ТАТАРСТАН ЯЗУЧЫЛАР ОЕШМАСЫ ТАРИХЫННАН

Яна заман татар әдәбияты елъязмасын Язучылар Берлеге (Союзы) тарихыннан башка күз алдына китерү кыен. Татар совет әдәбияты дип йөртелә торган чор үурыдан-туры Язучылар оешмасы эшчәнлегенә бәйле; ул—XX гасырның байтак дистә елларында язучыларнын ижали хезмәтен оештыруда үзгә бер ндеологик үзәк ролен үтәп килде. Берлек, шулай ук. каләм ияләренен мәнфәгатен кайгыртуда, әдипләрнен ижаты өчен шартлар тудыруда, көнкүреш хәл-әхвәлләрен яхшыртуда күп игелекле эшләр башкарды. Тагын ике елдан, ягъни 2004 елла Татарстан Язучылар Берлеге (Союзы) оешуга 70 ел тула. Оешманын ин югары органы—ул съезд (корылтай). Ике съезд арасында жмтәкчелек функциясен съездда сайланган Идарә башкара Бу ретроспектив белешмәдә моңа кадәр үткәрелгән съездлар һәм аларда сайланган идарә составы турында укучыларыбызга тәфсиллерәк мәгълүмат биреп узабыз.
Татарстан язучыларының беренче съезды (1934)
Язучыларның бу беренче җыены рәсми рәвештә совет язучыларының беренче бөтен Татарстан съезды дип аталган Съезд Татар Дәүләт академия театрында 25 июлендә ачыла, һәм Мәгариф эшчеләре йортында дүрт көн дәвам иткәннән сон. 29 июльдә ябыла Беренче оештыру съезды шул заманнарга хас булганча үтә тантаналы һәм патетик рухта үтә Почетлы президиум, плакатлар, котлаулар, көчле кул чабулар Съездны кыскача кереш сүз белән язучы Кави Нәжми ача Язучылар Союзын оештыру комитеты председателе Г. Рнзвановпын өч сәгатьтән артыкка сузылган доклады тынлана Съездда ижат мәсьәләләре буенча Гомәр Гали. Галимҗан Нигьмвти. Кәрим Тинчурин, Риза Ишморат. Фатих Кәрим докладлары тынлана Чыгыш ясауларда Гази Кашшаф. Хәбра Рахман. Гомәр Толымбайский. Фәтхи Бурнаш. Әхмәт Фәйзи. Мирсәй Әмир. Шамил Усманов. Ибраһим Салахов Хәсән Туфан. Муса Җәлил һ. б катнаша Съездның оештыр) эшләре мондый нәтиҗә белән тәмамлана; идарәгә 9 кеше сайлана, янә 3 язучы идарә әгъзалыгына кандидат итеп кертелә. Бөтенсоюз съездына 12 делегат җибәрергә карар кылына Татарстан Язучылар Союзының беренче идарә составы
Хәсән Туфан
Ләбиб Гыйльми Г. Ризванов В. Красный
Кәшшаф Төхфәгуллин I секретарь)
Икенче съезд (1950)
Татар язучыларының II съезды, беренче оештыру съездыннан сон озакка сузылган өзеклек белән, фәкать 16 елдан сон гына җыела. 1арих очен сәбәпләр анык шәхес культы чоры. Ватан сугышы еллары Гатар язучыларының күпләп кырылган, юк ителгән дәвере
II съезд 1950 елнын 13-15 июнь көннәреңдә казанда үги Съездда язучылардан гыш. республика җитәкчеләре. СССР Язучылар союзы һәм үзәк ишцмат «оюшврс. фан эшлеклелоре. журналистлар. укытучылар, алаби
Кави Нәҗми (председатель)
Кәрим Тинчурин
Гомәр Гали
Гомәр Толымбайский
