«Татар энциклопедиясе» битләреннән

ГАЛНУЛЛИН Тәлгат Нәбиулла улы (22.7 1938, Норлатр-ны Кычытканлы а.), әдәбият галиме, язучы, филол. фән. д-ры (1981), ТР ФЛнең мөхбир әгъзасы (1998), ТРнын атказ фән эшлеклесе (1993) Казан ун-тын тәмамлый (1961). 1962 елдан СССР ФАнең Казан филиалы Тел, әдәбият һәм тарих ин-тында. 1965-86 да Алабуга пед. ин-тында (1967-71 проректор. 1971 дан ректор. 1983 тән проф.) 1986 дан Казан пед. ин-тында, 1988 дән Казан ун-тын- да (1989 дан татар телен һәм әдәбиятын укыту методикасы каф мөдире, бер үк вакытта 1989-2000 дә татар филологиясе, тарихы һәм шәрекь телләре фак деканы). Хезмәтләре 1920-30, 1960-90 еллар татар поэзиясенә, X.Туфан, һ Такташ, С Хәким. М Мәһдиев, Г Бәширев, Р Фәйзуллин һ б иҗатларына карый «Замана балалары» (1993) документаль повесте. «Дәгъва» (1995) хикәяләр һәм публицистик мәкаләләр җыентыгы, «Сәет Сакманов* (2005) трилогиясе авторы «Почет Билгесе* һәм Дуслык орденнары 6-н бүләкләнә
Хезм Шагыйрьләр һәм шигырьләр. К., 1985, Дәвамлык. К., 1987, Здравствуй, поэзия! М , 1987.
Әд Илһам чишмәләре / Предисл. Юзиев Н Иҗат серләрен эзләүче галим К , 1988, Гыйләҗев А Сирәгәеп калды урманлык Ватаным Татарстан 1998 '22 июль
ГАЛЬГАФ (Галиев Нургали Гали улы) (1902-40). язучы, әдәбият тәнкыйтьчесе Беренче тәнкыйди мәкаләләре матбугатта 1920 елларда басыла башлый «Буталчык көннәрдә* (1925) пьесасы, «Авылыма хат* (1927) шигырьләр җыентыгы, «Маневрдан сон* (1927) хикәяләр җыентыгы авторы Татар теленә А. Неверовның «Ташкент-икмәкле шәһәр» («Ташкент - город хлебный», 1929) повестен тәрҗемә итә Нахакка репрессияләнә; үлгәннән соң аклана
ГАМБӘР (Гамбәрев) Наис Гыймран улы (25 8 1947, Мөслим р-ны Бүләк а - 4 5 2005. Казан, күмелде туган авылында) язучы, әдәби тәнкыйтьче. ТРның атказ.
мәдәният хезмәткәре (2000) Казан ун-тын тәмамлый (1974) 1974-92 елларда (өзек-лекләр б-н) Татарстан китап нәшриятын да редактор. 1992 дә «Татарстан», 1993 тән «Казан утлары» ж-лларында җаваплы саркәтип X.Туфан, Р Фәйзуллин. Р Гата- уллин, Гәрәй Рәхим, М.Әгьләмев, Зөлфәт, М Хөбибуллин, Т Галиуллин иҗатлары турында әдәби-тәнкыйть мәкаләләре авторы Лирик шигырьләре тупланган «Баш очымда - Кояш» (1991). «Көзләрем яфрак коя» (2001) җыентыклары авторы
Әд : Кутуй Р. Мир своих детей не пря чет Казань 1984 N 7 8; Сафин Ф Күңелемнең ачык тәрәзәләре Мәдәни җомга. 1998. 17 апр.
ГАНИЕВ (Мөхөммәтганиев) Азат Вәли улы (1 5 1942, Әлмәт р-ны Кама-Ис- мәгыйль а.), язучы Лениногорск сәнгать уч-щесын тәмамлый (1966) Заводта токарь, мәктәпләрдә рәсем укытучысы булып эшли Әсәрләре 1960 еллар башыннан басыла башлый «Тагын күченәбез» (1969) исемле хикәяләр, «Сүзсез җыр» (1972), «Габделхак* (1984), «Адашкан җаннар» (1993) кебек повесть китаплары авторы. Әсәрләренә фәлсәфилек хас, әхлак мәсьәләләре кискен куела.
Әд Вәлиев М Учагың сүрелмиме?
