ТАУ АСТЫНДА ИЛЛЕ БҮРЕ

И\ Катнашалар: Я сам улы И in куар (хужа). Я рдәмче Хатын (Ишкуарныц хатыны). Белгеч (әтәчләр белгече). Таныш (Ишкуарныц диңгез буендагы танышы). Тавык караучы. Беренче егет Икенче егет Карт. Дулкын ханым (җыелыштагылардан берәү булып та кагнаша). Диңгез ханым (җыелыштагылардан икенче берәү булып та катнаша). Якташ (Ишкуарныц якташы, җыелышта композитор булып та катнаша). Кисүче (җыелышта шагыйрь булып та катнаша) Шофер (җыелышта хор җитәкчесе булып та катнаша). Җыелышларның беренчесендә тагын оч-дүрт хезмәт кешесе булырга тиеш Артыграк булса да яхшы. Монысы театр мөмкинлекләреннән һәм режиссер теләгеннән тора. 1 БҮЛЕК Беренче күренеш Баппа микрофонда тавышлар ,ыиа ишетелә: Тамашабызны башлыйбыз. «Тау астында илле бүре!» Юк. алай түгел! Алайса. «Сары тавык турында!» «Сары тавык турында» түгел. «Тау астында илле бүре» дә түгел. Бу тамашаның исеме -«Тимер әтәчләп!» булырга тиеш. Син ни сөйлисен? Шулай Әсәрдә бүреләр бөтенләй күренми Тавык тавык кына инде ул. Ә менә әтәчләр' Үзем сатып алган әтәчләр! Аланга калса, әсәр тавык турында да. әтәчләр турында ла түгел Ә кайчандыр бер хуҗалык белән идарә иткән, үз тирәсенә ялагайлар туплаган, үз-үзено. үз сүзенә генә ышанган хужа турында Әйе. Ясам улы Иш- куар турында' Кит әле Крокодиллар янына Әйс. әсәрдә Ишкуар! Аның танышлары. якыннары, әтәчләре. тавыгы, чебеше Алай, а калсамы? Дөньяда андый сары тавык булуы, тавыкның алай ук сары булуы дөрес түгел. Менә. менә, менә Сиздеңме? Шуның өчен автор әсәрне «Тау астында илле бүре» дип атаган Сиздем, исем тапмаган Режиссер ул исемне кабул иткән. Ялгышкан Ә тамашачыны алдарга ярамый Сез хәзер уенны бозасыз' — Мин уйнар, а җыенмыйм! Син сон нишләргә җыенасың' Мин яшәргә җыенам Алайса, яшә Без киттек Үзен генә озак яши алырсыңмы икән? «Тау аегында илле бүре» кое яңгырап ■ора. Пәрдә ачыл, анда кой гына... Калкурак урын. Ясам улы Ишкуарнын ип бүлмәсе. Каядыр—елга һәм башкалар. Әтәчләр белгече jap шна-jap tana кила) Таң белән тагын шалтыратты Бүген иркенләп бер йоклармын дигән идем Юк Бу нинди хужа? Тагын чакыра Тагын әтәч иләргә кушадыр инде Атна буйларына йө- герәм. эзлим, сайлыйм Атнага бер әтәч табып кайтам Әле ошатмый тора Инде менә ун елга, ун елга i хисаплый Бер атнага бер әтәчтән айга уртача дүрт әтәч, елга кырык сигез, ун елга дүрт йөз сиксән әтәч сатып алганмын Бер тавыкка бнг ул. Ике йөз әтәчне кире саттык Сиксән әтәч сары тавык очен сугышып, мәрхүм булды Калган ике йөз әтәч тимер әтәчләр! Икс йөз тимер әтәч бер тавыкка* Мондый нәрсә кайда булганы бар? Белмисез Аңламыйсыз сез әтәчләр белгеченең хәлен Яшьлек үтте, һаман әтәч эзлим Инде әллә үзем әтәч булыйммы?' Ул әтәч булып кычкыра. Аңа башка әтәчләр кушыла: берсеннән-fapcc сәеррәк г авышлар ишетелә. Барысы да үзем сатып алган әтәчләр! Ул Ясам улы Ишкуарнын эш бүлмәсенә керә. Бүлмәдә—диван. Өстәл һәм башкалар. Стеналарда зур-зур итеп эшләшән тавык рәсемнәре. Өстәлдә—телефон. Ясам улы Ишкуар бик мавьн ыи тавык рәсемнәрен карый. Ишкуар: Минем сары тавык болай гынамы сон? Җитми. Рәссамнарда әллә талант житми, әллә үз эшләренә бирелгәнлек җитми Әллә икесе дә житми. Ни хәтле рәссам эшләде... Белгеч Күп тырышлык куелган инде, күп. Ишкуар: Тырышлык күп куелган. Ә тавыклар, җентекләп карасаң, бер-берсенә охшап җитмәгәннәр Минем тавык бер генә Мондагы һәр рәсем шул бер тавык рәсеме ләбаса?! Белгеч: Тавыкка охшаганнар бит Матурлар. Ишкуар: Матурлар?! Алар минем тавыкка охшамаган. Минем тавыкның, минем сары тавыкның менә бу җирендә әле кызыл каурые бар икән (Кулы белән күрсәтә.) Баштарак мин аны үзем дә күрмәгәнмен. Ә рәссамнар- күптән күрмәгән! Юк бит ул каурый монда, менә кара—юк! Белгеч: Алай артык күзгә күренеп тормагач, ул кызыл каурыйның бу рәсемдә булуы мөһим түгелдер, бәлки? Ишкуар: Сәнгать — барын да күрергә тиеш' Нәрсә беләсен син сәнгатьтә?' Белгеч: Гафу итегез. Ишкуар (уйланып торгач) Әтәч кирәк Кичә алып кайткан әтәчеңне сат Белгеч: Кичә бу әтәч ярыйсы, дигән идегез. Ишкуар: Кичә кич иде Бүген ир- тә Әтәчне яңадан карадым. Тавык шикелле йөри, ошатмадым Белгеч: Бәлки аны тавык үзе ошаткандыр. Ишкуар: Мин ошатмаган әтәчне тавык ничек ошатсын! Башын бармы синең? Эшлиме башын? Белгеч: Соңгы айларда гына да бөтен тирәюньне яңадан әйләндем Мин булмаган хуҗалык, мин кермәгән йорт, мин күрмәгән әтәч калмады. Ишкуар: Сат Яңаны алып кайт Нәрсә ул тирәюнь9 Ерактан эзләргә кирәк! Белгеч: Хисаплап тордым Хәзерге көндә безнең икс йөз әтәч бар. Бәлки әлегә шулар җитеп торар, ә? Юкка чыгым ясамыйбызмы. дим9 Бер тавыкка ике йөз әтәч, бәлки, җитеп торыр? Ялгышмыйбызмы, дим? Ишкуар. Беренчедән, мондый мәсьәләдә мина акыл бирмә Үз акылым җитәрлек Чыгым мәсьәләсе синен җаваплылыкта түгел Аның өчен кайгырма Синең эшен — әтәч сатып алу, безгә кирәкмәгәнен яналан сату Эшең авыр булса, акчасын яхшы аласың Икенчедән, син нишләдең? Артык акыллы була башладың. Хәтта минем белән телләшә башладың Мин Ясам улы Ишкуар белән телләшә башлаган кешеләрне яратмыйм. Белгеч. Гафу итегез. Ишкуар: Син болай түгел идеи. Эшлим, табам, булдырам, йөгерәм, дип кенә тора идең Кеше илен бит син Белгеч: Гел генә йөгереп тору... Ишкуар (аны бүлеп) Кем йогынтысына бирелден? Белгеч: Хатын үпкәли. Тавык күңелен күрәкүрә, минем күңелне күрергә вакыт тапмыйсын. ди Тиргәшә башлады Синдә генә ахыры күренмәгән эш, ди. Ишкуар Эшләмәсәң, яшәп булмый Шулай диген син хатынына Анлат Минем дә хатын күңелен күрергә вакыт җитми. Хатын тиргәми. Аңлаттым Гаиләдә—тәртип. Белгеч: Синең хатын алтын ул, ул хатын миндә булса... Ишкуар (бүлеп): Нәрсә дисең?! Белгеч: Әтәч эзләп гомер үтә. Ишкуар: Гомер кешегә үтәр өчен бирелә. Белгеч: Сез мине дә аңларга тиеш. Бер сары тавык... Ишкуар (бүлеп): Ул сары тавык минем өчен ни икәнне беләсен бит Янәшәсендә күңеле теләгән әтәч булсын! Аңладыңмы? Телефон шалтырый. Ишкуар ала. Ул телефонга сөйли. Бирегез, бир... Әйе Белгеч: Ике йөз әтәч бер тавыкка, бәлки, быелга... Ишкуар (бүлеп) Хәзер үк юлга чык' Әтәч кирәк (Телефонга.I Сиңа түгел, түгел бердәнберем. Әтәчләр белгече китә. Исән-сау гынамы9 Яхшы ял итәсеңме9 Җибәрәм. җибәрәм. Хатынкаем, йөрәк маем. әллә син анда акча белән диңгез буасыңмы9 Ярый, ярый Кулда мал барда, мин исән чакта, диңгезләрен буып куй.. Чирләмә. чирли генә күрмә Ябыгып булмый дисеңме? Ябыкма' Мин сине юан булганын өчен яраттым Син юанайган саен ныграк яратам Җаным, синен күңелен нечкә Нечкә кызлар күңеленнән дә нечкәрәк Тибрәнеп торган кыл кебек бар да кебек, юк та кебек Үбәм Әйе, нәкъ шуннан үбәм. җаным. Тик башта чәчеңне, аннан кашыңны, озын керфекләреңне, аннан сон иягендәге мин яраткан миңне. Юкны сөйләмә, күз нурым! Бавыр кисәгем, эшем муеннан. Бик сагындым Ялыңнымы9 Унбиш көнгә озайтырга уйладыңмы9 Ярар Акча бүген үк жи- бәрәм Йөрәгеңне, нервларыңны тынычландырып кайт. Сау бул Ишкуар урыныннан тора. Тавык рәсемнәрен карый. Ниндидер көй сызгырына. Җырлап куя. Минем өчен, минем өчен, тавыккаем, бәгырькәем. Юк, алай түгел. Минем өчен, минем өчен. сары тавык, бәгырькәем Көе шулайрак булырга тиеш. Сүзләре дә шөп булырга гнет. Шнк.