ижат белән шөгыльләнүче студент яшьләр катнаша. Татарстан совет язучылары союзы идарәсенең эше турында хисап докладын Гази Кашшаф ясый Ревизия комиссиясе отчеты белән Гариф Гобәй чыга Фикер алышуларда 29 кеше катнаша. Алар арасында—Г Әпсаләмов. К. Нәжми. Н Исәнбәт. Г Гулиа (Мәскәү). С Батгал. Ш. Мөдәррис. С Кирьянов (Мәскәү). 3 Мансур. М Хөсәен, М. Максуд, И Нуруллин, Ә. Давыдов, М Елизарова. X. Рахматуллин (ВКП(б) өлкә комитеты секретаре). Г Насрый. А. Гомәр һ. б
Съезд Татарстан совет язучыларынын эшен канәгатьләнерлек дип тапмый һәм киләчәктә эшне яхшыртуга юнәлтелгән карарлар кабул итә. Съездда яшерен тавыш бирү тәртибендә Татарстан Язучылары союзы идарәсенә түбәндәге язучылар сайлана:
Өченче съезд (1954)
Съезд 24-26 июнь көннәрендә Казанда үтә. Съездда төп ике доклад тыңлана «Татар совет әдәбиятының торышы һәм бурычлары» (Гомәр Бәширов) •Татар совет әдәби тәнкыйте һәм бурычлары» (Гали Халит) Көн тәртибенең калган мәсьәләләре нигездә хисап һәм оештыру эшләренә бәйле: ревизия комиссиясе эшен тыңлау, идарә һәм II Бөтенсоюз съездына делегатлар сайлау (Шунысы игътибарга лаек: моннан 50 еллар элек тә әдәби тәнкыйть мәсьәләсе актуаль һәм әдәби жәмәгатьчелекнен күз уңында булган. Ирексездән Тукайның «тәнкыйть кирәкле шәйдер» дигән сүзләре хәтергә килә). Докладлар буенча фикер алышуда С. Хәким, М. Дудин (Ленинград) Г Әпсаләмов. М Әмир. Ю Лебединский (Мәскәү). Ф Хөсни. К. Нәжми. И. Гази. Г Мөсрепов (Казахстан), М Максуд. X. Хәйри. Ә. Давыдов һ. б. (барлыгы 28 кеше) катнаша. Яшерен тавыш бирү тәртибендә Татарстан Язучылар союзы идарәсенә түбәндәге язучылар сайлана:
Гомәр Бәширов (председатель) Фатих Хосин
Сибгат Хәким Тажи Гыйззәт
Гази Кашшаф Әнвәр Давыдов (җаваплы секретарь)
Хәсән Хәйри Габдрахман Әпсаләмов
Бруно Зернит
Дүртенче съезд (1958) Татарстан язучыларынын IV съезды 16 июнь көнне Муса Жэлил исемендәге Татар дәүләт опера һәм балет театры бинасында ачыла һәм дүрт көн дәвам итеп. 19 июньдә тәмамлана Съездны Нәкый Исәнбәт (стенографик язмада ул күренекле карт язучыбыз дип теркәлгән. Ана ул вакытта 59 яшь) ача. Съездда Татарстан Язучылар
Союзы идарәсенең эше турында Гомәр Бәширов татар поэзиясенең торышы турында Сибгат Хәким, проза әсәрләре турында Хәсән Хәйри, драматургия турында Гази Кашшаф. Татарстанда яшәүче рус язучылары турында Геннадий Паушкин докладлар белән чыгалар. Татар язучыларынын съездын котлап килгән кунаклар В. Кожевников (Мәскәү). Б Кербабаев (Төрскмәнстан). С Смирнов (Мәскәү). С Кудаш (Башкортстан), Ә Мохтар (Үзбәкстан), Ж Мулдагалиев (Казакъстан) һ. б. чыгыш ясый Докладлар буенча фикер
Гариф Гобәй (председатель)
Кави Нәжми
Гомәр Бәширов
Мирсәй Әмир
Гали Халит
Риза Ишморат
Константин Лебедев Әхмәт Исхак Нәкый Исәнбәт
Ибраһим Гази
Салих Вәлиди (җаваплы секретарь)
•Совет әдәбияты» журналының раслана.
