ХУШЫГЫЗ!

ИКЕ ПӘРДӘЛЕ ДРАМА
Катнашалар:
М иләүшә Г а л и м у л ла Рә фис Фәһим Нурислам
Беренче пәрдә
Миләүшәнең фатиры. Җиһазлар юк тиярлек. Тормышта нн кирәкле әйберләр генә. Ул фатир ялгыз ирләр яши гортан фа)ирны хәтерләтә. Миләүшә шәл боркәнеи тирән креслота керен чумтан. Күренми тә тиярлек. Кресло янындагы бәләкәй остәл ос генда магнитофон. Аннан канчан нар яшь Миләүшә җырла) ан җыр ишетелә:
Җитәр ннлс. rypiait. моңайма. Минем моңсу чанам бодай да Монаймаслң килеп каршыма. Урын беткәнмени гуыйда Моңаюым түгел, кәйтәнем. Тургай теле белән сын ләвем Сәлам алып килдем дустыннан. Шуны тапшырырга теләвем
Җыр җырланып беткәч. Миләүшә MMIHHI Iасмасын кирс-i ■> ән.1<ш креп яна ин шул жырны җырлат Ишектә звонокны HIIICICH. мшниюфонны гуктага. авырлык- бел>ж ы-иә урынымнан торып ншеккә бара Уннан I алнмулла белән кср,п.»р Галимулла почта итен авылча киеш .»■ У i яшенә карат ан.та шактый ук о.ткән күренә. I омере буена кушканны иплән ии.нән аныл кешеләречә тыйнак. Ләкин мокыт түтсл. Күңеле тулы җырланма)ан җыр.
Туфан
Миңиуллин
Ш ә һ и I Ростам Саҗидә Эльмира
әйтелмә! ән сер. Галимулла ишек яныннан узмыйча 1ына күзләре белән фатирны тикшереп чыга.
Миләүшә (кулларын Галимуллага сузып) Йә инде, хәзер әйбәтләп күрешик Ике куллап Авылча булсын. Исәнме-саумы. Галимулла.
Галимулла Болай ярыйсы гына Көчкә эзләп таптым. Шәһәргә гел килеп булмый бит Эш тә эш. эш тә эш Бу телеграмманы син биргәнсеңдер бит? Әллә берәрсе юри шаяртканмы’’
Миләүшә Мин. Галимулла, мин. Үзем. Аптырап калдыкмы?
Галимулла Булды инде бераз Көт-мәгәндә бит Кем уйлаган.. Синнән бит..
М и л ә ү ш ә. Әйдә уз. Менә бирегә утыр Уз инде, тартынма (Галимулла ишек янындагы утыргычка утыргач) Юк. менә бирегә уз. (Үзе элеккеге урынына барып утыра) Кил. бирегә (Гилиму i ш узып уты-ргач ) Бигрәк оялчан икәнсең, кызлар кебек Танымый тордың мине, әйеме’’
Галимулла Әйе
М и л ә ү ш ә Күрешмәгәнгә дә бик күп-тәннән Соңгы тапкыр авылга кайчан кайткан идем икән? Унбиш еллап бардыр.
Галимулла Унөч ел ярым
Миләүшә Анда күрештекме сон без?
Галимулла. Юк. Мин генә сине күрдем
Миләүшә. Әйе. шулайдыр. Кайгылы көннәр иде. Әтине жирләгән чак Нихәлләрдә яшисең соң. Галимулла?
Галимулла Яшәлә инде. Авылда анда нәрсә. Шул инде Кем әйтмешли, жәен көтү кетам, кышын гуляйт итәм
Миләүшә Көтү көтәсең, әйе?
Га л и м у л л а Юк Болай гына әйтүем Тракторда идем, хәзер мастерскойда буталам шунда.
М и л ә ү ш ә Нигә чакыртканны белми-сен инде син. әлбәттә.
Га л им у л л а Ничек беләсең Онытыл-ган кешене
Миләүшә Чакыргач, димәк, онытыл-маган Димәк, онытылмаган. Галимулла Телеграмманы алута ук юлга чыктыңмы? Тиз килеп життен
Галимулла Тиз килеп житәргә кушылган бит
Миләүшә Кушылмаган ла инде. Прошу диелгәндер ич
Галимулла Анысы бар. әйе Транспорты бит аның безнең якта
Миләүшә. Рәхмәт. Галимулла. Со-ңламадың Ашыйсың да киләдер инде синен.
Галимулла Түзәрлек.
Миләүшә Бар чәйнекне i азга куеп кил. Галимулла. Син инде эш кушканга үпкәләмә Мин сиңа барысын да аңлатырмын I Галиму па кухняга кереп киткәч төзәтенә, өстәлдән көзге алып карана Галимулла чыккач) Булдымы. Галимулла? Кил инде утыр, басып торма.
Галимулла Минем бераз күчтәнәч бар иде.
Миләүшә. Әллә балмы0
Г а л и м у л ла Анысы да бераз
Миләүшә Китер тизрәк. Әтидән мин һәрвакыт бал ал bin килүен үтенә идем (Гаши ,1 па өстәлгә куйган банкыны кулына алып) Ач тизрәк (Галимулла ачып биргән банкадагы балны комсызланып исни) Ай. рә-хмәт! Рәхмәт. Галимулла Беләсеңме кайдан жыелган бал бу. Әй. онытылган ла инде. Карамалыга барганда сул якта бар бит әле болынлык Онытылган... Рәхмәт. Га-лимулла...
Галимулла Болынга чыккач, чәчәкләрне иснәп йөрергә ярата идеи бит
Миләүшә Онытмадың, әйеме? Оныт-магансың. рәхмәт Мин бит сине төшемдә күрдем. Галимулла Әтиең Әһлиулла абыйны да күрдем Шуннан инде сине чакырдым. Фамилиягезне онытканмын Көчкә искә тө-шердем. Дөрес язылганмы’’ Хәлиуллин бит. әйеме’’
Галимулла Шулай.
