ҮЗЕБЕЗНЕҢ ГАДИ, МИЛЛИ "НИСА"

Укучыларыбызга яхшы таныш дип беяям мин Розалина Шаһиена исемен Җитмешенче еллардан—үзе язганча, "иң шигъри чор "дан ук ул—шигырьләре, татарчадан һәм татарчага тәрҗемәләре, шигърият, сынлы сәнгать турында мәкаләләре белән күпләрнең хәтерендә казгандыр Үзе дә нәкъ шул еллардан бирле белемче, эрудицияче, күп нәрсә бечән кызыксынган, ззлэнүчән. зыячы шәхес буларак, күңелдә яши Милләтебезнең үз кызы, хачкыбызның рухи байлыкчарын тирән аңлап, аның әрнүләрен дә үзенә алган, әмма чын татарча горур, серче, нәфис зат булып та гәүдәчәңәдер ул чордашлары күңелендә Ул чакта ук җаны белән бөтен дөньяны, ш\ ч исәптән торки хачыкчарның бердәнбер мөстәкыйль дәүләте Төркияне яратуын яшер мәгән өчен. Розалинаның әдәбиятка юлы да бераз урау булды Иҗат биографиясендәге бу чорны ул соңрак бачай дип бәяләячәк Ирек. дисә, шагыйрь зынҗыр кия. Илем, дисә—мәкге мөһаҗир... Юк. тоткын булмады, нәки Бродскийчар кебек чит илгә дә чыгып китмәде уч—аның моңны, азат сүзне эчкә яшереп, күңеленә бикләнеп, "эчке эмиграция "се еллары булгандыр бу. бәлки. Розалинабыз уку-укытуга йотылды, телләр, сәнгать дөньясына чумды—нәтиҗәдә, рухи баеп, үсеп, яңарып шигырьгә кайтты Миллилеге дә үсә генә барды аның. Шагыйрә турыноа инде моңа кадәр дә матур- матур, үзләре дә шигъри эссе саналырлык мәкаләләр басылып чыкты Әйтик. "Кара мәрҗән ” китабына шундый эссены, кереш сүз итеп Равил Фәйзугчин язса Казан утлары "нда донья күргән шигырьләр шәлкеменә матур юлчама- бәяне Наис Гамбэр бирде Ә инде нуптән түгел донья күргән яңа китабы "Ниса 'га берьюлы ике күренекле каләм иясе—шагыйрь Зөлфәт һәм өлкән әдип Миргазиян Юныс мәкаләләре урнаштырылган Шагыйрә турында язучылар барсы да аны киң карашлы, донья шигърияте традицияләрен үзләштереп, күт мәдәни учаклардан ут алган, әмма милли, үзебезнең шагыйрә итеп таныйлар Яңа сүз остасы итен1 Розалинаның Боек Ефәк ю лын "н. аннан узган төрле ил кәрваннарын күзаллап, рухта бер сәяхәт ясап төрле мәдәниятләрне сагынып, барлап язган шигырьләре бир Әмма тарихи ядкярчар белән очрашу—аның милли горурлыгын гына арттыра дигән тәэсир кала ул ботеь шигъри дөньясы белән чын татарча аң фикер һәм сурәтләр шагыйрәсе булып кала Ә оит үзе—шәһәр. Казан кызы, ул урысча да яза алыр иде Әйе. р милләтеннән, туган телдән ваз кичү хакына ул төрле бүләкләргә—"триумф " ларга да ирешер—Мәскәүләргә йоз тотканнар юлыннан да китәргә мөмкин иОе Андыйларга нәфрәтен дә яшерми яза ул. чын милли шагыйрәбез, аның кредол ы да борынгы торки бабайлардан килә, катгый яңгырый "Шаһиева— сүзем өйгәнен бик яратып, рәхәтләнеп кабул итә.м мин Форма җәһәтеннән ул—иреклерәк ритмны ярата, кысаларга сыймыйча иркенлеккә о мты ла Әмма чын безнеңчә уйлый, сүзләре дә—әдәби телебезнең Тукайлар. Дәрдемэндләр кулланганы "Җанеки! “ дигәндәй, матур гыйбарә-эндэшчәр Әнә шуңа Өа әлеге "Ефәк юлында да. хәтта Сфинкслар илендә дә ми.лли рух сакчысы итеп тоя ул үзен: әйе. Мисыр. Иордания. Багдад. Төркияләрдә дә татар рухына тугры кала "Кеше йөзле арыслан "—сфинкс кебек, ул да "тешләп саклый милләт мирасын Хачкыбызның га зиз шәҗәрәсен дә барлый ул. аның тамырларын, яшерен, шигъри код-геннарын пли. таба баю Шәҗәрәмнең һәр ботагы Былбыл куйганга авыр " дигәне шул юлдагы матур табыш бит' Мондый юллар бүгенге татар шигърияте антологиясен дә бизи ала, безнеңчә. Сүз җаеннан яңа гына мин аның әлегәчә Язучылар берлегендә тормавын белеп тә гаҗәпләндем. "Кара мәрҗән "нәр коючы "Карауҗадан пир Шәйхетдин" кебек. Розалинаның остазы— халык, аның тарихы, бүгенгесе. Шуңа да ул бүген яңа тәхәхчүс—"Ниса " исемен алган: үзе аңлатканча. Юнандагы җиңү алиһәсе Никага охшатып, гади татар кызы исемнәре Гыйльменш а Хоббенисалардан кыскартылган ул. Ә Миргазиян ага Юныс аны Коръәндәге мәгълүм "Ниса сүрәсенә бәйләп аңлата Ә шагыйрәбезнең—Нисаның җаны татар тарихына, иске агач Казанга. Сөембикәләр мирасына, авылларыбызга, моңлы табигатькә, тау. елга, талларга тоташкан Әнә ни дип яза ул. Әллә элмәк, әллә мәрҗән татар дигән бу муенса? Баба күзе. Ана сүзе. Киләчәгем. Насыйп булса...

Мондый юлларны укыгач, афәрин!—диясе килә сиңа, Ниса!