МӘСКӘҮ ТУКАЙНЫ АЛКЫШЛАДЫ

15 декабрьдә Мәскәүнен Кече дәүләт академия
театрында Г Тукаинын 120 еллыгына багышланган
зур тантана булды.
Анда Президент М. Шаймиев чыгыш ясады.
«Еллар үткән саен шагыйрь иҗатында яшь вакытта
игътибар итеп бетермәгән төсмерләрне ачасын.
Кайбер шигырьләрен күптән яттан беләсен, әмма
аларда һаман саен сүзнен колач житмәстәй
тирәнлеген тоясын Боек татар шагыйренең
әсәрләре үзләренең әһәмиятен күп еллар
дәвамында югалтмый»,—диде Президент М
Шәимисв Г Тукайнын тәрҗемәи хәлен дә искә
төшереп үтте Ул шагыйрьнең балачагы узган
Кушлавыч һәм Кырлай авылларын, шулай ук Жаек
шәһәрен телгә алды Казакьстанда- гы әлеге
шәһәрдә Г. Тукайга һәйкәл һәм музей ачылуы бик
куанычлы хәл М Шәй- миев монын өчен тантаналы
кичә мөнбәреннән Президент Нурсолтан Назар-
баевка зур рәхмәт әйтте Г Тукай шигырьләре С
Есенинны һәм М. Горькийны да сокландырган
Анын әсәрләрен А. Ахмаклы һәм С Липкин бик
яратып һәм зур осталык белән тәрҗемә иткән
Тантаналы кичәдә катнашучыларга РФ
Президенты В Путиннын котлавын Мәдәният һәм
кинематография буенча федераль агентлык
җитәкчесе М Шведкой укыды.
Тантанада РФ Дәүләт Думасы Рәисенең
беренче урынбасары О Морозов. РФ мәдәният
министры В. Соколов. Татарстан
Премьер-министры урынбасары—мәдәният
министры 3 Вәлиева. Мөфтиләр шурасы рәисе Р
Гайнетдин һ. б. рәсми кешеләр, шулай ук Татарстан
язучылар делегациясе катнашты.
Тантананың рәсми өлешеннән сон Татарстан
сәнгать осталарынын концерты
булды.
ДӘРӘҖӘЛЕ БҮЛӘК
Татарстан Президенты Минтимер Шәймиев
Фейсал исемендәге халыкара премиягә лаек булды.
Бу хакта Согуд провинциясе Асир губернаторы.
Король Фейсал
фонды рәисе принц Хәлед әл-Фейсал белдерде, дип
хәбәр итте «ИТАР-ТАСС > Хәлед бу премия
Президент Минтимер Шаймиевкә республикада
Ислам мәдәниятен үстергән, татарстанлыларга
Ислам кануннарын өйрәтүдә зур эшләр башкарган
өчен бирелде дип билгеләп үтте Фонд җитәкчесе
сонгы елларда республикада меннән артык мәчет
төзелүе, Татарстанда Коръән басмасы. дини
китаплар, мәдрәсәләр барлыкка килүе. Россия
Ислам университетына нигез салынуы хакында
әйтте.
РӘССАМНАР ЮБИЛЕЕ
Татарстан Рәссамнар берлеге күргәзмә за-
лында берлекнең оешуына 70 ел тулу унаен- нан
зур күргәзмә оештырылды. Аны ачуда Президент М
Шәймиев. Дәүләт Советы Рәисе Ф Мөхәммәтшин,
Премьер-министр урынбасары—мәдәният
министры 3. Вәлиева, Казан шәһәре башлыгы И.
Метшин һ. б. катнашты.
—Заман авырлыкларына карамастан,
фидакарьләрчә иҗат итеп, мирасыбызны баетучы
рәссамнарны чын күңелдән тәбрик итәм,—диде
Илбашы —Үз сурәтләрендә тарихыбызны
мәңгеләштерүче, безгә үзебез күрә белмәгән
матурлыкны күрсәтә килүче бу кешеләргә без
һәммәбез дә рәхмәтле булырга тиешбез.
