ТАТАРСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ЗАКОНЫ

ТАТАРСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ЗАКОНЫ «Татарстан Республикасы халыклары телләре турында» Татарстан Республикасы Законына үзгэрешләр һәм өстәмәләр кертү хакында Татарстан Респуо шкасы Длулэт Советы тарафыннан 2 ОМ аның I итлендз керте ь-зн уичрешыр һли мстзиаыр бслзн 1 статья. «Та1арсгаи Республикасы халыклары телләре турында» 1942 елнын 8 июлендәге 1560-ХП номерлы Татарстан Республикасы Законына (Татарстан Югары С овс1ы Жыелма басмасы. 1992. .4*6: Татарстан Дәүләт Советы Жыелма басмасы. 1996. №4). нна редакциялә баян итеп, гүбәндәге утгәрешларие һәм әстәчәләрне ксртсртә: "Татарстан Республикасы дәүләт телләре һәм Татарстан Республикасында башка телләр турында" Татарстан Республикасы ЗАКОНЫ I бүлек. ГОМУМИ НИГЕЗЛӘМӘЛӘР 1 статья. Татарстан Республикасы дәүләт телләре һәм 1а1арс1ан Республикасында башка телләр турында Һнарсган Республикасы шпоннары Татарстан Республикасы дәүләт телләре һәм Татарстан Республикасында башка телләр турында Татарстан Республикасы таконнарм Россия Федерациясе Конституциясенең. Татарстан Республикасы Конституииясснен. “Россия Федерациясе холыклары телләре турында" Россия Федерациясе Законынын тиешле нигетләмәләрснә таяна һәм әлеге Законнан. Россия Федерациясенең һөм Татарстан Республикасының тел мөнәсәбәтләрен жаш а елла торган башка норматив хокукый актларыннан тора. Әлеге Закон Татарстан Республикасы дәүләт телләреннән һәм Татарсган Республикасында башка телләрдән рәсми булмаган үзара шәхси мөнәсәбәтләрдә файдалануның хокукый нормаларын билгеләми 2 статья. Телләрдән файталант ирек* Татарстан Рсспубликисында туган телне саклау һәм һәрьяклап үстерү өчен шконнар ишегендә шартлар тудырыла, аралашу, тәрбия, уку һәм ижат игү телен сайлау һәм файдалану иреге төтмик ителә Дәүләт Татарстан Республикасында гражданнарга, нинди дә булса телне белү -белмәү лореиа бөйсст рәвештә, төп сәяси, нкьгисалый. счшнать һәм мәдәни хокукларны гамәлгә ашыруны гарантияли. 3 статья. Телләрнең хокукый хәле Татарстан Республикасында тигез хоку клы татар һәм рус телләре дәү ләт телләре була. 4 статья. Татарстан Республикасы дәүләг телләрен һәм Татарстан Республикасында башка имләрнс яклауны һәм аларнын мичәнлетгн гарантияләү Татарстан Республикасы дәүләт телләре һәм Татарстан Республикасында башка геллер дәү ләт яклавыннан файдалана Татарстан Республикасы дәүләт хакимняге органнары телләрне, аларнын статусларына бәйсег рәвештә, социаль, нкынсалый һәм хокукый яклауны гарантияли тор һәм тотмин итәләр Телләрне социаль яклау Татарстан Республикасы дәүләт телләрен һәм Татарстан Республикасында башка телләрне саклауга, үстерүгә һәм өйрәнүгә, аларнын тнгст хокукчылыгын тотмин игүгә юнәлдерелгән, фәнни ингстләмгәи тел сәясәтен уздыруны күктә тота Телләрне икьтнеалый яклау Татарстан Республикасы дәүләт телләрен һәм Татарстан Республикасында башка телләрне саклау, өйрәнү һәм үстерү буенча ләүләтн һәм фәнни программаларны бюджеттан максатчан һәм башкача финанс тауны, шул максатларда ташламалы салым сәясәтен уздырумы кү здә тота Телләрне хокукый яклау Татарстан Республикасы дәүләт телләре һәм Татарстан Республикасында башка телләр турында Татарстан Республикасы законнарын бозган өчен җаваплылык билгеләүне күздә тота. Дәүләт Татарстан Республикасының бер дәүләт телен белүче гражданнарга, эшләрендә икенче дәүләт телен