жаваплы редакторы итеп Гази Кашшаф
алышуларда Ф Хөсни. Н. Дәүли, X. Госман. И Пехтелев. С Батгал, Ә Ерикәй, Н Фәттах. М Максуд, Г. Ахунов. X. Якупов. Ж Фәизи Ш Хөсәенов һ. б. катнаша 19 июньдә Татарстан язучыларынын IV съезды яна идарә, ревизия комиссиясе һәм РСФСР язучылар съездына делегатлар сайлый Идарә составына түбәндәге язучылар кергән
Афзал Шамов(председатель) Ләбнбә Ихсанова
Мирсәй Әмир Зәки Нури (җаваплы секретарь)
Сибгат Хәким Гази Кашшаф
Гомәр Бәширов Геннадий Паушкин
Фатих Хөсни Гариф Ахунов
Абдулла Гомәр
Шул ук көнне яна сайланган идарәнең беренче утырышы була, «Совет әдәбияты» журналының жаваплы редакторы итеп Абдулла Гомәр раслана
Бишенче съезд (1963)
Съезд 7 февральдә М. Жалил исемендәге татар дәүләт опера һәм балет театрында ачыла. Татарстан язучылары белән бергә, кунак сыйфатында союздаш һәм автономияле республика вәкилләре, республиканың партия- совет жәмәгатьчелеге, сәнгать һәм фән эшлеклеләре катнашкан бу жыен 89 февральләрдә үз эшен КПСС Өлкә Комитетының конферени залында дәвам итә. Съездда «Татарстан Язучылары Союзының идарәсе эше» (Мирсәй Әмир), «Бүгенге татар поэзиясе» (Нил Юзиев), «Татар балалар әдәбияты» (Жәвад Тэржеманов), «Әдәби тәнкыйтебезнең торышы» (Гали Халит), •Татарстандагы рус язучылары иҗаты» (Геннадий Паушкин) турында докладлар тыңлана. Чыгыш ясауларда Г. Бәширов, С. Баруздин (Мәскәү), Г Әпсәләмов, М Кәрим (Уфа). С. Хәким, Г Ахунов. Ә Давыдов. А. Шамов. Я Ухсай (Чабаксар). Р Мостафин, Ф Хөсни. Р Төхфәтуллин һ б катнаша Съезднын 10 февральдә язучылар Тукай клубында (Бауман. 19) үткән соңгы утырышында 17 кешедән торган яна идарә составы сайлана Алар Мирсәй Әмир (председатель) Ләбибә Ихсанова Габдрахман Әпсәләмов Гариф .Ахунов Гомәр Бәширов Илдар Юзеев Хәсән Туфан Хәй Вахит Фатих Хөсни Хатип Госман Зәки Нури Александр Булгаков Газиз Мөхәммәтшин Шәүкәт Галиев Рафаэль Мостафин (җаваплы секретарь) Гали Халит Геннадий Паушкин
Алтынчы съезд (1965)
Татарстан язучыларынын чираттан тыш җыелган бу съезды 1965 елнын 14-15 январь көннәрендә үтә Съездда Союз идарәсе председателе Мирсәй Әмир татар әдәбиятының торышы һәм бурычлары турында доклад ясый Доклад буенча фикер алышуларда Г Әпсәләмов. И Нуруллин Б Гыйззәт. Ж Тэржеманов. И Гази. А Булгаков. Г Ахунов. 3 Мәжитов. съездга кунак булып килгән Мәскәү язучылары Л Соболев. С Михалков. Б Дубровин, чуваш язучысы Н Ильбеков һ б катнаша Съездда, шулай ук. КПСС алко комитеты секретаре 3. Тугаев чыгыш ясый Аннары съезд РСФСР Язучыларынын II съездына делегатлар сайлый Алар— М Әмир. Г Әпсаләмов. I Бәширов. Р Ишморат, Л Соболев. Ф Хөсни. С Хәким, Ә Исхак. Г Ахунов. 3 Нури, Г Минский. С Радэиевская һәм А Расих
Язучыларның VI съездында, саналган кунаклардан тыш. күренекле
Ю. .к у . м 9
язучылардан А. Алексин. Л. Андреевская. М Львов. Р. Моран һәм Мостам Кәрим катнаша.
РСФСР язучыларынын II съезды алдыннан чираттан тыш үткәрелгән жыенда яңа идарә сайланмый, үткән V съездда сайланган идарә үз эшчәнлегсн дәвам иттерә.