Президент юбилей унаеннан Рәссамнар
берлегенә автобус һәм жинел машина бүләк итте.
Сынлы сәнгать өлкәсендә күпьеллык нәтиҗәле
хезмәтләре. Татарстан сәнгатен үстерүгә керткән
өлешләре өчен Р. Килде- бәков. В
Акимов—«Татарстанның халык рәссамы». Р
Вахитов, А Крылов, Р Сәла- хов. А.
Миннуллина—«Татарстанның атказанган сәнгать
эшлеклесе» дигән мактаулы исемгә. Ә Фәтхетдинов.
Э. Зарипов. Г Зяб- лииев—«Фидакарь хезмәт өчен»
медаленә. Т Зуева Пре зидентның Рәхмәт хатына
лаек булды.
Татарстан рәссамнарын тәбрикләргә Россия
Художество Академиясе вице-президенты. В
Суриков исемендәге сәнгать институты ректоры.
Россиянең халык рәссамы А Бучуков, Россия
Рәссамнар берлегенең җаваплы сәркатибе.
Россиянен халык рәссамы Н Соломин да килгән иде.
УРТАК ШАГЫЙРЕБЕЗ
15-16 декабрьдә Башкортстанда татар, башкорт
һәм казакъ халыкларынын уртак шагыйре
Мифтахетдин Акмулланың тууына 175 ел тулуга
багышланган юбилей чаралары узды Бу бәйрәмгә
Казаннан кунак булып Татарстан Язучылар берлеге
рәисе урынбасары, тәнкыйтьче Әлфәт Закиржанов
һәм журналыбызның поэзия бүлеге редакторы
шагыйрь Рәдиф Гаташ бардылар. Уфада узган
тантаналы кичәдә—Ә Закиржанов. Акмулланың
туган ягы Миякәлә узган бәйрәмдә— Р Гаташ чыгыш
ясап, боек шагыйрьнең оч халык улы булуын
ассызыклап. мондый юбилейларның тугандаш
халыкларның бердәмлеге, дуслыгы юлында моһим
чара булуын әйттеләр.
«СӨЕМБИКӘ. БӘЙРӘМЕ
18 декабрь көнне М Жәлил исемендәге Татар
дәүләт опера һәм балет академия театрында
-Сөембикә» журналының нәшер ителә башлавына 80
ел тулуга багышланган тантаналы кичә булды
Журнал «Азат хатын» исеме белән 1926 елда
чыга башлый. Сугыш башлангач. 1941 елда ул ябыла
һәм 1958 елга кадәр чыкмый тора 1958 елда яңадан
торгызыла. 1991 елдан «Сөембикә» исеме белән
нәшер ителә (бу исем белән 1913-18 елларда да
журнал чыккан булган) Торле елларда эшләгән баш
мөхәррирләр—Ягькуб Хәлили. Гөлчирә Га- фурова.
Рокыя Әхмәгшина. Асия Хәсәно- ва. Венера Ихсанова.
Роза Туфитуллова. Фирая Бәдрстдинова
Кичәдә журнал редакциясен Татарстан
Премьер-минисгр урынбасары—мәдәният министры
Зилә Вәлиева котлады, бер төркем хезмәткәрләргә
«Казаннын 1000еллыгы истәлегенә» медальләрен
һәм Мәдәният министрлыгының Мактау
грамоталарын тапшырды
Сәхнәгә менеп, коглау сүзләрен җиткерүчеләр
күп булды әлеге кичәдә. Татарстан социаль яклау
министры урынбасары Гүзәлия Минкина. «Татмедиа»
массакүләм коммуникацияләр агентлыгы генераль
директоры урынбасары Фәрит Шаһиәхматов.