Миләүшә Ә беләсеңме, мин сине нигә чакырдым. Галимулла? Ләкин син аптырап калма, ярыймы’’ Юри генә сөйли дип тә уйлама Мин чынлап Мин сине хушлашырга чакырдым. Галимулла. Мәңгелеккә хуш-лашырга Шулай Мин инде бу дөньядан китәм. Галимулла. Бүген, йә иртәгә, йә бер-секөнгә. Шуннан да еонга калмыйм.
Галимулла Ничек инде алай?
М и л ә ү ш ә Шулай. Галимулла Арты-гын сорашма Ике-өч көн вакытың булыр бит мине озатырга’’
Галимулла Ничек инде алай?
Миләүшә Сорашма дидем Бөтен то-рмышымны уйлап-уйлап утырдым да синнән дә якын кешем булмаган икән минем. Галимулла. Әйе. әйе. си на сәер тоеладыр минем сүзләр. Әмма син миңа ышан, кыла-нып сөйләшергә вакытым юк минем Мин бик үтенеп сорыйм синнән, бер-ике көнгә бу өйгә хуҗа бул. Үтенеп сорыйм.
Галимулла Ничек?
Миләүшә Үтенеп сорыйм Теләмәсен. хәзер үк кайтып китә аласын Килүенә рәхмәт
Галимулла Юк. мин китәм димим дә. шулай да Болай итеп сөйләшкәнне ишеткәнем юк Ничек инде ул алай була? Кешедән көлгән кебегрәк килеп чыга болай и геп сөйләшкәч
Миләүшә. Мин чынлап. Галимулла Әле син мина ышанмыйсыңмыни?
Галимулла Ышанырлык булмагач.
Миләүшә Ант итимме?
Галимулла. Итимме дип... i Миләүшәгә текәлеп карап тора).
Миләүшә Чынлап. Галимулла, чынлап Мин үтенеп сорыйм синнән. Чынлап, дип әйтәм ич инде, нигә һаман ышанмыйсың Хәер, ышанмаска хакың бар. кайчандыр алдаган идем мин сине Хәтереңдә дә юктыр инде.
Галимулла. Син онытмаган ич, нигә мин онытыйм ди
Миләүшә Оныткан идем, исемә төште Кинәт кенә барысы да искә төшә икән ул Барысы да. барысы да Искә төшә, үкен- дерә. үзгәртеп булмый Уйлап-уйлап утырдым да бу дөньяда мине чын-чынлап яраткан бер генә кеше булган икән дигән нәтиҗәгә килдем Ул син булгансың кебек тоелды Нигәдер шулай тоелды Менә әле син миңа төбәлеп карадың да тагын бер кат
барысы да күз алдыннан узып китте Ничек мин шуны аңлап бетермәгәнмен. ничек баяли бс.тмәг <>нмсн'* Минем бодай сөйләшүемә игътибар итмә. Галимулла, бәлки сата-шамдыр да Минем әле сиңа сөйлисе сүзләрем бик күп. Әгәр дә тыңларга теләсәң, әлбәттә Без бит синен белән бер елда, бер көнлә туганнар Шулай бит. әйеме?
Галимулла Шулай
Миләүшә Ничә яшь инле безгә'* Илле бишме? Күп инде, әйсмс9 Нигә дәшмисең. Галимулла? Галимулла, нигә дәшмисең? Гафу ит Мин күп сөйлим бугай. Сөйләп калдырасым килгәндер шул. гафу ит Сөйләп калдырасым килә, сөйләр кешем юк Ялгыз бит мин. Галимулла Япа- ялгыз Бер кешем юк. Ике тапкыр кияүгә чыкгым. тирә-ягымда кешеләр мыжлап торды һәм менә.. Ялгызлыкның ни икәнен беләсеңме син. Галимулла? Әйт инде, берәр сүз.
Галимулла 11әрсә?
Миләүшә. Син әллә мине тыңламый-сынмы9
Галимулла Нишләп. Тыңлыйм..
Миләүшә. Тыңлагач, нигә син бер сүз дә әйтмисен9
Г алимудла Н инди сүз? ( Те 1ефон шалтырый Миләүшә телефон трубкасын алмый. Телефон ша/тырый-шалтырый да туктый)
Миләүшә Шалтыраталар Кызыксыналар Ә мин алмыйм Шнурын өзеп үк ташламакчы идем дә. кире уйладым Шалтыратсын. үзенә күрә иптәш Аптырап карап торасын мина, әйеме9 Бу дөньяны шаккатырырга җыенган Миләүшә Нигьмәтжа- нона теләгенә иреште Авыл егете Галимулла Хәлиуллин аңа аптырап карап тора (Кола башлый да кинәт туктап каш Галимулла, холнең җитдилеген тошенеп. Миләүшә тирәсендә потере to )
Галимулла Миләүшә. Миләүшә
Миләүшә (Өянәге узып киткәч. кә.г- сезләнеп, кресло аркасына башын салып, ел-маеп Галимуллага карап тора) Исәнме. Га-лимулла
Галимулла Син ятып тор. бодай уңайсыздыр ич
Миләүшә Зарар юк. әлегә үтеп кит - тс. (Тагын телефон шалтырый) Ал. Галимулла Кемгә бик кирәк булдым икән
Галимулла (Трубканы алып тыңлый Миләүшәгә) Федор Ивановичны сорый
Миләүшә Куй. Галимулла.. Шул Федор Ивановичны сорасалар гына инде. Галимулла, алып бир әле теге рәсемне
Галимулла (Стенадагы рәсемәо карап/ Кемнәр бу. Миләүшә?