дә гамәлдә куллану зарурлыгы барлыкка килгәндә, шул максатлар өчен даими эшләүче курслар системасы булдырып, аларны Татарстан Республикасының икенче дәүләт теленә өйрәтүне гарантияли Эшләрендә Татарстан Республикасының ике дәүләт телен дә гамәлдә куллану зарурлыгы булган гражданнарга хезмәт хакыннан 15°о күләмендә өстәмәләр билгеләнә. Күрсәтелгән өстәмәләрне билгеләү шартлары һәм тәртибе Татарстан Республикасы Министрлар Кабинеты тарафыннан урнаштырыла. Татарстан Республикасы фәнни-тикшеренү учреждениеләрендә, югары уку йортларында, архивларда, китапханәләрдә, музейларда Татарстан Республикасы дәүләт телләре һәм Татарстан Республикасында башка телләр фондларын һәм ядкарьләрен ишәйтүне һәм аларның сакланышын, шулай ук аларны саклауны һәм куллануны тәэмин итә. 5 статья. Татарстан Республикасы дәүләт телләрен һәм Татарстан Республикасында башка телләрне саклау, өйрәнү һәм куллану өлкәсендә Татарстан Республикасы компетенциясе Татарстан Республикасы дәүләт телләрен һәм Татарстан Республикасында башка телләрне саклау, өйрәнү һәм куллану өлкәсендә Татарстан Республикасы карамагына түбәндәгеләр керә Татарстан Республикасы дәүләт телләрен һәм Татарстан Республикасында башка телләрне саклау, өйрәнү һәм куллану өлкәсендәге мөнәсәбәтләрне үз вәкаләтләре чикләрендә хокукый җайга салу; татар һәм рус телләренең Татарстан Республикасы дәүләт телләре буларак тигез хокуклы эшләвен тәэмин итү; республикада башка телләрне үстерү өчен шартлар тудыру. Татарстан Республикасы дәүләт телләре һәм Татарстан Республикасында башка телзәр турында Татарстан Республикасы законнарын бозган өчен үз вәкаләтләре чикләрендә җаваплылык билгеләү. Татарстан Республикасы аннан читтә яшәүче татарларга һәм башка милләттән булган затларга татар телен саклау, өйрәнү һәм үстерү буенча ярдәм итә. 6 статья. Татарстан Республикасы дәүләт телләрен һәм Татарстан Республикасында башка телләрне саклау, өйрәнү һәм үстерү буенча Татарстан Республикасы дәүләт программасы Татарстан Республикасы дәүләт телләрен һәм Татарстан Республикасында башка телләрне саклау, өйрәнү һәм үстерү буенча Татарстан Республикасы дәүләт программасы Татарстан Республикасы Министрлар Кабинеты тарафыннан эшләнә һәм Татарстан Республикасы Дәүләт Советы тарафыннан раслана. Татарстан Республикасы дәүләт телләрен һәм Татарстан Республикасында башка телләрне саклау, өйрәнү һәм үстерү буенча Татарстан Республикасы дәүләт программасын финанслау чыгымнары чираттагы финанс елына Татарстан Республикасы бюджетын төзегәндә карала Татарстан Республикасы дәүгләт телләрен һәм Татарстан Республикасында башка телләрне саклау, өйрәнү һәм үстерү буенча Татарстан Республикасы дәүләт программасында Татарстан Республикасы территориясендә Татарстан Республикасы дәүләт телләренең һәм башка телләрнен эшләвен тәэмин итү. Татарстан Республикасында дәүләт телләрендә һәм башка телләрдә әдәбият бастырып чыгаруга ярдәм итү. бу өлкәдә фәнни тикшеренүләрне финанслау. Татарстан Республикасында дәүләт телләре һәм башка телләр турында тикшеренүләр алып баручы тиешле фәнни-тикшеренү институтларына һәм югары уку йортларына ярдәм итү. массакүләм мәгълүмат чараларында бу телләрне куллану өчен шартлар тудыру. Татарстан Республикасында дәүләт телләрен һәм башка телләрне саклау, өйрәнү һәм үстерү өлкәсендә эшләүче белгечләр әзерләү. Татарстан Республикасы күпмилләтле халкының тел культурасын камилләштерү максатында