Бөтендөнья гатар конгрессы Башкарма ко мн геты
рәисенең беренче урынбасары Ренат Вәлиуллин һ. б.
Журналның 80 еллыгы тантанасы Татарстан
дәүләт жыр һәм бию. Татар дәүләт фольклор
ансамбльләре чыг ышлары белән бизәлеп. Зоһрә
Сахәбисва. Венера Гание ва. Рөстәм Закиров җырлары
белән үрелеп барды Кичәдә шулай >к Мәскәүдан Роза
Хәбмбч I шнл бе 1.ш И.Ш.1Ә Фатехов.1, Уфа дан Мар.п
Шәринон. Кашмлтаннан нәнгг кы г Влргигра
Семенова да чьпыш ясады
САГЫНАЛАР СИНЕ ЯКЫН ДУСЛАР
М Жатнл исемендәге Тагар дәүләт опс ра Һәм
балет академия театрында Ттрсган-
нын халык артисты. Россиянен атказанган сәнгать
эшлек, лесе, Г Тукай исемендәге Дәүләт премиясе
лауреаты, җырчы, композитор Сара Садыикованын
тууына 100 ел тулу унаеннан «Сагыналар сине якын
дуслар. дигән тантаналы кичә булды
Әлеге чарада Премьер-министр урынба-
сары—мәдәният министры Зилә Вәлиеңа катнашып,
чыгыш ясады
Кичә «Сара Салыиковага чузыкать букет»
(Леонид Любовскии) әсәре белән башланып китте.
Аны Татарстан дәүләт симфоник оркестры башкарды
Кггчәдә С Садыикованын иҗтимагыи фондына
мәшһүр композиторыбызның Мосавирә ханым
куллары бе.лән жеч-жеч итеп торган сәйләннәрдән
чигеп эшләнгән портреты бүләк ителде
Тантанада С. Садыикова ижат иткән җырлар һәм
романслар, лнын репертуарыннан арияләр Зоһрә
Сәхәбггева. Ростәм Ма- ликов. Гөлнара Мурзиева.
Аггдар Габдинов. Асылъяр. Айгол Хәири һ б
башкаруында янгырады
ШАГЫЙРЬ СИРИННЕҢ
110 ЕЛЛЫК ЮБИЛЕЕ
Күренекле татар шагыйре Сириннен г\ уына 110
ел тулуны анын яклашлары—Ютазы һәм Баулы
районы җәмәгатьчелеге— битен халык бәггрәме
төсендә зур итеп билгеләп үттеләр
Әлеге юбилейга багышланган тантаналар 14
декабрь көнне Кәрәкәгале авылы мәдәт г ят
иоргынла фәнни конференшгя белән башланып кптге
Ютазы муниципаль районы башлыш урынбасары Р К
Хәкзгмона үэенен чыгышында район
җәмәгатьчелегенең күрс нсклс якташлары шагыйрь
Сириннен исемен .мәңгеләштерү олютеенлә шактый
эш башкарганлык мрын. Кәрәкәшлслә. К>пиы һәм
Баулы район үзәкләрендә урамнарга Сггрггн исеме
бирелгәнлеген билгеләп үгте Филология фәннәре
докторы. Чл.иы дәу 1«п педагогия институты
профессоры Әнвәр Шәрггиов шагыйрь Сиршгнеи
тормыш галы һәм иҗаг мирасы гурыгиа доклад
сой-ләзе Әлмәг Я лучылар оешмасы җитәкчесе Дан ал
Салихов, Кәрәкәшлсдәге «Туган як тарихы» музее
директоры Салимә Шәрәфиендыр шагыйрьмен татар
әдәбнятыгиагы урыны Сталин репрессия.ләренен
жәмгыитебе згә китергән лыяны турында фикерләре
белән уртаклаштылар. Кичәдә Сириннен якын
туганнары да бар иде Шагыйрьмен бергх гам энесе
Мәхәсимнену гы Рифкать Багыр- шнн үзенен
чыгышында бүгенге көнлә ин актуаль мәсьәләләрнең
берсе булып Сирин әсәрләренең җыенлыгын
бастырып чыгару һәм киләчәктә анын ижлгынык
мәктәп программаларына. дәреслекләргә кертелергә
гнеш бу луын дссы гыкъиы Ә леге чыгыш лар
«Кәрәкәште бизәкләре, исемле жыр 1и»м
биюансамбьле чыгышлары белән аралашып
барды Конференция халык тулы зат белән Г
Тукайнын «Туган тел» жырын башкару белән
тәмамланды Шул ук көнне шагыйрь Сириннен
Баулы зиратындагы каберенә чәчәк сату тантанасы
да булды.