Миләүшә Алар минем яшьлек дус-ларым. Галимулла Шуларнын икесенә кия үгә чыктым. Икесе белән дә аерылыштым Алып бир .«ле Га ш иг ич алып биргән рәсе-мне күрсәтеп) Монысы беренче ирем Шәһит. монысы икенче ирем Нурислам Богары Рәфис белән Фәһим Монысы мин Дуслар Бик тә. бик тә якын дуслар ( Poet м не оспм I тартмасына салып куя
Галимулла Нигә?
Миләүшә Ятсыннар шунда. Галимулла
Ут сүнә. Ут янганда Рәфисләр фатиры. Саҗидә көне каршында бизәнә, малайлары Рөстәм магнитофон колакчынын колаклары-на киеп креслода утыра. Сәхнә шартлары күпме мөмкинлек бирә, ул шул чаклы бай итеп бизэлг әя. Кыскасы, байлык анкып тора.
С а ж и д ә. Рафиснең кайтканын тоел Кайттыңмы, әтисе?
Рәфис (Ул баштана.чк заманның яшь-ләре киенә торган киемгә киенгән һәм ул кием аңа килешә дә, яшәртеп күрсәтә) Кай-тмадым. үтеп кенә барышым
Саҗидә Минем белән рәтләп сөйләшер көнен булыр микән синен
Рәфис Чәй куй һәм йөз грамм коньяк чыгар.
Саҗидә Кәефен шәп күренә, берәр этлек эшләп кайттын мәллә?
Рәфис Кайтмыйча Берьюлы ике мар-җаны кочаклап кайттым Менә мондыйлар
Саҗидә Хәсрәт (Кухняга кереп китә).
Рөстәм (Әтисенә таба борылып.) Не дразни се. опять начнете Неужели не надоело ругаться
Рәфис Ияләшкән инде (Кесәсеннән газета чыгарып) Карале, улым, укы әле Әтиең турында нәрсә язганнар монда Үзе укып) «Минем өчен ин кын ашачы Рәфис Хатипнын поэзиядән китүе булды. Талантлы шагыйребезне югалттык Анын шигырь ләрендә мон бар идс« Аңлыйсынмы, улым’
Рөстәм А чего там непонятного (Елмаеп Прият но. да, читать?
Рәфис Ничек инде’ Минем турыда бит Димәк, хәтсттләүчеләр бар Рәфис Хатип шигырьләрен Тынла әле. улым, ничек ди бит
Рөстәм Ну. хватит, хватит Мигайте с мамой
Рәфис Аңтыймыни синен әнисн шигъ-риятне Шигырьләрендә мон бар иле. ли Син. улым, беләсеңме монын ни икәнен’
Рөстәм Знаю, знаю Какой ты большой ребенок, эти Все еще живешь какими то иллюзиями Поэзия Мон Ну пора уж вылечиться Никому они не нужны твои стишки
Рәфис Шулай инде анысы, шулай Китап кибетенә кергән илем Өелеп ята шигырь китаплары Менә дигән шагыйрьләрнеке Шулай ла менә язганнар бнг Мине онытмаганнар Хәтерлиләр Их' Iазета- га сокланып карап тора Молодец' Җәүдәт Мансуров язган Кем икән бу Җәүдәт Ма-нсуров? Белмим дә
Рөстәм Найди и пригласи в гости
Рәфис Чакырам, чакырам
Рөстәм Кстати Что-то давно вы нс ходите в гости Раньше бывало, возвратна лись поздно, до утра спорили с мамой, ругались Она вечно ревновала Интересно было.
Р ә ф и с Картаеладыр инле
Рөстәм Кстати Я был в больнице, где главврачом мой друг У него лежала ваша Миляуша В общем, у нее дела не важны
Рәфис Миләүшә’
Рөстәм. Да Может другая Миляуша есть певичка
Рәфис. Ни булган аңа?
Рөстәм. С сердцем что-то. Так что ваша подруга может и умерла. А ты тут моң... моң. .
Рәфис Туктале. улым. Ничек инде Миләүшә? Без бит
Рөстәм. Вот и без бит. без бит Друзья .. Собирались... Клятвы разные.
Рәфис Нигә соң аны әйтми йорден?
Рөстәм Что. у меня других забот нет Вы же клялись, не я Вы же изучали моральный кодекс...
Рәфис Туктале син. Ничек соң әле Миләүшәнең телефон номеры?
Рөстәм Звони главврачу Тридцать восемь, тридцать шесть, тридцать шесть.
Рәфис (Шалтырата Трубканы алучы булмагач. Саҗидәне чакыра) Саҗидә. Са-җидә!..
Саҗидә Ни булды, нигә үкерәсең тагын?
Рәфис. Син Миләүшәнең телефон но-мерын хәтерләмисеңме?
Саҗидә Каян исеңә төште әле ул Ми-ләүшә?
Рәфис. Чирләгән ди.
Саҗидә Чирләсә терелер. Алтмышка җиткәндә кеще чирләмичә тормый. Менә минем дә йөрәгем чәнчеп тора
Рәфис. Хәтерлисеңме телефон номерын. юкмы?
Саҗидә. Каян белим Көне-төне сез шунда ята идегез. Мин каян белим Оныт-кандыр дисәм...
Рөстәм. (Әнисенә) Хватит. Помнишь— скажи.
Саҗидә. Соң. улым... Инде акылга утырды дисәм, нишли бит.
Рөстәм. Она больна Ты соображаешь9 Она больна. Они — друзья
Саҗидә Беләм мин аларның дуслык-ларын. Хатынының хәлен белү юк. Миләүшә кирәк булган.
Рәфис Ахмак!
Саҗидә. Кем ахмак?
Рәфис. Мин.
Саҗидә. (Ростам янына атылып барып) Улым. Рустик. ишеттеңме, ишеттеңме, әтиең миңа нәрсә ди (Үкереп җылап җибәрә) .
