Алло, кем әле бу?! (дәвамы)

(Әсәрне башыннан МОНДА басып укыгыз)

***

Бориков кабат уйлары сыман авыр ботинкаларын сөйрәп, тимер коридор буйлап атлады. Камера ишегеннән гади арестант булып чыгып киткән Юра, полковник улы дәрәҗәсендә кайтып бара. Кайда-кайда, әмма да ләкин биредә файдага эшләми торган дәрәҗә иде бу.
Бориковны диварга маңгае белән терәтеп, бөгеп куйдылар. Зиндан ишекләре шыгырдап, чинап, күңелне телгәләп, кабат ачылды. Тимер беләзекләрен ишек бикләнгәч, «баланда» өләшү тәрәзәсе аша гына салдырдылар. Юра үзенең ятагына таба тәпиләде. Очрашулар нәтиҗәсендә туган кичерешләреннән айнып бетә алмый интекте ул. Анатолий Петрович аны сораулы караш белән каршы алды. Юра аның янәшәсенә килеп утырып,
пышылдап кына паханга: «Петрович, бик мөһим мәсьәлә буенча киңәшәсе бар!» – диде. Тәҗрибәле рецидивист: «Кич һава суларга чыккач!» – дип, сүзнең җитдилеген аңлап, ризалык бирде.

***

– Анатолий Петрович, мин бит үземнең әтиемне бүгенге көнгәчә
белмичә, алимент та күрмичә, мохтаҗлыкта үстем. Бүген, менә сиңа мә – егерме җиде елдан соң атам табылган! – дип, Юра барын да түкми-чәчми сөйләп бирде.
– Әлбәттә, хәзер басым ясарга, этләнергә теләүчеләр табылачак анысы! Мин үземнең егетләргә барысын да төшендерермен! Тик үзең беләсең, теге шакал Кирилл үз янына тинтәкләрне җыя. Камерада өстенлекне алмакчы була.
– Телисезме, Анатолий Петрович, мин аны!
– Кирәкми, болай да срогың зур! Вакыты җиткәч – күз күрер!
– Аңлавыгыз өчен рәхмәт!
– Анатолий Петрович, аннан тагын бер мәсьәлә бар...
– Әйт!
– Марс белән сөйләшкәндә, ул атна азагында ике «КамАЗ» бәрәңге, суган, ит, сало, шикәр китереләчәген әйтте.
– Начар түгел бит!
– Акчасын миңа әти тиешле полковник бирәчәк, диде.
– Булса соң? Сиңа түләнмәгән алимент урынына булыр! Ни булган, ди?!
– Чынлап әйтәсезме?
– Әлбәттә! Синең исемгә керә бит ул!
– Анысы шулай! Бүген төнлә тагын провизияләр кертәчәкләр! Марс
сезгә җиткерергә кушты, Кацапов Витюкка да өлеш чыгаруны сорады.
– Хәтерлисеңме, Юра, соңгы тауарны алгач, шундук безнең камерада сакчылар «шмон» ясады.
– Әйе!
– Хатада әләкче бар! Бөтенесен җиткереп тора. Мин үз элемтәләрем аша эзләтә башладым. Провизия төгәл бүген төнлә керәме?