тәнәм шул Юньле нәрсә яза алырмы шагыйрьләр’’ Композиторлары юньле көй табармы'* «Сары тавык турында жыр» бу исем ярыйсы Яна жыр язу өчен ярыш ачканга күпме гомер үтте?! Җыр һаман юк Булдыксызлар Боламыклар Пешмәгән пәрәмәчләр ' Телефоннан шалтырата ) Хәерле кон' Бу мин әле Әйе Җыр кайчан олгеро- * Ничек инде, бәлки'* Җыр күптән кирәк Утырып коне- төне тавык турында язасы чакта, йоклап ятасыз! Мина алып килергә кирәк Карар идек (Ачуланып телефон трубкасын куч, Асылда зшләр тәртиптә Ишек шакыйлар. Ишкуар: Керегез. Белгеч (керн) Хөрмәтле Ишкуар. Син һаман китмәдеңме? Белгеч: Тавык Ишкуар: Аның исеме бар Сары тавык* Белгеч Сары гавык Ишкуар: Нәрсә, әтәчне бирмиме әллә9 Белгеч: Күз күрмәгән, колак ишетмәгән хәл: сары танык йомыркасын утка сала. Ишкуар: Анда синен ни эшен бар9 ! Белгеч Янып юрган утка сала бит Ишкуар: Мин ана үзем куштым1 Белгеч Үзен куштың9 ! Учакка” Ишкуар. Әйе. үзем куштым. Ә син юлыңда бул Үз эшен белән шөгыльлән Тавык үз эше белән шөгыльләнә Белгеч. Гафу итегез. Үзегез куштыгыз алайса Мин әтәчне тоттым Хәзер сатарга кнтәм. Яңаны, менә дигәнне табармын Булдырырмын Ишкуар: Шулай сөйләшергә кирәк Хәерле юл Белгеч (сойләнә-сойләнә китә) Үзегез кушкансыз икән алайса Ишкуар (ялгыз калгач, үз-үзенә) Күз күрмәгән хәл. имеш Менә күрегез. карагыз Үрнәк алыгыз Тәртип булды, тәртип бар һәм тәртип булачак! Ул кой сызгырына башлый Аннан җырлап ук җибәрә Минем өчен, минем өчен, еяры тавык, бәт ырькәем. утка сала күкәен. (Шатланып ) Әйе. «Сары тавык турын да җыр»нын кушымтасы шулай булырга тиеш. Әх. бу шагыйрьләр, композиторлар беткән башлар* Шуны да уйлап чыгара алмыйлар бит. Язып куярга кирәк моны, югыйсә оныгыдыр ( Кәгазь а ла ,ызгырына- сызгырына яза. ) Кос дә ярыйсы Ә кушым тага хәтле ниндирәк затлы сүзләр табарга мөмкин? Әйтик, беренче куплет Карасы булыр тавыкны// бу 1ыр аның аклары Сары талык сатып алгач күңелләрем шат юнды Менә бу сүзләргә кушымтасы килеп кенә ябыша инде, тавыкка койрык ябышкан кебек Әйтик, икенче куплет Урам тулы сары тавык. чын сарысы бер генә Шул тавыкның кытаклавы истә калыр гомергә.. Менә бит* Шәп! Шагыйрьләр моны шәм яндырып эзләсә дә таба алмый Ишек шакыйлар Керегез* Урман кисүче (керә): Исәнмесез Ишкуар Исәнмесез* Узыгыз Утырыгыз. Ни йомыш? К исүче: Мин урман кисүче Ишкуар: Урман кисүче бу вакытта урманда булырга тиеш Кисүче Хөрмәтле Ишкуар Урман беттеме? Кисүче Әлегә бетмәде Ишкуар Шулай булгач9 Кисүче Пычкылар үтми Игәү бетте Узган атнада ук китерергә вәгъдә иткәннәр иде Көтәбез, юк Көтәбез, юк Йөз чакрымнан кайтырга гуры килде Эш туктады Ишкуар Эшне туктатмаска, кисә торырга кирәк иде Күпер салучыларга бүрәнә кирәк. Шул вакыт ишек ачыла. Ишкуарның шоферы керә, ул эчкәй Шофер: Сез миңа... Сез мине И ш к у а р (шоферына) Торма басып, утыр* Шофер: Рәхмәт Сез яхшы кеше (Диванга утыра ) Ишкуар (урман кисүчегә / Күпер миңа да. сиңа да. һәммәбезгә дә кирәк* Шофер (үзалдына Мина берни дә кирәкми... Ишкуар: Җырлама* Кисүче Пычкылар үтми Ишкуар Вәгъдә биргәч, китергән булырлар иде Ә сез тизрәк эш туктатасыз Шофер Бик дөрес Әй. салам, урман кисүче* Ишкуар (шоферына) Син йә тыныч утыр, йә чыт ып тор Соңыннан сөйләшербез Шофер Чыкмыйм, миңа могши рәхәт Шоферны очкылык тота. Ул йоклап ук ктггә. Кисүче Үтмәс пычкылар белән кистек Хәзер бөтенләй кисеп булмый башлады Ишкуар Игәүсезләр, пычкысызлар Теш белән кистеләр* Әнә. сары тавык утка күкәй сала! Аңлыйсыңмы? Мә кәгазь < ч /ып бирә) Бездә хәзер игәүдән күп нәрсә юк Йөз чакрымнан кайткач, ала кит Бирерләр Башка вакыгта мондый мәсьәләләр белән Ярдәмчегә мөрәҗәгать итә торган бул Ми нем зуррак эшләрем бар Кисүче Ярдәмчегезгә кердем, ишеге бикле иде Китә Ишкуар I үзалдына Яңа күпер* Аның аша елга аръягыннан, ераклардан безгә (Өстәл ентендә бармакларын уйнатып аш Шоферы чнына бара Килеп җиттек* Ач әле күтеңне, тор* Бас. бас Менә шулай Снн кем? Ш офер: Мин. Мин, хөрмәтле... Мин сезнең шофер. Ишкуар: Җилкуар! Шофер. Хөрмәтле . (Очкылык тота.) Иш ку ар: Исерекбаш Шофер: Бер йотым су И ш к у а р: Машина кая? Шофер: Хөрмәтле .. И ш к у а р: Синен белән эшләп булмады, җитте! Шофер: Эштән китәсезме"’ Сау булыгыз Ярата идем сезне И ш к у а р. Тинтәк! Шофер Дорфа сез, хөр (Очкылык тота.) Сез эчкәч, кешегә бәйләнмәгез, хөр. (Очкылык тота.) Боксер ич (очкылык тота) мин. Ишкуар: Син эштән азат Азатлык бирдем мин сиңа, боксер. Шофер: Яшәсен азатлык' Яшәсен, шулай бит? Ишкуар: Шулай Укыдыңмы минем карарны. . кергәндә? Шофер: Нинди карар? Ишкуар: Кара карар Тәртибен өчен сине эштән азат иткән кара карар Укыдыңмы? Шофер: Укымадым. Мин машина йө- ртәм, сезне йөртәм. Бок (очкылык тота) с-сны белом. Мин укый белмим һәм белмәм дә Ишкуар. Алайса, тыңла! Син хәзер минем шоферым түгел Өеңә кайт Шофер: Мин беркая да кайтмыйм Андый закон юк. Ишкуар: Башсыз. Бар, кит Шофер: Дорфа-а-а! Шофер кеше белән? Боксер кеше белән?! Ишкуар: Сина сүзем бетте. Шоферын ишеккә озата. Шофер карыша. Шофер Минем сезгә сүзем бетмәде һәм бетмәс тә. Мондый закон кайчан чыкты? Боксер кеше белән?! Ишкуар Шоферын чыгарып -җибәрә. Ишкуар: Куркалар иде Йөгереп торалар иде (Йодрык янап ) Өйрәтәм мин сезне. Шым булырсыз! Ишек шакыйлар. Ишкуар ишек ача. Рәхим ит, нечкә бил. Тавык караучы (керә) Ачыгып та, арып та беткәнсездер (Өстәлгә ашамлыклар куя.) Бигрәк эшегез күп шул. Исенә төшермәсен, ашарга да оныта бит ул ир-ат Ябыгып калдыгыз. Хатыныгыз, ялдан кайткач. танымый да торыр. Ятлар белән чуалган дип уйлый күрмәсен Хатынкызнын, эше дә булмаса. башында гел ир генә була шул аның Көнләшеп тә куяр. Ишкуар: Көнләшмәс Миндә тәртип һәм тәртип булачак! Танык караучы: Тавык караучы булып урнашканнан бирле үземә игътибарым җитми Ишкуар: Син бик чибәр. Телефон шалтырый. Тавык караучы (телефонга үрелә): Алып биримме? Ишкуар: Кирәкми, төшке ял вакытым җитте. Тавык караучы (билләрен тоткалап! Икс ел элек кенә моннан күпкә нечкәрәк идем. Ишкуар: Син һаман шул... Тавык караучы (үртәп тә. масаеп та) Әтәчләр караучы йөз нрнен иллесе миңа гашыйк Ишкуар көнләшүен аңлата— тамак кырып ала. Сәер музыка башлана. Караңгылык. Икенче күренеш Ишкуар үзенеи эш бүлмәсендә. Елмаеп, нидер уйланып йөри. Ишек шакыйлар һәм ишек әкрен генә ачыла. Ишкуар: Мөмкин, мөмкин! Ишектән Якташы керә. Шул ук вакытта телефон шалтырый. Ишкуар телефонны ала. Ишкуар (телефонга) Көтәм. (Ишектән керүчегә ) Бер-ике минут... Хатын шалтырата. Бик ерактан Утырып торыгыз сез. утырыгыз (Телефонга.) Ике күзем карасы, син үзеңме бу? Тавышың матурланган, тавышың! Акча алгансыңдыр? Мин дә сагындым Төшләремдә күрәм Берүзеңне генә күрәм! Син кем белән сөйләшкәнеңне беләсеңме?' Көлке түгел! Башка алай шаярма Яхшы булган Кат-кат үбәм Фәкать шуннан үбәм Кайчан сине каршы алмаганым бар’’ Шулай диген Бөтен нәрсә тәртиптә. Сау бул (һаман басып торган кешегә ) Кем сез? Ни йомыш? Якташ Валлаһи алла булгансың, яшь- ти Ишкуар: Алла ук түгел лә... Туктале, тукта.. Я к таш: Танымый да тора, саескан. Ишкуар: Сыбызгы! Син ич бу! (Кочаклашалар.) Ишкуар: Яшьти, сыбызгы! Сыбызгы! Якташ: Кай ара килеп чыккан, келәткә кереп чыккан, кетәккә кереп чыккан— саескан, саескан! Ишкуар: Утыр, утыр