Җиденче съезд (1968)
уңышлар һәм алда торган бурычлар турында сөйләп, язучылар оешмасынын 25 кешегә артуын әйтә. СССР язучылар әгъзасы булган язучыларның саны 111 кешегә житкәнен белдерә. Доклад буенча фикер алышуларда Г /Чхунов, Л. Татьяничева (Мәскәү), Л. Ихсанова, Ф Хөсни. Г Камалиев (нәшрият директоры), Р Мостафин, X. Гыйлажев (Уфа). Р Харисов. В Ганиев (Мәскәү). Ш Рәкыйпов. Ә. Давыдов. А. Калган (Чувашстан), А. Расих. М Сәлимжанов (режиссер), Сәхип Җамал (гарәп язучысы). Җ. Тәржеманов һ. б. катнаша. КПСС өлкә комитеты секретаре М Вәлие в зур речь белән чыгыш ясый (Шулай ук, бер төркем яшь язучылар яшьләр өчен әдәби журнал таләп итеп балконнан өндәмәләр лә очырдылар бу съездда. ) 26 мартта яна идарә сайлана. Анын составына түбәндәге язучылар керә:
Ибраһим Гази(председатель) Сибгат Хәким
Мирсәй Әмир Афзал Шамов
Гариф Ахунов Риза Ишморат
Гомәр Бәшнров Хатип Госман
Зәки Нури (җаваплы секретарь) Гази Кашшаф
Равил Фәйзуллнн Иллар Юзеев
Хәсән Туфан Владимир Синев
Фатих Хөсни Ләбибә Ихсанова
Сигезенче съезд (1974)
Съезд 24-25 май көннәрендә Казанның Политик-мәгариф йортында уза. Татарстан язучылар союзы идарәсенең 1968-1974 еллардагы оештыру- ижат эшчәнлеге турында отчет-хисап докладын Зәки Нури ясый Моннан тыш, проза гурында Гариф Ахунов, поэзия турында Илдар Юзеев, драматургия буенча Туфан Миңнуллин, тәнкыйть турында Рафаэль Мостафин. балалар әдәбияты буенча Ләбибә Ихсанова. рус язучыларынын ижаты турында Тихон Журавлев докладлары тыңлана. Ревизия комиссиясенең отчетын комиссия председателе Гариф Гобәй ясый 25 май көнне докладлар буенча фикер алышуларда Р Ишморат, Ә. Баян, Ү Саттаров, С. Хәким, Р. Фәйзуллин, Н Жиһанов (композитор). Ф Миңнуллин, LU Хамматов. X. Госман, А. Әхмәдуллин, Ә. Маликов, Р. Җиһаншина (артистка), Ә. Тумашев (рәссам) һ. б катнаша Съездга килгән кунаклардан С. Михалков (Мәскәү), О Савицкий (Минск), Ф Гарин (Киев), Б. Байкабулов (Ташкент), А Алиев (Ашхабад). А Аетбаева (Фрунзе). И Араз (Баку), Н Дедушкин (Чабаксар). И Пенясв (Саранск). С. Вишневский (Йошкар-Ола), Г Сабитов (Ижевск) котлау-
Бу съезд Г Камал исемендәге Татар дәүләт академия театры бинасында 25-26 мартларда уза. Залда күренекле шагыйрьләр, прозаиклар, драматурглар, тәнкыйтьчеләр. СССРнын һәм республиканың төрле почмакларыннан килгән яшь һәм башлап язучылар, партия-совет оешмалары вәкилләре, мәдәният әһелләре, тугандаш республикалардан килгән кунаклар, матур әдәбият сөючеләр.. Съездны аксакал язучы. СССР Дәүләт премиясе лауреаты Гомәр Бәшнров ача Идарәнең ике съезд арасындагы (19651968) эшчәнлеге турында хисап докладны, идарә рәисе буларак. Мирсәй Әмир ясый. Ул язучылар ирешкән
Рафаэль Мостафин
чыгышлары ясыйлар Съездда КПСС өлкә комитеты секретаре М. Вәлнев речь белән чыга. Съезд тикшерелгән мәсьәләләр буенча карарлар кабул итә. союзный житәкче органнарын сайлый. Идарә составына гүбәндәге язучылар сайлана
Ревизия комиссиясе председателе итеп Рәис Даутов сайлана
Тугызынчы съезд (1979)
