НӘРСӘ БУЛДЫ БЕЗГӘ?

ТРАГЕДИЯ 2 ПӘРДӘДӘ. 7 КҮРЕНЕШТӘ Кат наш алар : Сәрия Рәүф Энже Ильяс Сажидә Әмир Банат Шәмсия Фәһимә Кәбирә Беренче пәрдә Беренче күренеш Авыл. Күмәк хуҗалык идарәсе. Рә>ф кабинеты. >н якта жинелчә бүлеп куелган секретарь бүлмәсе, өстәлендә компьютер. Рәүф белән Сәрия керә Рәүф КаЙТЫП жнттск. Сәрия Сәрия Ак йортыгыз матур! кызым' Безнең авылның Кремле. Ак Рәүф Быел гына гөзеп бегердек йорты шушы инде!. ______ ____________Утыр, ял ит1 _________________ Гөлшат ЗӘЙНАШЕВА (192Ю—шагыйра. драматург • Тыңхарсынмы җырымны- -Вг) Каюм кыглары» *һипр иле». • Махәббат /ми җыр- -Пьеса.шр- һ 6 киташар авторы Г Тукай исеметккч' доү.ьнн премиясе шуреаты (1991). Каюмда яши Сәрия. Ял итәрлек армадым ла!.. Шундый яхшы машинада очып кына кайттык бит! Авылыгыз матур! Рәүф. (Өстәл янына чакырып). Эчәсен килсә, менә шифалы су бар. Сәрия. Рәхмәт!.. (Су эчә). Бик тәмле су. Каян бу? Рәүф Хәмдия чишмәсеннән Безнен авыл чишмәләренең суы әллә кайлардан китергән минераль сулардан шәбрәк! Элек заманда. Хәмдия исемле бик чибәр кыз безнен авылга килен булып төшкән дә, чишмәгез бик ерак дип зарланган. Кайнанасы «Зарланма, килен! Чишмә ындыр артында гына булмый ул!» дигән Килен: «Бик тырышып казысан. ындыр артында да чишмә чыга!» дигән дә. шушы чишмәне казыган. Менә нинди киленнәр төшкән безнен авылга!.. Сәрия. (Секретарь бүлмәсендәге компьютер янына килеп). О! Нинди яхшы компьютер алгансыз!.. Шәп!.. Шәп!. Рәүф Бик шәбен алган идек тә. Эшләтә алмыйбыз бит әле. Сәрия. Эшләтербез!.. Эшләтербез!.. Рәүф Бөтен өмет синдә! Секретарь кызыбыз машинкада әйбәт баса иде дә. . Компьютерда булдыра алмый әле. Сәрия. Өйрәтербез, борчылмагыз, Рәүф абый, өйрәтербез! Рәүф Әнә үзе дә килде. Энҗе керә. Энже. Исәнмесез? Рәүф Энже. Казаннан бер дустымнын таныш кызын алып кайтам дигән идем бит. менә үзе—Сәрия сенелкәш! Энже (Кулбиреп). Энже. Сезнен килүегезгә бик шатмын! Сәрия. Сәрия. Рәүф Вакытлыча гына дип килде. Авылыбызны яратса, күңеленә ошаган егет тә табылса, кияүгә бирербез үзен! Алла бирсә! Киленебез булыр!.. Сәрия. Белмим... Белмим... Энже. Шәһәр кызлары авылны яратмый пар. Шәһәрдән, әти-эниләре яныннан китеп, авылда яшәргә... Ишек шакыйлар. Рәүф Керегез!.. Ильяс керә. Ильяс. Рөхсәтме? Рәүф абый. кешеләрегез бар икән. Мин чыгып торыйм... Соңыннан керермен. (Кире чыгып китмәкче) Рәүф Ильяс' Чыкма! Сүзен бар идеме? Әйт. әйт! Чит кешеләр юк монда. Менә Казаннан бер кыз алып кайттым. Сәрия исемле. Компьютер белгече.. Курслар бетергән. Идарә кызларын өйрәтер Мәктәпкә дә компьютерлар атабыз. Укытучыларны да өйрәтер. Ильяс (Сәриядән күзен алмый). һәм., һәм мине дә!.. Сәрия. Теләсәгез, сезне дә өйрәтербез! Рәүф Әллә сез танышлар булып чыктыгызмы? Ильяс. Юк... ни... Әлегә таныш түгел. Танышырбыз! Шуны әйтим дип. ашыгыч кына керүем. Рәүф абый, беркөнге давылда ауган бодай кырын карап кайттым... Хәйран гына күтәрелеп килә. Минемчә, артык зыян юк Борчылмагыз. Бер өч көннән ура башларга була. Рәүф Рәхмәт яхшы сүзенә, энекәшем!.. Ильяс. Ярый, мин киттем!.. Чөгендер көтә! Чөгендер эшкәртүчеләр мәзәге Түбән оч Фәридун абзый хатыны Гыйльмиҗиһан түтигә: «Еллар буе башыңа бер яулык бөркәнеп йөрисен, туйдым бу яулыгыннан!*— дип бәйләнә икән. «Нишлим соң? Башыма синен аракы шешәңне киеп йөри алмыйм бит мин!»—ди икән хатыны. Пока! Сау булыгыз!.. (Чыга). Рәүф Безнен әнә шундый күңелле егетләребез бар! Клубта кызлар «Гөлчәчәкләр» ансамбле оештырды Бергәләшеп җырларсыз. Дискотека да эшли. Күңелсез булмас! Энже. Егетләр генә күңелсезлек ясап куя. Кичә Инсаф эчеп килгән иде Магнитофонын да эшләтә алмады. Рәүф И дуңгыз малай!.. Әтисе белән бик каты сөйләшкән идем. Каеш белән ярам дип бик кызган иде. Энже. Ярган диләр, каеш белән дә ярган диләр... Рәүф Кыйнап кына булмый ул!.. Каян палардыр шул шайтан суын9 Урак өстендә авылда аракынын исе дә чыкмаска тиеш дип күпме тырышам91 Юньсез малай булып чыкты ул. Клубны ана тапшырып ялгыштым. Ярый. Сәрияне фатирга урнаштырыйк. Сәрия сенелем. тафу ит инде, безнен кунакханәбез юк әлегә. Үзәктән аерылып чыкканыбызга өченче ел гына Кунакханә төзи алмалык әле Яшьләр өчен йортлар төзибез анысы Озакламабыз. өлгерү белән сина бүлмә бирербез. Пока сине бик әйбәг бер апага фатирга урнаштырабыз Ялгызы гына яши Улы бар да. Армиядә Өе бик чиста. Үзе әйбәт хатын Үзебезгә генә алып кайтыр идем сине, минем семья зур. Оныклар бик кечкенәләр Бик шаяралар, шау-шу, ыгы-зыгы Ял итә алмассын Сәрия Мина кайда да ярый Рәүф. Әнже, бар. Сәрияне Саҗидә аланнарга илтеп куй! Сөйләшенгән, килешенгән. Бүген урнаш, ял ит. иртәгә иртәнге сигезгә идарәгә к»и. эшкә башла! Менә сина ачкычлар' (Сәриягә ачкычлар бирә) Сәрия Ярый. Рәүф абый' Барсы өчен дә рәхмәт'.. Энже Киттек Сажидә апатарга' (Сәрия белән чыгалар). Рәүф (Те,1ефоннансөСиәшә) Алле! Кара әле. кичә клуб малае исерек булган... Каян алды икән’’ Син саткансыңдыр димим! Мин сина ышанам. Бу дунгыз матай каян алды икән дип аптырыйм. Складын исәнсаумы0 Пичәтләнгән килешме0 Давай. аракы, дип аптыратмыйлармы'’ Бул талый? Кемнәр0 Син атарны мина җибәр' Мина! Пока! (Трубканыкуя) Икенче күренеш Сажидә йорты. Жыйнак, чиста. Җиһазлары гади. Сәрия белән Сажидә чәй эчеп, сөйләшеп утыралар. Сажидә Син кызым ялындырып торма, мунчадан соң эчәсе килә бит ул! Сәрия. Рәхмәт апа, рәхмәт! Мунчагыз өчен дә, сыйларыгыз өчен дә зур рәхмәт! Минем йокы алдыннан гомергә болай күп ашаганым, күп чөй эчкәнем юк иде Бик тәмле булды' Сөтле чәегез дә, тәбикмәк дигән коймакларыгыз да искиткеч тәмле' Сажидә Амин тотыйк алайса! Әгузе (Пышылдап дога укый) Алла һәкбәр! . (Амин тоталар). Яратып ашагач, үзенә рәхмәт инде. Сәрия кызым! Шәһәр кешесенә авыл ризыгы тансыктыр. Хәер, синен өниен дә авыл кызы булса, тәбикмәк, кыстыбый кебек ризыкларны оста пешерәдер Сәрия. Минем әнием юк. апа Бер кемем дә юк. Мин интернатта үстем. Сажидә И-и-и. балакай! Татарча бик яхшы сөйләшәсен, детдом балалары, бичаралар, үз телен оныта бит алар Сәрия. Онытмадым. Тагар тезен нөн гел бишле ала идем Алты яшькә кадәр әбием үстерде Әбиемне бик яхшы хәтерлим Мине бик ярага иде Әбием сөйләгән әкиятләр онытыламы сон? Сажидә И балакай' бер кемен аө юк икән Кияүгә дә чыкмадыңмы әле? Сәрия Юк әле! Нинди кияү ди ул миңа? Былтыр гына урта мәктәпне тәмамладым. Сажидә. Алай бер ялгызын авырдыр бит? Сәрия Әллә тагын. Мин өйрәнгән инде. апа. Сажидә Кияүгә чыгып үз гаилән булса, алла бирсә, ялгызлыктан коты зырсын әле Әйбәт кешесе генә туры килсен Безнен рәис әллә туган тиешлеңме дип уйлаган идем Сәрия. Юк. Рәүф абый безнен директорның якын танышы Мине вакытлыча эшкә чакырды Институты кереп булмады бит Конкурс бик зур Бср-нке ел эшләп, бераз акча җыеп булса, институтка да керермен ате дип хыялланам Сажидә Әйе. институтка акчасыз кереп булмый диләр шул хәзер И институт, институт дип., институт бетермәгәннәр дә менә дигән яшиләр анысы Минем Әмирем дә институтка керергә хыялланган иде дә Армиягә алдылар... Бу арада хаты юк әле. Бик борчылам! Сәрия Кайтыр, исән-сау гына булсын! Кайткач, укыр Сажидә Ярты ел гына хезмәт итте шул эте. Сәрия (Стенада рамага куелган фоторәсемгә карап). Кайда хезмәт итә? С а ж и д ә Ингушетиядә. Сәрия Чечня якын икән... Сажидә Якын шул.. Бик куркыта. Бердәнбер улым. Әтисез үстердем. Әтисе шофер иде. Улым Әмир дә шофер. Армиядә дә машина йөртәм дип яза... Сәрия. Мин ятыйм инде, апа! (Чишенеп урынга ята). Сажидә Тыныч йокы, кызым! (Ишек шак ышар). Бодай