 – Әйе! Шулай диделәр.
– Алдан кисәтеп куюың әйбәт! Камерага кертергә ярамый! Без аны Михаил Степановичның китапханәсенә урнаштырырбыз! Ничаклы товар анда?
– Ике кап ит тушёнкасы, бер кап шоколад, ун литр бал, утыз данәләп микән чәй, төгәл санын оныттым инде, шуларга өстәп, чикләвек тә булырга тиеш. Әле ничәдер блок сигарет та бар.
– О-о-о, бик зур күчтәнәч инде бу, братан!
– Ә-ә, уылдык турында онытып җибәргәнмен. Нинди икәнлеген белмим. Кызыл, ахрысы.
– Әй, энекәш, монда бит аның ташкабакныкы да әйбәт бара, күбрәк кенә булсын, – дип, пахан көлеп җибәрде. Бориков та аңа кушылды.
Аларның хихылдауларын Столбинский ялагайлары гына чырайларын җимереп, күзәтеп торды. Соңгы арада Кирилл янына елышкан иярчене – Үләксә Андрей атаманнарына тагын нидер пышылдады.
– Безнең көлүдән йөрәкләре яна теге пижоннарның. Бу Дохлый Андрей килеп кабачак әле тиздән! Ул 69 нчы камерада утырганда, братваның общак акчаларын чәлгән, эзенә төштеләр! Көймәсе комга терәлгән аның! Әлегә икебезнең арада гына калсын! Әләкче дә шулдыр дип шикләнәм. Ярый, син безнекеләр янына бара тор! Мин провизия мәсьәләсендә кирәк кешегә пышылдыйм, – дип, Анатолий Петрович китеп барды.
Өч көн дә үтмәгәндер, яңалык калкып чыкты. Үләксә Андрей артистланып:
– Дөрес булса, братцы, безнең хатада полковник малае бар, диләр! – дип, уйнаган гына булып, әйтеп салды.
– Анатолий Петрович, дөрес булса, сез аны үз түбәгез астына алган, диләр. Күпме түлиләр инде шуның өчен? – дип, Кирилл Столбинский да сүзгә кушылды.
– Кирилл, юктан бар ясама! Сүзләрең өчен җавап бирергә туры килмәсен!
Аның егетләре зонага ике тапкыр икешәр «КамАЗ» азык-төлек керттеләр. Синекеләр нәрсә дә булса китерделәрме?!
– Монда сүз әлегә провизия турында түгел, күпме зекның канын эчкән полковник турында бара.
– Мин барыгызга да үзем белгәнне генә әйтәм! Бориков үзенең әтисе барлыгын зонага эләккәч кенә белде. Егерме җиде елга беренче мәртәбә! Нинди ата булсын ди ул!
Ләкин учакка керосинны кабат Үләксә Андрей сибеп җибәрде. Хуҗасына ошарга тырышуы да, үзен эшлекле итеп күрсәтергә теләве дә теленә тынгылык бирмәде аның. Сиздермәскә тырышса да, Бориковка булган, тирәнгә яшерелгән үче дә үз эшен эшли иде.
– Ә без каян белик, әтисен биредә генә күрде микән, әллә инде элек- электән бергә яшәгәннәрме? Братан, Кирилл дөрес әйтә. Бәлкем, безне сатып ятарга дип, аны махсус кертеп җибәргәндер! Теге юлы, әнә, тик торганнан шмон ясадылар. Кем эше бу?!
Бориков торып:
– Туганнар, әтигә килгәндә, мин аны элек тә белмәдем, хәзер дә! Әнигә дә, миңа да бер тиен түләмичә качкан кеше ул! Ә минем ике тапкыр төрмә җитәкчесе кабинетына чакыртылуның сәбәбе – эшемне яңадан карый башладылар, шул гына, – дигәч, төрмә ияләре Үләксә Андрей коткысына бирелеп: 