ТАТАР ҖЫРЫ ТАНТАНАСЫ
Сонгы берничә ел эчендә дөньянын байтак
төбәкләрен инләп йөргән Рәшит Ваһа- пов
фестивате. ниһаять, быел янәдән башкалабыз
Казанда да гөрләде. Белгәнебезчә,
хатыкарафестнватьбыел мәшһүр җырчының туган
ягы Түбән Новгородта старт аттан иде Шуннан сон
ул республикабызның берничә төбәгендә.
Удмуртиядә. Чувашиядә. шулай ук Ульян. Рита һәм
Берлин шәһәрләрендә узып Казанга кайтты
8-9 декабрь көннәрендә М. Жәлил исемендәге
Татар дәүләт академия опера һәм балет театрында
йомгаклау концертлары булып узды Анда
фестиватьнең мактаулы кунагы. СССРның халык
артисткасы Бибигөл Туләгәнова. үзебезнең мәшһүр
җырчыларыбыз Фәридә Кудашева. Илһам Шакиров.
Әлфия Афзалова. Зилә Сөнтатуллина. Венера
Ганиева һәм төрле төбәкләрдән килгән артистлар
чыгыш ясады.
ПИАНИСТЛАР КОНКУРСЫ
Сәйдәш исемендәге дәүләт Зур концертлар
залында Софья Гобәйдуллина исемендәге 1
халыкара пианистлар конкурсы (ул Казанда 15
декабрьдә старт алган иде) лауреатларын бүләкләү
тантанасы булып узды Конкурс Татарстанда
Әдәбият һәм сәнгать елы кысаларында
композиторның 75 яшьлек юбилее җәһәтеннән
үткәрелде
«Тәүге адымнар авырлыгын җиңеп, без бу
бәйгене бик зур киләчәк көтәсенә ышанабыз.
Чөнки монын өчен бездә барысы да— менә дигән
мәктәп тә, менә дигән музыкантлар да бар».—дип
ассызыклады ТР Премьер-министры
урынбасары—мәдәният министры Зилә Вәлиева
тантананы ачып Рәсми өлештән сон пианистлар
конкурсында жинүчеләрне бүләкләү булды.
Конкурста Россиядән. Казакъстан, Украина.
АКШ. Япониядән барлыгы 22 пианист катнашты
Гран-при һәм 300 мен сум акчалата премиягә Казан
консерваториясен тәмамлаган музыкант Софья
Гуляк лаек дип табылды.
ЭСТРАДА ҖЫРЫ ФЕСТИВАЛЕ
«Барс Медиа» компаниясе оештырып килгән
«Татар җыры» фестивате быел җиденче мәртәбә
уздырылды Ике көн дәвамында «Пирамида»
мәдәни күнел ачу үзәгендә ел буе «Татар
радиосы*ннан җырлап торган җырчылар сәхнә
тотты
«Барс медиа» компаниясенен генераль
директоры Марат Гәрәевнен әйтүенә караганда.