сон кем килер икән? Керегез! Ишек ачык! (Хәрби киемнән Әмир керә). Улым! Улым!.. Ай Аллам! Исән икәнсең! . (Әмирне кочаклап ала). Әмир Исән, әнкәй, исән!. (Чайкала). Сажидә. Улым!.. Тукта әле!.. Син .. Син. Эчкәнсең түгелме соң? Әмир Эчтем!.. Эчтем!.. Сажидә. Ай Аллам! Нишләп эчтен? (Сәрия башыннан бөркәнеп, тын гына ята) Әмир Минем кайтуга шатланмыйсыңмы әллә? Сажидә. Шатланам да, улым! Эчүенә аптырыйм! Гомергә булмаган хат!.. Әмир Ну что же! Гомергә булмаган хәлләр була икән ул!. Сажидә. Улым, әкренрәк сөйләш әле! Кеше бар бездә. Әмир Кеше?! Ха!.. Минем караватта йоклап ята! Кем ул? (Карават янына ки.1еп, юрганны ачмакчы) Сажидә Иртә белән күрерсең! (Әмирне карават яныннан алып китә.) Ничек кайттың? Кайтам дип хәбәр дә бирмәдең. Гелгә, бөтенләйгәме? Әмир Кайта белсәң, бөтенләйгә дә кайтып була ул!.. Сажидә. Ай Аллам! Бик сәер сөйлисен, улым! Әмир. Сәерме, түгелме, мин кайттым! Күрәм, син шатланмыйсын! Кире китәргә дә могу!.. Сажидә Алай димә, улым, әйдә чишен, юынып ал, мунчам да ягылган (Әмирне чишендерә). Әмир Мунча... Мунча... Эчәргә бармы? Сажидә. Миндә нинди аракы булсын? Эчкәнең җиткән бит, улым! Әмир. Кибетче һаман да шул Мәбрүрә апамы? Үзем өенә барып, бер ярты алып кайтам. Сажидә Төн уртасында... Бездә әле аракы сатуны тыйдылар... Әмир. Ничек инде тьйщылар9 Сажидә. Рәүф абыен урак беткәнче бер грамм аракы сатмаска кушкан. Сухой закон!.. Әмир Нинди сухой закон’! Андый закон юк! Булырга тиеш түгел! Андый законны президент кына чыгарырга может!.. Кем булган ул гөмбә Рәүфе?1 Сухой закон чыгарып ятарга’! Предсе- дәтел кисәге, несчастный! Сажидә. Әллә кайчангы кушамат белән мыскыллама инде Рәүф абыеңны' Җитәкче кеше бит! Әмир. Җитәкче, имеш! Нинди сухой закон уйлап чыгарып ята ул монда? Бер ярты кирәк! (Караватка таба барып) Кем бу? Торсын' Минем кайтуны отмечать итәбез! Сажидә (Аны тоткарларга тырышып) Чү! Чү!.. Уятма, арган ул! Йокласын! Әмир. Йокламасын! Солдат кайтты. понимаешь!.. Шатлык! Сажидә. Кайтуын шатлык та, улым! Ничек болай?.. Ничек кайттың'.’ Әллә, Ходаем, качып кайттыңмы? Әмир Юк! Качып дураклар гына кайта! Качкынны барыбер тоталар бит аны!.. Ә мин законный кайттым!.. Сажидә. Әкренрәк! Зинһар әкренрәк! Әмир. Нәрсә? Миңа үз өемдә сөйләшергә дә ярамыймы? Сажидә. Улым, әйдә, ят, ял ит' Ашы бүлмәгә әтиең караватына урын җәям Иртән сөйләшербез Әмир. Минем үз караватыма ятасым килә! Сажидә. Бала булма инде! Анда кунак кызы йоклый! Әмир Кунак кызы?! Ха! Кунак кызы чибәрме? Сажидә. Чибәр, бик чибәр!. Шаулама гына! Әмир Алайса кунак кызы янына ятам! Сажидә. Улым! Борчыма аны! Әмир. Нәрсә? Мин кызлар янына ятмаска тиешме? Сажидә. И Ходаем! Исереклек белән шулай сөйләнәсеңме? Әллә бозылып кайттыңмы? Мондый түгел иден бит син! (Ешй). Әмир Янына ятам!.. (Сәрияяткан караватка таба бара). Сәрия. (Яткан җиреннән торып, тиз-тиз халатын кия). Гафу итегез! Мин сезгә комачаулыйм ахры? Китим әле! (Ашыгып чыгарга бара) Әмир (Сәриянең кулыннан тотып) Чибәр икәнсең, кызый' Беркая кит мисен' (Караватка таба остери) Сәрия. Җибәрегез мине! Сажидә Әмир! Җибәр! Әмир Җибәрмим' Әйдә икебезгә бер ярты табып кайтабыз да. минем кайтуны отмечать итәбез' Сәрия Әмирдән ычкынып, чыгып йөгерә. Әмир анык аргыннан чыгам дип. ишеккә ташлана, тупсага абынып оналып китә. Ыңгырашып ята. Сажидә И Ходаем! Блшынны бәрдеңме әллә? Кара гөн уртасында кая китте инде бу кыз бала?' (Ешй) Өченче күренеш Шомлы музыка астында пәрдә ачыла. Беренче күренештәге бизәлеш. Сәрия халагтан килеш диванда ята. Рәүф керә. Рәүф Сәрия'” Сәрия (Ешй). Рәүф абый' Рәүф абый! Мин Мин Китәм! Рәүф Кая китәсең'’ Сәрия Казанга кайтып китөм! Рәүф Нәрсә булды'’ Нишләп син монда3 Кабинетта йокладыңмы әллә9 Сәрия. Кая барырга белмәдем Авылыгызга алып кайтуыгыз өчен рәхмәт, Рәүф абый. Китәм! Рәүф (Сәриянең аркасыннан соеп. кочаклап диярлек) Тукта әле. кызым, алай кырт кисмә! Китеп анда нишли сен? Сөүбан абыең сине эшләргә җибәрде. Торыр жирен юк. Сәрия Интернатта эш табылыр әле Мине аннан куып чыгармыйлар Энже керә дә, кире чыгып китәргә омтыла. Энже. Мөмкинме? Ә., ни алло ярамыймы? Рәүф Ярый, ярый' Кер! Кер' Энже Гафу итегез! Бераздан керермен. (Чыга) Рәүф Син бит Сажидаләрдө. Сәрия. Сажидәләрдә Ләкин анда. Рәүф Нәрсә ләкин'’ Начар кабул иттеме әллә9 Сәрия. Юк! Яхшы кабул иткән иде Ләкин исерек. Рәүф Исерек? Гомердә эчми иде бит ул! Сәрия Ул апа исерек гүте.Г Рәүф Әнә үзе керен киле! Ашыгып Сажидә керә. Кулында Сәрия сумкасы Сажидә Сәрия кызым! Рәүф туганкаем' Зинһар гафу итегез безне! 3 ,к. у . >* (Ешй) Рәүф Нәрсә булды сон9 һич андый алмыйм' Сажидә Бик зур күңелсезлек булды' Менә әйберләрен (Сәриягә сумка бирә) Сәрия Рәхмәт? (Су чкадан киемчә рең алып чыгып китә) Сажидә Сәрия кызым белән гөрләшеп чәйләр эчтек гә. язып йокларга гына жыенган идек (Ешй) Рәүф Еламыйча гына сөйлә эле' Сажидә Көгмәгөнлә. у йллмл анда Әмирем кайтып керле! Рәүф Әмир кайтты9 Бик яхшы булган' Сажидә Бик яхшы булмады шул' Рәүф Ничек инде яхшы булмады! Солдат кайту яхшы булмыйча” Кунак кызы килгән, солдат кайткан Сажидә Кунак кызы алдында хур булдык! Әмирем йоклап киткәч, урамга чыгып, кайда йөри икән бу бала диеп, борчылып эзләп йөрдем Идарәдә уг бузгач. тәрәзәсеннән күреп, бераз тынычландым Әйтергә дә оят' Армиягә киткәнче, аракы дигән нәрсәне белмәгән дә бала Әмирем (Ешй) Кайтып керде Ләх исерек' Рәүф Исерек?! (Сәрия кушәген алыштырып кер*ә) Сажидә Эчкәне житмөзән Аракы таптыра! Бәйләнә' (Ешй) Рәүф Алай Алай икән Ә ничек кайткан ут9 Әле бер ел да хезмәт итмәде түгелме соң9 Бетектәй гаме? Ялга гына Вакыт тыча гынамы? Сажидө. Бернәрсә дә аңламадым. Юньләп сөйләмәде Әле йоклый Айныгач, белербез инде. Син. Сәрия кызым, рәнжисендер инде мина0 Сәрия Юк, апа. рәнжемим!.. Син үзен гафу ит. чыгып китүем яхшы булмады инде Мин бит исерек кешеләрне сөймим! Сажидө. Сәрия алдында оятлы булдык! Оятлы булдык! Рәүф. Әмирен йокысыннан тору белән икәүләп идарәгә килегез! Бик ныклап сөйләшербез! Сажидә. Ярар. Сүземне тыңласа. алып килеп булса... Рәүф Ничек инде—алып килеп булса" Килер! Килергә теләмәсә... Мин үзем барып ярты куярмын... анын янагына! (Саҗидә чыга). Андый егет түгел иде ул. Армия бозды микән? Их! Бар иде заманнар! Без яшь чакта жебегән. хәчтерүш кенә малайлар Армиядән шундый егетләр булып кайталар иде! Егетләр түгел, бөркетләр булып' Өйгә, газиз әнкәен янына солдаттан аракы эчкән килеш, исереп кайтып керү—безнен татарда булган хәл түгел иде! Бозылды замана! Бозылды!.. Син Сәрия кызым, китәм дигән сүзеңне оныт' Бер исерек күргәнсең дә. (Ишекне ачып.) Энже. нишләп кермисең инде0 Компьютерыгыз көтә! (Энҗе керә.) Эшли башлагыз! Сәрия. Мин... Мин эшләмим!.. Китәм!.. Рәүф Тукта, ашыкма әле! Алай бик китәсең килсә, китәрсен. Менә хотя бы кызларны өйрәт! Сәрия Ярый. Кыаларны өйрәтәм. Ләкин алар өйрәнгәч тә китәм! Энже Нигә китәм ди? Рәүф Шайтан алгыры! Проблема килеп чыкты! Кара әле. Энже, Сәрияне үзегезгә генә алып кайт! Энже Сажидә апа... Рәүф. Сажидә аланнарда булмый. Булмый! Энже Мин бик алып кайтыр идем дә. Ни.. Ни бит... Рәүф абый, үзен беләсең, әти... Рәүф Нәрсә? Ул туктады түгелме соң инде? Антлар итте лә! Энже И, анын анты! Рәүф. Тагын башладымыни? Куам, куам мин аны фермадан! Куам! Мөдир түгел, тирес түгүче дә булып эшли алмас! Ярый. Сәрия кызым, пока үземдә торырсың. Аннары күз күрер. Сәрия Сезгә мәшәкать ясыйсым килми. Рәүф Нинди мәшәкать?! Әйдә, безгә кайтып иртәнге аш ашап, чәй эчеп килик! Сәрия Рәхмәт! Минем ашыйсым да. эчәсем дә килми. Әйдәгез эшкә тотыныйк! Рәүф. Барыгыз, алайса эшли башлагыз! Бераздан чәйләп алырсыз Фатир мәсьәләсен хәл игәрбез. Борчылма. Урамда калмассың (Сәрия бешн Энҗе секретарь бү.