әле. якташ Якташ: Утырабыз аны. Ишкуар: Кайлардан. ничек килеп чыктың бу җәһәннәмгә? Якташ: Туп-туры авылдан Оҗмах күрергә уйладым Сиңа юлыктым, синең оҗмахка Ишкуар: Оҗмах түгел бу, җәһәннәм Шулай да дөресен әйтим, яшәп була Якташ Ишетеп тә белдем Биләмәләреңне дә күрдем, бүлмәңне дә.. Көчле яшисең Ишкуар: Минем инде иң зур хуҗалыкларның берсе Хуҗалыктагы тәртипне ныклап яңарту белән мәшгульмен Миңа эш тә- жрибәсе минекеннән күп булган дәрәжәләр картында, күршеләр каршында сынатырга ярамый Җаваплылык' Якташ Мин шофер гына Ишкуар: Шоферлар да дөнья йөген тарта. Якта ш: Шулай анысы Ишкуар (ишекне бикли): Эш вакыты бит, яшьти Эш минем муеннан Минут саен булмаса ла гел кеше керә Төрлесе керә Я кташ: Бала-чаган күпме? Ишкуар: Хатын гына әлегө. Якташ: Ун елдан соң очрашу' Минем икс бала Ишкуар: Мин сон өйләндем Якта ш: Эшеңне тоткарламыйммы9 Ишкуар: Эш турында үзем кайгыртырмын (Эчемлек чыгара ) Әйләле, әз генә Очрашу хөрмәтенә Якта ш: Кирәкми Күнелдә әлегә башка уйлар Җан тыныч түгел Ишкуар: Кичтән дисенме9 Я кташ Очраша алсак Ишкуар Миңа кайтып тор Ачкыч би- рәм (Булма ишеген ачып куя.) Я кташ Мин кунакханәгә урнаштым. Ишкуар (сөйләнә-сойләнә бер кәгазьгә телефон номерын язи) Икс нуль лә. өч нуль дә, тагын икс нуль (Кола) Бу минем телефон булыр. Якташ Шундый номер да буламыни9 Ишкуар: (Язган кәгазен якташына вира.) Мә. җәһәннәмгә шуның белән шалтыраталар. Якташ: Мина ожмах номеры гына кирәк иде (Телефон номерын кесәсенә тыга.) Ишкуар: Ожмахка да шул номер ярый (Кычкырып келә ) Якташ: Синең дөньяң серле икән Ишкуар: Тау-тау серләр арасында чә- чәклсчуклы әкият дөньясы Ожмахы ла. җәһәннәме дә үзебезнеке. Бездә бар да тәртиптә! (Бүлмәсен караштырып, горурланып тора ) Ә' Яшьти! Минем капканы саклаучы дию пәрие ничек синс мина уздырды? Якташ: Мин авын унике башына унөч уй салдым Ул уйлап калды, мин сина кереп киттем Ишкуар (җитдиләнеп) Булыр, синнән булыр Мине лә уйлаттың Хәтерне уяттың. Сатынлыра туган як. бик тә сагындыра. Якташ: Ничек болай ук күтәрелә бе- лдсн? Ишкуар Сер. Я кташ Мина гына әйт? Ишкуар (уйланып торганнан соң): Көннәрдән бер көнне тавык сатып аллым Көненә ун күкәй сала торган тавык Хәзинә' Якташ Шаярма Ишкуар: Чынлап Якташ (шаярып) Кая бар ул андый тавык? Ишкуар: Миндә Якташ Берсен әллә мина сатасыңмы9 Ишкуар Булмый, яшьти Ул дөньяда бердәнбер тавык Якташ Ничек таптың син аны9 Ишкуар Ялгыш Тавык китергән хәзинәне сатып, кәжә аллым Кәжо сөтен сагын. сыер аллым Сыер сөтен сатып, ат алдым Якташ Шаярма инде, яшьти Ишкуар: Менә сина кирәк булса? Мин аңа бәйнә-бәйнә чын дөресен сөйләп утырам. Ул ышанмый. Атта чабып, дуслар таптым, дуслар күтәрде (Кола ! Якташ Атынны миңа күрсәтерсеңме? Ишкуар: Ат тиз картая, мин аны саттым Якта ш: Сысрынны? Ишкуар: Сыерны егып суйдым Кәжә- не кире булганы, тыңламаганы өчен тибеп үтердем. Якташ: Тибеп?' Ишкуар: Әйе Бакчага кергән иде Типтем лә үтердем Тавык калды Утка күкәй сала Минем өчен' Менә ул мина кирәк' Мина шундыйлар кирәк Якташ Каты күңелле икәнссн син, яшьти. Ишкуар. Бөтен кеше кебек, гали бер кеше Якташ: Каты, каты (Урыныннан тора.) Мин сина шофер кирәген ишетеп килгән идем дә Ишкуар: Болай булгач, уйлыйсы бар. дисенме9 Якташ: Юк Ишкуар: Ә уйлыйсы бар Утыр, утыр син, яшьти Икс нәрсә хакында безгә ныклап уйлашырга кирәк Якташ: Беренчесе9 Ишкуар: Бер савыттан бергә шулпа чөмергән чагыбыз бар иде Менә безнен арала нинди якынлык Йодрык кебек бердәм булып яши алабыз! Шулаймы9 Я кташ Шулай Тагын без нәрсә хакында уйлашырга тиеш9 Ишкуар: Шул хәтле якын кешенә боерык бирү, житсшссзлскләрен әйтү, карышса чара күрү кыен Эштә андый хәлләр була Якташ: Яшьти. алайса мин китим Сина шофер табылыр Ишкуар: Туктале Малай булмыйк Без бит дөнья күргән ирләр Минем машина әйбәт, яна Эш турында сөйләшмичә булмый бит инде ул Якта ш: Эшнен нәрсә икәнен беләбез Үзен әйтмешли, дөнья күргән ирләр Ишкуар Каты күнелле кеше син Ка ты' Мин бит болай гына Безнен ишеләрне йортү шактый мәшәкатьле икәнне аллап әйтәсем килде. Якташ: Сезнсн ишеләрне дә йөрткән бар Ишкуар: Каты! Безнен як гадәте синдә Горурлыгын да үзебезнеке Якташ: ( Китәргә җыена ! Ярый Ишкуар: Димәк, тожрибән бар Килешербез. яшьти Җиленче яртыда ук шалтырат Якташ Хәзергә сау бул Ишкуар: Ярый, кичкә хәтле! Шалтыратканыңны көтәрмен Яклаш чыгын китә. Ишкуар (үзалдына > Сыбызгы диген, ә' Әкия г (Те юфоннан ша ипыратч I Хәерле кон' Әйе. мин Ничек анда бәхет сарае9 Төзү миләре әйбәт барамы, дим9 Булыр. бар да булыр. Төштән сон үзем күренермен Тизрәк төзеп бетерәсе иде. кешеләр бик көтә. Булды. (Телефон яныннан китә. Шул мәлдә аның колагына «Сары тавык турында җыр» көе ишетелә башлый.) Әнә бит, әнә. Көе колагымда, сүзләре тел очымда тора Теге иләс-миләсләр, томаналар, сөрхәнтәйләр һаман яза алмый. Ул кулына үзе жыр язган кәгазьне ала. Кәгязыә тазын ниләрдер яза... Телефоннан шалтырата. Алло! Мин бу... Менә нәрсә: мин сүзләрен дә, көен дә таптым Җыр өстенә авторы һәм композиторы дип, сезнең исемнәрне генә язып куясы калды Шуны үзегез эшләрсез. Башка катнашучылар күренми. Сезгә беренче урын! Беренче урын сезгә, дим Әйе! Иртәгә иртүк миңа килегез Җыелышып бер сөйләшү кирәк булыр (Каядыр тавык кытаклый.) Төзәтәсе урыннары булса, җырны төзәтербез. Бүген түгел, иртәгә. Бүген эшләрем күп. (Шул мәлдә ишек шакыйлар. Сәгатенә карап ) Кер, әйдә. Кер Тавык караучы (керә). Ачыгып беткәнсездер. (Ала килгән әйберләрен өстәлгә куя ) Кем иде ул? Йшкуар: Минем яна шоферым Тавык караучы: Әйбәт кешегә охшый. Ишкуар: Минем якташ, яшьтәш Тавык караучы; Ягымлы елмая. Ишкуар (ишекне эчтән бикләп): Гашыйк булырга уйлама Ике баласы бар Тавык караучы: Ә хатыны? Ишкуар: Хатыны берәү генә! (Өстәлдәге ашамлыкларны карап.) О-һо-һо! Ниләр генә юк монда?! Кош сөте дә бар. Тавык караучы: Тырышам инде. Акча үзегезнеке. Телефон шалтырый. Аны алучы юк. Ишкуар (өстәлдән ике йомырка алып) Бусы бушлай килгән хәзинә! Үзебез тапкан хәзинә! Тавык караучы: Чип-чиста, өсләрендә ун ел тавык утырса да чебеш чыгасы юк Ишкуар: Чип-чиста! Телефон шалтырый. Алучы юк. Тавык караучы: Уза гомерләр... Тавык карап... Өч кенә ел элек моннан күпкә нечкә идем Сәер көй башлана. Тавык караучы диванга утыра. Караңгылык. Өченче күренеш Бүлмәдә Ишкуар, Ярдәмче. Шаг ыйрь. Композитор, Тавык караучы һәм башкалар. Кемдер сөйләшүләрне язып утыра. Ишкуар: Шулай игеп, безнең бүгенге җыелышуны нәкъ үз вакытында җыелышу, нигезле җыелышу, гаять мөһим эш дип карарга кирәк. (Таныштыра ) Арабызда — шагыйрь, композитор. Мактауга, зур ихтирамга лаек серлесихсрле кешеләр! Ягъни, үзләренең иҗатлары белән канат куеп, безнең авыр, олы эшләрне күккә күтәрә горган кешеләр. Карт: һай, рәхмәт төшкерләре! Ишкуар кул чаба. Ана башкалар кушыла. Ишкуар: Инде рөхсәт итсәгез, җыелыш тезгенен мин үземнең ярдәмчегә тапшырам. Берәүләр:— Сөйләсен, сөйләсен! — Бездән рөхсәт! Ярдәмче: Үгезне мөгезеннән алып башласак. шуны әйтергә кирәк бу бердәнбер жыр Башка жыр килмәде Берәү: Башка бер жыр ла килмәде?! Ишкуар: Килмәде Берәү: Анысы яманрак чыккан икән. Тавык караучы: Бер тавыкка бер жыр бик җиткән. Башка берәу Ялкаулар алар