мәгариф системасын үстерү кебек һәм башка юнәлешләр күздә тотыла. Татар телен Татарстан Республикасы дәүләт теле статусында торгызу, саклау һәм үстерү, аны һәрьяклап өйрәнү һәм камилләштерү турындагы бүлек Татарстан Республикасы дәүләт телләрен һәм Татарстан Республикасында башка телләрне саклау, өйрәнү һәм үстерү буенча Татарстан Республикасы дәүләт программасынын состав өлешен тәшкил итә. Бүлектә мәгариф систсмасынмн татар телендә тәрбияләү һәм укыту өлкәсен үстерү һәм камилләштерү буенча чаралар күрү комплексын уздыру, фәнни һәм педагогик кадрлар әзерләү, шулай ук фәнне, сәнгатьне, әдәбиятны, телевидениене һәм радиотапшыруларны үстерү, татар телендә китаплар, газета һәм журналлар. сүзлекләр, уку әсбаплары һәм укыту-мстодик әдәбият бастырып чыгару, шулай ук тагар телен куллану өлкәсен кинәйтү максатларында башка мәсьәләләрне кал итү күздә тотыла Татарстан Республикасы дәүләт телләрен һәм Татарстан Республикасында башка тешерне саклау, өйрәнү һәм үстерү буенча Тагарстан Республикасы дәүләт программасын билгеләнгән вакытта гамәлгә ашыруны Татарстан Республикасыныи башкарма хакимият органнары тәэмин игә II бүлек. ГРАЖДАННАРНЫҢ ТАТАРСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ДӘЪЛӘТ ТЕЛЛӘРЕН ҺӘМ ТАТАРСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДА БАШКА ТЕЛЛӘРНЕ КУЛЛАНУ ХОКУКЛАРЫ 7 статья . Аралашу телен сайлау хокукы Татарстан Республикасында гражданнар аралашу телен ирекле рәвештә сайлыйлар һәм кулланалар. 8 статья. Тәрбия һәм уку-укыту телен сайлау хокукы Татарстан Республикасында гражданнар тәрбия һәм уку-укыту телен ирекле сайлау хокукына ия Балаларны туган телгә өйрәтү ата-аналарнын тражданлык бурычы Дәүләт Татарстан Республикасы территориясендә Татарстан Республикасы дәүләт телләрендә тәрбкя-магариф учреждениеләре системасын, тәрбияләү һәм укытуиын башка рәвешләрен булдыруны гәзмин итә һәм Татарстан Республикасы территориясендә яшәүче башка халыклар вәкилләре телләрендә тәрбияләүне һәм укытуны оештыруда ярдәм итә. Татарстан Республикасында гражданнар төп гомуми белемне туган телләрендә алырга хокуклы. Балаларны теге яисә бу телдә тәрбияләү һәм укыту өчен тарбия-мәгариф учреждениесен сайлау хокукы законнар нигезендә ата-аиаларга яисә ал арны алмаштыручы затларга бирелә Мәктәпкәчә балалар учреждениеләрендә, гомуми белем мәктәпләрендә, урта, урта махсус һәм югары уку йортларында укыту һәм тәрбияләү теле законнар нигезендә билгеләнә 9 сгагья. Татарсган Республикасы дәүләт им.гарен һәм Татарстан Республикасында башка телләрне өйрәнү һәм укыту Татарстан Республикасында дәүләт гражданнарга туган телне өйрәнү һәм укыту өчен шартлар гәзмин итә Дәүләт аккреднтациясе булган мәгариф учреждениеләрендә, мәктәпкәчә мәгариф учреждениеләреннән гайре. Татарстан Республикасы дәүләт телләре буларак га тар һәм рус телләре, татар һәм рус телләрендә әдәбият дәүләт мәгариф стандартлары нигезендә өйрәнелә I омуми Гжлем бирү учреждениеләрендә, башлангыч һәм урта һөнәр белеме учреждениеләрендә тагар һәм рус телләре тигез күләмнәрдә өйрәнелә Татарсган Республикасының башка мәгариф учреждениеләрендә дәүләт телләре һәм бүтән телләр гамәлгә куючы (гамәлгә куючылар) тарафыннан һәм (яисә) мәгариф учреждениесе уставында билгеләнгән тәртиптә законнар нигезендә өйрәнелә һәм укытыла Дәүләт тиешле фәнни-тикшеренү учреждениеләрендә һәм югары уку йортларында Татарстан Республикасы дәүләт телләрен һәм Татарсган