ЯҢАЛЫКЛАР
•ЯҢАРЫШ»—ИЛ КҮЗЕНДӘ
Казаннын «Пирамида» мәдәни-күнел ачу үзәгендә узган Төбәк һәм милли массакүләм мәгълүмат чараларының IV Конгрессының пленар утырышында ТР- нын Дәүләт Киңәшчесе Минтимер Шаймиев катнашты Конгресс кысаларында республиканың «Яңарыш» дип аталган Тарихи һәм мәдәни һәйкәлләрне торгызу республика фонды тәкъдир ителде «Болгар шәһәрчеген һәм Зөя утравын төзекләндерү проектларына алынуыбыз халкыбызның рухи ныклыгы житлегүен дәлилли Татарстанда хәйрия белән шөгыльләнүнең матур тәжрибәсе бар инде Болгардагы һәм Зөя утравындагы тарихи ядкарьләрне торгызуга да жәмәгатьчелек. эшмәкәрләр, дәүләт структуралары, муниципаль район хакимиятләре бергәләп алынды. Россия Президентының да ярдәмен сизәбез».— диде Минтимер Шаймиев
Бүген Болгар шәһәрчегендә һәм Зөя утравында эш тулы куәткә гөрли. Дәүләт Кинәшчесе сүзләренә караганда. Болгарда яна мәчет төзеләчәк, киләсе елга биредә чатырлар лагере барлыкка киләчәк, республиканың 20ләп авыл хужалыгы предприятиесе быелдан Икмәк музеен төзүгә тотыначак, ислам динен кабул итү хөрмәтенә һәйкәл куелачак, шулай ук Болгарда да. Зөя утравында да сәяхәтчеләрне заманча елга вокзалы каршы алачак.
Конгресста Россиянең 40 төбәгеннән килгән массакүләм мәгълүмат чаралары вәкилләре катнашты Пленар утырышның икенче көнендә кунаклар Болгар шәһәрчегенә һәм Зөя утравына да сәфәр кылды. Аннан сон алар «Федор Шаляпин» теплоходында Идел буенча сәяхәт иттеләр. Биредә Россиянен телевидение, радио һәм басма мәгълүмат чараларында эшләүче танылган кешеләре катнашында мастер- класслар һәм түгәрәк өстәлләр узды.
Конгресста катнашучылар белән ТРның Премьер-министры Илдар Халиков очрашты Очрашуда шулай ук ТР Президент Аппараты җитәкчесе Юрий Камалтынов. республиканың Дәүләт Советы Рәисе урынбасары—Татарстан Журналистлар союзы рәисе Римма Ратникова белән Басма һәм массакүләм коммуникацияләр буенча республика агентлыгы житәкчесе Марат Моратов та катнашты.
БОЛГАР ҖЫЕНЫ
19 июньдә ел саен үтә торган олы бәйрәмнәрнең берсе—Изге Болгар жыены» узды. Спас районынын Болгар шәһәрендә ата-бабаларыбызнын 922 елда рәсми рәвештә ислам динен кабул итүе билгеләп үтелде Болгарларның тарихы, мәдәнияте, ә ин мөһиме дине—һәр татар кешесе. Россиянен һәрбер мөселманы өчен, һичшиксез, ин кадерле мирас. Шуна күрә менә инде 21нче тапкыр Изге Болгар җирендә, явып торган яңгырга карамастан. Татарстаннан гына түгел. Россиянен бик күп почмакларыннан меңләгән кунак җыелды. Җыенга килгән һәркемне бер максат—болгар ата- бабаларыбызны искә алу. алар өчен дога кылу, иманны ныгыту, дин кардәшләре белән аралашу берләштерә иде
Чаранын быелгы программасы тагын да кызыклырак һәм мәгънәлерәк булды Бәйрәм. әлбәттә. Коръән аятыәрен уку белән башланып китте ТР Президенты Рөстәм Миннеханов. ТР Дәүләт Кинәшчесе Минтимер Шаймиев. ТР Премьер-министры Илдар Халиков. ТР Дәүләт Советы Рәисе Фәрит Мөхәммәтшин. Россия үзәк Диния нәзарәте рәисе Тәлгать Таҗетдин. Россия Мөфтиләр шурасы рәисе Равил Гайнетдин да чаранын ин көтелгән кунаклары иде Болгарга шулай ук чит илләрдән—Төркия. Болгария. Израиль. Венгрия һәм Кувейттан югары дәрәжәле кунаклар да килгән иде Җыенда катнашучылар Идел Болгарстанынын ислам динен кабул итүе истәлегенә билге-таш салдылар Олы манара янында оештырылган сәхнәдә ТРнын танылган артистлары башкаруында мөнәҗәтләр, нәшидләр һәм шигырьләр ишетергә була иде
«СӘЛӘТ»ТӘ-СӘЛӘТЛЕЛӘР
9-12 июль көннәрендә Алексеевск районынын Биләр саклаулыгы биләмәсендә республика яшьләренең XIX «Сәләт- Биләр» фестиваль-бәйгесе узды
Бәйрәм быел да «Изге чишмә» мемориаль комплексында, ягъни «Хуҗалар тавы» янында үтте Фестиваль хәрәкәтендә 700дән артык мәктәп укучысы, студент һәм укытучы катнашты.