/ Учагың сүнмәсен К , 1988
ГАНИЕВ Вил Хәлил улы (10 7 1934 Норлат. хәзерге Яшел Үзән р-ны Норлат а —7.4.2005, Мәскәү), әдәбият белгече, тәрҗемәче, РФнең атказ мәдәният хезмә-ткәре (1994) Казан ун-тын тәмамлаганнан соң (1957) «Казан утлары» ж-лы ре-дакциясендә эшли. 1959 елдан Мәскәү дә яши. 1964-67 дә «Советский писатель» нәшриятында, 1967-91 дә СССР Язучылар берлеге идарәсендә, бер үк вакытга 1986- 94 тә Әдәбият ин-тында эшли. 1997 дән РФАнең Дөнья әдәбияты ин-тында Хез-мәтләре 20 йөз татар әдәбиятына (Г Тукай, Г.Исхаки, З.Валнди, С Максуди, М Гафурн) карый «XX йөз татар әдәбияты* (2001) очеркы авторы Рус теленә татар шагыйрьләре Г.Тукай, Дәрдемәнд, М Гафури, М-Жәлил, Ә Фәйзи, X Туфан, Г Кутуй, Ә Ерикәй, С Хәким, Г Афзал,
Дәвамы Журналыбызның 2005 ел, 4 саныннан басылып килә
З.Нури. төрки телле шагыйрьләр Н Хикмәт. Мэхтүмкүли. Җамбул, М. Кәрим шигырьләрен. Г.Әпсәләмевнен «Ак төннәр» (1959) повестен тәрҗемә итә.
Әд.: Мустафин Р. Поэтнческая инто-нация переводчика / Образ времени К . 1981. Гаффар Ә Игелекле эш кешесе // Казан утлары 1984 N3.
ГАНИЕВА Резеда Кадыйр кызы (13.11.1932. Норлат-Ачасыр, р-ны Кече Шырдан а.). әдәбият галиме, филол. фән д-ры (1992). проф. (1993), ТРның атказ. (|»н эшлеклссе (1994) 1958 елда Казан ун- тын тәмамлый, 1962 дән шунда укыта. Хезмәтләре татар әдәбиятының тарихына һәм теориясенә, татар әдәбиятының Көнбатыш Европа, рус. украин, гарәп, фар- сы-таҗик, төрки әдәбиятлары 6-н багьла- нышларына. Шәрекъ әдәбиятларында иҗат методлары мәсьәләләренә. Г Тукай. Г.Исхакый. Н.Думави иҗатларына карын
Хезм.: Сатира в творчестве Тукая. К , 1964. Восточный Ренессанс и поэт Кул Гали К . 1988. 'Гатарская литература: тра- диңин, взаимосвязи К . 2002. Шагыйрь-нең рухи дөньясы. К . 2002, Думавиның иҗат сәхифәләре. К.. 2003
Әд.: Саяпова А. Говорю о сноём учи теле / Идель. 2002 N10. Бакиров М Чын галим һәм педагог Фәнни Татарстан. 2002. N 3-4. Миңнегулов X. Й. «Каюм бабайның дәвамчысы» Гасырлар өнен тыңлап К., 2003.
ГАРЗАВИНА Алла (Алевтина) Внк торовна (20.11 1936. Казан), төбәк тарих-чысы. ТАССРның атказ мәдәният хезмә-ткәре (1990). Казан ун-тын тәмамлый (1958) 1959-69 елларда ТАССР Дәүләт музеенда. 1969-79 да Казан сәяхәтләр һәм экскурсияләр бюросында (1972-79 да директор). 1979-91 дә Татарстан китап нәшриятендә мөхәррир. 1992 дән ТР
ФАнең Татар энциклопедиясе ин-тынла эшли. Әсәрләре 1959 да басыла башлый «Минем Казаным» («Моя Казань». 1984. А И Новицкий 6-н автордаш). «Казанга, профессор К Ф Фукска » («В Казань, профессору К.Ф Фуксу » 1987), «Күкле-безнең матур дәртен Ватанга багыш-лыйк!» («Отчизне посвятим души пре- красные порывы'». 1990). «Мәшһүр ке-шеләр Казан һәм Казан төбәге турында» («Знаменитые люди о Казани и Казане - ком крае» (1999. А I I Новицкий 6-н автордаш) исемле документаль-нәфис китаплар авторы Дәү ЛӘТ бүләге лауреаты (2007)
Әд Ефремов А Почему скучает ту -рист? Советская культура 1979 24 апр ; Аристов В Вначале был поиск Советская Татария 1987. 2 авг.
ГАРИФУЛЛИН Дамир Хойрул ы улы (5.5.1939. Сарман р-ны Яхшыбай а ), ша гыйрь. публицист, ТАССРның атказ мәдәният хезмәткәре (1988) Казан ун-тын тәмамлый (1969) 1962 елдан КПССның Сарман райкомында (1970-91 дә пропа-ганда һәм агитация бүлеге мөдире) эшли 1991-93 тә «Ватаным Татарстан» г тасы нын үз хәбәрчесе Әсәрләре республика газета-журналларында 1962 дән бирле басылып киле. Балалар өчен «Тылсымлы шакмаклар» (1984). « Кикрннур - гаҗәп әтәч» (1985). «Ишегалды» (1990) исемле шигырь җыентыклары авторы Форма ягыннан җыйнак, хәтердә җиңел кала торган шигырьләрендә шагыйрь балаларны кыю. гадел, мәрхәмәтле булырга өнди Г борынгы кулъязмалар, фольклор әсәрләре җыйнап матбугатта бастыра, шулай ук татар мәдәниятенең күренекле эшлекләре турында публицистик мәкаләләр, очерк лар яза.
Әсәр : Мен дә бер робагый К , 1997
Әд Әнә белән кое казый ул Мәдәни җомга. 1999 7 май
Дәвамы киләсе сапна/к)а