шагыйрьләр. композиторлар. Ярдәмче т амак кырып куя. Кемдер берәү. Нигә алай дисен, карале! Җыр язу —ул сиңа әтәч карау гына түгел. Кайсыдыр (кызып) Әтәч караунын ни хәтле авыр эш икәнен белсәң, син болай сөйләшмәс идең. Әтәч караунын бүген ни дәрәҗәлә кирәк эш икәнен аңламыйсын син Ул эш белән без йөз дә ике таза ир кара таңнан кара кичкә хәтле мәшгуль. Әйе. әтәчләр карыйбыз. Авырлыгын бик тоябыз. Алар бит борынгы әтәчләр түгел. Бүгенге әтәчләр. Аларны чистартырга кирәк. Ашатырга, йоклатырга һәм уятырга да кирәк. Карт: һай. рәхмәт төшкерләре! Берәү: Әтәч караунын... Я рдәмче: Тынычлык, тынычлык! Икенче берәү: Кара тавык турында бер генә жыр диген, ә?! Тавык караучы: Кара тавык түгел, сары тавык! Кемдер берәү Барыбер түгелмени, җыры тавык турында булгач! Ишкуар тамак кырып куя. Тавык каручы: Барыбер булса, киңәшмәгә җыелмас идек. Ишкуар: Тынычлык, тынычлык! Кемдер Халык тынычлана белми ул. Халык белән эш итсәң... Карарны үзегез генә чыгарырга да куярга иле Арадан кемдер: Син алан димә халык турында, матри! Ишкуар графин шакый. Тынычлык урнаша. Ярдәмче: Бер генә җыр язылган дип. гаҗәпләнмәгез Җитди тема, зур җаваплылык сорый. Күпләр яза башлаганнар иде. билгеләнгән көнгә өлгертә алмадылар. Шунысы куанычлы, язылган җыр әйбәт күренә. Ул куелган таләпләрне канәгатьләндерә, өметләрне аклый. Ясам улы Ишкуарнын да фикере шулай Берәү: Җырны тынларга кирәк! Берәүләр — Шуның өчен җыелдык бит инде! Тынларга кирок! Тыңлыйбыз! Ярдәмче Үзегезгә мәгълүм Арабызда утырган боек авторлар әлс күптән түгел генә «Безнен кызларның бәдәне тимер белән җиз генә» дигән җыр яңгыратып, безнен кызларга, безнен якка миллионлаган күзләрне миллионлаган күңелләрне жәлеп иттеләр Зур хезмәт салынган бу жыр да уңышлы чыкса Кемдер (Ярдәмчене// сүзен булеп) Чуар тавык турындагы бу жыр да Танык караучы Сары тавык лиген! Кемдер Аның бер кызыл каурые бар икән дип сөйлиләр сөйләвсн Ярдәмче Юк' Тавык караучы Без аны /Йончыдык. дигән хәрәкәт чсый / И HI куар Сабыр, сабыр! Сары тавык ның кызыл каурые бар иде Тавык караучы: Хәзер юк И in к у а р Күптән юк Ул саргайды Карт: һай, рәхмәт тошкере* Кемдер: Бу жыр да уңышлы чыкса, җәелә инде безнен дан бөтен дөньяга Кемдер Тамаша була инде, бер мог- жиза була' Ярдәмче: Хәзер җырны тынлап карыйбыз. Әлегә жыр өйрәнелеп, шомарып җитмәгән Шулай да тыңлыйк, бәялик Барысы да тынып кала. Композитор уйный. Җырны к.назыән карап -җырлый. Карт ы булыр тавыкны//, булыр аны// аклары Сары тавык сатып алгач, к ү//е /ларем шат шнды Минем очен. минем очен сары танык бвгырькәем. утка сала күкәен. Урамнарда сары тавык, чын сарысы бер генә. Uly I тавыкны// кытаклау ы испм калыр гомергә Минем очен. минем очен сары тавык, бәгырькәем, утка сала күкәен Кыр остендә түгәрәк ку t. кипми җәй дә. кол Л> у.г Уттан-ссдан курыкмаган сары тавык бездә у / Кушымта! а кемнәрдер кушылып китә. Минем очен минем очен /ары тавык /ыгырькәем. утка сала ку каен Җыр тәмамлана. Кул чабулар. Берәүләр. Афәрин' Дан бу жыри! Ә шагыйрьгә, композиторга нәрсә’’ Дан композиторга! Шагыйрьгә дан! Дан' Ярдәмче I Нидер шакый, ха /ыкны ты нычландыра < Яна жыр|а карата нинди конкрет фикерләр бар’ Тәкъдимнәр юкмы’ Карт: Мөмкинме? Ярдәмче: Рәхим итегез Карт «Шул тавыкнын кытаклавы истә кала гомергә- түгел. «Коймаларга менеп басса, бар дөньяга күренә- дияргә кирәк Шулай әйткәндә җыр тагын да ачыла, тавык тагын да ераккарак күренә Күренсен барлык дүрт тарафка! Үзебезнең тавык ич! Берәүләр: — Күренсен' Үзебезнең тавык! Бөтен кеше күрсен! Ярдәмче Тагын сөйләргә теләүче бармы’’ Карт: Бар Җырнын исемен «Сары тавык турында җыр» түгел. «Сары тавык турында мәңгелек жыр>’ дияргә кирәк Берәүләр: Менә әйтте ичмасам' Дөрес! Мәңгелек булсын! Шулай, мәңгелек! — Әйтсә әйтә инде ул—безнең таз көрҗә! Иш ку ар: Тынычлык, тынычлык"” Я рләмче Башка фикерләр юкмы’’ Карт Бар «Минем өчен, минем өчен» дигән ютларны үзгәртергә Берәүләр: Ник'* Нигә?! Анысын үзгәртми генә тор әлс’ Ишкуар графин шакый. Карт: «Безиеи өчен» гняргә кирәк. Минем өчен булгач, ул бит бер генә кеше очен була! Шулай җырласам, дөнья миисм хакта ни уйлар? Шуны аилыисызмы? Арадан берәү кычкырып көлә. Икенче берәү Бик кирәген бар кде синен дөньяга Ишкуар графин кага. Ярдәмче С үзегез беттеме’’ Карт: Бар. Берәүләр: Җитте! Әйтсен, син нәрсә " Карт Җырнын юллары исемнән чыга шул Ах. аны үз кулыңа тотып укысак икән’’' Берәүләр: Укы! Әнә. кәгазьдән карап җырлады бит алс Укырга җыелдык бит Сөйләшергә җыелдык Укысын, бирегез үзенә кәгазен! Карт Укый белмим шул Белсәм мин аны... Берәү Синен өчен янддан җырламаслар. Ярдәмче Беттеме әйтер сүзләр? Карт Бар «Кара тавыклар бар» дигән юлны әйтәм Ишкуар «Карасы булыр тавыкнын» диелгән анда Карт: Әйе. шуны әйтәм Андый юл кирәкмәс. Мине гафу итегез, кирәкмәс андый сүз. Берәү Ни очен'’ Карт Шундый якты җырда кара тавык бит. капкара тавык Берәү Нәрсә? Әллә лоньяда кара тавык юкмы'’ Карт: Безлә булмаска тиеш, безнен якты туган ягыбыз турындагы җырда Кап- кара тавык?! Килешми, иптәшләр! Берәүләр: Нишләп килешмәсен? — Нәрсәсе бар аның? — Җырда гел кара тавык кына түгел. Агы да бар, сарысы да Ярдәмче (Картка): Башка фикерегез юкмы? Карт: Бар Берәүләр: Җитте, җитте! Аның сүзе бетмәс! Сөйләсен! Кирәкмәс, эшкә барасы бар! — Менә дигән җыр! Хөрмәтлсбез Ясам улы Ишкуар аны безгә хәтле караган инде. Әйбәт җыр! Ишкуар үзенең ярдәмчесенә «бу карт белән сөйләшүне туктатырга» дигән ым ясый. Карт (Ишкуарның ымын аңлап, күреп): Хөрмәтлсбез Ясам улы Ишкуар! Мин, үзегез сөйләшергә чакыргач, әйттем. Мин. Юк, сөйләшмим Сүзем бетте Әйбәт җыр Берәү Башта ук шулай диләр аны' Берәүләр: — Безгә бик кирәкле, менә дигән җыр! Матур җыр, безгә файдалы җыр1 Ярдәмче Бер-беребезне кабатламыйк Тагын кемнең сүзе бар? Карт (онытылып, урыныннан торып) Мөмкинме9 Ә юк, юк Минем сүзем юк, мин утырам. (Утыра.) Арадан берәү Минем сүзем бар Ярдәмче: Тыңлыйбыз Сүз сораучы: Без күпер салабыз бит инде Барыгыз да күперне белә. Менә шул хакта «Дөньяда булмаган күперне без инде төзеп куйдык аны» дигән җыр язарга иде Ярдәмче (чыгышларны язып баручыга) Әйе, язып куй бу киңәшне (Башкаларга) «Сары тавык турында мәңгелек җыр»га карата тагын кемнең сүзе бар? Берәү Беренче урынны бирергә кирәк үзләренә Җыр турында сезнең фикер уңай булгач, безнеке дә уңай Берәүләр: — Уңай, уңай! - Дөньяга шауласын! Ярдәмче Хөрмәтлебез Ясам улы Ишкуар, нидер әйтергә теләмисезме? Ишкуар баш селкеп, сүзе югын" аңлата. Ярдәмче. Әйтелгән фикерләр искә алыныр. Халык әйтсә, хак әйтер, диләр Бу безгә билгеле, бу безнен үлчәү Инде эшебезне йомгаклыйк, нәтиҗә ясыйк Яңа җыр авторларына беренче урынны бирергә дигән кешеләр, кул күтәрегез Кул күгәрәләр, берәү күгәрми. Берәү (кул күтәрмәүчегә) Нишләп кулыңны күтәрмисең?! Кул күтәрмәүче: Җыр аңламыйм мин, дөресен әйткәндә Миңа кара тавык та, сары тавык та, агы да. кызылы да, аклы- кызыллысы да барыбер Берәү: Барыбер булгач, күтәр! Соңгы кеше дә кулын күтәрә. Ярдәмче: Димәк, бсртавыштан Кулларыгызны төшерегез (Сары тавык турында җыр кое ишетелеп ала Ярдәмче җыелышны яба.) Бүгенге катлаулы һәм куанычлы сөйләшүебезне шуның белән