«Сәләт» фестивале интеллектуаль яктан сәләтле балаларны һәм яшүсмерләрне барлау, аларнын ижали мөмкинлекләрен үстерергә шартлар тудыру, яшүсмерләрдә
һәм яшьләрдә туган җиргә. анын тарихына, гореф-гадәтләренә хөрмәт уяту, шулай ук рухи-әхлакыи һәм физик тәрбия бирү, сәламәт яшәү рәвешен сайлау максаты белән үткәрелә. Биләр фестивалендә катнашу •Сәләт» оешмасынын «Раушан» (Казан). «Рухият» (Әлмәт). «Бөгелмә» (Бөгелмә), •Байлар Сабасы» (Байлар Сабасы). «Кол Шәриф оныклары» (Чаллы) аланнарынын да программасына кертелгән
Фестивальне Алексеевск муниципаль районы. Татарстанның Яшьләр эшләре, спорт һәм туризм министрлыгы, ТР Фәннәр академиясе белән берлектә «Сәләт» фонды оештыра Бәйге быел ла ТР Минис трлар Кабинеты ярдәме белән үтте
Фестиваль-бәйгенең ачылу тантанасында ТР яшьләр эшләре, спорт һәм туризм министры Рафис Борһанов. шулай ук депутатлар, галим-язучылар. төрле дәүләт оешмалары һәм министрлыклардан вәкилләр. Татарстандагы эре компанияләрнең җитәкчеләре катнашты
Фестивальгә Россиянен төрле шәһәр һәм төбәкләреннән Чувашия. Удмуртия. Баш кортстан, Киров өлкәсе. Самара. Саратов. Санкт-Петербургтан, республикабызның 10 район-шәһәреннән махсус делегацияләр килде Быелгы фестиваль хәрәкәтендә Чехия кунаклары. Казанга татар телен өйрәнергә килгән Америка студентлары да катнашты Географик киңлек тарихын өйрәнүгә зур өлеш керткән шәхесләр - Рабит Батулла. Әнвәр Хәири. Фаяз Хужин белән очрашулар бик жанлы узды. Фестивальдә катнашучы лар «Изге чишмә» тарихи-мәдәни комлек- сынла да булды Шулай ук Борынгы Биләр шәһәренен археологик казу эшләре алып барылган урыннарын да үз күзләре белән күрде алар
КФУ-СТУДЕНТЛАР «ОЯ»СЫ
Казан (Идел буе) федераль университеты ректораты хәбәр итүенчә. 2011 елнын I гыйнварына кадәр КФУга берничә уку Йорты кушылырга тиеш Нәтиҗәдә, анда 45 меңнән артык студент белем алачак Ректор И Гафуров «Белем бирүнен сый фатын арттыру өчен чит илләрдән дә укытучылар чакырырга уйлыйбыз».—ди ТР Президенты каршындагы Дәүләт хезмәте академиясе инде бетерелде дә Академия студентлары укуларын КФУда. яки башка уку йортларында дәвам итә алачак
АРЧАДА-ИСКЕ КАЗАН ТҮГӘРӘК УЕНЫ
Арчада республикабызның фольклор коллективлары катнашында «Иске Казан түгәрәк уены- фольклор фестивале бутып узды Анда 25 районнан жәмгысе 400гә якын кеше катнашты Свердловск өлкә сенен Аракай авылыннан бөтен Россиягә танылган «Сырдарья» фольклор ансамбленең кунак итеп чакырылуы нур өстенә нур булды
Мәртәбәле жзори фольклор-этнографик чыгыш, фольклор-хореография, жыр. халык уен коралларында уйнау. бәет, мөнәжәт жанрлары буенча бәя бирде Әлеге чараны ачу тантанасына Татарстан Мәдәният министрлыгының эшләр идарәсе җитәкчесе Кадрия Идрисова да килгән иде «Бу бик тә изге, илаһи, мөкатдәс, чын-чынлап үзебезчә булган бәйрәм,—диде ул —Халкыбыз фольклор хәзинәсенә ифрат бай Ләкин хәзинә тиз генә табылмаган кебек, бу төр хәзинәне дә барлау зур тырышлык, сабырлык сорый Тапкан хәзинәне саклый белү дә мөһим»
Әлеге чараны оештыручы. Татарстан Мәдәният министрлыгы каршындагы Татар фольклорын жыю. саклау һәм өйрәнү үзәге директоры Фәнзилә Жәуһәрова әйтүенчә, татар фольклорын туплауга игътибарны арттырырга кирәк.