шәсенә чыгалар.) Шайтан алгыры! (Рәүф телефоннан сөйләшә). Алло! Мин әле Кэбирә. бу баланы үзебезгә генә алып кайтам Сажидәләрдә тора алмый Нигә икәнен, обедка кайткач, әйтермен Син әбекәйнең караватын балалар бүлмәсенә күчер.. Анда Ләлә караваты янына бер карават сыя бит. Әбекәй бүлмәсенә. . Тукта әле. тукта! Тынлап бетер!. Ярар инде, вакытлыча гына бит И-и, нигә шулкадәр тар күңелле булырга? Эх. Кәбирә! Монлыи түгел идең бит син! Кеше дип үлеп тора торган иден!.. Туйдым дисенме? Соң. кирәкле кешеләр бит' Минем бит кирәксез кеше алып кайтканым юк! Кәбирә! Кәбирә! Кызма әле син' Кызма!.. Урамда калдырып булмый бит инде аны!.. Кирәкми дә кирәкми!.. Башка сүз белмисеңме әллә? Тьфу чорт! (Трубканы таииыи) Мунча хәтле генә өйгә кеше килсә дә сыя идек. Болын хәтле өй салып куйгач, сыймыйбыз!. (Теле(\юннаншшшә) Алло! Фәһимә!.. Өйдә икәнсен Кара әле. Фәһимә туганкай, сиңа бер үтенеч бар. Синең әниең бер ялгызы яшәп ята.. Авыргалап та ала диләр Ипләшкә бер кыз кертик әле шуңа! Вакытлыча гына... Казаннан эш белән килде Әйбәт кыз... Ә? Каян бе.ләсен дип Якын дустымның кызы Начар кыз түгел! Үзем ручалься итәм!.. Банат түти белән бүген үк. хәзер үк барып сөйләш, Рәүф үтенде диген! Фатир өчен акча түләрбез! Пенсионер карчыкка акча мешатъ итмәс! Телефон кертербез!. Килештекме’ Ярый, барып сөйләш тә, шылтырат! Жавап көтәм!.. (Трубканы куя). Әби кеше янында әйбәт булыр' Шул ук күренеш. Радио аша әкрен генә уйнаган матур музыка ишетелә. Рәүф эшләп утыра. Ишек шакып Сажидә керә. Сажидә. Рөхсәтме'’ Рәүф, без килдек! Рәүф. Әйдәгез, әйдә, узыгыз! Сажидә (Ишекаша) Әйдә, әйдә, кер!.. Кер лимен бит! Рәүф Әмирме? Нишләп керми'* Ялындырамы әллә? Нигә ялындырасын. Әмир* Кер! Кер' Әйдә сөйләшик әле' (Теләмичә генә Әмир керә) Исән кайтгынмы? Кул биреп күрешик' Үзебезчә булсын! (Кул бирешәләр) Исәнме, энекәш? Әмир Исәнмесез. Рәүф абый'” Рәүф Әйдә утыр! Сажидә. син лә утыр! (Утыралар) Ничек кайттың'’ Ялгамы? Бөтенләйгәме? (Әмир башын иеп дәшми утыра). Сажидә Бөтенләйгә кайттым ди. Рәүф Ярый Ярын Бөтенләйгә кайткач, бик әйбәт. Ничек алай көтмәгәндә килеп чыкты сон әле ул кайту? Сажидә. Әйт инде! Әйт! Документлары нны күрсәт! (Әмир куен кесәсен - нән документларын чыгарып, остл/гә куя) Рәүф (Докуменпиарныкарап) Тәк.. Төк Күзләре начар күрә. Илле процент кына дип язганнар монда Син бит сто процент күрә торган малай идсн! Значиг син хәзер инвалид. Армиягә ярамыйсын. Нәрсә булды сон синен күзләргә? Сажидә. Бик яхшы күрә иде' Армиягә киткәнче күз турында уйлаганыбыз да юк иде. Рәүф Ниндидер сыйфатсыз бензин күзне боза дип әйтәләр иде Әллә шундый бензин белән эш иттеңме? Йә. сөйләп жибәр! Күзен яраландымы әллә'.’ Алай дисән. болай карап торырга берни дә булмаган кебек Сажидә. Сөйләми. Белмим, нәрсә булгандыр” Йошкар-Ола егете белән бергә хезмәт итәм дип яза иде Ул егет тө шулай күзе начар күргәнгә кайткан дип ишеттем... Рәүф. Йошкар-Ола егете Нәрсә булды сон сезнен күзләргә? Сажидә Анысын белмим Рәүф Гажәи' Икесе лә Берәр сере бардыр Моны ничек анларга инде. Әмир—чибәр егет? Әмир Я зылган бзтт. Күз авыртты да. кайтарып жибәрделәр. Р ә ү ф Нигә авыртты сон ул? Нигә нәкъ менә Йошкар-Ола егете белән икегезнеке? Син ничек уйлыйсын. Сахилә* I омер буена медпунктта эшләдең... Бик әйбәт медсестра илен Нәрсә булды икән бу егеттәрнен күзләренә’ Сажидә. Нәрсә дияргә дә белмим... Рәүф Әмир. йә. үзен әйт' Әмир Авыртты инде, нигә икәнен белмим Рәүф Белмисен микән.” Ярый, авырткач, кайтарып җибәргәннәр Тәк Тәк Военкоматта нәрсә диярләр тагы... Машинага утырмыйсын инде хәзер. Эш табарбыз анысы.. Эш күп Бусы бер мәсьәлә Син менә әйт. нигә өенә, әниен янына ләх исереп кайтып кернең? Ни йөзен белән шулай кайтып керден? Бердәнбер әниен. сине күз карасыдай карап, атгызы тилмереп үстергән әниен янына. Фатирга дип керткән кыз баланын котын алгансың! Солдаттан кайТТЫМ дигәч тә Кешечә үзебезчә матур итеп кайтып керергә ярамыймыни'’ Нигә дәшмисен1 Сажидә Кичә кич котырды котырды. Бүген айныгач, песи кебек кенә, мыштым гына утыра Авызыннан сүзен тартып алып булмый! Рәүф Сажидә туганкай, күңеленә авыр алма, синен Әмирен нәкъ әтисе Галимулла икән Ул мәрхүмкәй дә эчеп авария ясады.. Эчмәсә. менә дигән кеше иде... Син үпкәләмә тагы авырткан жирснә кагылдым. Сажидә Үпкәләмим, дөрес инде Дөрес әйтәсен. Мәрхүмкәй эчте шул эчте Эчмәгәндә дөнья бәясе кеше иде... Исерек чакта тузгый-туэгый иле дә. айныгач, мулла кебек ипле, җайлы иде... Үкенә иде гафу үтенә иле Әмир дә айныгач, бик үкенле гафу сорады Бүтәнэчмәм дип антлар итте... Армиядән бозылып кайталар диләр... Бозылып кайтулары шушытыр инде . (Ь/ыи) Рәүф Йә.нәрсә авызына су кантын! Болай да авы.на исерек күп тагын син . Иә. әйт. датьшс ничек булырга исәп” Сажидә Рәүф абыен алдыноа ант ит' Эшенкебек кеше'(Әмир башын иеп дәити утыра) Рәүф (ӨстАШ сугып) Ллльше ничек булырга уйлыйсын дим' Әмир Әйбәт будырт инде Рәүф Кара аны. чибәр егет! Әгәр тагын бер ишетсәм' Миннән пошады көтмә! И II. бу сугышлары ла бетчәле инде! Ингушетия Чечня Икесе бер морт!.. Күпме үлем! Кайтсалар, тәмам кешелектән чыгып кайталар- - Башлары исән булгач, куанабыз!. Башларында бер акыллары калмый Бик авыр хәзер халык белән эшләү!.. Бик авыр!.. Үзәккә буйсынып, бригадир гына булып йөргәндә, жиңел булган икән. Бу аерылып чыгу—каерылып чыгу булды!... Сәрия керә. Сәрия. Ярыймы? (Чыгып китмәнче). Гафу итегез! Рәүф Сәрия, чыкма әле, чыкма! Сажидө. Сәрия кызым! Син., син... нит инде. Әмирне гафу ит инде! Рәүф Сажидә. син гел Әмир өчен үзен сөйлисен! Теле бар бит! Телсез булып кайтмаган! Сукыр да түгел! Илле процент булса да күрә! Сәриядән үзе гафу үтенсен! Әмир Сәрия ни... ни. мин Рәүф (Өстәлгәсугып) Торып бас! Шундый чибәр кыз алдында жәелеп утырган килеш Әмир (Торыпбасып). Гафу итегез!.. Мин... Мин Сажидә. Сәрия, әйдә безгә, кызым! Әмир анлады инде ул. Чебен дә очмас! Тынычлап, рәхәтләнеп ял итәрсең! Авыл халкы аны-моны сөйләнгәнче, үзебездә тор. үз кызым кебек тәрбияләрмен! Әмир Әйе әйе әйдәгез безгә! Сәрия Рәх- мөт! (Чыгып китә) Рәүф Әйе. рәхмәт инде сезгә! Рәх-мәт! (Саҗидә белән Әмир чыга. Телефон шылтырый) Алло! Туган көн?! Ә-ә. Әйе шул! Бүген синен туган көнен бит әле! Котлыйм! Котлыйм! Укытучыларның отпуска вакыты булгач та. минем бит урак өсте! Рәхмәт! Рәхмәт, керә алмыйм. Шампанскиен янында шайтанскиен да бармы? Шампанский да. шаитанскии да эчмәгәнне беләсен бит! Шаитанскии юк дисенме?.. Ышанам! Ышанам.. Юк! Юк! Рәхмәт, туганкай! Кырга чаптым' (Чыгып китә) Авансцена. Саҗидәләр ишек алды, баскыч төбе. Әмир белән Саҗидә идарәдән кайтып киләләр. Сажидә. Баскычтан ипләп мен! Әмир Баскыч? Нинди баскыч? Сажидә И. улым, шул баскычны да күрмисен?!. Ниләр булды сон ул күзкәйләренә? Аттылармы? Пуля тидеме? Утыр әле яныма! Сөйлә әле! (Утыралар). Әмир. Әни!.. Әнием! (Саҗшһне кочаклап елый) Әни! Гафу ит. зинһар! Гафу ит!.. Беркемгә дә. сина да әйтмәм дигән идем, әйтмичә ничек түзим?! Үзем! Үзем боздым күзләремне!.. Ачулан мине! Кыйна!.. Сажидә И Ходаем! Кеше ишетә күрмәсен' Ничек? Ничек итеп боздың!’ Әмир. Әй. әни. сорама зинһар!.. Сажидә. Әллә ул Йошкар-Ола егете... Әмир. Әйтсәм, әйтим инде. Ул Йошкар-Ола егете әллә нинди үләннәрнең әллә нинди хикмәтләрен белә... Сажидә И балам! Ә м и р Кайтасы килә би г. әни! Кайтасы килә! Үләсе килми!.. Сажидә. Кайтуын ярый ансы. Аз булса да күрәсең. Аллага шөкер! Хуже булып китмәсен!.. Эчмә. улым, зинһар эчмә! Эчсән. кирегә китәр. Бөтенләй сукыраерсын. Әмир Эчмим! Эчмим, әни'. Кичә биг әй!., вокзалда таныш егетләр очрады да кайтуыңны отмечать итәбез. сыйлыйбыз дип Кичер, әнием, зинһар гафу ит! (Саҗидәнең <идына тезләнеп). Бүтән эчмим, әнием! Ышан, әнием, эчмим! (Саҗидәнең ияыарын кочаклап елый). Сажидә Тор. тор. улым!. Елама! Күзенне бетермә!. Ышанам, улым, ышанам! Эчмәссең. Алла теләсә. Эчмәссен. Тульке ул үләннәр турында беркемгә дә сөйли күрмә, улым!. Яме!.. Әмир Син сөйләмәсөн. мин сөйләмәм, әнием! Сажидә И балам! Балам!.. Нишләп бердәнбер газиз баламнын серен кешегә сөйлим инде мин " Җир йотар!. Тсс1 Капкадан кемдер кереп килә!?. Секретарь бүлмәсе. Радио аша әкрен генә музыка ишетелә. Шунда ук. Энже компьютерына бирелгән. Ильяс керә. Ильяс. Ничек?! Өйрәнеп буламы? Энже. Мин аны белә идем лә!. Ильяс Белгәч, нигә сон һаман машинкаңда шакылдаттың? Энже Кайбер операцияләрен генә анлап булмый. И л ь я с . Үзе кайда сон әле? Э н ж е Обедка китте. Ильяс. Озак йөрермикән? Энже Нәрсә? Бик кирәк иде мени? Ильяс. Бик кирәкиде шул... Энже. Ә-ә. син дә компьютер өйрәнәм диден бит әле. Нәрсәгә кирәк инде сина, анда-монда чапкан бригадир кешегә компьютер? Ильяс. Егет кешегә җитмеш төрле һөнәр дә аз!.. Компьютерда акча, доллар басып булмасмы?. Байыйсы килә!.. Энже. Башында ялган акча, ялган ме әллә ул? Энже. һи! Кияүдәме? Кияүдә булса, бер хәл иде.. Аны бит... Әй. әйтмим инде!. Ильяс. Әйт. әйт!.. Бик сәер сөйләнәсең. Энже. Сәер шул... Сәер... Бик сәер... Ильяс. Нәрсә әйтергә телисен соң? Әйт инде! Энже Әйтсәм, әйтим! Рәүф абый тикмәгә алым кайтмаган аны . Ильяс. Ничек тикмәгә?. Энже. Бүген иртә белән эшкә килсәм... Халаттан килеш кенә диванда утыра... Рәүф абый кочагында... Ильяс. Юкны сөйләмә! Әтисе кебек кеше! Энже. Күргәнемне әйтәм! Ильяс. Саташасыңдыр! Күзеңә күренгәндер! Энже Саташмыйм' Араларыңда нәрсәдер бар! Ильяс. Гайбәт капчыгы! Тамчы да ышанмыйм! Энже Күзен томаланган, шуна ышанмыйсын! Ильяс Томаланды! Томаланды Бер күрүдә мин анын яхшы кыз икәнен анладым. Энже. Күрсәтер әле ул яхшылыгын! Ильяс. Көнләшәсен! Энже. Көнләшәм?! Бик исем китте! Ильяс. Энже! Безнен ара күптән өзелде Мина катышма! Энже. Өзелде. Өзелде анысы Мин катышмас та идем. Жәллим үзеңне! Җыен калдык-постыкка күзен төшә. Рәүф абыинын. И л ь я с (Энҗенең авызын кашап; Туктыйсынмы син? Берәр кешегә тагын шушы сүзләреңне өйтсән. авыл буйлап гайбәт китсә, валлаһи, буып үтерәм! (Энҗенең муеныннан кысып ала) Сәрия керә. Кире чыкмакчы. Сәрия Әллә комачауладыммы? Ильяс Комачауладың шул! Кочаклап үбәргә жыенган идем' Э н ж е (Ильясны этеп җибәрә) Үбешми тор әле! Ильяс. Йә. Сәрия, эшләр ничек? Барамы1’ Сәрия Бара Энже үзе дә белә ул Мин анар кайбер авыр операция ләрне генә өйрәтәм Ильяс. Энжедән сон мине өйрәтерсеңме? Сәрия Рәүф абын кемне өйрәтергә кушса, шуны өйрәтәм. Ильяс Мин инде урак беткәч, өйрәнәм Хәзер әле кызу эш өсте Кызу эш өсте булса да дискотека эшли безнең. Сәрия! Бүген кич клубка чыгарсыңмы? Синсн белән биисем килә. Сәрия. Энжен нәрсә дияр бит! Энжең рөхсәт итсә, биербез! Энже Причем монда мин” Пожалыста! Ильяс Энже.’! Мин синекемени’ Энже Йә. кыланма! Минске түгел! Син беркемнеке дә түгел! Ирекле әтәч!.. Ильяс. Ирекле әтәч шул! Кикери-күк! Әтәч дигәннән. Садрый абзыйга Казанда яшәүче колалары туган көненә бүләк итеп попугай алып килгәннәр Попугай көне-гөне «Дурак! Дурак! Дурак!» дип кычкыра икән -Гел дурак. дурак. дурак. дип мине генә мыскыллап утырма, дивана попугай. Хәдичә апана да дура. дура. дура диген, ангыра тәре'* дип. попугайны ботыннан тогып. тәрәзәдән ыргыт доллар... Ильяс. Заманасы шундый! Ялганга корылган! Энже Ялган кызлар!. Ильяс. Нәрсә бик төрттереп сөйләшәсен әле? Энже Авылга килгән бер кыз артыннан чабам дисеңме? Ильяс. Ә синең нигә эчен поша әле ана? Энже. Эчем гюшмый... Мина димәгәең. • Ләкин бусы сиңа тәтемәс инде!.. Ильяс. Нигә тәтемәс икән? Энже. Иясе бар анын! Занят инде ул? Ильяс. Нигә алай дисен? Кияүдә кан! Комбайнчылар янына киттем! Пока!.. (Китә). Сәрия. Кызык егет! Энже. Җилбәзәк!... Җинел акыллы! Сәрия Синен егетен дип уйлаган идем... Энже Юк! Юк! Күргән бер кызга сылана! Ышанычсыз!.. С ә р и я (Компьютер янына килеп). Хәзер без синең белән жыелган текстны ничек сакларга кирәген өйрәник «Мышка» белән файлны ачабыз... Аннары... (Телефоншыгтырый). Энже (Телефонда) Алло! Әйе! «Ак юл» тыылый... Кем дисез? Сәүбан Гатин?.. Сәрия Минем директор абыем! (Трубканы алып). Алло! Сәүбан абый1 Исәнмесез?! Эшне башладык.. Әйбәт бара. Рәүф абый кырда, басуда! Эше күп!.. Сәламегезне тапшырырмын' Рәхмәт! Бик яхшы каршы алдылар. Әйе... Әйе.. Бик яхшы урнаштым. Минем өчен борчылмагыз!.. Сау булы гыз. Сәүбан абый! (Елап җибәрә). Дүртенче күренеш Борынгы кой астында пәрдә ачыла. Банат өе. Гади генә жяһаз. Банат башын ак яулык белән кысып бәйләгән. Караватында ята. Б1нгыраша. Шәмсия керә. Шәмсия Көш! Көш! Нигә ишегеңне япмыйсын, кортка?! Верандан тулы гавык! Ашарларына салмадыңмы әллә? Тормадын дамыни әле!.. Йокы чүлмәге!.. Банат Кадалып китсен тавыклары! Башым авырта! Үлөм!.. Шәмсия Минем үземнен дә ирылам-ярылам дип чатнап-чатнап авырта Кичә кич шаярасы калмаган.. Артыгын кыландык! Банат. Кичә бәйрәм иттек бит. Шәмсия ахирәт! Хи-хи-хи!.. Шәмсия Нинди бәйрәм?. Банат Кичә сулагайлар көне иле бит! Хи-хи-хи!. Шәмсия, һи-и! Сулагай тәре!. Шаярып утыра әле җитмәсә! Син сулагай булгач та. Мин бит уңагай! Хи-хи-хи!.. Банат. Шаярмыйм! Чынлап та кичә сулагайларның бәйрәме иде. Шәмсия. Китсәнә! Юк сүз сөйләп утырма!- Андый бәйрәм юк! Банат. Бар икән шул! Хи-хи-хи! Монарчы мин дә белми йөргәнмен! Бүген генә календарьдан укыдым! Кичә Бөтендөнья сулагайларының бәйрәм көне булган! Хи-хи-хи! Шәмсия һи-и! Пучтәк бәйрәм!. Хәер, хәзер атна саен, көн саен шундый пучтәк бәйрәм!.. Бәйрәм итәргә акчан житмәс!.. Хи-хи-хи! Банат Артыгын кыландык дип. син үзең бит! Бетерик инде, бетерик, кызыктырып тормасын дип. төбендә тамчысын да калдырмадың! Бераз калдырган булсак, менә бүген башны төзәтер идек!.. Шәмсия Кичә аркам чәнчеде! Шул гына ярдәм итте. Чыгып яту белән изрәп йоклап киткәнмен Банат Кибете корыды бит! Бу Гөмбә Рәүфен әйтер идем! Бөтен Рәчәй чыгармаган законны чыгарып ята! Путин да. Шәймиев тә сухой закон кирәк димәгәндә.. Гөмбә тәре1 Нәселләренә Гөмбә дип кушамат кушмаслар иде. Агулы гөмбә ул! Урак өсте, имеш! Урак өстендә наоборот кирәк ул! Бичара трактористлар көне буе эшләп арып кайткач, бераз кабып куйсалар., рәхәтләнеп ял итәрләр иде. Шәмсия. Ярар, кая закускага нәрсәң бар? Мин бер ярты таптым (Л/ьяпкычы астыннан аракы чыгара) Банат. Ай маладис! Каян алдын бу жан кисәкне?1 Шәмсия. Иртәнге поездга кодагыйны озатырга вокзалга бардым бит. вокзалда сатып яталар. Машина белән килеп Бер ярты алдым да. шөлләр белән төреп сумка төбенә салдым Килен күрер дип кот чыга! Банат. Икене алыр иден. Берсе мина булыр иде. Бүген дә синекен түт итәбезмени9 Акча бирәм алайса1 Шәмсия Акчан үзеңдә торсын! Бүген минекен, иртәгә синекен дигәндәй... Вакланма әле!. Икене түгел, өчне алган булыр идем дә... Акчам юк Акча килен кулында. Пенсия китермиләр. Аннары беләсен бит. мин беркая яшереп куя алмыйм! Табалар! Өй тулы кеше! Кайчакта грелкага салып, матрац