алар күпкә зуррак залларны да туты
ра алган булырлар иде Быел җырчыларны сайлап
алу рәвеше бераз үзгәртелгән иде Татар
эстрадасының үсешенә зтәргеч ясау максатыннан
бу юлы 17 номинациядә ин яхшылар билгеләнде 10
миллион сумга төшкән алеге фестивальдә кемнәргә
«Алтын барс» сыны өләштеләр сон?
«Елның ин яхшы җыры» дип Булат
Нигьмәгуллнн башкарган «Чая кыз». Асылъярның
«Миннән башка син дә канатсыз». Ләйсән
Гыймаеванын «Жндегән йолдыз». Илдар
Хәкимоннын «Зарланма» дигән җырлары табылды.
«Ел ачышы»—Иллар Әхмәтов. Иркә «Ин яхшы чит
төбәк башкаручысы»— Идрис Газиев «Ин халыкчан
җырчы»— Нәфкать Ннгъмөтуллин. Хәния Фәрхи.
Рәсим Низамов. «Елның ин яхшы альбомы»
иясе—Әлфинә Әзһәмова («Мин—синең йолдызын»).
«Елнын ин яхшы парлы җырчысы»—Зәйнәп
Фәрхетдиноыа, Зөфәр Би- лалов. «Елның иң яхшы
җыры»—Гүзәл Әхмәтова («Яратам») «Елнын ин
яхшы җырчысы»—Салават Фәтхетдинов. Гүзәл
Уразо- ва. Илнар Сәйфиен «Бтнын ин яхшы кли-
бы®—Айдар Галимов («Синең күзләр»). «Ин яхшы
музыкаль төркем»—«Эссе» «Елнын ин яхшы
проекты»—Рита («Сагынма, җимешем») «Ин яхшы
бию проекты»—Салават Миннеханов. «Фильмга иң
яхшы саундтрек (музыка)*—эстрада йолдызлары
(«Әтәчсез иртә ни китерә?»)
Шулай итеп, фестивальдә катнашкан һәрбер
җырчы теге яки бу номинациядә җиңеп. «Алтын
барс» сыны иясе булды
МИЛЛИ МУЗЕЙНЫҢ
ЯҢА КАЗАНЫШЫ
Компьютер сәнгатенең юнәлешләреннән берсе
булган мультимелианы популярлаштыру. бу өлкәдә
заманча базар формалаштыру максатыннан 1997
елдан бирле ижади интерактив мульти медиа
контенты (дисклардагы мәгълүмат)
фссгиваль-конкурсы уздырыла Анын чираттагысы
Мәскәүлә «Мәгьлүмати җәмгыятьнең мәдәнияте
һәм технологияләре XXI гасыр» дип аталган IX
халыкара конференция кысасында үтте
«Контент»—бәйсез конкурс Жюри рәисе
режиссер Дмитрий Наумов Финалга төрле юнәлеш
һәм эчтәлектәге 12 мульти- медиа продукциясе
узды. Гран-при беркемгә дә бирелмәде, ә «Минем
Ватаным» номинациясендәге төп призга һәм
«Виртуаль музейда классик рухны саклаган өчен»
«Мир ПК» журналының махсус призына «ТР Милли
музее хәзинәләре» ОУӘ дискы ия булды. 2004 елны
башкалабыз юбилеена батышлап чыгарылган
«Казан 1005-2005» дискы да инде бу бүләкне алган
булган
110 ел буе эшләп килүче Милли музейда
800000 экспонат бар Дискка аларнын 2500е
кертелгән. Анда табигыи һәйкәлләр. Идел
Болгарстаны. Ал гын Урда. Казан ханлыгының
тормыш-көнкүреше, сынлы сәнгать, китап байлыгы
чагылыш тапкан
РЕКТОРЫ-РӘФЫЙК
МӨХӘММӘТШИН
Сонгы елларда Катайдагы Россия Ислам
университетының җитәкче даирәләре арасында
үзгәрешләр сш булды Әле күптән түгел генә бу уку
йортын гамәлгә куючылар советы. элек ректор
вазифаларын башкарып килгән Илдус Заһидуллин
урынына. Татар энциклопедиясе институты
директоры урынбасары, Татарстан фәннәр
академиясенен Ш Мәржани исемендәге тарих
институты- нын урга гасырлар бүлеге мөдире, сәяси
фәннәр докторы, профессор Рәфыйк
Мөхәммәтшинны билгеләп куйды
Ректорны билгеләү җыелышында Татарстан
мөселманнары Диния нәзарәте рәисе мөфти Госман
хәзрәт Исхакый. Россия Мөфтиләр шурасы рәисе
урынбасары Марат хәзрәт Мортазин Татарстан
Президенты Аппараты вәкиле Александр Терентьев
катнашты.
