ЯҢАЛЫКЛАР

ЭШЛЕКЛЕ СӘФӘРЛӘР

Татарстан Президенты Рөстәм Минне- ханов Коньяк Уралда эш сәфәрендә булып кайтты Сәфәр барышында ул. Чиләбе өлкәсе губернаторы Михаил Юревич белән Чиләбе торба прокатлау заводында булды.

Соныннан губернатор резиденция­сендә М Юревич белән булган очрашуда Р Миңнеханов. Татарстан делегациясе Чиләбе шәһәрен, заманча җитештерүләрне һәм Чиләбе өлкәсенең куәтле потенциалын күрде, дип белдерде. Республика башлыгы губернаторга һәм анын командасына өл­кәдәге татар җәмгыятенә булышлык иткәне өчен рәхмәт җиткерде Очрашуда Татарстан Республикасы һәм Чиләбе өлкәсе арасында сәүдә-икътисади, фәнни-техник, социаль һәм мәдәни хезмәттәшлек турында килешү төзелде Анда шулай ук килешүне гамәлгә ашыру буенча 2011-13 елларга чаралар беркетмәсенә имза куелды

Эш сәфәре кысаларында Татарстан Президенты Бөтендөнья татар конгрессы­ның Чиләбе өлкәсе бүлеге активистлары белән дә очрашты. Р Миңнеханов. оешма активистларын сәламләп. Чиләбе өлкәсе татарлары конгрессы эшчәнлеге Татар­станнан читтә яшәүче татарларның иң актив хәрәкәтеннән берсе булып тора, диде Ул Конгресс җитәкчесенең нәтижәле эшен дә билгеләп үтте. Президент. Татарстаннан читтә яшәүче татарлар үз мәдәниятләрен һәм милли гореф-гадәтләрен саклый ал­сын өчен, республика төрле яклап ярдәм күрсәтәчәк, дип ышандырды

Соныннан Президент Р Миннеханов һәм губернатор М. Юревич Татарстан сән­гать осталары концертын тамаша кылды.

Екатеринбург шәһәрендә «Түгәрәк уен» Бөтенроссия татар фольклор коллективла­ры фестиваленең гала-кониертында төрле төбәктән 500дән артык башкаручы катнаш­ты Анда Татарстаннан да ансамбльләр чыгыш ясады.

Президент Рөстәм Миннеханов шәһәр губернаторына. Свердловск өлкәсендәге татар җәмгыятенә ярдәм итүләре өчен рәхмәт белдерде. Шулай ук фестивальне оештыручыларга һәм катнашучыларга да рәхмәтен җиткерде. «Түгәрәк уен»ның зур бүләгенә Омск өлкәсенең «Наза» ансамбле лаек булды. Р Н. Миңнеханов Свердловск өлкәсе «Сардарья» коллективына чит ил маркалы микроавтобус алырга сертификат тапшырды.

МӘДӘНИ ТӨРЛЕЛЕКТӘГЕ
УРТАКЛЫКЛАР

Төркиянен Кайсери шәһәрендә Европа берлеге Җирле һәм төбәк хакимиятләре конгрессында Мәдәният һәм мәгариф ко­митетының чираттагы утырышында Европа төбәкләренең мәдәни, фәнни һәм гума­нитар өлкәләрдә алга таба хезмәттәшлек перспективалары тикшерелде.

Комитет сессиясендә рәислек иткән Конгрессның Төбәкләр палатасы Мәдә­ният һәм мәгариф комитеты башлыгы Фәрит Мөхәммәтшин мәдәни төрлелекнең Европа өчен дә. шулай ук Россия өчен дә мөһимлеген искәртте.

Утырыш алдыннан Фәрит Мөхәм­мәтшин Ислам конференциясе оешмасы каршында эшләп килүче Россия Федера­циясенең даими вәкиле Камил Исхаков һәм Татарстанның Төркиядәге вәкаләтле вәкиле Радик Гыйматдинов озатуында Истанбулда Ислам тарихы, сәнгать һәм мәдәнияте фәнни-тикшеренү үзәгендә (ИРСИКА) булды.