астыма куям.. Хи-хи-хи!.. Син ичмасам, бер үзен!.. Тор, тор, кортка! Яткач хуже ул' Закусканны куй! Банат Закускага шул, менә кичә калган колбаса! (Холодильниктан колбаса китерә) Шәмсия Колбаса ашатып, гөнаһка батырып бетерәсең инле! Дуңгыз кушылган бит! Ап-ак майлары күренеп тора. Банат. Дуңгыз кушылмаган ризык юк ул хәзер! Май. маргарин, печенье, конфет—барсына да дуңгыз мае кушылган! Менә моңа—ин зур гөнаһ шомлыгына жанны сатканбыз икән, колбаса гына чепуха ул! Әйдә сал, үләм!.. Шәмсия Ходай үзе кичерер әле!.. Ураза тотарбыз, Алла бирсә!. Бер көн ураза мең гөнаһыңны кичерер ди... Банат. Мен гөнаһны ук кичермидер инде? Арттырасын син! Шәмсия. Абыстай шулай сөйләде. (Стаканнарга аракы бүлә) Бүген бетермибез. Башны төзәтсәк, шул җитә! Исәнлеккө-саулыкка' Печөнлеккәтаулыкка!.. Түт1 (Эчәләр. Шешәне Банатка биреп) Бусын жыеп куй' Мин ашыгам, килен югалткандыр.. Помидорлар бәйлисе бар Кичкә таба, йокларга ятыр алдыннан керермен Монысын да түт итәрбез, Алла бирсә' Сразы яндырып төшеп китте! Аййай-йай! (Эчен уа) Банат Яндыра!. Минекен дә яндыра! Каты икән'. Кырык градыс кына түгелдер бу? Шәмсия Кырык дип язылган бит! Банат. Хәзер язуларның берсенә дә ышаныч юк! Бигрәк гә даруларга ялган язалар. Эчне йомшарта дип язганнары киресенчә катыра гына Ике таблетка эчәм өч биш таблетка Юк! Кыймшанмый да' Менә шушы ишәк сөте генә әзрәк йомшарта' Хи-хи-хи!. (Шешәне шкафка чинаяк артына яшерә) Шәмсия Биш таблетка нәрсә ул! Безнен бу корсакны хәзер биш түгел, унбиш таблетка да жине алмый' Тегермән ташына әйләнгән! Синең белән ләчтит сатып утырырга вакытым юк! Гсге лавр яфрагын кая куйдың (Лавр яфрагы зыәп аш) Шуны чәйнәп куймасам, килен сизенә... (Лавряфрагы чәйниләр) Эт кебек, исне бик тиз сизә. Эт кенә түгел, аждаһа! Беркөнне бакчада шул Америка кортын жыеп бик арыгач, әз генә капкан ием. синнән аракы исе килә дип бәйләнә генә бит! Кулым сызлаганга, сөрткәнием дип көчкә котылдым! Үзе дә хәйран каба ул! Бер дә кешедән калышмый' Төпчек малай шуна акылга таманрак булып туды Беренче класста ике ел утыра, икегә икене куша белми (Эчен уып) Бик катысы эләкте ахры Яндыра! Банат Минеке дә ут яна!. Шәмсия Мин чыгыйм алс! Пока' Сораучылар булса, сәлам әйт! Сорамасалар. нәплиевать!.. (Йвгереп чыгып китә) Банат. Бу тавыкларны суеп кына бетерер идем. . һич тынгы бирмиләр' Фәһимә бит. тавык та тотмассынмыни. өни. дип бәйләнә (Ишектән чыга- чыга) Көш! Көш' Көш. каһәр төшкерләре' (Чыгып китә Бераздан Фәһимә керә) Фәһимә Әни. әни! Кая киткән’ Урыны да жыелмаган Авырыйдыр Картайды Картайды .. Жиденчс дистәне ваклый бит инде (Банат керә) Әни, кайда йөрисен’ Банат. Тавыкларга жим генә сиптем Фәһимә Авырыйсынмы? Төсен киткән... Банат Авырыйм, авырыйм Фәһимә Данлениедер инде' Дар\ ынны эчтенме сон? Банат Эчтем, эчтем. Фәһимә Ялгыз яшәвенә бик борчылам Безлә яшәсән. күз алдында булыр илен ичмасам Күчмим дип аяк терәп каршы торасын бит' Түбән очтан Югары очка һаман-һаман йөгереп килеп йөреп булмый Банат Әле үз көчемдә бит. Аллага шөкер! Үз көчемдә чакта сезгә мәшәкать арттырмыйм Картайгач, данленис дә күтәрелер Әкрен генә үзем кыштырдап Йөрим лә1 Менә тавыклар бик интектерә Фәһимә Тавыкларыңны үземә алып китимме әллә? Банат Юк инде! Тавык кына карарлык хәлем бар ла анысы' Фәһимә Урын-жиреңне аә жыи мый башлалын' Әйдә урын-жиренне жыеп. әзрәк өенне рәткә китерик' (Урын-җирне җыештыра, өйне тәртипкә китерә-китерә сөйләшә). Нигә теге Ка заннан алып кайткан чигүле ак яулыгыңны бер дә бәйләмисен Бәйләп куй әле матур иттереп (Киштәдән ак яулык алып бирә Банат яулыкны иңбашларына төшереп бөркәнеп куя) Менә нинди чибәр әби булаын!.. Бездә торасын килмәгәч, әни. сина бер кыз кертергә булдык. Ялгызына бик читен. Ул-бу була калса. Алла сакласын! Иптәш булыр.. Авырып китсән. ярдәм итәр. Өеңне җыештырыр Бик әйбәт кыз диделәр... Банат. Кирәкми, кирәкми!.. Кеше белән... Фәһимә. Кеше белән торырга кирәк сина хәзер Вакытлыча гына диделәр.. Рәүф бик үтенде.. Акча да түлим диде... Банат. Акчасы эчне төртеп тишмәс иде. анысы... Фәһимә. Телефон да кергөм диде. Банат. И-и. телефон нәрсәгә мина! Фәһимә. Ничек инде нәрсәгә1’ Безнең өчен уңай булыр, гел хәлеңне белешеп торырбыз... Үзеңә дә жайлы булыр. Банат. Юк! Юк. кызым, үзем генә торыйм әле... Фәһимә Мин бит инде ризалык бирдем... Рәүф алдында мине уңайсыз хәлдә калдырма! Банат. Ризалык биргәч, алайса үзенә керт! Фәһимә. Әни! Ну. киребеткән син! Үзең өчен яхшы булыр дим! Әнә килеп тә житгелөр! Бер үк кирегә сукалап утырма! (Сәрия белән Энҗе керә). Чибәр кызлар килеп тә җитте!.. Әйдәгез. әйдәгез. Чибәркәйләрем, узыгыз! Сәрия. Мөмкинме? Исәнмесез? Әнже Банат әбекәй! Ни хәлләрдә яшәү? Банат. Ярый, кызым, кыштырмыштыр яшәп ятам. Фәһимә. Авырыбрак тора әле... Давление интектерә аны... Бүген теге магнит давылы көне диделәр бит! Энже. Ул магнит көнендә минем әни дә бик интегә. Фәһимә. Исемен Сәрия бит әле? Әйдә. Сәрия сенлем. үз өендә кебек бул! Безнен әнигә иптәш кирәк иде. бик әйбәт булыр. Ир-ат юк! Сәрия Ир-ат булмагач, бик яхшы! Өйдә исерек кеше юк! Ин яратмаганым исерек ир! Фәһимә. Исерек ирне кем яратсын инде?! Минеке эчми, ташлады. Аллага шөкер!.. Менә шушы караватта йокларсың. Бик тыныч, бик рәхәт булыр. Алла бирсә. Сәрия Менә шундый чаршаулар, пәрдапәр корган авып өйләрен ак яулык бөркәнгән татар әбиләрен яратам Фәһимә (Сәгатенә карап). Кызлар. минем вакыт бетге. (Өстәлдәге самавырга күрсәтеп) Әни, чәй куеп җибәр! Кызларнын чәй эчәсе киптәндер! Сәрия. Юк. эчәсе килми әле' Эчәсе килсә, үзебез куярбыз, борчылмагыз. апа! Фәһимә. Чәй. шикәр, варенье шкафта әнә. Үзегез куеп эчәрсез инде алайса. Эшкә киттем! Хәзергә сау булып торыгыз! Иртәгә килеп хәлегезне белермен. (Чыга). Энже Әбекәй үзе бер сүз дө әйтми әле... Банат әби. әллә без килгәнгә шатланмыйсын инде? Банат Бик шатланам.. Бик шатланам. кызым... Тик менә... давление. (Йокымсыраган кебек утыра.) Сәрия Йокын килә бугай? Син ятып тор. әбекәй! Йоклап ал!. Банат. Верандага чыгып ятыйм әле. Сәрия. Анда җиләсрәктер, бары гыз. әбекәй! (Банатны озата). Газы да бар. самавыры да электрический.. Үзем пешерәм мин! Яшибез болай булгач!.. Менә авыруы гына инде. Ныклап авырып китсә... Энже. Алай авырып ятканы юк анын! Хәзерге карчыклар нык алар! Хәзер аларга авыр эш юк! Су ташыйсы юк Колонка капка төбендә генә. Мич ягасы юк. Газ... Бик авырып китсә, икенче бер фатирга... Сәрия. Монда да калмасам. Рәүф абый алдында уңайсыз бит инде. Бик сайлана дияр Энже Минем бик эчәсем килгән иде. Кайнамаган су булса да эчим әле. (Шкафтан чинаяк алганда, шешәне күреп. Сәриягә күрсәтмичә генә алып исни дә кире урынына куя). Шкафы баи! Савыт-сабалары матур дим... (Ишәктән су алып эчә). Сәрия. Энже дускай. китереп куюын өчен рәхмәт! Син бар. кайт инде. Энже Кайтырга кирәк шул, бакчага су сибәсе бар Ямансулап утырма! Кич клубка чык! Ильяс бик чакырды бит үзеннс' Сәрия. Юк. Чыкмыйм Энже. Үзен кара инле!. Пока! (Чыга) Сәрия ялгызы уйланып утыра. Ишек шакыйлар. Ильяс керә. Ильяс Керергә ярыймы? Исәнмесезләр? Сәрия Керегез!.. Ничек'’ Ильяс. Ничек белдемме? Беләсе килгәч, белдем инде!.. Банат әби безгә туган, кардәш тешле! Анын әбиссненәбисенең-әбисенен-әбисенең әбисе минем бабамның-бабасының-бабасынын*бабасынын бабасы белән бертуган булган . Сәрия Ай-Һай якын туган икән1 Ильяс Сәрия! Яна жыр тыңлыйсызмы’ (Магнитофон уйната Матур җыр яңгырый) Сәрия Әкренрәк! Әбекәй иоклыП Верандада. Авырым та