тәмамлыйбыз Шагыйрь, композиторжырчы берничә минутка кала, башкаларга китәргә мөмкин Китүчеләр: — Исән булыгыз. — Рәхмәт — Композиторга рәхмәт, шагыйрьгә. Карт. Исән генә була күрсеннәр. Алар- дан башка без нишләр идек. Калырга кушылганнар кала. Башкалар китә. Беразга тынлык урнаша. Ишкуар: Җырга артык күп тыкшынуына карамастан, картның кирәкле генә фикерләре дә булды Шагыйрь. Мәңгелек сүзе. Ишкуар Мәңгелек сүзе чыннан да бу җырга кирәк Аннан җырны тизрәк яңгыратырга' Ярдәмче: Ишетсеннәр! Ишкуар: Беренче куплетның соңгы ике юлы да бүген минем колакка ятып җитмәде Шагыйрь: Әйбәт бит1 Композитор'ХөрмәтлеЯсамулы Иш- куарнын колагы Аның колагы.. Ул әйткәч Ярдәмче: «Коймаларга менеп басса, бар дөньяга күренә!» Бәлки, бу юлны җырга алыргадыр Карт, бәлки, бу очракта хаклыдыр. Ишкуар Мин дә шулай уйлыйм Шагыйрь: Шулай эшлибез аны Сез әйткәч, без әзер. Ярдәмче: Сез әзер дә. җырны озакка- рак суздыгыз. Ишкуар: Ярамый болай әкрен булырга Язасы да язасы Көннәр матур, төннәр нинди! Иҗат кешесе йокламаска тиеш Кешеләрне җырлатырга, аларга яшәү дәрте өстәп торырга кирәк Бу эшне бергәләп, уңышлы гына ерып чыктык Анын өчен сезгә рәхмәт Композитор. Үзегезгә рәхмәт Шагыйрь. Безгә нәрсә. Безгә рух сез бирмәсәгез Ишкуар Рухны кешеләр бирә Ишеттегез бит Алар бездән җыр көтә Аларнын җырлыйсы килә Ярый, уңышлар телим (Кулларын кыса ) Композитор: Хөрмәт лебез, безгә. Җыр акчасын, беренче урын акчасын безгә.. Бүген үк бирсәгез Шагыйрь: Әйе, акчасын бүген үк. мөмкин булса? Ярдәмче: Шундыйрак уй бар иде. Акчасын сезгә Акчасын сезгә әгәр әтәчләтә бирсәк? Композитор (аптырап): Әтәчләтә?! Әтәчләтә Ярдәмче: Әтәчләтә инде... Шагыйрь: Әтәчләтә? Алай9 Ничегрәк? Композитор. Бездә Безнең гавык та юк бит әле. Ишкуар Ярый, иртәгә шалтыратырсыз. Акчалата бирербез. Компози I ор Рәхмәт сезгә Шагыйрь; Исән булыгыз (Китә top > Караңгылык, күчеш. Икенче кои. Эти бүлмисе. Бүлмәгә Ишкуар белән Ярдәмче кер,». Ишкуар: Акчаларын бирдегезме? Ярдәмче Бирдек Ишкуар Эшлексезләр, боламыклар, җитлекмичә гуган нәрсәләр Аларга акча кирәк! Үзебез катнашмасак, кулларыннан зш киләсе юк Уяна алмыйлар Ярдәмче Ижат кешеләрен каешлап торырга кирәк, уянсыннар өчен Ишкуар /нидер актарына. Моңланып йориI: Әй-йәй-йәй-йәй. әй-йәй-ай-йәй сары тавык, бәгырькәем утка сала ку кәен Ярдәмче (аптырап башын тота. утыра) Иа. хода?' И ш к у а р. Нәрсә булды? Я рдәмче: Хата. Ишкуар: Нинди хата Син ни хакын да? Ярдәмче: «У тка сала йомыркасын*- бу лырга тиеш Ишкуар Ә ни өчен ул «Йомыркасын» булырга гнеш? Ярдәмче «йомырка» дорос була Ә тегесе, тегесе Ишкуар Нәрсә булган тегесенә?! Ярдәмче Анысы, хөрмәтлсбез. оятсыз сүз. Безнен якта алай әйтмиләр «Йомыркасын» лиләр Ишкуар Безнен якта әйтәләр «Утка сала күкәен» диләр! Ярдәмче Хормәтлебсз? Яхшы түгел, ишетәләр бит Ишкуар (аптырабрак) Ишетәләр’1 Ярдәмче Әйе Сон тынлап торалар бит. карап горалар Ишкуар (тагын да аптырабрак) Бәлки. бәлки Шулай була ул. була Борчылма Алар түгәрәк ясап йөгерәләр, үзләре яшелләр? Әйсмс ’ Ярдәмче (халәтен тамашачы белән уртак шшырга те мгәндәй > Йогермиләр Ишкуар Йөгермиләр'’ Койрыклары, мөгезләре до бар кайберләренсн Вак кыналар. шу лаймы'' Ярдәмче Зурлыклары төрлечә. Койрыклары миңа күренми, мөгезләре дә Ишкуар Сиңа күренми'1 Ярдәмче Күренми Ишкуар: Алай булгач, аларның вакла ры гычкан инде, зурраклары күсе Син борчылма А.ларны яше л гычкан дип-тә йөртәләр Ү 1.1 ул. үгә Йөгерми гор. тик тора lap лисең, ә9 Торсыннар, floi срсеннәр. я« сыннар, селкенсеннәр С ин а гарны уйлама Мондый чакта башка нәрсә уйларга кирәк Әллә врач чакырыйммы ' Ярдәмче Мин саламаi Ишкуар Сәламәт, әлбәттә I Ярдәмченең башын тотып карый Әллә шулай ла врач чакырыйммы? Ярдәмче Сон кешеләр Кешеләр бар бит Инг к у ар: Бар. әлбәттә, бар Син алар- дан курыкма Уларга карама Уйларына башка юнәлеш бир t Ярдәмчене узенә таба бора Мина карап утыр Алар сина тими Алар барысы ia минем якташ Менә шулай утыр Ярдәмче: Ничек инде'’ Ничек инде алар барысы да сезнең якташ булсын1 ’ Гафу итегез' Ишкуар: Син үзен каян әле"’ Ярдәмче Чимбәрледән Ишкуар Чимбәрледән9 ' Якташ Әйе. Чимбәрледән Ишкуар көлә, гагын да ныграк көлә. Ярдәмче Ник минем туган ягымнан көләсез’! Ишкуар тагын да иьп рак көлә. Ярдәмче Сез?! Ишкуар Чимбәрлс9 ' Андый җир юк бит ул' Я рдәмче Бар. нишләп булмасын'’ И шк у ар Менә сина әкият' Ярдәмче Әкият түгел И ш куар: Әкият булмаса. әйт Кем белә синең Чимбәрленне? Үзеңне кем белә9 Ярдәмче: Атай кирәкми, хөрмәтлсбез Ясам улы Ишкуар. Ишкуар Менә, менә' Менә' / Тагын ко- to ) Ясам у >ы Ишкуар шул Шуна күрә бөтен кеше миңа якташ Мине бәген кеше белә Ярдәмче Бәлки, белмәгәне лә бардыр, дөнья зур. Ишкуар Белмәгәне булса, белгертербез' Икәүләп! Сине дә белгертербез' Килеш текме9 (Ярдәмчегә кул суза I Ярдәмч! i< tMacn кул бир.и Күптән Төштән сон мин биредә булмам Күпер салучылар янына китом Күпер әйбәт чыга Карап торсаң салават күпере' Ишкуар: Салават күпере9 Кирәк ул халыкка! Ярдәмче: Мине шул 1ына бераз борчый Кешеләр үзсүхтәнә. усаллана, киреләнә башлады Күпер төзү эшләрен тоткарлап куймасыннар Ниндидер көч безгә каршы Бу чирдән котылырга кирәк Тиз арада котылырга Ишкуар Иртәгә минем хатын ла кайта. Аның бс тән дә киңәшләшербез Баш бар анарда Безнен хуҗалыкта тәртип булды' Тәртип булыр! Ярдәмче китә. Ишкуар уйланып кала. Якган1ынын хәтергә хәтле ишә 1ыра1мавы га аны бераз борчый булса кир Бетәбез икән! (Номер җыя , Радиодан ни нди сүз яңгыраганны ишеттегезме9 Шушы минут ы Әйе. мин бу. мин Ирләр хоры кирәк Ләкин җырга үзгәреш кергән «Утка сала Йомырка» тип җырладылар Бәләкәй 1үи I Бу коточкы зур ү н ipaii Яс ш j ш Ишкуарнын туган ягында -күкәй- гиләр Нәрсә булырмы ’ Йомырка» дип җырлаган өчен Ясам улы Ишкуар хорда катнашучы биш йөз ирнең 1Ә йомырка Синекен лә! Ул бер атнадан кайтып җитә, җавап бирерсез (Ачуланып трубканы куя ) Хатын Алар жавап бирер Менә мина нишләргә? Ярдәмче Сина ни булды? Хатын: Булды. Хет әнә теге яна күпергә барып, ин уртасына басып, суга сикер Менә нинди бүтен минем хәлем Ярдәмче: Суга сикерергә һәм төкерергә ярамый! Хатын: Ясам улы Ишкуар кайткач, хәлем тагын да яманрак була Суга сикерергә дә сон була. Ярдәмче Нәрсә бар9 Ни булды сиңа, дидем!? Хатын: Миңа киңәшен, хәтта ярдәмен кирәк Ярдәмче Кулымнан килгәнчә ярдәм итәргә әзермен Хатын Анда минем танышым бар Күптәнге танышым Я рдәмче Нинди таныш’ Кайда9 Хатын Шунда инде, мин ял итә торган җирдә. Ир-ат бар Анда яши торган кеше Юк кеше түгел, сиңа ла ярдәме тиярлек Ярдәмче Йә-йә, шуннан' Хатын Кичә кич ул миңа шалтыратты - Кабырчык» дигән ресторан;» Ясам улы Ишкуар белән очрашкан Минем ирем икән не белеп түгел Очраклы рәвештә очрашкан нар Ничектер килешеп киткәннәр Ул Ясам улы Ишкуарны өенә чакырган Аның өендә Ясам улы Ишкуар минем фоторәсемне күргән. Стенада Ярдәмче Мин сине моның өчен асып куярга тиеш. Хатын: Кичер Мин аның белән сиңа хәтле таныш идем Ярдәмче Фоторәсемең артына исемеңне язган иленме9 Әллә инде анысын хәтерләмисең ләме? Хатын Язмаган идем Ярдәмче Шылтырат ул иргә Фотога язмаган булсаң, исемеңне әйтә күрмәсен Инде әйтмәгән булса Икенче бер исем ой тсен