Республикасында башка телләрне фәнни тикшеренү өчен шартлар тудыра. Татарстан Республикасы дәүләт телләре буенча белгечләр әзерләүне тәэмин итә. III бүлек. ТАТАРСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ДӘЪЛӘТ ХАКИМИЯТЕ ОР! АННАРЫ. ҖИРЛЕ \ 1 ИДАРӘ ОР1 ЧИНАРЫ. ДӘҮЛӘТ ОРГАННАРЫ, ПРЕДПРИЯТИЕЛӘР. УЧРЕЖДЕНИЕЛӘР ҺӘМ БАШКА ОЕШМАЛАР Ш1ЧӘН.1ЕГЕҢДОД'ПЛӘТ ТЕЛЛӘРЕН ҺӘМ БАШКА ТЕЛЛӘРНЕ КУЛЛАНУ 10 сгагья. Татарсган Республикасы Дәүләт Соастынын. Татарстан Республикасы Министрлар Кабинетының. I агарегаи Республикасы Президенты Анпаразынын ни теле Татарстан Республикасы Дәүләт Советында. Татарстан Республикасы Министрлар Кабинетында һәм Татарстан Республикасы Президенты Аппаратында эшләр татар һәм рус телләрендә алып барыла Татарстан Республикасы Дәүләт Советы сессияләрендә, Татарстан Республикасы Дәүләт Советы Президиумы һәм комитетлары утырышларында Татарстан Республикасы Дәүләт Советы депутатларына, кирәк булганда тиешле тәржемәне тәэмин итеп, аларнын теләге буенча Татарстан Республикасы дәүләт телләренең берсендә һәм башка телләрдә чыгыш ясау хокукы бирелә. Татарстан Республикасы законнарынын һәм башка норматив хокукый актларынын проектлары Татарстан Республикасы Дәүләт Советы каравына татар һәм рус телләрендә кертелә. 11 статья. Татарстан Республикасы законнарын һәм башка норматив хокукый актларны бастырып чыгару теле Татарстан Республикасы законнарынын һәм Татарстан Республикасы Дәүләт Советы, Татарстан Республикасы Дәүләт Советы Президиумы. Татарстан Республикасы Президенты. Татарстан Республикасы Министрлар Кабинеты һәм Татарстан Республикасы дәүләт хакимиятенең башка органнары тарафыннан кабул ителгән бүтән норматив хокукын актларнын текстлары рәсми рәвештә тиешле вакытлы басмаларда Татарстан Республикасы дәүләт телләрендә басылып чыга һәм бер үк юридик көчкә ия була. 12 статья. Татарстан Республикасында сайлаулар һәм референдумнар уздыру теле Татарстан Республикасында сайлаулар һәм референдумнар әзерләгәндә һәм уздырганда Татарстан Республикасы дәүләт телләре һәм Татарстан Республикасы территориясендә яшәүче башка халыклар вәкилләре телләре кулланыла. Сайлау бюллетеньнәре һәм референдумда тавыш бирү бюллетеньнәре Татарстан Республикасы дәүләт телләрендә тутырыла. Тиешле сайлау комиссиясе, референдум уздыру комиссиясе карары буенча бюллетеньнәр Татарстан Республикасы территориясендә яшәүче башка халыклар вәкилләре телләрендә дә бастырыла Әгәр сайлау участогы, референдум участогы өчен бюллетеньнәр ике яисә аннан күбрәк телдә бастырылса, шул телләрдәге текст һәр бюллетеньдә урнаштырыла. Татарстан Республикасында тавыш бирү йомгакларының, сайлаулар һәм референдумнар нәтижәләренен беркетмәләре Татарстан Республикасы дәүләт телләрендә, ә кирәк булганда, шулай ук Татарстан Республикасы территориясендә яшәүче башка халыклар вәкилләре телләрендә дә рәсмиләштерелә. 13 статья. Татарстан Республикасы жирле үзидарә органнарынын, дәүләт органнармнмн. предприятиеләрнең, учреждениеләрнең һәм башка оешмаларнын зш теле Татарстан Республикасы жирле үзидарә органнарының, дәүләт органнарынын. предприятиеләрнең, учреждениеләрнең һәм башка оешмаларнын эшчәнлегендө Татарстан Республикасы дәүләт телләре кулланыла. Татарстан Республикасы жирле үзидарә органнарынын. дәүләт органнарынын. предприятиеләрнең, учреждениеләрнең һәм башка оешмаларның актлары татар һәм рус телләрендә кабул ителә Башка халыклар күпләп