тора. Ильяс. Кан жире авырта’’ (Жырны туктата) Сәрия. Кан басымы Ильяс. Монда унайсьи булыр бит... Авыргач дим.. Сәрия. Гел авырын тормас әле. (Мич артыч<)а чикерткә сайраганы ишетеш) Нәрсә черт-черт итә? Ильяс. Мич артында чикерткә сайрый. Сәрия. Чикерткә сайрый? Ничек инде ул—чикерткә сайрыймыни’ Ильяс. Әллә ишеткәнегез юк идеме? Сәрия Юк! Беренче тапкыр ише- тәм! Ильяс. Безмен авылда шулай; чикерткәләр дә сайрый бакалар да сайрый Сәрия. Кызык икән* Юк! Бу чикерткә сайравы әллә ничек Күңелгә тия Ильяс Сәрия! Әйдәгез безгә генә’ Сәрия. Рәхмәт! Ничек инле" Ильяс. Әйдәгез, чынлап әйтем. Безнең ой зур Дөрес, кеше күп Җиде бала үстек без. Ләкин бик тыныч бездә Мич артында чикерткә дә сайрамый. Сәрия. Кешедән кешечә йөрмиләр инде!. Ильяс Сон монда., күңелсез бит!.. Сәрия *арар юк Ильяс. Әйдәгез. Банат әбине уятып әйтәбез дә... Безгә китәбез! Үзем сөйләшәм! Сәрия Юк. юк! Уята күрмәгез! Йокласын! Ильяс. Клуб ачылгандыр инле Әйдәгез алайса лискотекага! Сәрия Әбине калдырыпмы’ Ильяс Сон әби саклап дискоте- кага бармый өйлә утырырсызмы ’ Сәрия Утырсам сон! Мин әбиләр яратам! Әбием үстерде бит мине! Ильяс. Бәлки мин чакырганга барасыгыз килмидер? Башка берәү чакырса... Сәрия Кем чакырсын мине? Монда беркемне дә белмим бит Ильяс Егетегез бардыр инде Казанда дим . Ул чакырса, барыр идегез, әлбәттә Сәрия Егетем’ Казанда калгач, ничек чакырсын инде ул? Ильяс Ике кыз сөйләшә икән -Бер күрүдә гашыйк булуга ышанасын мы?*—ди берсе «Кем ничектер, мин бер күрүдә гашыйк булуга ышанмыйм.—ди икенчесе.—Чөнки бер күрүдә анын күпме акча эшләгәнен каян белөсен?..» Ха-ха-ха!.. Сәрия. Мин бер күрүдә егетләрнең күпме акча эшләүләрен белә алам! Ильяс. Минем миллионер икән легем йөземә чыкканмы’ Сәрия. Әйе! Миллионер икәнегез йөзегезгә чыккан! Бик күп акча эшлисез икән! Ильяс Бик күп акча эшлим! Бер айлык эарплатама бер машина сатып алам!.. Тәгәрмәчсез машина’ Сәрия Тәгәрмәчсез машина буламыни? Ильяс Ничек булмасын?! Тегү машинасы бит ул! (Кашыр) Әйдә телевизор карыйбыз! (Телевизор тоташтырмакчы) Сәрия Юк’ Юк’ Рөхсәтсез ярамый! Ильяс Рөхсәт сорыйк алайса' Сәрия. Уятмыйбыз' Уятх1ыйбыз! Сөйләнә-свйләнә Шәмсия керә. Шәмсия Кортка, әллә иртәдән бирле тормаган инде Бәй. кунаклар бар икән” Ильяс улым, нихәл’ (Сәрияга) Син кем але? Ижаудан кайпъшмы’ Ижаудагы кызынын кызы Дилерәсеме. Венерасымы’ Ничек дәү булып үскән' Бытгырларны гына борыныннан көмеш алкалары гамып тора иде! Хи-хи-хи! Ильяс. Диләрәсе бит. Шәмсия әби! Диләрәсе!. Борыныннан түгел, әнә колагыннан көмеш алкалары тамып тора! Шәмсия Ә-ә. Диләрәсемени? Таныйм!.. Таныйм!.. Бик әйбәт! Бик матур булып үскән!.. Банат әбиләрен онытмыйлар Рәхмәт төшкере! Ильяс. Менә клубка чакырырга кергән идем дө... Банат әбисе верандада йоклый әле... Үзен генә калдырып чыкмыйм ди. Шәмсия. Чыксын, чыксын! Клубка чыкмыйча, кыз бала?! Хәзер уятабыз аны' (Ишекне ачып, верандага дәшә. Банатны уятмакчы) Банат! Тор әле, кортка! Ул нинди көне буе йоклау ул? Сәрия. Уятмагыз, авырый ул! Авырый! Шәмсия. Авырса, тазартырбыз! Дару бар миндә!.. Хи-хи-хи! Барыгыз, бар! Рәхәтләнеп ял итегез!.. Сәрия Әбидән рөхсәт сорамыйча. әллә ничек унайсыз бит! Шәмсия Үзем рөхсәт итәм! Мин рөхсәт иткәч, законный инде! Мин ахирәте бит аның! Барыгыз! Бар! Рөхсәт!.. Рөхсәт! Ильяс. Вот молодец, Шәмсия әби! Коткардың! Шәмсия. Барыгыз! Бар! Бар! Яшь чакта йөреп, күңел ачып калыгыз! Ильяс. Үзегез дә яшьлекнең кирәген биргәнсездер. Шәмсия әби?! Харрас бабакай белән! Бик мут бабай иде, мәрхүмкәй! Шәмсия әбекәегез белән аулагөйдә... ишек алдына йолдыз санарга чыккач, кочагыма кереп, иренемне мыегы-ние белән кабып үзе суырып үбә иде дип сөйли торган иде... Шәмсия. И-и, булгандыр инде, булгандыр! Яшь чак—дәртле чак! Мыек та үпкәнбездер, кыек та үпкәнбездер!.. Хи-хи-хи! Ильяс. Әйдә, Сәрия, Шәмсия әбинен рөхсәте белән киттек!.. Шәмсия. Барыгыз! Бар!.. Мин кич утырырга кердем. Хәзер Банат кортканы уятам да чәй куеп, телевизор карап, гөрләшеп кич утырабыз!.. Ильяс Әбекәйләргә мешайть иткәнче, клубка киттек! Безнен авылның тагын бер мәзәген сөйлим әле. Бер көнне Сәйфулла абзый чишмәдән су алып кайтканда, хатыннар очраган: «Сәйфулла абзый, өлкән кешегә чиләк белән су ташу авыр бит, Нуруллаңны башлы-күзле итәргә кирәк!»—диләр «Малайның башы да, күзе дә бар, тик менә сакалы, әй түгел лә, акылы юк»,—дигән Сәйфулла абзый!.. Шәмсия. И күнелле егет тә инде үзен!.. Сәрия. Ярый, алайса, сезнең рөхсәт белән киттек!.. (Ильяс баш китәләр.) Шәмсия. Әкият сөйләп., вакыт әрәм итеп... Бик арытты!.. (Ишекачып). Кортка! Банат кортка! Тор, тор! Үлем йокылары йоклыйсыңмы әллә'’ Тор! Аулагөй ясыйбыз!.. Кая куйдың9 Тор- масан. үземә генә булыр! Хи-хи-хи! (Аракы эзли. Җырлый). Әлдермешкә кайтам әле. Кайтам әле Әлдермешкә!.. Кая куйган? Әллә мендәре астына салып яткан инде? Кортка! Тор әле. тор! Кер әле!. Б а н а т . (Эчен тотып көчкә атлап керә). Үлөм!.. Эчем!.. (Үрмәләп караватка барып ята) Шәмсия. Хәзер төзәтәбез! Кая куйдың Хәмдия чишмәсенең суын?! И, йокы чүлмәге! Әлдермешкә кайтам әле. Кайтам әле Әлдермешкә!.. (Шкафтан аракы ала) Әһә! Таптым бит!.. Нигә качып утырасын, кодагый9 (Стаканга аракы салып эчә) Түт!.. Ах!.. Каты!.. Чуаш Микәй куган самогоннан да катырак! Кил, кортка, кил!. Түт итеп жибәр! (Стакан белән аракы тотып, Банатка карап җырлый). Әлдермешкә кайтам әле. Кайтам әле Әлдермешкә!. Чәй дө куеп җибәрик!.. (Самавырга су салмый, утка тоташтыра) Чәй эчкәч, бер авыруың да калмас! Әлдермешкә кайтам әле. Кайтам әле Әлдермешкә!.. Кил инде? Нәрсә ялындырасын? (Банат янына килеп, игътибар белән карап). Әллә үлгән инде9! Кортка! Кортка дим! Үлгән!. Үлгән!.. Пәрдә

Икенче пәрдә Бишенче күренеш А*ыл урамы. Клуб аллы. Утлар яна. Клубтан күнелле тнскотека мушкасы ишетелә. Клуб тәрәзәсеннән кызларнын биюе күренә. Бер якта качыбрак Энже басып тора. Ильяс белән Сәрня бии-бии сәхнә алдына киләләр. Сәрия Ильяс, гафу итегез! Мин кайгыйм инде! Ильяс. Гафу итегез! Кайтмыйсыз әле!.. Авыл дискотекасы ошамады ахрысы? Сәрия Ошады. Тик кызлар гына бии. егетләрегез... Ильяс. Егетлөребезнен матур бии торганнары уракта... Ә бии белмәгән бичуралары көфер почмагы ясап, кызларнын гайбәтләрен саталар Бүген Керпе кьыы Гөлфиянең. Сәрия Керпе кызы Гөлфия" һе Керпе кызы Гөлфия!? Ильяс. Керпе кушаматлы алар! Безнең авылда кушаматсыз кеше юк! Шул Керпе Гөлфиясенең гайбәтен саталар: кара, кара, бүген бөтен жирен кысып, сыланып торган чалбарын кимәгән күлмәк киеп килгән... күлмәк кимичә, өнисе чалбарын салдырып, артын кычыткан белән пешеклә! ән бит анын диләр. Сәрия Кычыткан белән? Нигә? Ильяс. Ой, быел сабантуйда кызык булды! Керпе Гөлфиясе капчык киеп йөгергәндә, абынып егылды Торып, капчыктан чыкканда чалбары төшеп китте... егылганда замогы бозылган икән Халык шаркылдап көлә Гөлфия үзе сизми... Хәбирә түти йөгереп мәйданга чыкты да. әйттем мин сина сабантуйга чалбар киеп бармый лар. ки күлмәгеңне диеп такмаклый- такмаклый, кыйный-кыйный <к-нә алып кайтып китте!. Ха-ха-ха! Сәрия. Кызык икән! Ә сезнең кушамат ничек' Ильяс. Әйтмим! Белерсез әле! Сәрия. Сез... Ильяс. Сәрия! Әйдә *сез. без» дип безелдәмик әле! Минем -син» дип сөйләшәсем килә. Син яхшы биисен. Сәрия. Син дә матур биисен Мин кайтам инде Әби көтәдер Сау бул! (Китмәкче). Ильяс Озатырга рөхсәт итәрсең инде. Сәрия! Сәрия Нигә озатып йөрергә'' Үзем кайтам. Ка<гта беләм дә! Урамнарыгыз!.. Югары оч та. Түбән оч!.. Ильяс Мине озату бәхетеннән мәхрүм итмә инде! Сәрия Бигрәк зур бәхеттән! Ильяс. Сине озату—минем өчен зур бәхет, Сәрия! (Магнитофон уйнатып, җитәкләшеп ныгып китәләр Энҗе шгы шанга кшә.) Энже Бигрәк төче телләнә Шарлатан Ильяс Минем белән йөргәндә, озат ггнле дип ялынган чакларда да ардым, йокым килә дип озатмыйча мыскыл итә иде. Нәрсәсенә кызыгадыр? Килү белән Ильяска тагылды (Пожар' Пожар' дигән тавыш лар ишете гә. Ерактан янгын күренә.) Пожар ’' Кайда ’ Нәрсә яна? Югары очта' Аллага шөкер' Түбән очта түгел! Безгә килеп житмәс' (Әкрен генә ниндидер көй кой иш китә)