35 ЯШЬЛЕК БАСМАХАНӘ
Кайчандыр ул Татарстан газета-журнал
нәшрияты дип йөртелә иде Ә хәзерге исеме—» Идел -
Пресс» пол и графия - нәшри ят комплексы» ачык
акционерлар җәмгыяте
«Идел-Пресс»нын генераль директоры Ислам
Әхмәгжанов билгеләп үткәнчә, хәзер оешма Мәскәү,
Башкортстан. Свсрдловск өлкәсе һ б төбәкләрдәге зре
нәшриятлар белән хезмәттәшлек итә Татарстан
китап нәшрияты һәм »Мәгариф» милли нәшрияты
басмаларының 90 процентка якыны нәкъ менә
«Идел-Пресота дөнья күрә Сонгы 7 елда җәмгыять
җитештергән продукция 5 тапкырга арт кан
УЧИЛИЩЕ ИСЕМЕН ҮЗГӘРТӘ
Казан сәнгать училишссы В. Суриков
исемендәге Мәскәү дәүләт архитектура- сәнгать
институгынын филиалы булачак Бу турыла институт
ректоры. Россия Сәнгать академиясе
вице-президенты Анатолий Бм- чуков хәбәр итте
Филиал булдыру турында килешүгә кул
куелган инде, хәзер педагоглар туплана, ректор
кандидатурасы тикшерелә Барлык оеш
гыр> ипләре 2007 елнын Г сентябренә кадәр
төгәлләнергә тиеш. МДАСИнын Казанда I ы
филиалында студентлар нәкыш, скульп
тура, графика һәм нәфис-декоратив сәнгать
факультетларында белем алачак.
КҮРШЕЛӘРГӘ БЕР СӘФӘР
7-9 декабрьдә язучылар—журналыбызның
редколлегия әгъзасы. *Мәгариф» нәшрияты
директоры Мөдәррис Вәлиев. Татар дәүләт
гуманитар-педагогика университеты профессоры
Фоат Галимуллин Уфага һәм Стәрлетамакка сәфәр
кылып, андагы педагогик уку йортлары җитәкчеләре,
республиканын татар теле укытучылары һәм
Башкортстан мәктәпләре өчен татар теле
дәреслекләре авторлары белән очраштылар.
Солтанморат авылындагы Г Ибраһимов музеенда
булдылар.
ЯЗУЧЫ ХАҖДА БУЛДЫ
Хаж кылу—һәр мөселман өчен нн мөһим
бурыч-фарыхларнын берсе санала Белешмә-
мәгьлүматларга караганда, лөньянын төрле
почмакларыннан килеп, хаж кылу ла берничә
миллион кеше катнаша Быел Россиядән Мәккәгә
килүчеләр саны 18 меннән артык. Шуларнын
1058е—Татарстаннан Алар арасында күренекле
язучыбыз Рабит Батулла да бар иде Шулай итеп.
Татарстанның атказанган сәнгать эшлеклесе.
Татарстан Язучылар берлегенең Гаяз Исхакый
исемендәге премия лауреаты Рабит Мөхлис улы Бату
лла хаҗи да булды