Рөстәм Началось. (Әнисен кочак ит I Ну ладно, ладно Успокойся.
Саҗидә Нигә ул мине мыскыл итә. Гомере буе шулай Бөтен ачуын миннән ала. Мин анарга нинди начарлык эшләгән Мин булмасам. әллә кайчан алкаш була иде Шул Миләүшәләр белән йөреп Дуслар дигән булып Пәриләр белән саташалар Җыен разгилдәй.
Рөстәм. Ну. хватит, хватит (Әнисен җитәкләп кухняга кертеп чыга). Ну. чего ты дразнишь ее? Неужели не надоело. Ну. ты же мужчина. Ну. чего'.’. Ты же видишь, ты же поэт, она же дура
Рәфис. Ул синен әниең
Рөстәм Ну. әни. әни... Еще чего? Ты эти Ну и что? Оба вы кретины. Ну. скажи ей что-то ласковое, чего тебе жалко что ли? Ну не вышел из тебя большого поэта, чего ты всю обиду на нее валишь9 Чего, тебе плохо живется9 Чего вам не хватает? Этой макулатуры? (Кесәсеннән акчалар чыгарып идәнгә сибә) Ну. берите, хапайте. Только не орите
Саҗидә (бүлмәдән чыгып акчаларны җыя) Бирмә аңа. нәрсә син аңа да аңа
Рөстәм /Саҗидәне күтәреп торгызып) А ну. уйди в свою комнату Я вам дом построил Полтыщи квадратных метров. Неужели не умещаетесь?
Саҗидә. Ул башлады.
Рөстәм. Ул башлады, ул башлады. Оба вы Из-за вас жениться боюсь. Вы же загрызете любое живое существо. (Әнисенә) Ну иди. иди, говорят И не покажись, пока он дома. (Саҗидәне этеп диярлек бүлмәсенә кертеп җибәрә Рәфискә) Чего тебе, номер телефона нужен9 Вот справочник. Смотри и звони.
Рәфис (Белешмәләр китабыннан карап шалтырата). Кем бу9 Нигьмәтҗанова- лар фатирымы9 Кем сез9 Нинди Галимулла’’ Нинди авылдашы? Миләүшә өйдәме.’ Бирегез әле трубканы Миләүшәгә. Рәфис. Рәфис диегез Якын дусты мин аның Аң-лыйсызмы? Бирегез лиләр трубканы (Труб-каны куеп) Нәрсә бу?
Саҗидә (күренеп) Нәрсә булсын, сө-яркәсе белән утыра.
Рәфис. Ничек телең әйләнә? Илледән узган хатынга.
Саҗидә Сез бит унсигез яшьлекләр кебек кыланасыз.
Рәфис Булды, булды.. Нишләргә сон әле .. Әллә ничек кенә килеп чыкты бит әле. (Ростәмгә) Улым.
Рөстәм. Еще чего?
Рәфис Трубканы алмый Миләүшә апаң.
Рөстәм Ну съезди. Для чего машину подарил. Катайся на удовольствие.
Саҗидә Мин дә барам.
Рөстәм Конечно Без тебя же он не может.
Рәфис Кая барасың?
Саҗидә. Син кая барасың, шунда.
Рәфис Ну бар инде. бар.
Саҗидә Тышта салкын микән?
Рәфис Мең традыс.
Саҗидә Бу хәтле дә яратмагач ярат-мыйсың икән Күңелең булсын бармыйм Кара аны. әйбәт кенә йөр. Мин әйткәннәрне М иләүшәгә сөйләмә тагын (Рәфиснең яңа-гыннан үбеп ала).
Ут сүнә. Сәхнә яктыр! анда Галимулла I ру бкадан сөйләшә.
Галимулла Әйе Нигьмәтҗановлар фатиры Галимулла. Миләүшәнең авылдашы Өйдә (Миләүшәгә) Рәфис, ди Сине сорый.
Миләүшә Әйт. Галимулла, ул беркем белән дә сөйләшергә теләми диген
Га л и м у л л а ( Трубкага) Ул беркем белән дә сөйләшергә теләми Мин каян белим Әйттем (Миләүшәгә) Бир Миләүшәгә трубканы, ди.
Миләүшә Куй. һәм бүтән алма Галимулла Н игә алай. М иләүшә?
Миләүшә. Шулай. Галимулла. Минем беркемне дә күрәсем килми, берәү белән дә сөйләшәсем килми. Минем янымда син бар Миңа беркем дә кирәкми ( Тагын телефон шалтырый )
Галимулла (Трубканы алып) Әйе Ул беркем белән да сөйләшергә теләми Галимулла Авылдаш Әйттем ич инде ■ Миыуию.-i. Эльмира, ли
Миләүшә Алма трубканы дидем мин сиңа
Галимулла (трубканы куя) Эльмира ди бит
Миләүшә Булсын
Галимулла Нитә сөйләшмисен сон’’ Әйтәсе сүзе бардыр берәр
Миләүшә Минем әйтәсем сүзем юк. Галимулла Әйтәсе сүзләр күптән инде әй-телгән. Ничаклы мәгънәсез сүз сөйләнелгән
Галимулла Кырт кисеп сөйләшә торган гадәтеңне ташламагансың икән
Миләүшә Холык үзгәрми диләр бит. Галимулла Шул холык шушы көнгә кал-дырды да инде. Яраклаша белмәдем шул. һәрвакыт үземнекен тукыдым ( Галину аш-ның урыныннан торганың күреп) Китмә. Га-лимулла, утыр Син беркая да китмә Кил-гәнсең икән, янымда т ына утыр
Г а л и м у л л а Чәй дидең би т Пешкән-дер (KyxH'itiaH чына.чк nip алып чыга чәй чсый) Шулай ярыймы? Куе түгелме'’
Миләүшә. Мина барыбер. Галимулла. Шулай ла мина рәхәт, янымда син
Галимулла Радиодан элек тел җыр-латалар иде. хәзер сирәкләттеләр Телевизо-рдан да күрсәтми башладылар
Миләүшә. Картайдым бит инде. Га-лимулла '
Галимулла Барыбер дә синең кебек җырлаучы юк
Миләүшә Җырлаучы ток иде диген, Галимулла Бар иде. Га тимул.та. бар иделәр. Бар идек Онытылдык кына Беркемгә дә кирәгебез юк инде Ул чакта ла кирәк мәгәнбез
«Бармыни бездә, гомумән, чын кеше кадрен белү” Без аны кайдан белик мескин ү тел аңлатмагач'’!"
