыл йөгереп арыш басуыннан Күрергә дип килгән баласын.
...Ярсу елга күперенә җиткәч. Туктаган ул— кемнәр аңласын!!.
Хатлар аша аңа җиткергәннәр Бу күперне Айдар салганын.
Шул күпер бу—
Суга сала алмас — Җанындадыр пычрак ялганы.
Дошман чолгаган да оч батырны. Айдар артка качкан куркудан...
— Сукыр килеш та мин атламамын Хыянәтче белән бер юлдан. Һәм сикергән суга, Иезеп киткән. Агып киткән— халык олгергәи. Суга акса аккан. Юк, кичмәгән Хыянәтче салган күпердән.
Шул кәниән соң халык йермәген, дч. — Ул күперне халык җимергән.
Рәхимҗаннар яңа күпер салган Субайларын кагып тимердән. Күпме еллар узган. Ишелеп тешкәй, Субайлары тора су ярып.
Халык бугеи яңа күпер сала, Рәхимҗанын үзенең искә алып. Онытылмый.
Өзек урыннарны Ялгый-ялгый узган гомерләр. Авыр еллар авырлыгын озай Күтәрәлми икән күперләр.
1967
Сорелгэн җир кап-кара. Җир естендә ап-ак ат— Шулай тештең исемә И, малкаем, ничә кат.
Агым, минем ап-агым. Бергә сердек басулар. Чапсак җилне узарлык. Икебез дә ярсулар.
Чабып кайттык без шулай Киң басудан авылга. Икебез дә еладык.
Авыр хәбәр алугв.
Абын үлгән сугышта. Әйди безне нәфрәтләр. Ашаган-зчкәнебеэ Күз яше дә хәсрәтләр.
Абыем Камил истәлегенә
Синең ап-ак тосеңне
Бәхетем дия башладым. Кара итеп кырларны Кайгы сорә башладым.
—Җиңү кеткәй елларның Козге кара тәнендә.
Тагын икәү еладык. Кайгың авыр синең да.
Матур иде... ак иде...
Йорегәндә тышаудан. Кыр юлында ач бүре Колыныңны ашаган.
Сорелгэн җир кап-кара, Җир оетендә ап-ак ат. Шулай тештең исемә И. малкаем, ничә кат.
Союем борчый җанымны. Союем борчый җанымны, Чыңлый, кыңгырау кага. Тагын кыңгырау кага. Җиремне күзлим... Әйтергә оялып торам Мин түгәм Күз нурымны доньяга. Хәсрәтемне доньяга. Минем юлдашым шикелле Голләргә ява чиләкләп Әйләнә җир. әйләнә. Җәемнең яңгырлары. Сиздермичә генә шаян Яшен ташларын күзләдем. Эзләдем — табылмады. Язмышыма бәйләнә. Кара тоннәрдә югалтсам Әйтсен, кем күбрәк бүген Әгәр шул юлдашымны. Нур җыйган күңеленә. Ал миннән, тартып ал, язмыш. Ике якта яр булырбыз Таң аткач Кояшымны. Салават күперенә. 1965. • Сорыйсың: — Я, туган, исәнме. Чәчакле коннәрем китмәгән. Хәлләрең ничек соң, бер сойлә! — Яшәве күңелле һәм авыр. Әйтерсең китәргә ояла. Бу тормыш тоташтан зилзәлә. Агыла болытлар күгемдә. Китә күк җанның бер кисәге. Яратам доньяны. Иорәкнең мәңгегә югалмый. Җир бирде Үземә карамны, агымны. Бу җирдә яшәргә исәбе. Доньядан яшереп кайчакта Иорәккә кагыла салкын сүз. Сагынам гонаһсыз чагымны. Җылы кул, салкын таш, җылы җил. Барысы да тарала, югала — Җиремдә каеннар — ак бишек. Кала тик туган ил, туган җир. Кошларның баласы ояда. 1267.
Вер кычкырдым беркет канатының Курайлары калган кыядан.
Кайтаваздан куркып яшь кошчыклар Күтәрелде күкка оядан.
Күз талганчы карап озатып калдым, Биштәремне җиргә куйдым да. Иорәккәем ташка уелса да.
Юк, куркыныч түгел бу донья.
1968.
Таш естендә гәпләр...
Гол остенә
Соңгы йотым суны кояеың.
һәм. актарып ташны, таш астыннан Тапканым бар елан оясын.
1968.