Мичувичиха. Хачувичими. дисен Вн- чихучума дисен, дөньяда булмаган бер исем әйтсен, син икәнне сиздермәсен Телефон шалтырый һәм гаг ыи шалтырый. Хаты и Алла белсен Исемеңне әйтмәдем. ирен икәнне ярый иртәрәк сизеп алдым. диде Я рдәмче Димәк, әйтмәгән Шулай булгач. Ясам улы Ишкуар Хатын Шулай булгач9 ' Минем менә шушы борын, ияк. күзләрне, кашымны таный бит ул. Ярдәмче кою) Kypi эне бар. лисеңме9 Хатын Көлмә Сез Барыгыз да Ярдәмче: Исемеңне әй i мәг ән, шунысы шәп Шуңа шатлан Хат ы н: Йөзем9 Ә йөзем9 Я р д ә м ч с Йөз кем. гә юк ’ Синен йөзенә йөзе охшаган шайтаннар беткәнме алло бу дөньяда9 Шылтырат ул кешенә Миллион чакрым ераклыктан килгән, сезнең якта эзе дә булмаган мәгъшукам, дисен Хатын Ясам улы Ишкуар ышанмас Эзли кигәр. Ярдәмче: Безнен күз күрмәгән, колак ишетмәгән илдән килгән артистка, дисен Хатын Барыр, тикшерер. Я рдәмче: Үз хатыным, дисен Хатын Анын бит хатыны юк Ярдәмче: Бар иде. үлде, дисен. Хатын: Ышанмас Ярдәмче Ышаныр Каберлеккә алып барып, каберен күрсәтсен Бер түмгәк бу лып торган жирне күрсәтсен! Мен ел элек үлде, дисен. Хатын Бүген үк сөйләшәм (Иркен су- tan. елмаеп к\ ч ) Рәхмәт Нинли дә булса бер акыллы киңәш бирсрсен, ярдәмен тияр дип ышанган идем Ярдәмче Болай ук уйлаганым булмады Анда таныш ир. имеш Ә мин монда синең өчен Диңгез йолдызы! Хатын Мина бүген Ишкуар алдында бер кат кыен булса, синең алла. Ярдәмче Мин бит синең өчен Кальмар! Хатын Алып кайтам мин ул фотоны Сина бирәм! Караңгылык. Өзлексез телефон шалтырый. Бишенче күренеш Заманча кон яңгырын. Каядыр диңгез күренә. Бер өйдә мәҗлес. Ясам улы Ишкуар белән Диңгез ханым. Ясам улы Ишкуарнын диңгез буендагы танышы белән Дулкын ханым парлашып бииләр. И ш к у а р. Мондый биюләр хәзер минем өчен түгел икән. Диңгез ханым' Диңгез ханым: Безнең өчен! Икебез өчен! Дулкын ханым: Мин дә арылым бугай. Таныш Әйдәгез сон. ял итик! Көн туктала. Бию тәмам. Телефон шалтырый. Ишкуарнын танышы телефонны ала. Мин тыңлыйм, исәнме. Кунакларым бар. Кайгырмаска киңәш итәм. Үзем шал- тырагырмын, ярыймы? (Кунакларга I Ник аптырашып калдык? Әйдәгез, өстәл янына рәхим итегез, кадерле кунаклар! Диңгез ханым (Ишкуарга сырпаланып): Арытты да. рәхәт тә. Ишкуар (тутырып куелган рюмкаларның берсен ала) Сүзем бар! Башкалар да рюмкаларын ала. Диңгез ханым белән Дулкын ханым өчен шигырь укыйм. (Урыныннан торып укый ) Парлы да булдык бугай без. ялгыз да калдык бугай. Саласын — салдык бугай без. янасын яндык бугай... Шуңа бүген рюмкаларны тотабыз салкын гына. Ник coil әле без суындык? Тирә-юнь ялкын гына! Яна аең. кояш — яна, ялкын .җирдә агыла... Кар суларын ялкын ялый, чәчәкләргә кабына Яна офык, яна капкаң. < тенаң, i рындыгың... Яндырып йозгә кагыла кайнар караш, кайнар тын. Яшь кызлар чаткы кебекләр, ханымнар учак бугай. Юк. әле без янмаганбыз, безнең янар чак бугай. Калган гомер янар бит. дип. куркышып калмыйк әле Донья дорли. ә без нәрсә ' Әйдәгез, салыйк әле! Шуннан соң карарбыз Таныш. Афәрин' (Рюмкасын Дулкын ханым рюмкасына тигезеп ала) Диңгез ханым «Ханымнар учак» дигән жире бигрәк тә кайнар әйтелгән. Эчемлектән авыз итеп куялар. Куңел.те музыка — «Тау астында илле буре- көе— Дулкын ханым жыр башлый. Кал1аннар уз жае белән жыр| а кушыла. Күлмәгемә яңгыр тиде, кибәр әле. киптергәч. Үптермәсәм. соймим. диде, азган диде, үптергәч ( Кушымта.) Тау астында гына илле бүре тора, кемне ашарлар икән? Әллә бүре 1әргә бирергәме үзен, әллә таш юрга микән? Сандыгымда ике күлмәк, икесе дә кимәгән. Әйтмәм, диде, беркемгә дә. дусларына сойләгән. (Кушымта кабатлана.) Кисәң туза, кисәң туза, кисәң туза икән лә. Башка юрга күзен сала, минем белән үткәндә. (Кушымта кабатлана ) Диңгез ханым (урыныннан торып) Китәргә вакыт Ишкуар (урыныннан тора) Күңелсез хәбәр Дулкын ханым ( козге янына бара, чәчләрен рәтли! Безне югалтканнардыр. гайбәте таралыр Таныш (ханымнарга): Килешенгәнчә, кичтән көтәбез. Диңгез ханым с шаярыбрак): Кич житте дә түгелме соң инде?! И ш куар Бераз ял итеп алырлык вакыт бар Бөтен нәрсә тәртиптә... Дөньяда тәртип! Дулкын ханым Саубуллашып тормыйбыз. Озата чыкмагыз Ханымнар китә. Ишкуар (уйланып торгач) Тынлык Таныш Вакытлыча тынлык. И ш к уар < стенадагы фоторәсем каршына барып баса) Димәк, бу минем хатын түгел. Таныш: Синен хатын түгел. Ишкуар Бу синең хатын? Таныш: Мн нем хатын Ишкуар. Минем хатын түгел инле? Таныш Юк инде, юк Ишкуар (бүлмәне караштырып/ Минем эш бүлмәсе да шушы бүлмәгә охшаган Кытык нәрсә инде ул яшәү Таныш Ярдәмче белән сөйләшәм, дигән илен Ничек анда хәлләр? Тавык нишли анда, тавык9 Шул сары тавыкның серен тәки мина әйтмәдең Ишкуар (кычкырып кола. күпмедер зчкан.сеге сизеы/ Сере юк аның, күкәй сала Таныш: Ә ник ул сиңа шул хәтле кадерле? Ишкуар; Чебеш чагыннан күңелемә ошады Таныш: Шул хәтле әтәч асравына да төшенмим Ишкуар/тагып кычкырып ком) Ә син гомере буе марка жыйган кешеләрне төшенәсеңме? Йәисә бөтен өен кактус белән iутырган кешеләрне'' (Күпмедер эчкәнлеге тагын да ныграк сизелә. / Аларнынэшен гөшснәсснмс9 Та н ы ш Аларның эшен төшенәм. хобби! Ишкуар: Минем эшне төшенмисен? Таны ш: Хобби? Ишкуар (тагын кычкырып ко .ы аннан кинәт җитди юнен каш/ Ярдәмче минем сәләтле. Эшли дә. эшләтә дә белә Куанычлы якалыклар әйтте Биш йөз кешелек ирләр хоры оештырган Яна җыр башкаралар. Ул ЖЫрда минем дә зур өлешем бар Көендә лә. сүзләрендә дә Таныш Но-о-о?! Син шундый ипләргә дә сәләтлемени9 Ишкуар: Сәнгать яратам Җыр яратам. шигырь Таныш Әйтем бит, үсәргә тиеш син. үсәргә! Киләчәген колачына тиң булырга тиеш Шуңа барырга! Ишкуар: Юлын эзләү кирәк инде Таныш Юлын мин табармын Ишкуар: Лагын янадык бар Күпер төзелеп бегкән Ыгасы артык гайрәтле иде. язларда якын килерлек түгел Шуна салават күпере салып куйдык1 Мин бит ул күпер аша сары таныкка елга аръягыннан, ераклардан әтәчләрнең күркәдән зурларын кайтарачакмын (Стенадагы фоторәсемне чцадан барып карый Ничек шул хәтле охшарга мөмкин диген. ә?! Таны ш Әйтмә до?! И шкуар. Ике тамчы су кебекләр Таныш Кирәк бит?1 Ишкуар: Димәк, синен хатын’ Таныш Минем хатын, минем хатын Ишкуар: Ул минем хатын түгел инде. ойсмс9 Таныш Түгел инде, түгел Ишкуар: Минеке түгел?! Ганыш: Синеке түгел Ишкуар Синеке Таныш Минске Искә төшә до. кыен Миннән кимн.трнс сөймә дип үлде, мәрхүмә Ана тиңне каян табасың? Ишкуар: Узганнарны исеңә гошерсп. борчы гым Ачуланма Таныш Беләсеңме'’ Хатыныңны күрсәм, артык авыр булыр гин чакыруыңа каршы килидем Ләкин Уйлап торам га Мин сика кунакка барып чыгармын Түзәргә калгач, гүзәрсен әрнемә йөрәккәем! (Рюмка ала / Әйдә берәрне? (Эчеп кучлар / Ал әле кара уылдык Күп ул бездә, диңгездә Ишкуар ( нидер капк a tan < Хатын башка жирне сайлаган иде Мин шушында килдем Син коенып кайткан сулар миңа үз булыр, үрдәккәем, дидем мин ана. һәм шулай булды да... Бу минутта, моннан өч мен чакрым еракта, нишли икән анда минем хатын? Өч мен чакрым! Таныш Синен киләчәк минем истә булыр Ишкуяр шун.гя танышының колагына нидер әйтә. Аңламыйм Ишкуар тагын пышылдый. Танышы ишетми. Нәрсә? Ишкуар: (Б\ юсы сүзләре аң.