ШОМЛЫ музыка. Урам. Банат ое каршы Сәхнәдә корымга буялган Ильяс. < >мнр. Сәрия һәм башкалар. Янган оинсн эченнән Банат белән Шәчсиянец мәетләрен алын чыгын, жиргә янәшә кунганнар.. Аәгл исүе шомлы музыка белән ратлаша. Илья с Пожарникларг а рәхмәт! Ярып әле гиз килеп жипслөр! Юкса, күршеләргә күчә иде Жнлс бар бит. Әмир Әбиләр жәлке' Сәрия Әби! Әбекәйләр! (Е>ыи елый Ә1е бер карчык, әле икенче карчык янына кшә Аның күлмәге янып, итәге, җиңе ертшган) Сажнлә керә. ШОМЛЫ музыка. Урам. Банат ое каршы Сәхнәдә корымга буялган Ильяс. < >мнр. Сәрия һәм башкалар. Янган оинсн эченнән Банат белән Шәчсиянец мәетләрен алын чыгын, жиргә янәшә кунганнар.. Аәгл исүе шомлы музыка белән Сажидә. Ай Ходаем!.. Каян чыккан'* Ни булган? Ильяс. Белмибез! Сажидә Төрткәннәрдер' Хәзер ут төртүне чүпкә дә санамыйлар! Ильяс. Юк ла! Кем инде карчык йортына ут төртсен! Сажидә. Әмир улым! Күлмәген янган! Тәнен пешкән бит!.. Ильяс. Әмир молодец! Ут эченә керде! Әмир Син үзен молодец! Башта син кердең! Әй! Утка керүдән ни файда?! Әбиләрне коткарып булмады! Сажидә Бәлки жаннары бардыр әле? (Ике карчыкның да су лышын тыңлый, пульсын тикшерә) Юк. Юк... Икесе дә. бакый дөньяга күчкәннәр. Урыннары жәннәттә булсын! (Чүгәләп дога укый). -Иннәә лилләәһи вә иннәә иләйһи раажигун!» Фәһимә керә. Фәһимә. Әни!.. (Банат өстенә капланып елый). Әни бәгърем! . Сажидә. Сабыр бул Фәһимә!.. Фәһимә Әни! Әни! Ай Аллам!. Рәүф үзе кайда сон!.. Скорый чакырдыгызмы'*. Сажидә Скорый помощь бернәрсә дә эшли алмый инде хәзер. Фәһимә. Бәлки анын гына җуйгандыр? Исәндер?.. Әни!.. Әни! . Сажидә Авыр булса да. әйтим. Фәһимә, икесе дә бу якты дөнья белән инде хушлашканнар... Фәһимә Әни!.. Әни!.. (Елый). И Ходаем' Ниләр булган сон? Нишләп чыккан ул янгын? Ильяс Ничек чыккан? Белмибез! Без килеп житкәндә. өй эчен ялкын чорнап алган иде... Сажидә Чүпрәк-чапракка ут тиз каба шул!. Хәзер бит өйләр чүпрәк белән тулган. Фәһимә Тукта әле! Тукта!.. (Сәрияне беләгеннән каты итеп тота). Син нишләп янмадың сон? Нишләп син исән? Нишләп карчыклар гына'*.. Үзең уттан чыга алгач, нигә аларны да алып чыкмадың?! Ильяс. Сәрия өйдә түгел иде ул! Фәһимә. Ничек өйдә булмасын? Миннән өйдә калды бит! Кая киткән ул? (Тынлык.) Сәрия. Гафу итегез... Сажидә. Гафу итәрмен мин менә! Авыру карчык янына үзен риза булып килгәнсең икән, син аны ташлап чыгып китәргә тиеш түгел идең! Без бит сине иптәш булырсың дип керлек' И л ь я с (Сәрияне Фәһимә ку шннан тартып алып) Ул гаепле түгел монда! Мин аны дискотекага чакырдым! Мин гаепле! Аннары.. Банат әби берүзе калмады бит ул! Шәмсия әби керде -Барыгыз, яшьләр, клубка чыгыгыз! Мин кич утырырга кердем.. Банат белән икәү чәй эчеп чүкердәшербез. безгә мишәйт итеп утырмагыз»,—диде Фәһимә. Клубта пәри туе ясарга килегезме? Кызлар күрү белән синең күз акая инде! Сажидә Яшьләр бит! Яшь чакта . Фәһимә. Син катышма яме! Сажидә. Җиле, мәетләрнең баш очында кычкырышмыйк!. Гөнаһлы булырбыз! Фәһимә. Әнием! Газиз энекәем! (Елый). Их. үзебезгә генә килеп тор дидем!.. Тыңламадың сүземне! Әллә каян килеп чыккан килмешәккә ышанып... Хәзерге кызларга ышаныч бармы соң? Килгәненә ике тәүлек юктыр, кем икәнен бөтен авыл сөйли! Ильяс. Кем сөйли? Ә м и р . (Фәһимәгә ачулы карап.) Нәрсә сөйлиләр? Фәһимә Кымызны кем эчмәс, чибәр кызны кем кочмас! Сажидә Нәрсә бик кинаяләр белән сөйлисен әле син? Фәһимә. Кара, кара боларны?! Өчәүләп миңа ташланалар'*! Мин аны жавапка тартам!. Әйдә! Әйдә! (Сәрияне тарткалый). Ильяс. Кая тарткалыйсың аны! Ф ә ж и м ә. Идарәгә! Ильяс. Идарәдә бер кеше дә юк! Фәһимә Идарәдә кеше булмаса. милиция килеп җиткәнче, мин аны келәтемә ябып куям! (Рәүф килгәнне күреп. Сәрияне ычкындыра). Ашыгып Рәүф керә. Рәүф. Аһ!.. Аһ! Аһ!.. Ерак басудан ук күреп кайттым. Ялкыны шул хәтле көчле, бөтен авыл яна шикелле. Шайтан алгыры! Машинаның бер тәгәрмәче жибәрде! Ярый, егетләр, сүндергәнсез! Җилләп тора бит! Рәхмәт! Фәһимә. Нәрсә? Карчыкларны яндырып үтергәннәре өчен рәхмәтме'* Ильяс. Әмир Кем? Кем яндырып үтергән аларны?! Фәһимә Сез!.. Сажидә Фәһимә, сүзенне чамалап әйт әле, пожалыеты! Кешегә гаеп такма' Әгәр дә карчьнстар үзләре гаепле булсалар? Фәһимә Нәрсә? Нәрсә әйтергә телисен'’ Сажидә Мин әйтмим! Мин әйтмәсәм лә. дөреслек бер ачылыр әле. Ютка гәпләрендә киленен күрдем. Шәмсия әбинен мәетен өемә кертмим ди Ни өчен шулай ди икән?. Фәһимә. Анын явыз килене нәрсә әйтмәс.’1 Рәүф. Кемнедер гаепләргә ашыкмагыз әле! Комиссия төзербез. Тикшерербез Ачыкларбыз! Әбекәйләр кызганыч... Әмир Минемчә, электр саманы рыннан чыккан! Сусыз куйганнар булса кирәк Мин күрдем ул самавырны, идәндә ята, бер тимер чүлмәк шикелле йомарланып. Рәүф Әмир!.. Син Ильяс Ин беренче Әмир килеп житге! Рәүф Ярый Ярып1 Фәһимә Барсына да сезнен Сәриягез гаепле! Сәрия (Елап) Рәүф абый! Минем бер гаебем лә юк’ И\' Китеп кенә барган булсам' Сумкамда бөтен киемнәрем паспортым документларым Янды' Янды' Хәзер ничек китэм инде?! Фәһимә Китми тор ате! Мин сине судка бирәм' Карчыклар өчен дә. йорт өчен лә жавап бирерсен' Рәүф Фәһимә'. Мәсьәләне тикшерми торып, ничек син бу базаны гаеплисен'.’! Фәһимә. Карчык кешене ташлап чыгып китәргә гиеш түгел иле ул. Яхшы кыз днгт сезгә ышанган мин жүлөр' Рәүф Мин лә сине яхшы кеше дип ышандым, ә син бөтен гаепне шушы кызга өясен. Нишләде безнең авыл? Бер кешегә ышанып булмый' Сажмлә Безнең авыл гынамы1 Бөтен ит шундый' Рәүф Кызым Сәрия' Кайгырма! Барсын ла жайларбыз' Безгә кайт''' Кәбирә апзн кәгә Ильяс Мин аны үзебезгә алып кайтам' Әй.тә. Сәрия, әйдә безгә!.. Сәрия Берегезгә дә бармыйм! Фәһимә апа’ Милициягезне чакырыгыз! Кулга алсыннар мине' Төрмәгә утыртсыннар! (Үксеп елый). Җиденче күренеш Авансцена. Бер яктан Кәбнрә, икенче яктан Энҗе килә. Энже Исәнмесез. Кәбнрә апа! (Узып китим чс) Кәбнрә Тукта әле. сукта!.. Кая ашыгасын? Мин сине көтеп тора идем. Телефон аша да түгел, идарәгә кереп тә түге I бер кеше ишетмәсен өчен, урамда тотын әйтим дидем Син нәрсә, кызый. Рәүф абыеңнын яман атын сатып йөрисең? Мин сине моның өчен. Рәүфнең үзенә әйтеп. Энже Сез ни сөйлисез, кәбирә апа? Нинди яман аты? Кәбирә Ни сөйләвеңне оныныңмыни’ Әйтергә тел лә бармый Имеш. Рәүф Казаннан килгән яиь-яшь кыт белән Энже Беркемгә бер сүз сөйлә гонсм юк! Кәбнрә Үзем күрдем, аш. Мыш зым Мәрьямы сөй 1ЛӘНССН1 Мышгым Мәрьям Гөлбануга, ә Гөлбану мина килеп әйтте Энже Ә-ә Ни бит... Юк. мин бит болан гына Нишләп Сәрия Саҗидә апаларда кунмады икән дип Аптыраганнан гына әйткән идем Кәбнрә Аптыраганнан, имеш!.. Андый хат булмаган! Булмас та! Андый хат булганда да син теленне гыярга гиеш! Юньле секретарь ү тенен хужлсын сатмый! Рәүф белән минем арага чин кагарга тырышма! Тырышып караучылар синнән башка ла буллы! Ләкин беркем дә безнен араны боза алмады. Сәрия әйбәт кыз. Мин аны үтебезгә чакырдым Кызларым белән бер бүлмәдә яши Энже Сс з ялгыш аклаг ансы т' Мин биг (Ешй) Кәбнрә