БӘЙГЕ КАБАТ ИГЪЛАН ИТЕЛДЕ
Татарстан Мәдәният министрлыгы. Татарстан Язучылар берлеге, Г Камхт исемендәге Татар дәүләт академия театры «Яна татар пьесасы-2010» конкурсын игълан итә Авторлар конкурска сәхнәдә куелмаган һәм матбугатта чыкмаган пьесалар тәкъдим итә аталар Әсәрләрнен тәхәллүс белән имза- лануы һәм автор турында белешмә булуы шарт Пьесалар быелнын 31 декабренә кадәр кабул ителә Быел дүрт номинация • Балалар һәм яшүсмерләр өчен пьеса». 35 яшькә кадәрге яшь авторлар өчен аерым номинация. «Башка формат» махсус төре, проза әсәренә нигезләнеп язылган инсценировка өчен бүләкләр Моннан тыш. Татарстан Мәдәният министрлыгы тара фыннан махсус бүләк булдырыла Конкурс ике этапта узачак. Аларны М Госманов җитәкчелегендәге жюри бәяләячәк Жингән пьесалар махсус җыентыкка кертеләчәк
ИСЕМЕ ҮЗГӘРӘ
Быел «Алтын мөнбәр» мөселман кино сы фестивале исемен үзгәртә Ул «Казан халыкара мөселман киносы» фестивале дип аталачак Хәзер фестивальне Казан Мәскәү катнашыннан башка гына оеш тырачак Җиңүчеләргә тапшырыла торган мәчет мөнбәре рәвешендәге сынны башка төрле билгегә алыштыру күздә тотыла •Татаркино» дәүләт учреждениесе директоры В Батраков әйтүенчә, ул Казан, кино, ислам белән бәйле булачак Оештыру комитеты белән Премьер-министр урынбасары-мәдәният министры Зилә Валиева җитәкчелек итәчәк Алтынчы фестивальгә катнашырга теләүчеләр шактый җыелырга өлгергән 50 илдән катнашырга теләк белдергәннәр Быелгысында беренче мәртәбә Гамбия режиссерлары да катнашачак Фестиваль 15-19 сентябрьдә узачак
ТАТАРЧА ИСЛАМ САЙТЫ
«Инфо-ислам» медиа төркеме үзенен татарча сайтын ачып җибәрде Анын белән www.tatar-islam.ru адресы буенча танышырга була Сайт Татарстандагы, Россиядәге, дөньядагы ислам яңалыкларын яктыртып бара Шулай ук анда фикһ мәсьәләләре, үгет-нәсыйхәт, Мөслимәләр сәхифәсе дә бар, вәгазьләр урнаштырып баруга зур игътибар бирелә, чөнки бу авыллардагы хәзрәтләргә мәгълүмат табуны жинеләйтер дип көтелә Сайтта шулай ук сәхабәләр, татарлар тарихы турындагы «Инфо-ислам» газетасында чыккан язмаларны да укырга мөмкин
МИЛЛӘТТӘШЕБЕЗ-АКШ ЧЕМПИОНЫ
Халыкара гроссмейстер Гата Камский быел да шахмат буенча АКШ чемпионы булды. Ә ел ахырыңда ул халыкара бәйгедә катнашырга җыена. Әлеге турнирда җиңүче исә дөнья чемпионы исемен дәгъвалау хокукына ия булачак
Гата Рөстәм улы 1989 елдан бирле АКШ- та яши. Ул беренче тапкыр Америка чемпионы исемен 1991 елда яулады һәм төрле дәрәҗәле халыкара турнирларда катнашып, танылуын дәвам итте. Әмма 1996 елда кайбер сәбәпләр аркасында шахматтан китеп торды 2004 елда исә кабат спортка әйләнеп кайтты Бүгенге көндә Гата Камский дөньядагы иң көчле 20 гроссмейстерның берсе булып тора. Декабрь аенда Бакуда узачак •дәгъвачылар бәйгесе»ндә без Гатага кабат җиңү теләп калабыз.
