КАНАТЛЫ ЛӘБИБ

ЛӘБИБ ЛЕРОНГА 50 ЯШЬ

Балалар өчен дә, өлкәннәр өчен дә язучы шагыйрь, прозаик, драматург, әкиятче, пародияче, эпиграммачы, сатира-юмор остасы.. Саный китсән. әдәби жанрларның һәммәсендә дә үз канаты бар икән ләбаса Ләбиб Лероннын' Өлкәнрәк язучы агайларның «Энем, пакусны кин алдырасың, болай чәчелүең сыйфатка сукмыймы сон⁹»—дип искәртүләренә ул үзе; «Ни телим-шуны язам Халыкка кайсы ярыйдыр— үзе сайласын, мина барысы да ярый...»—дип шаяртып жавап бирә

Төшкә керде Ләбиб Лерон— Тәмәкесе көйри иде Шигърият басуларыннан Чүп-чар утап йөри иде

Берничә ел элек, язучы, шушы «чүп-чарны утау» ниятеннән. «Сәхнә» журналында махсус сәхифә дә ачып җибәрде. «Мин дә жырлыйм шырдыйны » дип атала ул. Биредә дә Ләбиб Лерон үзенә тугры булып калды кемлегенә карамастан, мәгънәсез вә тозсыз, чүп-чар жыр авторларының, башкаручыларның тетмәсен- тетеп тәнкыйтьләде

2008 елда дөнья күргән «Сөяксез тел» китабы инде узган гасырда калган «Күрше тавыгы»нын уңышлы дәвамы булып чыкты. Хәер, монысы хакында—соңрак

Ижатнын. шигъриятнең символы—канатлы ат Без исә бүген әдәбиятыбызның канатлары парә-парә киселгән вә йолкынган заманда яшибез Татар әдипләренең
дә бик азлары гына «канатларын» саклап кала алды. Ләбибнең сонгы елларда язылган лирик шигырьләре—бу канатларының исән-сау. нык икәнлегенә дәлил. Гаяз Исхакыи. Кәрим Тинчурин. Һади Такташ. Хәсән Туфан. Мөхәммәт Мәһдиев. Мөдәррис Әгъләмов кебек әдипләр хакындагы «Багышлаулар бабы»нда автор шагыйрь буларак та. шәхес буларак та төгәл ачыла, минемчә. Бу җөмләдән янә шунысын да әйтү урынлы булыр: инде менә дистә ел дәвамында Ләбиб Лерон татарның олуг шәхесләренә багышланган әдәби-музыкаль кичәләргә сценарийлар яза. Бу затларның фикерен-кыйбласын. язмышын анык күзаллау, аңлау өчен язу халәтендә автор алар дөньясына, алар заманына чума, алар булып яшәп ала һәм бу анын лирик-фәлсәфи шигырьләрендә дә чагыла билгеле.

Ләбиб Лероннын янә бер канаты—драматургия, балалар өчен дә. өлкәннәр өчен дә бердәй актив яза ул. «Чәпәләй белән Тәпәләй», «Аңгыра сарык жүләре» пьесалары Әлмәт театрында, ә «Урмандагы тамаша». «Без барабыз бәйрәмгә» пьесалары Татарстан телевидениесеннән күрсәтелә, радиодан да тапшырыла. Сонгы елларда анын Буа һәм Түбән Камадагы Татар дәүләт театрларында өлкәннәр өчен язылган яна пьесалары сәхнәләштерелеп, уңыш казанды.

Балалар өчен шаян-шук шигырь яза икән, ул үзе дә бераз тиктормас-жор малайга әверелә, ә инде лирик-фәлсәфи шигырьләрендә, хикәя-бәяннарында Ләбиб Лерон ил агасын хәтерләтә. Нәкъ менә шушы әверелешләр аңа ижат күгендә табигый- иркен рәвештә канат жилпеп очарга мөмкинлек тудыра да инде. Бер жөмләгә сыйдырып әйткәндә: Ләбиб Лероннын ижаты яшь аралаш көлә белү кодрәте белән көчле, үзенчәлекле. Аның спектакльләрен тамаша кылганда да. шигырь-хикәяләрен укыганда да мин шуны тойдым.

Төрле елларда Нажар Нәҗми. Шәүкәт Галиев. Илдар Юзеев. Батулла. Фәнзаман Баттал. Зөлфәт кебек күренекле каләмдәшләребез Ләбиб Лероннын талантын зурлап үз сүзләрен әйттеләр.

Исем кую остасы—монысы да әдипнең янә бер канаты. Лемон Лерон улы Лероновнын үзенә дә Ләбиб дигән әдәби тәхәллүсне әллә Ркаил Зәйдулла, әллә Туфан Миңнуллин кушкан анысы. Вәләкин әдәби әсәрләргә, сәхифәләргә шәп исем уйлап табу җәһәтеннән аңа тиннәр аз. Үземнең дә беренче хикәяләремә исемне Ләбиб белән бергә кушкан идек. Бактың исә. Фәиз Зөлкарнәйнең «Әверелеш». Ркаил Зәйдулланың «Ил». Газинур Моратның «Мин дөньяны тынлыйм» китапларының да исем авторы—Ләбиб Лерон икән.

«Идел» журналының күп кенә сәхифәләре исеме («һәйбәт-гайбәт», «Ша-Ярыш», мәсәлән). «Салават күпере«ндәге «Шалтмылтфильм»—аның иҗат җимеше. Әле дә хәтердә—моннан ун-унбиш еллар элек «Шалтмылтфильм» әкият-комиксларын (авторы—Л.Лерон) күренекле язучыбыз Батулланын малайлары зар-интизар булып көтеп алалар иде. Инде алар да милләтебезгә хезмәт итүче гаярь егетләр булып үсеп життеләр.

Ләбиб Лероннын төп канаты, әлбәттә—балалар өчен иҗат итү! Мөдәррис Әгъләм 1988 елда: «Безгә Ләбиб кебек егетләргә таянырга кирәк. Кайсы редакциядән генә мөрәҗәгать итмәсеннәр, ул эшли. Халыкка кирәк, балаларга кирәк дигән гаме бар!»—дип язган булса, 1989 елда исә Мөхәммәт Мәһдиев болай дигән иде: «Балалар өчен язу өлкәннәр өчен язуга караганда да кыенрак дип беләм. Бу җәһәттән Ләбиб талантлы егет, язачак егет». Күренекле каләмдәшләренең ышанычын вә өметен аклады әдип «Янгырнын ял көне». «Транзистор үч ала». «Тәгәрмәчле чана». «Таһир маҗаралары». «Кояшны кочкан малай». «Борчак шыттырам»—бу китапларга тупланган шигырьләр, хикәяләр, әкиятләр, пьесалар—инде менә чирек гасыр дәвамында ничә буын татар баласын үз дөньясында яшәтә, тәрбия кыла!

Быел әдипкә 50 яшь тула. Тәрҗемәи хәлен кыскача гына бәян итәм: Ләбиб Лерон (Лемон Лерон улы Леронов) 1961 елның 11 ноябрендә Татарстан Республикасының Мөслим районы Түреш авылында дөньяга килә. Балачагы Актаныш районының Олы Имән авылында уза.