Без инде үлеп тә аңлата алмыйбыз. Га-лимулла бот ырькәсм
Галимулла Барыбер юк Гете җырны җырла т әле.
Миләүшә Кайсы җырны
Га л и м у л л а Мин ки иән.ы җырлый иде Ишек тобендә тын.тап тордым
Миләүшә Мин аша үзем тенә. качып кына тыңлыйм шул. Галимулла. Ачуланма инде Телисенме, мин сиңа бүтән җырларны җырлатам.
Галимулла Миңа син җырлаганнар кирәк
Миләүшә Бүтәннәрне тыңламый сынмы?
Г а л и м у л л а Тыңлыйм да
М и т ә у ш ә I ЕI масп М ин бөтенесен ион дә ойбәгрәк җырлыйм, әйсмс?
Галимулла Әйе
Ми тәүшә Рәхмәт! /></> кассета Менә шу тарны тынлап кара әле снн. иптәш Хә.шу шин I Магнитофонны качыш .щыр чңгырыйс
Бу дөньяда яшәп каран шуны бе тлем Хак ип энем барысы тая нан икән Ак дигәнем, пакь дигәнем корым булып Йөрәгемә, бәгыремә яуган икән
Бу дөньяда яшәп карап шуны белдем Ант итүләр хәйлә икән, мәкер икән Тугъры диеп, туры диеп йөргәннәрем Туры түгел — бөкре һәм кәкре икән
Бу дөньяда яшәп карап шуны белдем Чын дигәнем мәзәк кенә, уен икән. Очрашулар, күрешүләр, көлешүләр Барысы да бары пәри туе икән
Миләүшә (Магнитофонны туктатып) Ничек9
Галимулла Ничек дип
Миләүшә Ошамадымы әллә9 Мин жыр талым бит Хәтта көйнең үзен дә. шигырен дә үзем яздым
Галимулла Радиодан ишеткәнем бу - лмады
Миләүшә Мондый җырларны радиодан җырламыйлар. Галимулла.
Галимулла Дөрес эшлиләр икән анысын бодай
Миләүшә Нигә. Галимулла’ (Ишектә звонок) Ачма. Галимулла
Галимулла Бәлки йомышы бардыр
М и л ә ү ш ә Нинди йомыш ’(Хәзер инде мина берәүнең дә бернинди дә йомышы юк. Галимулла I Звонок кабат шна
Галимулла Тиккә генә ки.тмәтөндер инде кеше (Тышта «Миләүшә!*» дигән та-выш ишетелә).
Миләүшә Рәфис тавышы
Галимулла Ачыйммы'
Миләүшә Кирәкми (Тышта Рафш- нец «Миыүша.ач белам бит синвйОо» дигон тавышы ише он- т 1
Галимулла Керсен
Миләүшә Кирәкми /Тышта Рафиснең вМиюүию. син и<м/ »т«- ’ Әйт син шешме ' Әй. Галимулла син ойсМме' диган танышы ишетел».)
Миләүшә Әйт. Галимулла Ойд<» диген Миләүшә исән-сау диген Берәүне дә күрергә теләми диген
I а л н м у л л a i ишек чнына чарын М и- ләүшә исән-сау Ул берәүне лә күрергә телә-ми Нәрсә ' (Галиму т ta Рәфис ое юн ишек аша сяйлошо.)
Рәфис Ач әле ишекне
Галимулла Миләүшә ачарга кушмый
Рәфис. Син кем9
Галимулла. Галимулла ди тем ич
Рәфис Монда нишләп йөрисен9
Галимулла Миләүшә чакырып китерде
Рәфис Каян9
Галимулла Авыллан
Рәфис Миләүшә авылыннанмы ’
Га л и му л ла Шуннан
Рәфис Исемен кем дидең әле’
Га ти мулла Га.тиму ма дидем
Рәфис Мин Рәфнс атлы булам. агай- >не Ми 1әүшәнсң якын дусларының берсе Ничек анЩ| хәле ’
Га тиму л ла Әйбәт
Рәфис Ничек әйбәт9
Галимулла Шу тай әйбәт
Рәфис. Рәтләбрәк сөйләш әле минем белән. Хәле ничек дим бит
Гцлимулла . Әйбәт дим.
Рәфис Больницадан кайчан чыкты?
Галимулла Белмим. Мин килгәндә өйдә иде
Рәфис Мин килгәнне беләме ул?
Галимулла. Белә.
Рәфис. Кертмәскә кушамы?
Галимулла. Әйттем ич инде.
Рәфис (кычкырып) Миләүшә, бу мин, Рәфис (Җавап ишетелмәгәч) Өйдәме соң ул?
Галимулла. Өйдә булмый кайда булсын.
Рәфис. МенЬ әкәмәт. Ә сине нигә ча-кырды?
Галимулла. Белмим.
Рәфис Ә син аның кеме? Галимулла. Авылдашы.
Рәфис. Элек нигә бер дә күргәнем бул-мады?
Галимулла. Монда килгәнем булмады.
Рәфис. Хәзер килдеңме?
Галимулла Әйтеп торалар ич. Миләүшә чакырыл китерде.
Рәфис Син тарпаймый гына сөйләш әле. ярыймы, аңлат миңа Ул мин килгәнне беләме? Рәфис килгәнне беләме?