шшылыр- лык тавыш ое юн / Чибәр, чукынмыш. Дин гез ханым Чиркәү ишеге шикелле. Таны ш: Шул чибәр бу төндә синең карамакта булачак! Ишкуар: (Кинәт сагаеп I Тш-ш-ш! Хатын ишетмәсен. Таныш Оч мен чакрым араданмы9 ! Ишкуар Әйе (Ишеккә юнәю ) Миндә кайтып, бераз тәртипкә кереп киләм. Өч мен чакрым арадан ишетә Таныш Син ни сөйлисең?! Ишкуар Ишетә! Белмисең син минем хатынны! Таныш (Ишектән озатып кала ) Югалма Ишкуар Нәкъ вакытында биредә булырмын (Чыгып китә Таныш (Үзалдына / Ишетә, билгеле Хәзер мин ана шалтыратам бит (Телефон номеры җыч Караңгылык. Алтынчы күренеш Ясам улы Ишкуарныгг ип бүлмәсе. Хужа борчу лы. ул ишекле-гүр.н- йөри. Ишектән Ярдәмче керә. Хужа остәле янындагы урын- гыкка барын удыра, ниндидер бер йомыш белән, камдыр чыгын кына керүе. Ишкуар: Атам! Я рдәмче Синең башта һаман шул Ишкуар. Уйлап кара син аны Әллә кайда. әллә кем өендә аның фоторәсеме Ападан тума шәрә Кешегә сөйләргә оят Хатынның үзенә әйтергә дә оялып йөрим Ә.1СГӘ Сиңа гына сөйләдем Йоклый алмыйм. төннәр буе күз алдымда шул өй. шул фото Атам мин хатынны Ярдәмче Кирәкми Ишкуар: Суга салам Ярдәмче Җүләр булырсың Ишкуар Ул фоторәсем синең хатынныкы булса9 Моннан оч мен чакрым еракта. чит ир өендә аны күрсәң’ Син акыллы булыр иленме? (Пауза.) Асам! Я р дәмче: Акыллы булыр идем Үзең... бөтенләй үк гөнаһсызмы? Иш к у ар: (Тамак кырып куя.) Хәтерләмим. Мин хатынны аерам. Ярдәмче: Ул кеше бит сиңа әйткән. Үземнең хатын дигән. Ишкуар: Әйтте. Ярдәмче: Ышанмадыңмы? И ш к у а р: Ышандым Ярдәмче Шулай булгач Иш куар: (Бүлеп.) Хәзер тагын шиклә- нәм. Бәлки, ул алдагандыр. Ярдәмче Ай-Һай. Алдар микән? И ш к у ар: Мин ул кешене кунакка чакырдым Килә Шунда бер-бер нәрсә ачыкланыр Әгәр ул фоторәсем. Ярдәмче ! Б}. ten ) Җирдә хатыннар бихисап Бер-берсенә охшаган хатыннар икәү генә түгел, бик күпләр Шул гаҗәпме9 Ишкуар (уйланып) Шулай дисеңме? Ярдәмче. Шулай, дим. Әлбәттә, мин синең хатынны син белгән дәрәҗәдә белмим Ләкин мин күрәм бит. Ул тыйнак, басынкы Ишкуар: Сөйләшмә! Шул вакыт ишек ачыла, ике егет керә. Егетләр: Хәерле көн. Мөмкин микән9 Ишкуар һәм Ярдәмче: Көтәбез Хәерле көн! Беренче егет. Яңалыклар белән килдек Ишкуар: Яхшы. Икенче егет: Яхшы түгел. Ишектә Әтәчләр белгече күренә. Ишкуар: (Әтәчләр белгеченә.) Бераздан чакырырмын Әт әчләр белгече китә. (Егетләргә ) Килүегез яхшы, дим, килүегез. Йә, ниләр ачыкланды? Егетләр: Котырталар. Котырталар. Ярдәмче Тәгаенрәк?! Беренче егет (ишеккә күрсәтеп.) Кеше бар Ишкуар: Ишетми ул Икенче егет: Саңгыраумы? Ярдәмче (ишекне яхшылап яба) Ишек калын. Беренче егет Ишәк караучылар арасында өч котыртучы бар. Икенче егет: Яшелчәчелектә эшләүчеләр арасында—биш Беренче егет: Игенчелектә—биш Икенче егет Шоферлар арасында ун. Шулармын берсен бүген үк тотып Беренче егет Шифаханәгә урнаштырырга кирәк дип уйлыйбыз. Икенче егет: Үзе безгә күптән түгел генә эшкә кергән Ишкуар: Чимбәрледәнме әллә ул? Беренче егет: Юк Менә мин Чим- бәрледән. Икенче егет: Мин дә Чимбәрлелән Ишкуар әле егетләргә, әле Ярдәмчегә карый. Ярдәмче: Әйе. әйе Чимбәрлелән. Ишкуар: Я кташлар? Ярдәмче. Якташлар, хормөглебез Ясам улы Ишкуар Безнең әтәч караучыларның да хәзер яртысы Чимбәрлсдән Аларга ышанып була Беренче егет (Ишкуарга кәгазь суза ) Монда барысы да язылган Исемнәре, эшләгән җирләре Ясам улы Ишкуарлан уңмадык Янына булдыксызларны, ялагайларны җыя диючеләр бар Икенче егет: Хуҗалык байлыгын туздырып. калганын кесәләренә тутырып, качарга җыеналар диюче лә бар Беренче егет: Барысын бергә җыеп (Асып кую мәгънәсенә ишарә ясый, кулы бе1ән.) Кызганырлык түгелләр. Әтәчләргә каршы сүз сөйлиләр Икенче егет: Бу чын яшәү түгел, әкият буллы Әкиятнен ахыры да килер, бер күрербез, диләр. Беренче егет Бер балыкчы «Сары тавык турында мәңгелек җыр» дан көлле. Җыр түгел, диде һәм өч этаж ярым итеп сүгенде Кәгазьдә сүзләре бар Әлегә сезгә менә шулар. Калганнары эзенә дә төшәрбез. Я рдәмче: Тиз төшәргә кирәк! Икенче егет: Тиз төшәрбез. Ишкуар: Котлыйм, Чимбәрлс егетләре Җирдә Чимбәрле барына мине ышандырдыгыз. Эшегез мактауга лаек, утырышыгыз Хәзер бирегә мөһим шәхесләр килә Тыңлап калырсыз, күреп Киләчәктә сезгә кирәк булулары да бар Егетләр утырыша. (Ярдәмчегә.) Җыелыштан сон беренче чиратта шушы кәгазь белән шөгыльләнергә кирәк Күрсәтергә кирәк үзләренә әкият ахырын (Ишек ачып.) Кер! (Үз-үзенә сөйләнә.) Асылда тәртип һәм бездә һәрвакыт тәртип булыр Әтәчләр белгече (ишектән керә) Хөрмәтле Ишкуар: Ике минутка. Якынрак кил Әтәчләр белгече: Мин ишеттем Әтәчләрне.. Ишкуар (аны бүлеп) Бармы синең күз- - ләрең? Әтәчләр белгече: (Ярдәмче безән кш/әшүен аңлатып.) Без киңәштек Я рдәмче Әтәчләр өлкәсендә мин белгеч түгел шул инде Ишкуар: Ахыр чиктә, әтәч сайлау белән ни өчен ул шөгыльләнергә тиеш9 Моның өчен син бар Син белгеч. Безнең башка эшләр муеннан Әтәчләр белгече Хөрмәт лебез... Ишкуар г куй Безнең монда хатыннарыбыздан мөһимрәк эшләр бар Тавыкка әтәч кирәк тә кирәк! Шулаймы? Берәүләр: Шулай' И шкуар Шулай булгач, без әтәч турында да язарбыз Тормышның ни икәнен белмәгән кешеләрдә эшебез юк (Ялкыншна баруы сизем.) Алар безнең хакта теләсә ни сөйләсен! Кичә көтүлекләрдә йөреп кайттым. Җиленнәре сөт тулы сыерлар, калын йонлы сарыклар, бозаулар, бәрәннәр Алларыннан мәһабәт мөгезле кәҗә тәкәсе ба- па. анын турында матур җыр ник язмаска?! Маллар үзебезнеке! Бездә мал да. куәт тә. талант та җитәрлек! Теләк кенә кирәк Без теләгәч, тиз арала биш йөз кешелек ирләр хоры оешты Үзебезнең хор! Оеипыручысы да биредә Хор җитәкчесе тора) Чнмбәрлс Кул чабулар. Хор җигәкчесе утыра. Ишкуар: Мәңгелек җыр кушымтасының соңгы юлын миннән башка үзгәрткәнсез икән Моны ничек аңларга? Бу нинди тәртип? Телефон шалтырый. Ярдәмче (телефонга) Әйе Бездә җыелыш иде (Ишкуарга.) Якташыгыз шалтырата. Ишкуар (тоефонны аш... Сәлам, сәлам. сыбызгы' Син җирнең кай читеннән'’ Бездә эшлисен? Күптән түгел генә Шофер булып. Әйдә, кил Җыр тыңларсың 'Телефонны читкәрәк этеп куя Ярдәмчесенә Теге сигез хәлсез әтәчләрне сатарга барышлары икән Беренче егет /урыныннан торып/ Хөрмәтле Шул шофер Ишкуар /егетне бу леп) Аяладым, утыр Хор җитәкчесе /урыныннан торып/ Без үзара кинәшләштек тә беләсезме Ишкуар (Бүлеп): Кушымтаның соңгы юлы Җырлавыгызны тыңлап карыйк әле менә Язып алганнар, аны мина тапшырдылар. Диңгез буендагы мәҗлестә җырланган «Тау астыила илле бүре» җыры яшырыи башлый. Ишкуарнын г авышы аеруча ачык ишетелепитетслеи ала. Ишкуар аптырашта. Нәрсә бу?' Кайдан бу?! (Ул җыр яңгыраган урынны эзли.) Җыр туктала, кабат дәвам итә. Кайсыгыз9 ! Туктатыгыз' Җыр туктала. Ясам барып стаканкай су эчә. Җыр таг ыи дәвам итә һәм туктала. Бу нәрсә? Берәүләр: Җыр тавык турында булырга тиеш иде Ә бу җыр бүре турында! Сез матур җырлыйсыз икән, хөрмә г- лебез. Ишкуар: Минем белән бодай кем уйный? Тынлык. Ишкуар тагын су эчә. Кинәт ишек ачыла, бүлмәдәгеләр сискәиеи куя. Тавык караучы керә. Тавык караучы: Сары тавык утка күкәй салганда янып үлде' Берәүләр: Үлде9 ! Янып үлде?' Ишкуар егылып китәр хәлдә, кулыннан с гакай ы өстәлгә төшә. Кемиәрдер Ишку- арны то галар. Ярдәмче телефоннан шалтыЯрләмче Хәзер үк килегез Йөрәге, йөрәге Тизрәк' (Ишкуар янына бара.) Хәзер врач килә Караңгы >ык ) Соңгы күренеш. Хуҗалык биналарыннан