Татар язучыларынын IX съезды 23-24 май көннәрендә үтә Анда СССР Язучылар членнарыннан һәм башлап язучылардан өч йөзгә якын кеше. Мәскәүдән союздаш һәм автономияле республикалардан килгән кунаклар. Татарстанның партия, профсоюз һәм комсомол оешмалары вәкилләре, сәнгать эшлеклеләре. промышленность, авыл хуҗалыгы һәм культура хезмәткәрләре катнаша. Съездны шагыйрь Сибгат Хәким ача Республика язучыларынын иҗаты һәм идарә эшчәнлеге турында хисап докладын Гариф Ахунов ясый Ревизия комиссиясенең биш еллык эше белән Рәис Даутов таныштыра Өстәмә докладлар—Атилла Расих (проза). Нил Юзиев (поэзия). Азат Әхмәдуллин (драматургия). Мөхәммәт Мәһдиев (тәнкыйть). Шәүкәт Галиев (балалар әдәбияты). Марсель Зарипов (очерк һәм публицистика). Геннадий Паушкин (рус язучылары иҗаты). Илдар Юзеев (яшь язучылар белән эшләү), Әдип Маликов (Әлмәт оешмасы эшчәнлеге) тыңлана Фикер алышуларда 3. Нури. Р Мостафин, Ә. Гаффар, Ф Мусин, К Тимбикова, Ә. Тумашев (Рәссамнар союзы), В Нуруллин. Ш Хаммагов (Журналистлар союзы). Ф Газизуллин (Комсомолның өлкә комитеты секретаре Хәзерге көндә Дәүләт милке буенча Россия министры—ред.), Ф Әхмотов (Композиторлар союзы) һ б катнаша
Съезд кунаклары С Михалков (Мәскәү). Ә Мирзаһитов (Башкортстан). А. Мороз (Украина). Ш Муртазаев (Казакъстан), Л Прокша (Белоруссия). А Емельянов (Чувашстан), О Абдрахманов (Каракалпакстан). Н Нефедов (Мәскәү) татар әдәбиятын олылап, коллегаларына тәбрик һәм кинәш сүзләрен җиткерәләр Съездда, шулай ук КПСС өлкә комитетының идеология буенча секретаре М Валиев чыгыш ясый
Съезд Татарстан Язучылар союзы идарәсен түбәндәге составта сайлый
Гариф Ахунов (председатель)
Азат Әхмәдуллин
Әхсән Баянов
Шәүкәт Галнев
Тәлгат Галиуллин
Әдип Маликов
Мәдинә Маликова
Туфан Миинуллин
Роберт Миинуллин
Фәрваз Миинуллин (җаваплы секретарь)
Республика Язучылар союзының ревизия комиссиясе председателе итеп яңадан Рәис Даутов. Әдәби Фонд председателе итеп Азат Әхмәдухтии сайлана
Гариф Ахунов (председатель)
Равил Фәйзуллин (җаваплы секретарь)
Мирсәй Әмир
Азат Әхмәдуллин
Гомәр Баширов
Әхсән Баянов
Марсель Зарипов
Мәдинә Маликова
Әдип Маликов
Туфан Миинуллин
Зәки Нури
Вакыйф Нуруллин Геннадии IIаушкин Атилла Расих Шамил Рәкынпов Гәрәй Рәхим Хәсән Туфан
Мөсәгыйт Хәбибуллин (оештыру эшлоре буенча секретарь) Сибгат Хәким
Марс Шабаев Илдар Юзеев
Мөхәммәт Мәһдиев Зәки Нури Вакыйф Нуруллин Геннадий Паушкин Атнлла Расих Хәсән Туфан Равил Фәйзуллин Сибгат Хәким Ренат Харис И.пар Юзеев
Унынчы съезд (1984)
21-22 май көннәрендә Казанның Политик-мәгариф йортында Татарстан язучыларынын X съезды үтә Съездны РСФСРнын М Горький исемендәге. Тагарстаннын Г Тукай исемендәге Дәүләт премияләре лауреаты, шагыйрь Сибгат Хәким ача Республика язучыларынын ижадн эшчәнлеге һәм идарәнең ике съезд арасындагы биш еллык эше турындагы отчет-хисап докладын идарә председателе Гариф Ахунов ясый. Съездның беренче көнендә өстәмә докладлар да тыңлана поэзия (Илдар Юзеев). проза (Мөхәммәт Мәһдиев). драматургия (Туфан Миңнуллин). тәнкыйть (Тәлгат Галиуллин), балалар әдәбияты (Шәүкәт Галиев), очерк һәм публицистика (Марсель Зарипов), рус язучыларынын ижаты (Нонна Орешина), тәрҗемәчеләр эшчәнлеге (Кыям Минлебаев)
22 майда съезд эшен дәвам иттерә, докладлар буенча фикер алышулар була. Чыгыш ясаучылар С. Михалков (Мәскәү). Разил Вәлиев. Р Мөхәммәдиен. Р Мингалим. Р Миңнуллин, Н. Доризо (Мәскәү). Р Харис. Г Шәрәфстдинов (Татарстан китап нәшрияты директоры). Б. Мөлеков (композитор) һ. б.
Татарстан язучылары форумын Ә. Мирзаһитов (Башкортсган) А. Емельянов (Чувашстан). Г Имамвердиев (Азәрбайҗан). В Карамазов (Белоруссия). К Укаев (Кыргызстан). Т. Тула (Үзбәкстан). Н. Бәйрәмов (Төрекмәнстан). Т Жумаморатов (Каракалпакстан). Н Рыбаков (Мари-Эль). С. Самсанов (Удмуртия) тәбрикли Съездда, шулай ук. КПССның Татарстан өлкә комитеты секретаре М. Вәлиен чыгыш ясый.