95 УЛ ӘЛЕ ЙӨЗ ТҮГЕЛ
95 яшькә житеп сәхнәдә җырлаган артист—ул уникаль күренеш Шагыйрь әйтмешли, «Ул әле йөз түгел» Татарстанның атказанган артисты Усман Әлмиевнен гомер бәйрәменә килгән тамашачы моның шаһиты булды
Кичәне Мәдәният министрлыгы һәм Г. Тукай исемендәге Татар дәүләт филармониясе оештырды Премьер-министр урынбасары—мәдәният министры Зилә Валиева җырчы хакында «Усман абыйның ветераннар советы рәисе буларак башкалар турында да кайгыртып йөрүе сокландыра Әгәр берәр мәгълүмат кирәк булса, без ана мөрәҗәгать итәбез Ул безнең «җанлы энциклопедия»,—дип белдерде һәм У.Әлмиевкә Премьер-министр юллаган Рәхмәт хатын тапшырды
Жырчыны Г Камал, М.Жәлил, Качалов исемендәге театр коллективлары, филармония директоры Кадим Нуруллин тәбрикләде Юбилярны котларга Яшел Үзән районыннан якташлары да килде Сәхнә ветераннары аңа үзләренең рәхмәтләрен ирештерде Россия Театр әһелләре берлеге рәисе А.Калягин да Усман агага Мактау кәгазе юллаган
Юбилярны котларга күренекле сәхнә осталары Зилә Сөнгатуллина, Рөстәм Маликов, Флюра Сөләйманова, Руслан Дәминов, Клара Хәйретдинова, Равил Шәрәфиев һ б. килгән иде
ХӘЛИМ ҖӘЛӘЛЕВ КИЧӘСЕ
Г.Камал исемендәге Татар дәүләт академия театрында Татарстанның халык артисты Хәлим Жәләлевны хөрмәтләү кичәсе узды Татарстан Дәүләт Советы Рәисе урынбасары Римма Ратникова актерга Президент Указы нигезендә «Фидакарь хезмәт өчен» медален тапшырды Юбилярны Президент аппараты каршындагы мәдәниятне үстерү фонды җитәкчесе Нурия Валиуллина, артистның Базык Бистәсе районыннан килгән якташлары тәбрикләде
Хезмәттәшләре Равил Шәрәфиев. Ринат Тажетдинов, Нәҗибә Ихсанова, Наил Дунаев, Әзһәр Шакиров, Илдус Әхмәтжанов. Наил Шәйхетдинов үзләренен истәлекләре белән уртаклаштылар
Шунысын да өстәп әйтергә кирәк X Жәләлев—каләм иясе дә Ул—Татарстан Язучылар берлеге әгъзасы
ТАШ РАПСОДИЯСЕ
«Казан Кремле» дәүләт тарихи-архи- тектура һәм сәнгать музей-тыюлыгынын табигать тарихы музеенда «Таш рапсодиясе» дигән күргәзмә ачылды .Анда Татарстанның беренче Президенты, бүген ТР Дәүләт Киңәшчесе Минтимер Шәимиевкә бирелгән бүләкләр фондыннан үзенчатекле әйберләр урын атган
Экспозиция гамати сәнгатьтә кулланыла торган асылташларга багышлап оештырылган Күргәзмәдә нефрит, төсле мәрмәр, малахит, гәрәбә, гранит кебек ювелир һ б ташлардан эшләнгән әйберләрне кү-рергә була. Тамашачылар хозурына үз вакытында Илбашка бүләк ителгән кыйммәтле ташлардан шахматлар, М Шаймиевнең бюсты, борынгы риваятьләргә нигезләнеп, фил сөягеннән эшләнгән төрле сыннар тәкъдим ителгән
Күргәзмә киләсе елнын февраленә кадәр эшләячәк.
ГАСЫРЛАР АВАЗЫ
Күптән түгел «Гасырлар авазы—Эхо веков» журналының яна саны дөнья күрде Ул, журналның чыга башлавына 85 ел тулу унаеннан, Татарстан Президенты Рөстәм Миннехановнын котлавы белән башланып китә. «Гасырлар авазының бу санында Бөек Жинү темасына зур урын бирелгән Басманы укучылар Идел-Урал төбәгенең 825нче батальоныннан белорус партизаннары ягына күчкән хәрбиләрнең яна исемлеге. ТАССР халкының дәүләт органнарына ярдәм сорап язган хатлары. Муса Жатилнен
ИҖТИМАГЫЙ МӘДӘНИ ТОРМЫШЫБЫЗДАН әлегә кадәр билгеле булмаган батырлыклары белән таныша ала Журналда ТАССР оешуга-90. Буа шәһәренә 230 ел тулуга багышланган язмалар да бар
УКУЧЫЛАРЫ ДА КҮП БУЛСЫН!