читтә, калку урын. Түбәггдәрәк — таллар, елт а. күпер. Каядыр юллар кисешә.) Карт: (Күпердән килеп, калкулыкка үтә.) Каркадиллар йөзеп йөри Безнең елгада гомер булмаган хәл Яңа күпер нәкь уртасыннан убылырга тора. Барып әйтергә кирәк. Күпер башларына язу куйсыннар. Керергә ярамый дип язсыннар. Карт каршына Ишкуарның хатыны һәм диңгез буендагы Таныш килә. Тан ..................... кулын да чемодан. Алар картка игътибар да ит- мичә, ашыгып күпергә үтәләр. Әй. чемоданлы иптәш! Безнең акчаны кая алып китәсез? Таныш һәм Хатын: Нәрсә?! Карт: Хуҗаның чемоданын калдырыгыз, дим! Хатын (Танышка): Әйдә, саташкан карт ул. Аръякта машина кычкырткан тавыш. Таныш: (Ашыгып киткән уңайга. Хатынга.) Безгә кычкырта. Карт: (Китүчеләрне карап кала, үзалдына сәйләнә.) Әле бу күпердән йөрүче дә булмады ләбаса. Кирәге дә юк аның безгә. Ишкуар килә. Тавык караучы. Ярдәмче, Чнмбәрле егетләре һәм башкалар ана ияргәннәр. Тавык караучы: Китмәгез?! И ш к у а р: Китәм! Ярдәмче: Сезгә борчылырга ярамый. Тынычланыгыз. Сорыйбыз? Ишкуар һаман китәргә омтыла. Аны җибәрмәскә тырышалар. Берәүләр: — Китмәгез? — Безне калдырмагыз? — Үтенәбез? Ишкуар: (Түгәрәк ясап йогерә башлый. Башкалар аннан калмаска тырыша ) Сары тавыкны сакларга да ярамаган булдыксызлар сез. Китәм! Берәүләр: — Сездән башка яши алмыйбыз. — Без сезгә өйрәндек. Карт: һай. рәхмәт төшкерләре! Ишкуар: Сез ялкаулар, коткы таратучылар. әләкчеләр, шымчылар! Кирәк түгел сез миңа! Ишкуар алга үтә, күпергә. Башкалар кала. Карт: Хөрмәтлебез, акчаны калдырыгыз! Ишкуар: Нинди акча?! Карт Сезнен кесәдә. Безнең акча Ишкуар: Сезнең акча—сезнең кесәдә булыр. Яхшылап, капшап карагыз! /Ашыгып китә.) Берәүләр: (Ярдәмчегә.) — Китте. Бар мәшәкат ь сезгә калды. — Сезгә, хөрмәтлебез. Сез генә... Берәү ашыгып килә, кулында сары тавык. Килүче: Ул янмаган! Берәүләр: Янмаган? Мөмкин түгел! Ә ник мөмкин булмасын? Ярдәмче: Янмаган! Ул исән! Килүче: (Тавыкны кулында тоткан килеш.) Аны урлаган булганнар. Берәү: Ах. караклар! Юлбасарлар, адәм актыклары1 Тавык караучы: (Елый.) Әйе. урлаган иделәр. Берәү: Безнен тавык түгел шикелле бу. Әллә алыштырганнармы? Ярдәмче: (Тавыкны кулына алып) Үзебезнеке! Башкалар җыела. Тавыкны карыйлар. Килүче Аны урлап киткәннәр Тикшергәннәр. Карт: Бичараны шундый каты тикшергәннәр Селкенә дә алмый. Тавык караучы. Селкенер ул исән булса. Килүче: Ул ун йомырка салмый. Бик әйбәт караганда, көнгә ике йомырка салуы мөмкин икән Тикшерүләр шуны ачыклаган. Берәүләр: Булмас! Булыр да... Дөрес тикшермәгәннәр алар. Тавык караучы Мин аны карадым. Мин беләм. хөрмәтле... Ярдәмче /Бүлеп ) Син аны тагын карарсың. (Кулына тавык тоттыра.) Коралланган каравыл куярбыз! Берәүләр: Шулай кирәк! Бик кирәк! Берәү. Ике генә күкәй салгач, унны салмагач... Ярдәмче: (Бүлеп.) Ул көнгә егермене салачак! Берәүләр: Ай-Һай... Салыр микән? Салдырырбыз! (Ярдәмчегә ) Сезнең белән. Салдырабыз аны! Я рдәмче: Миңа ярдәмче кирәк булыр. Тавык караучы: Әнә — ярдәмче, сары тавыкны тапкан кеше! Берәүләр: Булдыклы кеше. Булсын.ул ярдәмче булсын! Килүче: Мин ат печүче генә... Карт (Бүлеп.) Кеше печүче булмагач, ярыйярый. Берәү: Мондый зур үзгәрешләрдән соң. сары тавык турындагы җырны да үзгәртергә туры килер кебек. Ярдәмче: Җыр шул ук. шул ук җыр кала. Анда үзгәреш бар һәм зур үзгәреш. Берәүләр: Йомырка' Йомырка дип җырлыйбыз ич! Шулай, шулай! Каядыр яш ын чыга. Янгын көчәя. Тавык каручы: Янабыз! Сары тавык, бәгырькәем, безгә чынлап та яну язган икән Янабыз бит! Карт: (Җиргә муайлап утыра.) Янарлык маем да юк. Ярдәмче Ху жал ы кн ы иңләп ут килә' Берәү (Икенче бер тарафтан кычкырып пайда була ) Киләләр! Карт Ни бар тагын? Берәү: Тау аегында илле ач бүре! Монда киләләр1 (Ул йогереп күпергә үтә Аның артыннан Ярдәмче йогерә. Ярдәмчегә башкалар иярә.) Чимбәрле егетләре: (Башкаларга ияреп ) Илле бүре! Карт: (Китүчеләргә ) Кермәгез күпергә. уртасыннан убыла башлаган' Суда кар- кадиллар бар! Тавык каручы (Әллә куркудан, әллә абынып ягылган таралмыйча ята.) Илле бүре... Тагын төрле яктан йөгерешеп килүчеләр һәм күпер! ә узучылар булырга мөмкин. Карт: Кая. карыйм әле.(Бүреләрне карарга китә.) Тавык каручы (Тара, тавыгын күтәргән хәлдә. күпергә йогерә Тиздән кире килә, кулында тавыгы юк ) Ишелде, ярты күпер суга китте Барысы да суга киттеләр (Ул картны күрми кала, икенче бер якка уза.) Карт (Үзалдына сейләнә. кире килә.) Нинди бүре ди ул. сарыклар Үзсбсзнен сарыклар Иллеләп булыр, анысы дөрес Ялкын да бетте Нәрсә яндырдылар икән анда? (Җиргә утыра.) Тавык каручы: (Кире борылган. Карт янына килә. I Беттеләр Барысы да суга киттеләр Нишлибез, ә. Бабай"? Карт Нишлибез дип Яшибез! Киткәннәр артыннан китмибез Хуҗалык исән, мин хуҗа булырмын Хуҗа табылыр, тавыгын кая? Танык караучы. Крокодилларга ташладым Унны салмый ул. Көнгә бер Әле кайчакта анысы ла булмый Сары танык астына үз тавыкларымның йомыркаларын куйдым Исемемне Карт: (Бүлеп) Гүзәл сурәтемне диген. Тавык караучы. Гүзәл сурәтемне Танылганнар тактасына үз тавыкларым күтәрде дияргә тулы хакым бар. Карт: Яшәү моңсуланыр, мәзәк кимер иде.. Син булмасан әгәр ул тактада Тавык караучы (Сәер һәм серле итеп.) Тактада түгел Менә ул мин Яшәүне моңсуландырмыйбыз аны. ба ба ба Гафу, гафу ит Әле сине бабай днмәсәң дә була Карт: (Тавык караучының биленә кагылып I Ай. рәхмәт төшксрс! Әтәчләр белгече: (Әле генә килеп. шт лай да Карт белән Тавык караучыны күпмедер тынлап. күреп торганнан соң.) Бәхет сарае янган Ә сез монда Карт: (Әтәчләр белгечен бүлеп.) Хәср- легә янсын Ул бәхет сарае безгә түгел иде Булган бәхетем сыярлык өем бар Әтәчләр белгече Әтәчләр урамнарга сибелгәннәр Сары тавыкны эзлиләр Сез монда... Әллә нишлисез Карт: Табарлар. Тырышкан табар, ташка кадак кагар Без—әллә нишләмибез Ташка кадак кагабыз Тавык караучы (Белгечкәj Әйе Без ташка кадак кагабыз' Әтәчләр белгече (Елмаеп килә Башта Картның, аннан Тавык караучының кулын кыса.) Чын күңелдән котлыйм! Кинәт «Тау астымда илле бүре» көе башлана. Әтәчләр белгече бер як читкә чиенә. Карт көйгә кушыла. Карт: (Тавык караучыга җырлый аннан биеп үк китә ) Бабай дисәң дә ярый ла. абзый дисәң дә ярый Исән чакта җырлап алсаң, йә биесәң дә ярый. (Кушымта ) Тау астында гына илле сарык икән, бар да туйга суярлык (Җырга Тавык каручы кушыла биеп ук китә.) Яшьлек узмый әле уйда тузмый әле ак күлмәк тә ак яулык Юка күлмәк иң остеннән шуып тошәр шикелле Шуып тошмәс тә шике лле, тешмәүе дә икеле (Кушымта , Әтәчләр белгече янына Ясамның якташы килә. МОИЛЯ1Ы күренеш аңа ошап китә. Якташ (Күңелле кычкырып ) Moina ни булган? Нишли болар9 Әтәчләр белгече Ташка кадак кагалар! (Үзе «Тау астында илле бүре» ритмы җаена кул чабып тора баш лый ) Якташ: Ташка9 Калак” ( Кой рит чында кул чаба-чаба. Әтәчләр белгеченнән читкә. икенче бер урынга барып баса ) Карт һәм Тавык караучы la ларның җырына һәм биюенә Якташ бе лән Әтәчләр белгече дә кушылып китә Ул да ялгыз, бу да ялгыз парлашса лар икән лә. Мәхәббәтнең карты-яше булмый. - дигән олкәннәр Тау астында гына u. tie сарык икән бар да туйга суярлык Яшь лек узмый ә ле уйда — тузмый әле ак күлмәк тә ак яулык Тамаша тәмам