СОҢГЫ КӨННӘРДӘ

С тенадагы күкеле сәгать көн уртасы җиткәнен хәбәр иле. Димәк, тизлән әтисе кайтып җитәчәк. Ул колхоз умарталыгында. Яше җитмешенче чакрым баганасын үтсә дә эшли әле. Яратып, бик белеп һәм булсын дип тырышып йөри Ун-унбиш минут чамасы вакыт үткәч, Хәбирә, ятактан башын күтәреп, тагын сәгатькә текәлгән иде. ни күрсен, сәгать туктап калган. Шушы күренеш анын йөрәгенә кара шом салды. Каты сырхау болай да шикләнергә, пошынырга-хафаланырга гына тора бит ул. Башы әллә ниткән хәерсез юраулар белән тулган була. Мәгәр миен коточкыч уй бораулап өлгергән иде инде: «Фәрештәләрнең гомерем бетүгә хәбәр салулары галәмәте бу!» Ул күзләрен чытырдатып йомды, каны качып, юкарып калган иренен тешләде. Сау-сәламәт чагында да еллар буе тынгы бирмәгән уй бу юлы тыелгысыз бер көч белән анын зәгыйфьләнгән жанын айкады. «Тәвәккәллим. Бик кыен, үтә авыр, чиксез оят булса да, әткәйдән гөзерлим. Барсын, күрсен, чакыруымны ирештерсен. Ул минем жан авазыма колак салмый калмас...» Хәбирә шундый катгый карарга килде. II Авыл карты икәне беренче карашка ук күренеп тора, шуна күрә анын иртәнге сигез тулыр-тулмаста профсоюз газетасы редакциясенә килеп керүе Тәбриз өчен бер дә сәер түгел иде. Ул һәр көнне килә Барлас КАМАЛОВ (1930)—прозаик, -Яшь имәннәр-. Канаты кырмыска-. -Ярсояр әрәмәсе- Һ.6. купсамы китамар авторы Татарстанчык атказанган мәдәният хезмәткәре Казанда яши якиГатс1^оходТанШтанГ^Н ҺвМ агайЛарыныи 6*1** Поезддан, автобчетан Саоасна^ С , ! ^ Дә ^Рь* шушы йортка киләләр Хезмәт ң,| белән и по.1 н™и.иСН ИФ 1С 6>1а аларнын Бигрәк !«♦ бу болгавыр. К11ШИ белмик 1иУНСИ ЧаМ Л1ЛИ ла Шунлык и|а ЫфЛСГсбрОк н.рл [.юри 1 ип әүвале шума игътибар ипс Аннары гына каршын кояипа жялдо какланып, АШ ЮСК.» керым Аыерчиклы ИрТ1Ш каралы — Мина Самагов дигән иптәш кир.к,.. анын үз итеп өзелгән кешесе барын белә идек I гегнем мом ы Каим и маь.г..н магы идс. Гидраструй диләр илеме сон? Казанны су басмасын дигән кантур. —Әйе, • Гидроспеистрой• дтән грсст ) г ш\1 Кыскаватырла идс кияү буласы кеше Баракта ы .имын.ын ч. .ь кпемлкле чпгчиагы ШСта ягылышып чыкканнар ботар Янгирым м ... г».. ... ^............... ...... .... -................. МЙПДМШ м.,............... ... умгрген 1НФУ .... .......... М» «’к Ч Күоаләо шыптай бер азгын бичара картны юмбәслә * ивш СГС. гүмашн картмы Якшш араларына к.-р.................................. 1сге «яр» моның йөрәгенә пычак белән бер генә кереп чыккан. Бар иде кияү—юк булды кияү!.. Авылга кайтарып җирләдек. Кыз, ир күрмичә, тол калды. Бүтәнгә чыгуны уйлап та карамады. Телсез-өнсез гомер итте. Кантурга барды—эшләде, өйгә кайтты—эшләде. Моннан җиде ел элек әнкәсе дөнья куйгач, өйдәге бар шөгыле мине тәрбия кылуга әйләнде. Тәмугка күнгән шайтан кебек, күнгән идек инде анын тол яшәвенә. Бик миһербанлы бала ул безнең, көчсезгә, икмәксезгә булышырга гына тора, олыларны— олы, кечеләрне кече итеп назлый белә.. Ходаның хикмәте, янә бәла килде. Хәбирәнең үпкәсендә яман шеш таптылар. Сулды, саргайды.. — Низаметдин тынып калды. Кыяфәтенә карап, уйлары бик ерактадыр дип чамаларга мөмкин иде. Ул үзе дә ни үле, ни тере иде бу минутта. Күпмедер сүзсез торганнан сон карт, өстенә салкын су сипкәндәй, кинәт сискәнеп китте һәм, югалып калуы өчен кичерү сораган төсле, янә сүз башлады. —Минем йомыш дигәнем шул җәһәттән.. Кызымның миннән бөртек тә сере юк Анасы гүр иясе булгач, икебез бер җан кебек яши идек.. Хәле хужега бара, күңелен боз тотканын сизәм. Үзе барысын да белеп, анлап тора. Әле өченче көнне генә гозерләде. «Әткәй, Тәбризне табып әйтсәнә, минем аны чирек сәгать кенә булса да күрәсем килә. Бу дөньядан киткәнче әйтер сүзем бар. Сүзеңне гүргә алып китүне гөнаһ, диләр. Хатыны белән парлашып җәһәт кенә килеп китсеннәр әле. зинһар. Бик читен булса да мине битәрләми генә ялваруымны тыңлый күр»,—диде. Битәрлимме сон?! Аңлыйм бит, безнең сүзне тыңлап кына чыгасы кияве дә гаип булгач, сине уйлап кына яшәгән