яшәгән урыннарда жирле үзидарә органнары актлары аларнын вәкилләре телләрендә да кабул ителергә мөмкин Татарстан Республикасы дәүләт телләрен белмәүче гражданнарга жирле үзидарә органнарында, дәүләт органнарында, предприятиеләрдә, учреждениеләрдә һәм башка оешмаларда утырышта, киңәшмәдә, җыелышта үзләре белгән телдә чыгыш ясау хокукы бирелә Кирәк булган очракта чыгыш тиешле тәрҗемә белән тәэмин ителә. Җирле үзидарә органнарында, дәүләт органнарында, предприятиеләрдә, учреждениеләрдә һәм башка оешмаларда утырыш, кинәшмә. җыелыш алып барыла торган телне белмәүче гражданнарга, кирәк очракта, әлеге гражданнар өчен кулай телгә тәрҗемә тәэмин ителә Татарстан Республикасы дәүләт хакимияте органнарында, жирле үзидарә органнарында һәм аларнын урындагы затлары тарафыннан гражданнарнын мөрәҗәгатьләрен карау законнарда билгеләнгән тәртиптә гамәлгә ашырыла 14 статья. Рәсми эш башкару теле Татарстан Республикасы территориясендә Татарстан Республикасы дәүләт хакимияте органнарында, җирле үзидарә органнарында, предприятиеләрдә, учреждениеләрдә һәм башка оешмаларда рәсми эш башкару Татарстан Республикасы дәүләт телләрендә алып барыла Татарстан Республикасы дәүләт телләрен белмәүче халык күпләп яшәгән урыннарда Татарстан Республикасы дәүләт хакимияте органнарында, җирле үзидарә органнарында, предприятиеләрдә, учреждениеләрдә һәм башка оешмаларда рәсми эш башкару әлеге урында яшәүче күпчелек халык телендә алып барылырга мөмкин Дәүләт хакимияте органнарынын. җирле үзидарә органнарының, дәүләт органнарының, предприятиеләрнең, учреждениеләрнең һәм башка оешмаларнын исемнәре язылган документлар (бланклар, мөһерләр, штамплар, штемпельләр) һәм элмә такталарның текстлары Татарстан Республикасы дәүләт телләрендә әзерләнә Татарстан Республикасында гражданның шәхесен яисә аның турында белешмәләрне таныклаучы рәсми документлар татар һәм рус телләрендә исем кушуның гамәлдәге кагыйдәләрен һәм гореф-гадәтләрне исәпкә алып тутырыла 1$ статья. Рәсми ятышу теле Татарстан Республикасында дәүләт органнары, предприятиеләр, учреждениеләр һәм башка оешмалар арасында рәсми язышу һәм башка үзара рәсми мөнәсәбәтләр татар һәм рус телләрендә, ә Россия Федерациясендә һәм аиын субъектларындагы адресатлар белән рус телендә алып барыла 16 статья. Татарстан Республикасы сулларында һәм хокук саклау органнарында суд эшләре һәм эш башкару теле Татарстан Республикасы Конституция судында. Татарстан Республикасы Югары судында, Татарстан Республикасы район судларында, җәмәгать судьяларында суд эшләре һәм эш башкару. шулай ук Татарстан Республикасының хокук саклау органнарында эш башкару Татарстан Республикасы дәүләт телләренең берәрссндө законнарда билгеләнгән тәртитгтө алып барыла Суд эшендә катнашучы һәм суд эшләре алып барыла торган телне, сулларда эш башкару, шулай ук Татарстан Республикасының хокук саклау органнарында эш башкару телен белмәүче татлар үз ана телләрендә яки үзләре иректе сайлап алган теләсә нинди аралашу телендә чыгыш ясарга һәм аңлатмалар бирергә, шулай ук тәрҗемәче хезмәтләреннән файдаланырга хокуклы 17 статья. Нотариаль эш башкару теле Суд эшләре телен билгеләү кагыйдәләре нотариаль контораларда һәм нотариаль эш башкару функцияләрен башкаручы башка дәүләт органнарында нотариаль эш башкару теленә кагыла |К статья. Массакүлам мәгълүмаг чаралары теле Республика газеталарын һәм журналларын нәшер итү. телевидение һәм радио тапшыру лары