Г алимулла. Белә дим ич
Рәфис. Белгәч нигә1’
Галимулла. Берәүне дә күрәсем килми, диде.
Рәфис. Мин бит берәү түгел, мин бит Рәфис Аның якын дусты. Аңлыйсыңмы? Без ничә еллар бергә. Аңлыйсыңмы?
Галимулла Нигә миңа кычкырасыз? Минем ни гаебем бар
Рәфис Син бит ишек төбен саклап торасын
Галимулла. Миңа Миләүшә кушты...
Рәфис Ә бәлки, кушмагандыр. Бәлки, син Ач ишекне. Бурзай
Галимулла.Син сүзеңне үлчәп сөйлә, ярыймы Күрсәтермен мин сиңа бурзаеңны
Рәфис Мин киттем. Миләүшә. Риза- бәхил түгел.
Миләүшә. (Ишек төбендә басып торган Галимулла янына килә) Берни дә аң-ламыйсыңмы Галимулла? Аңлама, Гали-мулла, кирәкми . Нигә килдем дип үкенәсе-ңме9 Шулаймы?
Галимулла. Үкенүен үкенмим дә... Әллә ничек...
Миләүшә. Уенга охшаган, әйеме?
Галимулла Кем белә инде. Мин бит..
Миләүшә. (Галимулланы булдереп) Тик зинһар мескенләнмә, яме! Беләсең, мин мескеннәрне яратмадым һәм яратмыйм Бөтенесен дә аңлыйсың, барысын да беләсең син. Сине табигать акыллы итеп яраткан. Син минем сүзләремә ышанмыйсын. Миләүшә ниндидер уен уйный, дип уйлый-сың Ләкин мин уйнамыйм. Уйнамыйм, уй-намыйм! Сиңа шулай тоела гына ул Безнең бөтен тормышыбыз уенга охшаган. Әтн әй-тмешли. ат кәмите Әгәр дә миңа ышан- масаң, кайтып китә аласың.
Галимулла (М илә ушәгә ниндидер
кырыс суз әйтергә теләп) Миләүшә..
Миләүшә Кирәкми. Галимулла.. Аптырама, син безнең барыбыздан да өстен.
Галимулла Мин үземнең кем икән-легемне беләм. Миләүшә.
Миләүшә. Юк. белмисең, Галимулла. Мин дә үземнең кем икәнлегемне белмим. Берәү дә белми. Беләм дип уйлыйлар гына Беләм дип уйлап ничаклы гомерне әрәм иттем. Син дә гаепле, Галимулла. Җи-бәрмәскә иде мин ахмакны авылдан Нинди бәхетле хатын була идем бит мин Өй тулы бала-чагалар Хәзер инде оныкларыбыз ничаклы була иде Кем инде мин? Ни өчен яшәдем инде9 Юк, беркемне дә күрәсем кил-ми. Галимулла. Мин гомер буе ялгыз бул-дым. Шәһит безгә әйтә иде өч тиенлек эшегез юк, сукыр бер тиенлек акылыгыз юк, дия иле. Хаклы булган. (Кинәт килеп) Әшәке кеше мин. әйеме. Галимулла? Әйт әле дөресен генә, нинди кеше мин? Әйт инде Галимулла.
Галимулла Ничек әйтим Сине күр-мәгәнгә...
Миләүшә Бала чакта, үсмер чакта, яшь чакта еш күрешә идек. Хәтта үбешкән чак та булды бугай. Син хәтерлисенме9 Бакалы күл янына барган идек Ни өчен барган идек әле, хәтерлисеңме?
Галимулла Син алып бардың, анда төнбоеклар үсә иде.
Миләүшә. Әйе. әйе. Мин сиңа төнбо-еклар өзәргә куштым. Йөз илле төнбоек өзеп миңа бүләк итсәң, мин сине яратырмын. дидем. Син ничәне өздең әле?
Галимулла. Йөз илле бишне.
Миләүшә. Әйе. әйе Нинди олы күлне актарып чыктың. Сунын салкыныннан күтә-реп каттың Миңа бер олау төнбоек тоттыр-дың. Ә мин «Миңа йөз илле биш төнбоек кирәкми, йөз илле генә төнбоек кирәк»,— дип, төнбоекларны җиргә сибеп кайтый кит-тем. Син мине куып җиттең Беләгемнән кысып тоттың. Мин сиңа кычкырдым. «Ни-шлисең. җүләр. Җибәр, кулны авырттырасың диләр бит».
Галимулла Әйдә.
Миләүшә Кая?
Галимулла Төнбоекларны җыеп ал. Миләүшә. Бик кирәкләре бар Галимулла Алайса, нигә өздердең? Миләүшә. Кем сиңа йөз илле бишне өзәргә кушты. Миңа йөз илле генә кирәк иде, җибәр кулны, җүләр. Кая алып барасың9 Җыймасам нишләтәсең9
Г а л и м у л л а ШуиУы күлгә батырам. Миләүшә Батырып кына кара Галимулла Батырам, кире тәре. Миләүшә. Син мине батырсаң, әти синең үзеңне батыра.
Галимулла Мактанма әтиең белән, ярыймы Җый төнбоекларны.
Миләүшә. Җыймыйм
Галимулла Җыясың!!1
Миләүшә. Барыбер җыймадым бит. Галимулла Их. шунда батырып кына үтергән булсаң. Җиңә алмадың шул мине, җинә алмадың кире тәрене. Төнбоекларны тәки үзеннән җыйдырттым. Аның каравы, без анда үбештек Үз гомеремдә беренче тап
кыр бит Уналты яшемдә. Аннан соң ничаклы мин сини күренергә оялый йөрдем Яра-тканмындыр мин сине Яратмасам. үбеш-мәгән булыр идем Аннан сон Бакалы күл янына еш бара башладык Бакалар!а кушы-шып җырлый идек Хәтерлисенме Гали-мулла?