икән. Кузгалдым юлга, амәнәтен тапшырдым Өстемнән тау төште. Хак Тәгалә хозурында йөзем ак. Калганы—синең иркендә... Карт күз яшьсез генә елый иде. Тәбризнең җаны дөрләде... III Заманында тирә-юньдә дан тоткан тимерче, гомерлек умартачы Низаметдин картның ак өе түрендә бер-берсен утыз биш ел күрмәгән ике зат сөйләшә. Аларның әңгәмәсенә кин тәрәз төбенә сулы банкага утыртылган чәчәк бәйләме—таҗгөлләр генә шаһит. Хәлне анлатып. юлга чыкканда, ул чәчәк бәйләмен Тәбризнең хатыны сатып алып бирде. -Үзен генә бар, картым,—диде хәләле,—Мондый чакта өченче кеше тел богаулаучы булыр Бар, күр, әйтерен тынла. Мин анын көндәше түгел. Ул, бичара, яшьлек хатирәләре белән генә яшидер. Иң яхшы бүләк—чәчәкләр булыр... Хәбирәгә авылның шәфкать туташы әле генә укол ясап киткән икән. Ул мендәрен диван артына терәп утырган. Иңнәрендә мамык шәл. Тышта чәчәкле июнь—саратан челләсе. Өйдә дә һич суык түгел. Ә Хәбирәгә салкынчадыр, күрәсең. Анын тавышы тыныч, йомшак. Әүвәлдәгечә матур итеп көлүе генә югалган. Елмаюы да бик кыска. Йөзендәге балкышны каһәрле чир урлаган. Күзләре генә элеккегечә. Зәнгәр күлләр! Куе керфекләре—адаштыргыч һәм борынының уң яфрагы читендәге мине элеккегечә. Анын сөйкемлелек ноктасы шушы миндә иде булса кирәк... Тәбриз, урындык алып, авыруның каршысына утырды. Күз карашын һич аермас иде дә бу сырхау заттан, яхшысынмый Алай дисәң, Хәбирә үзе дә аңа томырылып карап туймый бугай... Сүзләре төрле тарафка тәгәрәшкән терекөмеш тамчыларына әверелде гүя. җыеп ала торган түгел. Әле бер нәрсәне искә төшерәләр, әле бөтенләй бүтәнне сөйләп китәләр. Мәгәр үткәндәге бер хатирәгә ике кат кайтып терәлделәр инде. Университет студентлары белән Алмыш авылына концерт куярга килгәч, җыр остасы Тәбризнең Хәбирәне бик нык ошатуын кызнын әтисе Низаметдин агайга сиздергәннәр. «Кәжә мал түгел, артист—кеше түгел*.—дигән тимер остасы — Тирәсенлә жыеп шалапут бөтерелсен дип үстергән кызым юк минем'* Тагым ике елдан, читтән торып укырга күчкәч. Тәбриз үэенен ниятен җиткергәч, җавап тагын шул чама булган иде «Китап кортларынын настаяший ир булганын күргәнем юк Өметен сузып йөрмәсен штубы! Йодрыгым куьаллалан ким түгел!* Шуннан юллар аерылды инде Бер сәгать күптән үтеп китте Вакытны йөгәнләр хәл юк Ничек кенә булса ла бүген мәнгегә хушлашачаклар алар Шуны бик ачык тоепмы, Хәбирә яшьлек хатирәләреннән бүгенге халәткә әйләнеп кайтты — Минем сәгатьләрем чикләнгән. Тәбриз. Сине бер күрим дип кенә яшәдем Яшьлектәге саф мәхәббәт истәлеге, өмет купмедер яшәтә икән. Тик анын да чиге бар. Сонгы чиге жигкәч әткәй тикле әткәйдән сине чакыруны гозерләдем. Оят дигән нәрсәне дә онытып Бер хакыйкатьне төшендем мин әткәй теге вакыттагы басымчаклыгы өчен үкенә. Гозеремне әйткәч, берсүзсез риза булды «Теге еллардагы таш бәгырьлелегем кигергән гөнаһтан аз булса ла арынмаммы?*—ди. Инде хуш, бәхил бул! Хәбирә елап җибәрде Тәбриз анын күз яшьләренең таш зрстсрлск кайнар, бәгырь кисәрлек ачы икәнлеген анлыи иле Юатырга сүз таба алмады Ярый але Хәбирә ук- гиз гыйлыкты Каян ич аяа вптн?! Ул диванмын аргы башындагы ап-ак тышлы менләр астыннан бер калын дәфтәр алып Тәбризгә сузды —Юлла укырсын Хуш! Бәхилләшик' Тәбри) дәфтәр тышындагы *1%0—1995* дигән саннарны шәйләп өлгерле IV Станциягә чак килеп өлгерле Тәбриз Поезд кузгалырга тора иле ИНДС Вагонга кереп бераз тынычлангач, сумкасыннан теге дәфтәрне алды Ни өчендер, ул аны сонгы битеннән укып кипс * Авыл башындагы кушкасн әле ы булса син киткән юна карый Каен тел мин ул. Кушкаен кайсыбызныдыр гаепли Ьәлки иккк и.с ләдср^Сине өрсс 1Л е гс н китмәүдә. миис~киюсы.га *»»"•«*» К “ Р ' ЫАк"касн ГГи л"и Гул бетне Жаллө-өе ............................................*........... .... сары яфракларым кү, ямы итеп коймас иде Ул бар дөньям....... канлап, яммвемисн сонгы си^тып^м кү , аиымл китереп кнео.о Мин моңармы ла синсн барльиынны тоеп ™ таяныч булды мина Ио. ............... ега куш, чынга аша алмаган өметем, тамы