Логотип Казан Утлары
Публицистика

2009 ЕЛДА ДИНИ БӘЙРӘМНӘР ҺӘМ ИСТӘЛЕКЛЕ КӨННӘР


(МӨСЕЛМАН АЙ КАЛЕНДАРЕ БУЕНЧА 1430-1431 ҺИҖРИ ЕЛЛАР)
7 январь (чәршәмбе)— Гашура бәйрәме. Сөнниләр тарафыннан Аллаһы Тәгалә
Үзенен ун пәйгамбәренә күндергән изгелекләре хөрмәтенә, ә шиитләр тарафыннан
Мөхәммәд пәйгамбәрнең оныгы Гази хәлифәнең улы имам Хөсәенне (626—680)
жәзалап үтерү көнне мөбәрәк, изге вә хөрмәтле санап, ураза тотканнар
13 январь (сишәмбе)— Идел Болгарстанында Ислам динен рәсми рәвештә кабул
иткән көн. (310 нчы һижри, 922 нче милади ел).
27 январь (сишәмбе)— Сәфәр ае башланган көн
21 февраль (сишәмбе)— Һижрәт кичәсе Мөхәммәд пәйгамбәрнең һәм анын
сәхабәләренен туган шәһәрләре Мәккәдән (Ясриб) Мәдинә шәһәренә мәжбүри күчеп
киткән, һижрәт иткән көн. Шушы көннән, ягъни 622 елнын 16 июль көненнән башлап,
мөселман ел исәбе, ягъни һижри ел исәбе башлана
8 март (якшәмбе)— Мәүлид кичәсе. Пәйгамбәребез Мөхәммәд галәйһис-сәлам туган
көн (570 елда). Бу көнне мәчетләрдә вәгазьләр сөйләнә, тантаналы гыйбадәт кылулар
булып уза.
9 март (дүшәмбе)— Мәүлид бәйрәме. Ин зур бәйрәмнәрнең берсе—Мөхәммәд
пәйгамбәрнең туган көне Бу изге бәйрәм нәкъ бер ай дәвам итә Бу вакытта мәчетләрдә
вәгазьләр укыла, хәер, садака (зәкят) өләшенә Күп кенә мөселман илләрендә факеллар
һәм фонарьлар кабызып, тантаналы мәрасимнәр уздырыла
25 июнь (пәнжешәмбе)— Рәжәб аенын беренче жомгасына каршы кич — Рәгаиб
кичәсе дип атала. Мөхәммәд пәйгамбәрнең әти-әнисе Габдуллаһ һәм Әминәнсн бергә
кушылуын искә азу кичәсе дә.
26 июнь (жомг а)— Мөселман календаренда изге саналган Рәжәб аенын беренче
көне. Бу айда Ибраһим пәйгамбәрнең. Гайсә пәйгамбәрнең туган көннәре һәм башка
истәлекле көннәр билгеләп үтелә. Шулай ук кече хаж, гомрә хажы кылына
19 июль (якшәмбе)— Мигъраж кичәсе. Мөхәммәд пәйгамбәрнең Мәккә шәһәреннән
Иерусалимга һәм аннан жиде кат күккә—Аллаһы Тәгаләнең тәхете янына кылган
могжизалы сәяхәте Мигъраж уразасы 100 төн ураза тотуга тиңләнә
20 июль (дүшәмбе) —Мигъраж бәйрәме
23 июль (пәнжешәмбе)— Дүрт изге айнын берсе, мөселман ай календаре буенча,
сигезенче ай—Шәгъбан ае башлану көне
5 август (чәршәмбе)— Бәраәт кичәсе, ягъни «ләйләтул-Бәраәт». Бәхет һәм һәртөрле
уңышлар, изгелекләр иңә торган изге көн Нәкъ шушы төнне Аллаһы Тәгалә,
һәркемнең изге гамәле һәм догаларында ялварып сораган үтенечләрен исәпкә алып,
кешеләрнең язмышы турында карар кабул итә.
21 авг уст (җомг а)— Изге Рамазан ае һәм ураза башланган көн Рамазан аеңда ин
кадерле кичә—Кадер кичәсе
10 сентябрь (пәнҗешәмбе)— Фәтех Мәккә көне
15 сентябрь (сишәмбе)— Кадер кичәсе Бу төн—язмыш хәз ителә торган төн, коч-
кодрәт төне Ураза ае тәмамланыр алдыннан булучы башка төннәрдә, йокламыйча.
Аллаһы Тәгаләдән ярлыкауны тсләп-ялварып. намаз укып чыгалар Кадер төнендә
Коръәннең төп нөсхәсе. Аллаһы Тәгаләнең тәхете өстеннән азынып. Жәбраил фәрештә
тарафыннан күкнең җиргә ин якын катына күчерелә һәм. шуннан торып, анын
эчтәлеге 22 ел буена Мөхәммәд пәйгамбәргә иңдерелеп тора
20 сентябрь (якшәмбе)— Гайдел-фитыр Ураза бәйрәме
15 октябрь (пәнҗешәмбе)— Хәтер көне Каһарманнарча һәлак булган бабаларыбызны,
якыннарыбызны, туганнарыбызны искә азу көне
26 ноябрь (пәнҗешәмбе)-Гарәфә көне Хаж кылучылар тарафыннан Мәккә
янындагы Гарәфә тавына бару һәм тау итәгендә намаз уку көне
27 ноябрь (жомг а)— Гайдел-Әдъхә. Корбан бәйрәме Ин зур мөселман бәйрәме Бу
ураза тәмамлангач, нәкъ 70 көннән сон башлана торган Корбан чалу бәйрәме һәм ул 3
көн дәвам итә Бу кон Татарстан җөмһүриятендәге барлык календарьларда кызыл төс
белән билгеләнгән
28, 29, 30 декабрь (шимбә, якшәмбе, дүшәмбе)— Тәшрикъ көннәре Ь \ көннәрдә
мөселманнар фары з намахзарын укыганнан сон, Аллаһы Тәгаләне мактап махсус
сүзләр әйтәләр. ... -
17 декабрь (пәнжешәмбе)— 1431 ел. яна мөселман елы һәм Мөхәррәм ае башланган
кон Бу айда күгг итеп хәер (зәкят) бирелә, изге гамәъзәр кылына
26 декабрь (шимбә) —Гашура көне.
Төзүче мөхәррир Хажи Абдулла
ДУьИН. Казань