Бик дөрес аңладым' Син астыртын! Син гайбәтче' Рәүф дбысн сине секретаре итен, әшкә алып, юнышты Зурга жибөрәсем генә килми' Теләсәм, мин бу ялгышны төзәттерермен дә! (Китә). Пәрдә ачыла. Идарәдә Рәүф кабинеты. Рәүф белән Сәрия сөйләшеп утыралар. Рәүф Син. Сәрия кызым, мине гафу ит инде! Мондый күнелсезлекләр килеп чыгар дип башыма да килмәгән иде Ярый, ниһаять бар да ачыкланды... Комиссия бик яхшы эшләде. Нәти- жәләрен үзен беләсең инде Карчыклар үзләре гаепле! Сиңа борчылырлык бер сәбәп тә юк... Кәбирә керә. Кәбирә. Хәерле иртәләр!.. Эшләр барамы? Рәүф Эш дигәнен эшләсәм бара инде ул. Кәбирә. Кибет ачылды. Мин Сәрияне алырга кердем. Әйдә, сеңлем, нинди күлмәк ошый, нинди туфли кирәк—сайлап атабыз! Өр-яңадан киен! Сәрия. Ни ни... акчам юк бит минем. Кәбирә Акча үзем түлим! Рәүф Бухгалтер килгәч тә мин анар бер айлык зарплатасын бирәм. Сәрия Бер ай эшләмәдем бит әле! Рәүф Эшләрсең. Алла бирсә! Эшләрсең' Нәрсәләр аласын килә— икәүләп барсын сайлагыз! Сәрия Рәхмәт! Ярый алайса, акча алгач. Кәбирә апа, мин сезгә бурычымны кире кайтарырмын! Рәүф Нинди бурыч?! Бүләк итә ул сина!.. Сәрия. (Күлмәгенә ымлап). Миңа кызлар менә бер күлмәк бирделәр бит инде! Кәбирә. Юк! Юк! Бу күлмәк килешми Синеке түгеллеге кычкырып тора... Әйдә, әйдә! Матур итеп киенеп куй әле! Рәүф Озак йөрмәгез! Сәриягә бер сүз әйтәсем бар! Сәрия. Нинди сүз ул? Рәүф Килгәч, әйтермен. Сәрия Ярый алайса. Бу күлмәк чынлап та китешми мина. Киттек. Кәбирә апа! (Кәбирә белән чыгалар). Рәүф Сәүбан Хәсәнович алдында уңайсыз... Ятим баланы алып китте дә. рәхәт күрсәтә атмый дияр... (Чыга). Энҗе кереп, үз өстәлендәге компьютер каршына утыра. Эшли башлый. Ильяс керә. Энҗене тартып төргыза. Ильяс Мин сине үтерәм! (Энҗене буа башлый Энҗе аннан ычкынырга тырышып, кычкыра Тавышка Рәүф керә) Рәүф. Нинди тавыш'.’ Нәрсә булды? Ильяс Пока бернәрсә дә булмады... Ләкин булыр'. (Ашыгып чыгып китә). Рәүф. Нигә кычкырыштыгыз? Нәрсә булыр ди ул?! Энже. Юк! Болай гына.. Үзебезнең арада гына... Рәүф Үзебезнең арада гына дисен?.. Ярар, мәхәббәт мәсьәләләре булса, мин катышмыйм. Күптән әйтергә җыенам... Энже! Кирәк чакта сүзне өзеп кенә әйтмисен син Бу гадәтең мина ошамый. Комиссиягә дә - Белмим... белмим-нән башка бер суз дә әйтмәгәнсең. Энже. Нәрсә әйтим соң? Рәүф. Банат карчыкка Сәрияне син илтеп куйдын. Ничек каршы алды? Берәр нәрсә сизелмәдеме'’ Энже. Яхшы каршы алды. Бер нәрсә дә сизелмәде Рәүф Эчмәгән идеме? Өендә аракы-мазар күрмәдеңме'’ Энже Юк... Күрмәдем Мин бик тиз кайтып киттем . Өйлә эш күп бит.. Р ә ү ф.(Кәгазь бирә). Мә! Комиссия. экспертиза нәтиҗәләре белән таныш Оят! Бөтен авыл, бөтен район, бөтен Республика өчен оят! Эш кешеләре - механизаторлар эчми. Бер эшсез өйдә яткан карчыклар эчә... Шыпырт кына Яшереп кенә Ярып, анализ ясагач, сер ачылган.. Ялган аракы эчеп агуланганнар Каян алганнар?’ Намахтык өстендә генә утырасы әбиләр бит! Нинди оятсызлык! (Телефоннан сөйләшә). Әйе, мин. Күнелсез хәбәр''.. Әйдә, әйдә, әйт! Күнелсез хәбәрләр ишетергә колаклар күнегеп беткән инде Кабак Гарәфи?! Кайчан? Бүген иртән?... Ай-йай-йай! Ишетмәгән идем Әле генә комбайнчылар яныннан кайттым бит Ничек булган дисен? Ә-ә. Алай Мазутка барган, вокзал аша кайткан'’... Багажнигында? Бер яшик?! Безобразие! Кара базарның, ялган аракының оясы шул вокзалда1 Кемнеңдер кулына эләккәнче, тизрәк, хәзер үк ул яшикны монда китер! . Хатыны бирсә дисенме9 Бирмәсә. үтем барып алам да. ул бер яшик агуны балта белән челпәрәмә китерәм' (Трубканы куя). Шайтан алгыры' Энже мыштым гына компьютерда лиләп утыра. Фәһимә керә. Фәһимә. Рәүф! Районнан алып кайттык Күмә алмын пәрибез1 Бу нинди башбаштаклык91 Хәзрәт зираттан урын бирмибез ди . Кая күмик инде9 Рәүф Мин хәзрәг эшенә тыкшынмыйм! Фәһимә Ничек инде, тыкшынмыйм дип Әйтерсен. безнсн зиратка монарчы бер гөнаһсыз фәрештәләрне генә күмгәннәр? Ярты зиратта эчеп үлгән әрвахлар ятадыр Ишеткәнсеңдер инде, бүген иртән әнә тагын Кабак Рәүф Ишеттем! Ишеттем! Кабак кабарган!... Шартлаган! Фәһимә. Кабакка урын биргән. Безнең карчыклар гына гөнаһлы икән!.. Юри издеватьси итә ул! Хәзрәт белән сөйләш! Рәүф Уттай урак өсте! Эшем күн! Механизаторларны кайгыртыйммы9 Эчеп үлгән карчыкларны күмеп йөримме?! Жирле үзидарә хәл итсен! Үзидарәгә бар!. Фәһимә И Гөмбә!.. Гөмбә дип белеп кушканнар сезнең нәселгә кушаматны! Поганка!.. Әйе! . Үзен әйтеп юрасын, карчыклар кайгысы түгел синдә, озын ботлы яшь кызлар кайгысы! (Пырлап чыгып китә) Рәүф Уф Алла! Нинди яшь кызлар9 Бар икән ишегәселәр?! (Йөрәген тотып утыра Шифаш су салып эчә) Бик матур киенгән Сәрия белән Кәбирә керә. Рәүф. Вот' Шәп булган! Вкусын бар икән' Сәрия. Кәбирә агганын зәвыгы бар! Ул санлады! Рәүф Кәбирә аиаңнын зәвы1ы булмаса. Рәүф абыең аның белән гомер ИТМӘГӘН булыр иде' Бик нечкә зәвыклы минем Көбирәм!. Энже (Хашкка). Хатынын мактап утырган була Үзенен күзе гел Сериямен күкрәгендә!.. Сәрия Нинди сүз әйтмәкче булган идегез? Рәүф Яшьләр өчен салына торган йортын бер корпусы өлгерде дияргә була Сггна шуннан бер бүлмә бирәм Бөтен эшен бетереп, буяп куйдылар Бер-ике көннән күчәрлек була. Сәрия Рәхмәт Рәүф абын' Мин сездә кала алмыйм. Кәбирә Кая барасын9 Паспортсыз. бернинди документсыз Рәүф Паспорт атыйк, локументларынны булдырыйк! Мин сине бу хәлендә беркая жибәрмнч! Сәрия Юк. Рәүф абын, барсы өчен рәхмәт! Мин инде, ниһаять, китөм' Рәүф Компьютер Сәрия Энже бик башлы кыз! Өйрәнде инде ул!. Башкатарны да өйрәтә атачак! Шулай бит. Энже’ (Энже <)әшми) Ашыгып Ильяс керә, ишек төбендә туктап, тыңлап тора. Рәүф Китм исен' (Сәриянең аркасыннан сөеп) Без еггне әле кияүгә бирәбез! Шулай бит. Кәбирә! Кәбирә Гөрләтеп туй ясыибыз' Рәүф Кияүне үзем табам! Үзем яучылыйм' Загска да үзем шаһит булып барам! Сәрия Язылышыр1а паспоргым юк бит! По-жар-да ин-ды' Рәүф Паспорт алырбыз! Борчылма! Ильяс Миңа яучыла син аны. Рәүф абый! Мина!. Үзем әйләнәм мин ана!.. Энже урыныннан сикереп юрып, пырылдап чыгып китә. Рәүф Нәрсә булды бу Энжегә9 Ильяс Көнләшә ул! Көнчелегенә чыдый атмый! Кәбирә Әйтмәм дигән идем. әйтөм инде. Рәүф, син куенында елан асрыйсын Синсн турыла яман хәбәр тарата бу Энже!.. Ильяс Әйе. әйе мин дә әйтергә яхшысынмый йөрим Сезнен хакта начар сүзләр сөйли. Рәүф Начар сүз? Нәрсә дип сөйли? Нигә аны миннән яшереп йөрисез? Кәбирә. Имеш, син Сәрия белән. Әйтергә оят’ Рәүф Йә Аллам! (Йөрәген тотып) Тагын ниләр ишетәсем бар икән? Кәбирә (Йөгереп Рәүф янына кию) Рәүф' Рәүф' Нәрсә булды? Төсен киткән9' Әмир керә. Әмир Исәнмесез?! Рәүф абый, эшсез ята алмыйм. Мина эш кирәк бит инде— Рәүф Ә-ә... Эш... (Йорәгентотып, идәнгә авып төшә). Кәбирә Рәүф! Рәүф бәгырькәем!.. Ильяс! Скорый чакыр'. Ильяс (Телефоннан). Скорая! Ско- рая' «Ак юл»дан шылтыратам! Рәүф абыйның хате начар! Тиз килегез!.. Кәбирә Сәрия, су китер!.. Сәрия (Су ашп килә) Рәүф абый! Рәүф абый! Кәбирә (Рәүфкә су эчертмәкче) Рәүф! Кадерлем! Бер генә йот!.. Әмир (Рәүф янына ки.1еп) Диванга салыйк! (Күтәреп диванга саш). Кәбирә апа! Мин башын күгәреп торам, сез су эчертегез! (Рәүфнең башын күтәрә) Кәбирә (Рәүфкә су эчертә) Аллага шөкер! Күзен ачты!.. Сәрия. Рәүф абый!.. Кәбирә ( Торырга омтьиган Рәүфне кире яткырып). Тормыйсын әле! Тормыйсың!.. Рәүф Үтте! . Үтте!. Бераз чәнчеп кенә ала. Сәрия И Рәүф абый!. Куркыттыгыз!.. Рәүф Курыкма! Синең туйда биим әле мин!.. Сәрия. Болай булгач, китмим Рәүф абый, китмим авылыгыздан!.. (Ильяс белән Әмир арасында басып кала). Тәмам