татар һәм рус телләреңдә гамәлг« ашырыла Гаэеталар һәм журналлар гамәлгә ку ючылары теләге буенча башка телләрдә до нәшер ителергә мөмкин Массакүлам мәгълүмат чараларында Татарстан Рсспублигасы территориясендә яшәүче, үт территорияләрендәге халыкмын күпчелеген тәшкил игүче багггка халыклар вәкилләре телләре до файлшганмнырг а мөмкин Кино һәм вндсонродукииянс таржема иткәндә һәм дубляж ясаганда дәүләт телләре һәм башка телләр халык мәнфәгатьләрен исәпкә алып файдаланыла Ю статья. Сәнәгать, мемт». транспорт һәм энергетика өлкәләрен дә кулланылучы телләр Татарстан Республикасы территориясендә сәнәгать, транспорт, элемтә һәм энергетика өлкәсендә Татарстан Республикасы дәүләт телләре кулланыла Тимер юл. һава, елга, торбаүткәргсч транспортындагы, энергетикадагы һем элемтәдәге оператив элемтәдә телләрне куллану федераль шконнар белән җайга салына ( әнәпп ь. элемтә, транспорт һәм энергетика өлкәсендә республикамын дәүләт телләре белән беррәгтән. җирле халык мәнфәгатьләрен исәпкә алып, башка телләр дә кулланылырга мөмкин 20 статья. Дәүләт хезмәте күрсәтү өлкәсендә һәм коммерция тишемлегендә кулланылучы телләр Дәүләт хезмәте күрсәтү өлкәсендә һәм коммерция эшчәнлегендә Татарстан Республикасы дәүләт телләре һәм тиешле территориядә яшәүче халыкмын башка телләре профессиональ эшчәнлек өчен кирәкле күләмнәрдә кулланыла. Тел белмәүне сәбәп итеп, гражданнарга хезмәт күрсәтүдән баш тарту рөхсәт ителми һәм законнар нигезендә жаваплылыкка китерә Белдерүләрнен. афишаларнын. башка күргәзмә мәгьлүматнын текстлары Татарстан Республикасы дәүләт телләрендә яисә шулармын берәрсендә. шулай ук башка телләрдә языла. Татарстан Республикасы оешмалары, кулланучылар фикерләрен исәпкә алып, чыгарыла торган продукциягә ярлыкларны, инструкцияләрне, этикеткаларны татар телендә язарга хокуклы 21 статья. Фән өлкәсендә телләр Татарстан Республикасында фәнни эшләрнен телләре ирекле рәвештә санлап алына Татар телендә басылып чыга торган вакытлы фәнни басмаларда фәнни нәтижәларнен (резюме) төп нигезләмәләрен бәян итү рус телендә һәм кирәк булганда чит телләрнен берсендә бирелә. Рус телендә һәм башка телдә басылып чыга торган вакытлы фәнни басмаларда резюме татар телендә, кирәк буяганда чит телләрнен берсендә бирелә 22 статья. Мәдәният өлкәсендә телләр Татар милли мәдәниятен баету һәм татарларны башка халыклармын мәдәният казанышлары белән киңрәк таныштыру максатларында Татарстан Республикасында матур әдәбиятны, сәясн. фәнни һәм бүтән әдәбиятны татар теленә тәрҗемә итү һәм бастыру, шулай ук фильмнарны һәм башка аудиовизуаль әсәрләрне татар теленә тәрҗемә итү һәм халыкка демонстрацияләү тәэмин ителә. Татарстан Республикасы территориясендә яшәүче халыкларның мәдәниятләрен баету максатларында дөнья мәдәнияте әсәрләрен татар һәм рус телләренә тәрҗемә итү тәэмин ителә Башка халыкларны татар мәдәнияте казанышлары белән таныштыру максатларында танылган татар әсәрләрен рус теленә һәм башка телләргә тәрҗемә итү. аларны бастыру һәм ишәйтү тәэмин ителә. Хәзерге мәдәниятнең тарихи мирас белән бәйләнешен тәэмин итү максатларында татар мәктәпләрендә, урта һәм югары уку йортларының уку татар телендә алып барыла торган татар филологиясе һәм тарихы факультетларында һәм бүлекләрендә, уку предметы буларак, гарәп графикасында иске татар язма телен өйрәнү өчен шартлар тудырыла Республикада гарәп һәм латин графикасын өйрәнү өчен шартлар тудырыла. Әлеге