Исәпсез, хисапсыз йолдызлар сибелгән Галәмнен киңлегенә.
Ә без жирлә синең белән икәү генә.
Икәүдән-икәү генә.
Икәүдән-икәү генә
( Җырга Ги шли лла кушы ш
Хисапсыз авазлар моң булып коела Болыннар иңлегенә.
Ә без һаман синең белән икәү генә.
Икәүдән-икәү генә.
Икәүдән-икәү генә.
(Кой окреп ген» довам ит» lilt t кой ритмында Галину t ш дейт Мимуш-i сой- юш» )
M и л ә ү IU ә Ә) әр дә мин очып китсәм, нишләрсең. Галимулла9
Галимулла Синең арттан очармын
М И ЛӘүШӘ Әюр ЛӘ МИН С1Ы.1ЫН гош- сәм. нишләрсең. Галимулла?
Галимулла. Ә мин сине готын калырмын
Миләүшә Әгәр дә мин югалсам. ни-шләрсең. Галимулла*
Гали мулл а Эзләрмен
М и л.»ү ш ә Табалм.гсаң нишләрсең?
Г а л и м у л л а Ко гормон
Миләүшә
Билгесез киләчәк кул изәп чакыра
Хыялым илләренә:
Сукмаклар, юллар күп. ә без икәү генә.
Икәүдән-икәү генә.
Икәүдән-икәү генә
Ышанасынмы енн мина. Галимулла?
Галимулла Мин сине яратам гына. Миләүшә Ышанмыйча яратмыйлар Галимулла Ә мин яратам 7< и-фон шаипырыйI
М и л ә ү ш ә ' кычкырып Алма! Алма. Галимулла*
Фәһимнәр фа игры. Фәһнм крес.киа чум-ган да карашын билгесез бер нокгагя төбәп утыра. Берничә кон инле кырынмаган. Эль-мира кайтып керә.
Эльмира һаман утырасыңмы’ Көннәр буе Имчек очи сөягең тишелми Кибеткә чыгып керер идең, ичмасам
Фәһим Акча юк
Эльмира Ничек булсын Күпмегә җигә ул минем пенсиям
Фәһим Эшкә керергә кушасынмы’
Эльмира Нидер ипләргә кирок. -Тобиса Ботап утырып булмый бит инде. Фәһнм
Фәһим Бу га ич, күреп торасын
Эльмира Бетәссн. харап буласын бодай булса
Фәһим Ә мин шуны көтеп удырам ла
Эльмира Нәрсәне9
Фәһим Тизрәк бетәргә нле дә. котылырга иде
Эльмира Фәһнм. ни сөйлисен, бәгы-рькәем?
Фәһим Яшәсем килми минем бу дө-ньягызда Фәхешханәдә мина кытык түгел. Ул яшьтән узган мин
Эльмира Кешеләр яши бит
Фәһим Кешеләр9 Нинди кешелар? Кешеләр бетте Кайда ул кеше.тар? Икс аяклы күшәүче хайваннар һәм аларны ашаучы ике аяклы ерткыч җанварлар гына калды
Эльмира Йа. алла
Фәһим Алла ла юк
Эльмира /кычкырып Фәһим’
Фәһим Китте ул Җиргә, кешеләргә кулын селтәде лә китте, кайтмаска китте ул Җиргә Иблис хуҗа
Эльмира Кешеләргә ни ачуын бар9 Син үзен дә адәм баласы
Ф ә һ н хг Юк. Адәм балалары ү теп бе г- тс алар Иблис токымы гына калды
Эльмира Синең яза алмавына кеше гәрнсн гаебе юк. Син язмый дип дөнья тук- ran тормый Яна көйләр туа тора, аларны җырлап торалар
Фәһим Көй9 Нинди кон9 Кинлт сикереп торып пианино чнына оарч т бармак lie юн к шниш шрны кыйнап а 1ып Шушы булдымы кой’ Кемнәр җырлый? Нәрсә җырлый9 Клавиш шрны кыйный-кыйный »сыр <ый.
Сиңа шундый жыр кирәкме*
Сиңа шундый жыр кирәк?
Шундый, шундый, шундый, шундый
Шундый, шундый җыр кирәк
Җыр кирәк.
Җыр кирәк.
Җыр кирәк.
Җыр кирәк.
Җыр. жыр. жыр. жыр жыр, җыр.
Кирәк, кирәк, кирәк, кирәк, кирәк
Яратам, яратам, яра гам
Яратам
Сиңа шундый җыр кирәкме* Зәйнуллалар. Сәйфуллалар жыры кирәкме’ Яза алмыйм мин мондый жыр Я зарга теләмим мин мондый жыр Мнн композитор Мин про-фессионал композитор Пимидин соң Тимә мина. Эльмира Кыйнама минем җанымны.
Эл г. мира Син үз җаныңны үзең кый-ныйсың. бәгырькәем Үткәннәр белән генә яшисен Элеккеге даның комачау тый. һаман да мактау көтәсең
Фәһим Ә нигә мин аны көтмәскә тиеш? Нәрсә, мине мактарлык музыка язма дыммыни? Нәрсә, мин угыз ел грай тибеп йөрдеммени9 Нигә әле мине жгшез генә онытырга тиешләр? Нәрсә, минем ашарга акчам юк тыгын белми ләрменн” Нәрсә, га-мак хакы да эшләмәдеммени мин9 Нәрсә raxrai ымны туйдыру өчен гамаклык азып утырыйммы бүген?