Съезд Татарстан Язучылар союзы идарәсенен һәм ревизия комиссиясенең яна составларын сайлый. Съездда сайланган идарә әгъзалары:
Туфан Миңнуллин (председатель)
Азат Әхмәдуллин
Гариф Ахунов Николай Алешков
Әхсән Баянов
Разил Вәлиев (председатель урынбасары)
Шәүкәт Галиев
Тәлгат Галиуллин
Әхәт Гаффар
Аяз Гыйләжев
Зөлфәт Маликов
Әмирхан Еники
Мөхәммәт Мәһдиев
Ревизия комиссиясе председателе итеп яңадан Рәис Даутов сайлана. • Казан утлары» журналынын баш редакторы итеп Ренат Харис раслана.
Унберенче съезд (1989) Съезд 17 майда Казанда. В. И. Ленин Үзәк музеенын Казан филиалында ачыла, икенче көнне Язучылар союзынын Г Тукай исемендәге клубында (Комлев 14) дәвам итә. Съездны кереш сүз белән Татарстанның халык язучысы Әмирхан Еники ача. Республика язучыларынын ижаты турыңдагы отчет-хисап докладын идарә председателе Туфан Миңнуллин ясый Аннары, жанрлар буенча өстәмә докладлар— проза (Фәрваз Миңнуллин). поэзия (Тәлгат Галиуллин), драматургия (Азат Әхмәдуллин). рус язучылары ижаты (Михаил Скороходов) балалар әдәбияты (Роберт Миңнуллин). очерк һәм публицистика (Газиз Кашапов). «Казан утлары» журналы эшчәнлеге (Ренат Харис), тәрҗемә (Солтан Шәмси)—тыңлана.
Мәдинә Маликова
Роберт Миңнуллин
Фәрваз Миңнуллин
Флүн Муснн
Ринат Мөхәммәдиен
Вакыйф Нуруллин
Нонна Орешина
Равил Файзуллин
Мөсәгыйт Хәбибуллин (җаваплы секретарь)
Сибгат Хәким
Ренат Харис
Илдар Юзеев
Фикер алышуларда Р Мөхәммәдиев. Н Әхмәдиев. Разил Вәлиев. Р Кутуй. С. Наметбасв (Кыргызстан), Р Фәйзуллин. Ә Рәшитов. Ә Махмудов. Ф Мусин, И Салахов. Ә Гаффар. Р Хәмил. Р Мингалим. Ш Янбаев (Башкортстан). Мансур Вәлиев. И Нуруллин һ. б. катнаша
Съездда КПСС өлкә комитеты секретаре Р Идиатуллин. РСФСР Язучылар союзы идарәсе председателе С. Михалков чыгыш ясый
Съезд яшерен тавыш бирү юлы белән Татарстан Язучылар союзы идарәсе председателе итеп Ринат Мөхәммәдиевне. «Казан утлары» журналынын баш редакторы итеп Ренат Харисны сайлый XI съездда сайланган 23 кешелек идарә составы:
Уникенче съезд (корылтай) 1994
3 июньдә Казаннын Актерлар йортында Татарстан язучыларынын XII корылтае уза. Аны. кыскача кереш сүз белән Татарстанның халык язучысы Гомәр Бәшнров ача.
Татарстан Язучылар берлеге идарәсенен 1989-94 еллардагы эшчәнлеге турында идарә рәисе Ринат Мөхәммәдиев хисап тота
Язучылар корылтаенда Татарстан Президенты М Ш Шаймиев чыгыш ясый Ин элек ул Татарстандагы бүгенге сәяси һәм икътнеадый хәлләр турында сөйли. Аннары Президент Татарстан белән Россия арасында төзелгән Шартнамәгә һәм Б Н. Ельцинның Татарстанга визиты йомгакларына кагылышлы фикерләре белән уртаклаша. татар телен дәүләт теле буларак тормышка ашыру, татар мәктәпләре һәм балалар учреждениеләре санын арттыру, газета журналлар нәшер итү. китап бастыру, язучыларның матди хәлләрен жинеләйтү. аларга иждт мөмкинлекләре тудыру мәсьәләләренә дә кин туктала