Казанда өченче тапкыр Бөтенроссия ислам китап күргәзмә-ярминкәсе уздырылды Китап күргәзмәсе Россиядә ислам темасына китаплар нәшер итүне цивилизацияле рәвештә үстерү һәм китап укучыларны илдәге мөселман китапларын чыгаручы нәшриятлар белән якыннан таныштыру максатыннан оештырыла. Бу эшне Казан мөхтәсибәте башкарды Билгеле булганча. Казанда мондый ярминкә 2008-09 елларда уздырылган иле инде.
ЯБЫЛГАН БАСМАЛАР
Татарстанда 12 мәгълүмат чарасы ябылган. Роскомнадзорнын Татарстандагы идарәсе әлеге басмаларнын эшен туктатуны сорап судка мөрәҗәгать иткән. Мондый карарга килүнен сәбәбе—әлеге мәгълүмат чараларының бер елдан артык дөнья күрмәве Моннан ары «Милли ризыклар*.
- Медицина для всех». «Бизнес-афиша». Доживем до понедельника». «Торги Аукционы Конкурсы» газеталары. «АвтоЛилср Казань». «Казанок». «Казанская афиша»,
- Криминал-антикриминал в Казани». Делаем ремонт. Журнал об идеях и материалах» журналлары һәм «Желтые, белые и голубые страницы Казани» еллык басмасы нәшер ителмәячәк.
ЯҢА КИНОТЕАТР
Күптән түгел генә Казанда ачык һавадагы кинотеатр барлыкка килде Ул Баскет- холл янындагы мәйданчыкта урнашкан Оештыручыларның әйтүенә караганда, әлеге кинотеатр кино карарга автомобиль белән килүчеләр өчен бигрәк тә уңайлы икән. Дөрес, жәяүлеләрне лә онытмаганнар, алар өчен урындыклар тезелгән Фильм үзе зур стенада күрсәтелә, ә тавышны урамдагы динамиклар аша яки машина радиоалгычын билгеле бер ешлыкка көйләп тыңларга мөмкин Биредә бары тик комедияләр һәм мәхәббәт романнары гына күрсәтәләр
ГОМӘР ГАЛИГӘ БАГЫШЛАНДЫ
Буа районы Иске Тинчәле авылында быелгы Сабан туе күренекле язучы, публицист. әдәби тәнкыйтьче, җәмәгать эшлеклесе Гомәр Галинең тууына 110 ел тулуга багышлап үткәрелде. Олуг шәхеснең исемен мәңгеләштерү жәһәтеннән авылда язучының музее ачылды. Иске Тинчәле мәктәбенә Гомәр Гали исеме бирелде Бәйрәмгә җыелган халык алдында Казан кунаклары—«Татлтице- пром» ачык акционерлар җәмгыяте генераль директоры Марс Атиев. Татарстан Язучылар берлеге рәисе урынбасары Вакыйф Нуриев. Se дә шушы төбәктә туып-үскән шагыйрә олдыз Шәрәпова. Г Галинен туганы Мөбарәк Мусин, милләтпәрвәр Рәүф Ибраһи- мов һәм башкалар чыгыш ясады
АЙГӨЛГӘ БҮЛӘК
Айгөл Хәйри—милли җырларны башкару традицияләрен унышлы дәвам итүче талантлы җырчыларнын берсе. Күптән түгел ана Мәскәүдә СССРнын халык артисты Б Покровский исемендәге бүләк тапшырылды
«ЯНДЕКС» БЕЗНЕҢЧӘ СӨЙЛӘШӘ
• ЯНДЕКС» интернет-компаниясе мәгълүматларны татар телендә дә бирә башлый, ягъни ул татар телендәге сорауларга да җавап бирәчәк Порталнын төп бите, эзләү интерфейсы һәм «Яндекс Почта» интерфейсы ике дәүләт телендә—рус яки татар телендә эшли Монда татар теле морфологиясе лә исәпкә алынган «Яндекс» үзенең кулланучылары өчен бушлай булдырган мондый мөмкинлектән дөньяның теләсә кайсы төбәгендә гомер итүче милләттәшләребез файдалана атачак
МАКТАУЛЫ ИСЕМ
«Татмсдиа» ААЖ филиалы — • Идел-Пресс» полиграфня-нәшрият комплексы»нын план-производство технологик бүлеге начальнигы Ку- рамшина Люция Мөгамбәр кызыиа «Татарстан Республикасының атказанган мәдәният хезмәткәре» дигән мактаулы исем бирелде