Республика Дәүләт Советы Рәисе очра­шу һәм сөйләшүләр барышында ИРСИКА генераль директоры Халит Эрен әфәндегә Татарстан җитәкчелеге исеменнән тирән ихтирам сүзләрен җиткерде. Абруйлы ис­лам оешмасы генераль директоры үзенен җавап сүзендә парламент рәисенә ИР­СИКА тарафыннан “Татарлар: тарих һәм цивилизация" дигән хезмәтнең бастырып чыгарылуын хәбәр итте

Ислам фәнни-тикшеренү үзәге җитәк­челәре белән әнгәмә барышында 21 майны Болгарда ислам динен ирекле кабул итү көне буларак билгеләү турында Дәүләт Советы ТР Законын кабул итү сәбәпле. ИРСИКАнын бүгенге Россия Федерациясе территориясендә ислам динен кабул итү датасы мәсьәләсен өйрәнү турында баш­лангыч килешүгә ирешелде

ТЕЛЕ БАРНЫҢ—ИЛЕ БАР

27-30 сентябрьдә Казанда татар теле һәм әдәбияты укытучыларынын татар этно-мәдәни компонентлы мәгариф уч­реждениеләре хезмәткәрләренең V Бөтен­россия съезды узды

Анда 38 төбәктән 450 милләттәшебез катнашты. Пленар утырышта делегатлар
алдында Татарстан Дәүләт Советы Рәисе Фәрит Мөхәммәтшин чыгыш ясады Ул милли мәктәптә, мәгариф өлкәсендә бара торган үзгәрешләргә тукталды

- Әлеге үзгәрешләрнең үзәгендә, әлбәт­тә инде, укытучы, мөгаллим тора,—диде парламент җитәкчесе. Сүздә юк, педагог, тәрбияче, кин эрудицияле, тирән белемле, инновацион технологияләрне үз иткән, актив тормыш позициясендә торган аб­руйлы шәхес булырга тиеш! Бу уңайдан Татарстанда педагогның дәрәҗәсен юга­ры күтәрү өчен өстәмә чаралар күрелә. Укытучыларның хезмәт хакларын күтәрү, яшь мөгаллимнәрне мәктәптә калдыру өчен матди кызыксындыру күздә тотыла Республикабыздагы бөтен мөгаллимнәрне дә шәхси компьютер, ноутбуклар, татар телен укыту буенча электрон програм­малар белән тәэмин итү буенча да махсус акция уза.

Съездда докладлар белән ТР мәгариф һәм фән министры Альберт Гыйльмет- динов. Бөтендөнья татар конгрессының башкарма комитеты рәисе Ринат Закиров. РФ Дәүләт Думасы депутаты, Россия татар­ларының Федераль милли-мәдәни мохта- рияте Советы рәисе Илдар Гыйльметдинов, Ульян өлкәсе мәгариф министрлыгының баш белгече Федосья Улендеева, ТДГПУ ректоры Рәдиф Жамалетдинов һәм баш­калар чыгыш ясады

Алар татар мәктәбен, гомумән, хал­кыбызның милли-мәдәни үзенчәлекләрен саклап калу, илебезнең төрле төбәкләрендә милләттәшләребез белән эшне тагын да җанландыру, милли педагогик кадрларны әзерләү һәм аларнын белемнәрен үстерү турында фикер алыштылар Съездда ка­ралган мәсьәләләр буенча резолюция кабул ителде.

ТАТАР КИНОСЫ БАР

VI халыкара Казан мөселман киносы быел мәркәзебездә 15-19 сентябрь көн­нәрендә үтте Фестивальнең конкурс про­граммасына 21 илдән 51 фильм тәкъдим ителде Шуларнын 14е тулы метражлы, 17се документаль, 10сы кыска метражлы һәм 10 анимация картиналары

Шәһәребезнең «Родина», «Мир». «Ор­ганик» кинотеатрларында казандылар һәм килгән кунаклар бу фильмнарны бушлай карады

Мөселман илләрендә төшерелгән фильмнар арасында аеруча «Бибинур» (ре­жиссеры Юрий Фетинг) дигәне зур уныш белән барды Биредә төп рольне Г Камал исемендәге театр артисты Фирдәвес Әх- тәмова уйнады һәм ул фестивальнең ин яхшы хатын-кыз ролен башкаручысы булып танылды Димәк, татар киносы булачак һәм аның нигезе бар

КОНКУРС ИГЪЛАН ИТЕЛДЕ

ТР Яшьләр эшләре, спорт һәм турис­тлык министрлыгы Муса Жалил исемен­дәге республика премиясен бирү буенча чираттагы конкурс башлану турында хәбәр итә. Әлеге бүләк ике елга бер тапкыр. Та­тарстанның 30 яшькә җитмәгән талантлы яшьләренә, шулай ук 30 яшьтән узган аерым авторларга, яшьләр белән эшләүче коллективларга һәм ижат берләшмәләренә тапшырыла Бу премия сәнгать, фән. мә­гариф. тәрбия үсешенә өлеш керткән өчен бирелә. Шулай ук Муса Жалил исемендәге бүләккә яшьләр эшкуарлыгы өлкәсендә зур уңышларга ирешкән, яшьләр программа­ларын тормышка ашыручы затлар дәгъва итә ала Бер премия 100 мең сумны тәшкил итә Конкурска дигән иҗат эшләрен Муса Жәлил исемендәге премия бирү буенча комитетка агымдагы елның 20 декабрен­нән дә сонга калмыйча юлларга кирәк булачак.