– Аның урыны параша янында! Братва арасында түгел! – дип шаулаша башлады.
Бу спектакльне Кириллның алдан хәстәрләп куйганлыгын Анатолий Петрович сизеп алган иде. Ул торып басты.
– Базарны туктатыгыз! Хәзер мине тыңлагыз! Акыл белән уйлап карагыз! Бүгенге көндә братва 69 нчы камерадан общак акчасын урлаган бәндәне эзли. Тиздән табачакбыз! – диде.
Тавышлы халык тынып калды. Ул тәвәккәлләп, сүзен дәвам итте.
– Общак акчасын урлаганнарны ни көткәнне үзегез беләсез!
– Беләбез инде! – дип, берәү еламсыраган тавыш белән куәтләп куйды. «Арт санына ут капты моның», – дип, эченнән генә уйлап куйды пахан. Аннан:
– Әгәр дә берәрегездә мәгълүмат бар икән, әйтегез, курыкмагыз, общак акчасын урлаган шайтанның йөзен ачкан кеше сатлыкҗан саналмый дип, Юра тирәсендәге бәхәсне икенче якка борды.
– Без, Анатолий Петрович, эзләп карарбыз аны. Ул бәндә инде срогын тутырып чыгып ук китмәде микән.
– Ишетүемчә, ул әле зонада!
Пахан күз чите белән генә Дохлыйга караш ташлады. Теге агарынып каткан, юка иреннәре сизелер-сизелмәс кенә дерелди. Дулкынлануын тыя алмый, шуны сиздермәс өченме:
– Аны табарга һәм чыраен җимерергә! – дип кычкырды.
– Бәлкем, әләкче дә безнең арададыр! Күңелем төгәл сизә, полковник калдыгы булырга тиеш ул! Манчырга кирәк үзен! – дип, Столбинский фетнәгә өнди башлады.
– Иртәгәле-бүгенле әләкченең кемлеге билгеле була. Шундый хәбәр
колакка килеп иреште. Ахырдан, ялгышлык чыкмасын дип, дөреслеген тагын бер тикшерәләр.
Хата тынып калды. Әкрен генә таралыша, нараларына ук барып утырыша башладылар. Юра Бориков эченнән генә паханга рәхмәтләр укыды.
Кич белән һава суларга чыккач, күптәнге ышанычлы иптәше Гриша Мухамор:
– Чәнчелдеримме, Толян, теге әләкчене? – дип, паханнан рөхсәт сорады.
– Кирәк-кирәкмәгәнгә җаныңа гөнаһ алма, братан! Шулай да урынына утыртырга кирәк, – диде пахан.
Бу кич Юра Бориковның җәза отрядында катнашып, Столбинскийны дөмбәслисе килсә дә, Петрович аңа: «Кысылма, эшеңне кабат тикшерәләр, читтә кал! Берәр хәл булса, мәңге чыкмаслык срок чәпеп куюлары бар! – дип, егетне ялгыш адымыннан туктатты.
Төн уртасында Анатолий Петровичның иң гайрәтле, җитез егетләре Кирилл Столбинский йоклаган кубрикка юнәлде. Ә теге – тәкәббер, кыйбласыз бәндә, башта тыгынырга, аннан ат кебек пошкыра-пошкыра йокларга ярата иде. Бүген дә ул бүксәсен дыңгычлап тутыргач, ятуга ук гырылдый башлады. Нинди
төшләр күреп яткандыр, бер Ходай гына белә! Караңгы төндә, кемнеңдер көчле кулларыннан сызгырып төшкән кирза итеге башына кунгач, түшәм ишелгәндәй тоелгандыр аңа. Бер ун минутлап «темный» ясап дөмбәсләгәч, ботарлап ташланган корбаннары яныннан киткән ерткыч җанварлар кебек, үч алучылар таралып юкка чыкты. Кирилл Столбинский ялагайлары гына тын алырга да куркып, белмәмешкә сабышып ята бирде. Берничә сәгатьтән Үләксә Андрейның гына йокы аралаш саташып еламсыраганы ишетелде.
Кириллны конвоирлар иртәнге тикшерүдә генә күреп алып, арбага
салып, лазаретка озатты. Камерада шундук «шмон» башланды. Бер-бер артлы чакыртып сорау алулар тотынды. Тик төнге вакыйгаларны беркем дә күрмәгән булып чыкты. Ахрысы, алдан килешеп куйганнардыр, эшне тирәнгә җибәртмәс өчен Гриша Мухомор барысын да үз өстенә алды. Аны кулларына богаулар салып, бәргәләп, изоляторга алып киттеләр. Тикшерүчегә ул: «Анамны телгә алып сүгенде, мыскыллады», – дип акланды. Әлбәттә, аңа ышанмадылар. Ияге, өч кабыргасы сынган
Столбинский бер айга якын урын өстендә ятты. Тикшерүче аңардан сөйләшә алырлык кеше рәте кергәч кенә, сорау ала алган. Аның исә, Гриша Мухоморның сүзләрен раслаудан гайре чарасы калмаган. Шуның белән ул аз гына булса да, төрмә абруйлылары арасында үзенең дәрәҗәсен саклап кала. Чөнки төрмә кабахәтлекләргә түзә, тик әләкчеләрне генә кичерми иде.
Юра Бориков тирәсендәге киеренкелек шуның белән бөтенләй диярлек юкка чыкты. Ләкин ара-тирә камера ияләре арасында вак-төяк ызгышлар барыбер булгалый торды. Барысын да җайга салырга Петровичның бер сүзе җитә иде. Шуның белән төркемгә бүленүләргә чик куелды.
Ә беркөнне һава суларга чыккач, Юра Яшко Горохны иптәшләре
арасында шәйләп алып, аңа сәлам бирергә булды. Таныр микән, янәсе.
– Исәнмесез, Яшко Кондратович! – дип елмайды ул. Абруйлы карак аңа карап торды-торды да:
– Ә-ә-ә! Казанныкылар!.. Хәзер, хәзер, искә төшерәм! Юра бит әле!
Таныдыммы? – диде шатланып.
– Нәкъ үзе!
– Нәрсә өчен биредә инде син?
– Үтермәгән килеш үтерү чәпеп куйдылар.
– Анысы начар икән! Сезнең паханыгыз кем анда?
– Анатолий Петрович!
– О-о-о, Толян булгач әйбәт инде. Егетләр ничек? Марс, Игорьлар?!
– Килеп хәлне белеп киткәлиләр. Дядя Яшко, сезгә дигән күчтәнәчләрне ничек тапшырырга икән?
– Бик җиңел ул, энекәш! Әнә, Анатолий Петровичка әйт, ул биредә үгез арканлаган кеше.

(Дәвамын сайтта күзәтеп барыгыз)

"КУ" 05, 2021

Фото: pixabay