Аннары ревизия комиссиясе отчеты (Р Даутов), төрле жанрлар буенча докладлар—поэзия (Г Морат), драматургия (Р Мингалим). балалар әдәбияты (Р Миннуллнн). әдәби тәнкыйть (Ф Зөлкарнай), гәржемә (К Минлебаев). рус әдәбияты (В Корчагин) тыңлана Проза (Ә Гаффар) һәм публицистика (М Зарипов) буенча докладлар тыңлаучылар галәбе буенча гулысынча яңгырамый Фикер .елышуларда Р Фәйзуллин, С Михалков (Мәскәү). Ә Баян. Ә Еники. Ф Батгал. Г. Ахунов. С Батгал. Т Галиуллин. Р Хисмвтуллин. М Назиров (Уфа). Р Валиуллин. 3. Зайнуллин. М Маликова. Т Пулатов (Мәскәү). X Әшрафжанов катнаша
Корылтайда Татарстан Язучылар берлегенең төзелешен үзгәртеп кору хакында! ы декларация кабул ителгәч, ачык тавыш бирү юлы белән яна идарә әгъзаларын сайлау була. Алар:
Ринат Мөхәммәдиев (идарә рәисе) Фәүзия Ьәйрәмова
Гариф Ахунов Рмим Валиуллин
Рабит Баплла Әхмәт Гадел
Мөдәррис Вәлиев Шәүкәт Галиев
Әхсән Баян Галимуллии
Ринат Мөхәммәдиев (председатель) Роберт Багулла Әхсән Баянов Мансур Вәлиев Мөдәррис Вәлиев Разил Вәлиев Аяз Гыйләжев Әмирхан Еники Фәнз Зөлкарнәев Ркаил Зәйдуллин Газиз Кашапов Владимир Корчагин
Рифкат Кэрами
Мәдинә Маликова (председатель урынбасары)
Зиннур Мансуров
Рөстәм Мннгалимов
Роберт Миннуллнн Фәрваз Миннуллнн
Ибраһим Нуруллин Гәрәй Рәхим Равил Фәйзуллин Ренат Харис Нур Әхмәдиев
Унөченче корылтай 1999
28 майда башкалабызның Актерлар йортында Татарстан язучыларының XIII корылтае ачыла. Иң башта корылтай делегатлары соңгы 5 елда арабыздан киткән каләмдәшләребезне (алар—40 кеше), аягүрә басып, бер минутлык тынлык белән искә ала.
Корылтайны татар әдәбияты аксакалы—90 яшьлек әдип Әмирхан Еники ача. Ике корылтай арасында идарә тарафыннан башкарылган эшләр турында хисап докладын Татарстан Язучылар берлеге рәисе Ринат Мөхәммәдиев ясый Корылтай эшендә катнашкан Татарстан Республикасы Президенты Минтимер Шаймиев, җыенны котлап, җәмгыятебезне үзгәртеп коруга, әдәбиятыбызны баетуга керткән өлешләре өчен, язучыларга рәхмәт белдерә һәм әдипләр алдында торган бурычлар турында сөйли Аннары ул «Казан утлары» журналының баш мөхәррире, шагыйрь Равил Фәйзуллин га «Татарстан Республикасының халык шагыйре» дигән мактаулы исем бирелүен игълан итә һәм диплом тапшыра.
Корылтайда катнашучылар әдәбиятыбызның бүгенге прозасы, очерк һәм публицистикасы, шигърияте, драматургиясе, балалар әдәбияты һәм рус әдәбияты турында Фоат Галимуллин. Фәүзия Бәйрәмова. Фәрит Яхин, Юныс Сафиуллин. Галимжан Гыйльманов, Владимир Корчагин докладларын тыңлыйлар Фикер алышуларда Ә Баян, Ш Галиев, Т Миңнуллин, Г. Ахунов. И Юзеев, Р. Фәйзуллин, А. Хәлим, Р Батулла, Л Ихсанова, Л. Шагыйрьжан, 3. Зәйнуллин, К. Булатова, Р. Җамал (Корбанов), М Маликова, А. Хәсәнов, Ә. Гадел, Д. Салихов һ. б. чыгыш ясый.