ИСЛАМ ДӨНЬЯСЫ МИРАСЫ

Казанда ике көн дәвамында «Россия һәм якын чит илләрдә яшәүче мөселман ха- лыкларынын рухи мирасы» дип исемләнгән халыкара фәнни-гамәли конференция эшләде Анда танылган ислам белгечләре. Россия, БДБ һәм кайбер ерак чит илләр­нең. мөселман уку йортлары вәкилләре катнашты Алар арасында Ислам дөньясы университетлары федерациясе генераль секретариаты җитәкчесе Мостафа Али һәм Марокко патшалыгынын Россиядәге илче­се Абделкадыйр әл-Ашхаб та бар иде

ТР Министрлар Кабинстынын югары, урта һөнәри белем бирү һәм фән идарәсе җитәкчесе Булат Яһудин «Шәрекъны өйрәнү һәм көнчыгыш телләрне укыту республиканың берничә югары уку йор­ты һәм мәгариф үзәкләрендә тормышка ашырыла»,—дип белдерде ТДГПУ ректо­ры Рәдиф Жамалетдинов үз чыгышында хөкүмәтнен мөселман мәгарифе традиция­ләрен үстерүгә аеруча зур игътибар бирүен ассызыклады. «Соңгы елларда без Россия һәм Татарстанның белем бирү һәм фәнни өлкәләрдә төрле мөселман илләре белән хезмәттәшлекне ныгытуның шаһитлары булдык»,—диде ректор. ТДГПУнын ислам тарихы һәм мәдәнияте алкәссндә белгечләр әзерләү мөмкинлеге зур Безнен уку йорты беренчеләрдән булып Ислам дөньясы уни­верситетлары федерациясе әгъзасы булды Әлеге федерация генераль секретариаты җитәкчесе Мостафа Али. борынгы ислам цивилизациясенең башка цивилизация­ләр. телләр барлыкка китерерлек нигезе барлыгын искәртеп узды РИУ ректоры Рәфыйк Мөхәммәтшин «Мөселман халы­клары рухи мирасы дигәндә, еш кына тар карашларга юлыгабыз Ислам цивилиза­циясенең тирәнгә киткән һәм бай тамыр­лары ныклап өйрәнүне таләп итә^-.—диде Татарстан мөселманнары Диния нәзарәте рәисенең беренче урынбасары Илдус Фаиз дә анын сүзләрен хуплады «Динне фәнни күзлектән өйрәнү мөмкинлеге туды».— диде

ул.

Мөселман халыклары рухи мирасы турында сөйләшү секция утырышларында да дәвам итте

КЫТАЙДАН ХӘБӘРЛӘР

Киләсе елда Кытайда узачак Универсиа­да вакытында Шэньчженьда Рус-татар йор­ты эшләячәк Бу хакта Татарстан Яшьләр эшләре, спорт һәм туризм министрлыгы хәбәр итә Күптән түгел министр Рафис Борһанов җитәкчелегендәге республика делегациясе Шэньчженьда төзелүче Уни­версиада объектларын карады. Ике яклы сөйләшү барышында ябылыш тантанасына бәйле мәсьәләләр дә каралды Мәгълүм булганча, әлеге тантанада Татарстанга Универсиада әләмен тапшырачаклар.

Кытайнын Хунань педагогия универси­теты белгечләре Казандагы аерым телләрне тирәнтен өйрәнү мәктәпләрендә кытай телен дә укытырга тәкъдим итә. Бу турыда ректоратның чираттагы утырышында КФУ ректоры Илшат Гафуров та белдерде. Ху­нань университеты югары уку йортында кытай теле укытучысы өчен өстәмә ставка булдырган.