графикаларда фәнни-педагогия кадрларын әзерләү, дөреслекләр, уку әсбаплары, әдөби-тарихи истәлекләр һәм китаплар бастыру гамәлгә ашырыла. IV бүлек. ГЕОГРАФИК АТАМАЛАР ҺӘМ ЯЗМАЛАР. ТОПОГРАФИК БИЛГЕЛӘМӘЛӘР ҺӘМ ЮЛ КҮРСӘТКЕЧЛӘРЕ ТЕЛЕ 23 статья. Географик атамалар һәм язмалар, топографик билгеләмәләр һәм юл күрсәткечләре телен билгеләү тәртибе Татарстан Республикасында географик атамалар һәм язмалар, топографик билгеләмәләр һәм юл күрсәткечләре татар һәм рус телләрендә, шулай ук. җирле халык мәнфәгатьләрен исәпкә алып, башка телләрдә эшләнә. 24 статья. Язмаларны, топографик билгеләмәләрне һәм юл күрсәткечләрен язу һәм билгеләү буенча Татарстан Республикасы башкарма хакимияте органнары вазыифалары Татарстан Республикасы башкарма хакимияте органнары географик объектлар исемнәрен язуны, язмаларны, топографик билгеләмәләрне һәм юл күрсәткечләрен тиешле тәртиптә тотуны тәэмин итәләр һәм аларны Татарстан Республикасы законнары нигезендә Татарстан Республикасы дәүләт телләрендә дөрес язу өчен җаваплы булалар. 25 статья. Территорияләрнен. торак пунктларның һәм башка объектларның исемнәре һәм аларнын исемен алыштыру Территорияләрнен. торак пунктларнын һәм башка обьектларнын исемнәре һәм аларны алыштыру законнар нигезендә Татарстан Республикасы дәүләт телләрендә башкарыла Торак пунктларнын исемнәрен бозып атау рөхсәт ителми \ бүлек. ТАТАРСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ХАЛЫКАРА ҺӘМ ТЫШКЫ ИКЪГИСАДЫЙ БАГЛАНЫШЛАРЫН ГАМӘЛГӘ АШЫРГАНДА ТАТАРСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ДӘҮЛӘТ ТЕЛЛӘРЕН КУЛЛАНУ 26 статья. Татарстан Республикасынын халыкара һем тышкы икътисалый багланышларын гамәлгә ашырганда Татарстан Республикасы даулэт телләрен куллану Чит дәүләтләр территориясенда Татарстан Республикасынын чит ил вәкиллекләре эшчәнлеге татар һәм рус телләрендә һәм тиешле дәүләт телендә гамәлгә ашырыла Татарстан Республикасы исеменнән тетелә торган тышкы икътисалый багланышларны гамәлгә ашыру турындагы килешүләр һәм башка халыкара актлар татар һәм рус телләрендә һәм килешүче башка як телендә йә якларныи үтара килешүе буенча бүтән телләрдә рәсмиләштерелә. Татарстан Республикасы исеменнән сөйләшүләрдә тышкы икътнеадый багланышларны гамәлгә ашыру турында килешүләр тәтегәндә рус теле һәм якларнын үтара килешүе буенча бүгән телләр кулланыла VI бүлек. ТАТАРСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ДӘҮЛӘТ ТЕЛЛӘРЕ ҺӘМ ТАТАРСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДА БАШКА ТЕЛЛӘР ТУ РЫНДА Т АТАРСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ЗАКОННАРЫН БОЗГ АН ӨЧЕН ҖАВАПЛЫЛЫК 27 статья. Татарстан Республикасы дәүләт телләре һәм Татарстан Республикасында башка телләр гурында Татарстан Республикасы таконнарын боттан очен «апайлылык Татарстан Республикасы дәүләт хакимияте органнарында, җирле үтидарә органнарында, дәүләт органнарында, предприятиеләрдә, учреждениеләрдә һәм башка оешмаларда әлеге Закон таләпләрен тиешенчә үтәү ни нимфасы аларнын турыдан- туры җитәкчеләренә йә вәкаләтле урындагы башка татларына Йөкләнә Титарсган Республикасы дәүләт телләре һәм Татарстан Республикасында башка телләр турында Татарстан Республикасы таконнарын бозу такониар ннгетендә жаваатылыкка китерә 2 статья. Әлеге Закон рәсми басылып чыккан көненнән сон ун кон узгач үт кпченә керә. Тигарстан Республикасы Министрлар Кабинеты үтснсн норматив хокукый актларын әлеге Законга туры китерергә тиеш