Гадәттәгедән үзгә буларак, бу корылтай планлаштырылган көнендә үз эшен тәмамлый алмый. Яңа идарә һәм аның җитәкчесе ике ай чамасы вакыт үткәннән соң, июль ахырында (27 июль) гына сайлана. Корылтайда Татарстан Язучылар берлеге рәисе итеп Фоат Галимуллин сайлана. Яна идарә составына түбәндәге язучылар керә:
Харрас Әюпов Мөдәррис Валиев Мансур Валиев Разил Валиев Разим Валиуллин Әхмәт Гадел Марсель Галнев Фоат Галимуллин (рәис) Галимжан Гыйльманов (рәис урынбасары) Җәүдәт Дәрзаманов Вахит Имамов Рафкат Кәрамиев Владимир Корчагин Ләбиб Лерон
Контроль-ревизия комиссиясе рәисе итеп язучы Лерон Хәмидуллин сайлана
«Казан утлары» журналының баш мөхәррире вазифасына Равил Фәйзуллин раслана Ана. шулай ук, Кабул итү Коллегиясен җитәкләү эше дә йөкләнә
Талгат Галиуллин
Аяз Гыйләжев
Вахит Имамов
Владимир Корчагин
Рафкат Кэрами
Мәдинә Маликова
Зиннур Мансуров (рәис урынбасары)
Рөстәм Мингалим
Роберт Мицнуллин
Ранит Ннзамнев
Данил Салихов
Равил Файзуллин
Ренат Харис
Зиннур Хөснияр
Мансур Шиһапов (рәис урынбасары)
Илдар Юзеев
Азат Әхмәдуллин
Харрас Әюпов
Зиннур Мансуров
Газинур Моратов
Шаһинур Мостафин (рәис
урынбасары)
Рашат Ннзамнев
Гәрәй Рәхим
Равил Рахмани
Данил Салихов
Нәҗибә Сафина
Равил Фәйзуллин
Мөсәгыйт Хәбнбуллин
Айдар Хәлим
Солтан Шәмси
Фәрит Яхии
Ижат остаханәләре җитәкчеләре итеп Солтан Шәмси (проза). Зиннур Мансуров (шигърият). Равил Рахмани. соныннан Жәүдәт Дәрзаманов (балалар әдәбияты). Мансур Вәлнев (әдәби тәнкыйть). Кыям Минлебаев (әдәби тәржемә). Владимир Корчагин (рус әдәбияты), яшь каләм ияләре белән эшләү бүлеге җитәкчесе итеп Фирдәүс Әһлия билгеләнә
Идарәдә Әлмәт язучылар оешмасына Разим Вәлиуллин. Чаллы Язучылар оешмасына Вахит Имамов җитәкчеләр итеп сайлана.
Ундүртенче корылтай (2002)
Шушы елнын 31 маенда К. Тинчурин исемендәге Татар дәүләт драма һәм комедия театры бинасында Татарстан язучыларынын XIV корылтае булды. (Журналыбызның алдагы саннарында бу хакта материаллар урнаштырган идек инде ) Аны кереш сүз белән яшь ягыннан иң өлкән язучы Сафа Сабиров ачты
Корылтайда катнашучыларны Татарстан Президенты Минтимер Шаймиев котлады «Язучыларның зур җыелышы—Татарстан өчен гаять әһәмиятле вакыйга-.—диде ул үзенең чыгышында.
Язучылар берлеге идарәсенең ике корылтай арасындагы эшчәнлеге турындагы хисап доклады белән идарә рәисе Фоат Галнмуллин чыкты Ревизия комиссиясе хисабын Лирон Хәмидуллин ясады Әдәби жанрлар буенча Резеда Әхтәмова (шигърият). Факт Сафин (проза һәм публицистика). Рафис Корбан (балалар әдәбияты). Дания Гыймранова (драматургия). Мансур Вәлисв (әдәби тәнкыйть). Флера Сафиуллина (әдәби тел мәсьәләләре). Лидия Газизова (рус язучылары иҗаты) өстәмә докладлар ясадылар
Докладлар буенча фикер алышуда Г Зәйнашева, Г Рәхим. В Имамов. Р Вәлиуллин. 3. Мансуров. М Маликова. Р Батулла. Ф Бәйрәмова. Ж Дәрзаман, Л Шагыйрьжан. 3. Зайнуллин, А Хәлим, В Лавришко И Хөснетдинов һ. б. чыгыш ясады
Корылтайда альтернатив нигездә күпчелек тавыш белән Татарстан Язучылар берлеге идарәсе рәисе итеп Фоат Галимуллин сайланды Берлек идарәсенә түбәндәге язучылар керде
Харрас Әюпов Фәүзия Бәйрәмова Мансур Вәлиев Мөдәррис Вәлиев Разил Вәлиев Разим Вәлиуллин Лилия Газизова Фоат Галимуллин (рәис/ I алимҗан Гыйльман (рәис урынбасары} Җәүдәт Дәрзаман Вахит Имамов Рәфкать Кәрами
Язучылар корылтаенда Ф Зыятдинов җитәкчелегендә ревизия комиссиясе сайланды.
Корылтайда резолюция һәм халык санын алу уңаеннан язучыларның татар халкына мөрәжәтаге кабул ителде.
Корылтай эшендә Татарстан Премьер-министр урынбасары Зилә Валиева катнашты һәм чыгыш ясады.
be ишмә иатеришны журна.1 очен Р. ГАБДРАХМАНОВ лермк-
Зиннур Мансуров Хатип Миннегулов Газинур Морат Шаһинур Мостафин (рәис урынбасары/ Рашат Низами Гәрәй Рәхим Данил Салихов Равил Файзуллин Мөсәгыйт Хәбибуллин Зиннур Хөснияр Солтан Шәмси