КАМАЛ ТЕАТРЫ УФАДА

Г Камал исемендәге Татар дәүләт ака­демия театры коллективы Башкортстанда чираттагы иҗат сәфәрендә булды Шушы зур театр бәйрәме башлану белән театр сөючеләрне котларга Татарстан вице-премь­еры—мәдәният министры Зилә Вәлиева килде. Гастрольләрне ачу тантанасында чыгыш ясап, ул барлык тамашачыларны да. артистларны да бәйрәм белән котлады. Министр ике туганлаш республиканың төп театрларының ижади дуслыгы уңышлы дә­вам итүен ассызыклап, киләчәктә дә шулай булачагына ышаныч белдерде

Г Камал театрының Уфага ижат сәфә­ре уңаеннан Башкортстан вице-премьеры Зөһрә Рәхмәтуллина да котлау сүзләрен житкерде. Аннан сон чыгыш ясаган Г Камал театры директоры Шамил За­киров. театрның баш режиссеры Фәрит Бикчәнтәев. М Гафури исемендәге Баш­корт дәүләт академия драма театры дирек­торы Рәис Исмәгыйлев артистларны да. театр сөючеләрне дә тәбрикләде Алар Уфа­га күптән көтелгән күркәм бәйрәм килүен әйттеләр һәм гастрольләрнең уңышлы үтәчәгенә ышаныч белдерделәр

Казандылар бу юлы театр сөючеләр игътибарына 9 спектакль тәкъдим итте. Алар арасында “Яшь йөрәкләр". “Курчак туе". “Диләфрүзгә дүрт кияү"."41нен ар­балы хатыннары". "Дивана". "Тәкъдир". “Мылтык", "Бәби". “Люстра" спек­такльләре бар.

Бу сәфәрнең тагын бер үзенчәле­ге—гастрольләрне япкан 31 октябрь көнне кунаклар драматург, шагыйрь, жырчы. композитор Зөлфәт Хәкимнең 50 яшьлек юбилеена багышланган бенефис-концерт­ны да тәкъдим итте. Г Камал театры та­машалары Уфаның Нефтьчеләр мәдәният сараенда күрсәтелде.

КОМПОЗИТОР КИЧӘСЕ

25 сентябрьдә Сәйдәшев исемендәге Зур дәүләт концерт залында композитор Шамил Тимербулатовнын 60 яшьлек юби­леена багышланган музыка кичәсе узды Анда Александр Сладковский җитәкчеле­гендәге ТР дәүләт симфоник оркестры һәм ТР дәүләт камера хоры чыгыш ясады.

Шамил Тимербулатов—бүгенге көндә актив иҗат итүче танылган композитор- ларыбызнын берсе Аның оркестр өчен язылган әсәрләрендә һәм инструменталь концертларында татар халкының күркәм музыкаль традицияләре гәүдәләнеш таба Композитор музыкасын фортепианода Асия Корепанова, скрипкада Евгений Ба- лаянц. органда Лада Лабзина, аккордеонда Сергей Антонов, бәрмә уен коралларында Идрис Сабиржанов. җырчылар Мөнир Якупов. Зилә Сөнгатуллиналар башкарды Концертта Шамил Тимербулатовнын хор. солист һәм оркестр өчен "Ялкынлы хәтер" симфония-ораториясе. фортепиано белән оркестр өчен 2нче концерты, скрипка һәм оркестр өчен 1нче концерты, шулай ук аның "Жцңүнен хатын-кыз йөзе" симфони­ясе һәм фортепиано белән оркестр өчен "Минем Казаным" концерты яңгырады

Шул кичәдә Шамил Тимербулатовка "Татарстанның халык артисты" дигән мактаулы исем бирелү турында указ игълан ителде. Язучылар исеменнән юбилярны Татарстанның халык шагыйре Равил Фәй- зуллин котлады.

ГЫЙБАДӘТХАНӘЛӘР БӘЙГЕ ТОТТЫ

Казан Ратушасында шәһәрнең ислам һәм христиан дине гыйбадәтханәләре арасында уздырылган смотр-конкурста ин әйбәт дип табылганнары игълан ителеп, аларнын җитәкчеләренә Казан шәһәре мэры һәм әлеге конкурс комиссиясенең Рәхмәт хатлары тапшырылды

Тантанага рәислек иткән шәһәр баш­карма комитеты аппаратының телләрне үстерү һәм иҗтимагый оешмалар белән ба­гланышлар бүлеге башлыгы Ирек Арсланов сүзләренчә. республика башкаласында 177 дини оешма исәпләнә, шуларнын 85е мө­селманнарныкы. 83е—христианнарныкы. 2се—иудаистларныкы. Ice—кришнаитлар- ныкы. Ice—будда дине тарафдарларыныкы Ә инде гыйбадәтханәләргә килсәк. Казанда 102 дини объект бар. шуларнын 52се христиан монастырьлары һәм чиркәүләре. 47 мәчет. 1 синагога. 1 кришна гыйба­дәтханәсе. Шул рәвешле. Казан гыйбадәт­ханәләр саны буенча Россия Федерация-