Кулыма гармун алып чатка чыгып би сыйхгхгы* Тимә хгигш Арч «>••« кереп чг ма Тынлык Тс /ефои иш чпырый
Эльмира I Трубканы а. 1ып; Әйе Әйе, мин Исәнме, Рәфис Әле син дә исәнмени Ходаем жаным! Әй. Рәфис, Рәфис Ничек оят түгел сиңа'.' Шалтыратып хәлебезне дә белмисен Аерылмас дуслар идек бит Фә-һимме? Өйдә, өйдә . (Фәһимгә). Фәхим. Рә-фис шалтырата
Фәһим Нәрсә кирәк булган?
Эльмира, Сине сорый, Фәһим Сөйләш үзең генә. Эльмира Алай итмә инде. Фәһим
I Фәһи м кузгалмагач ) Рәфис, син кереп чык әле безгә. Бсләссн бит Фәһимнең холкын, бер киреләнсә Кереп чык әле. бәгырькәем I Трубканы куя)
Фәһим Нигә чакырдың син аны?
Эльмира Чөнки үземнең генә көчем җитми Юк, болай итәргә хакың юк синең Бөтен дусларыңны жыям, күрсеннәр.
Фәһим Нинди дуслар? Ни сөйлисең син?
Эльмира Мәңге дуслар булырга антлар итешмәдегезмсни? Нәрсә. М иләүшә дус түгел идемени'’ Нурислам дус түгел идеме? Гайнулла. Шәһит дус түгелләр илеме'’ Юк. барысын да жыям (Шалтыратып) Алло. Нигъмәгжанова квартирасымы'’ Миләүшәне бирегез әле? Ничек алмый. Сез кем’’ Га-лимулла? Нинди Галимулла? Бирегез Ми-ләүшәне Эльмира сорый диегез Ничек инде? (Трубканы куен I Миләүшә трубканы алмый, ди Галимулла, ди. Әллә үпкәләгәнме Миләүшә? Үпкәләве дә бар Шалтыратып хәлен дә белгәнебез юк.
Фәһим Аның бармы соң? Минем хә-лемне кемнен белгәне бар0 Кем кемгә кирәк бу дөньяда?
Эльмира Галимулла... Галимулла Таныш исем (Телефоннан шалтырата да тыңлап торгач трубканы куя) Гайнуллалар дәшми Нурисламның телефоны юк
Фәһим Шул алкоголиктан мине тәр- бияләтмәкче буласыңмы?
Эльмира Рәтлерәк сүз белмисеңме әллә. (Шалтыратып) Шәһит, синме? Мин бу. Эльмира Фәһимнең хатыны инде алайса Шәһит, син безгә килә аласынмы? Нигә дәшмисең0 Нигә дип Сагындым Күрәсем килә. Гафу HI инде алАйса (Трубканы
Фәһим. Нәрсә инде син.. Кем кемгә кирәк бу заманда
Эльмира Шулайрак шул, шулай- рак. ахры Ләкин мин синең бу кыяфәзеңә карый алмыйм Син бит композитор Син бит кешеләр жырласын өчен көй иҗат итүче Әгәр композиторы шушы хәлдә булгач, халкы нинди булырга тиеш. (Каяндыр тии>ян гармун табын алып килә) Мә. ич-масам. гармун уйнап утыр Эчең пошканда алып уйный идең (Гармунны Фәһим алдына куя. каешларын кидерә) Уйна әле, «Авыл көен»- яраткан косине (Фәһим теләр-те- ләмәс кенә гармун телләренә баскалый ди кирәк, «Авыл кое»нә кучә).
Ишектә звонок. Эльмира барып ача. Рә-фис белән керәләр.)
Рәфис. Ха. монда мәҗлес икән. (Уйна-удан туктаган Фәһимгә) Сәлам, картлач
Фәһим Үзең нихәл?
Рәфис Хәлләр хәләвә, башлар галава, мунча баня, хатын баба
Эльмир а Рәфис! Нәрсә булды сезнең белән? Элек бергә җыелып утыра идек Кө-лешә идек Кайгы-шатлыкларны уртаклаша идек Таралдык бит. Кара әле, дустыңның кыяфәтенә Көннәр буе шулай утыра
Рәфис Тик утыруы рәхәттер Утырсын.
Фәһим Мин син түгел Җыр язуымны ташлап акча артыннан кушаяклап чаба бе-лмим.
Рәфис Өйрәтермен
Фәһи м Мин өйрәнергә теләмим. Тип- кәләсеннәр. үтерсеннәр, иманымны алыш-тырмыйм.
Рәфис. Кем сина алыштырырга куша.
Фәһим Син! Син алыштырдың.
Рәфис Син сүзеңне үлчәп сөйлә, агай- зне. Иман сүзе белән авыз чайкама Минем иманым минем йөрәгемдә. Тимә ана Мин аңа үзем дә кагылырга куркам Ләкин мин кемнәргәдер ачу саклап жылап та утырмыйм Кемгә ачу сакларга0 Өстәгеләргәме? Алар барыбер безне күрми Кешеләргәме’’ Нишләтәсең инде аларны Заман нинди кешеләре шундый Йөрәк үлде, корсак кына калды кешедә Нәрсәсенә үпкәләргә. Төкер-дем бер лач итеп Корсак икән корсак, миндә дә корсак бар (Фәһимгә) Тор. нәрсә жылап утырасың0 Киттек таларга Таларга икән таларга. Безгә бит композиторлар кирәкми. талаучылар кирәк. Әллә без бүтәннәрдән кнммс
Фәһим Мин талый белмим. Минем бармакларым кесәгә керер өчен җайлаш-маган.
Рәфис Җайлашырлар Дөнья өйрәтә ул. Миләүшәсе утыра анда бикләнеп Берәүне дә күрәсем килми дигән булып
Эльмира. Мин ана шалтыраткан идем, ниндидер Галимулла сөйләште Миләүшә трубканы алмый, ди.
Рәфис. Ә мине өенә дә кертмәде. Үп-кәләгән. күрәсең Үпкәләрлек тә. Больницада ятып чыкканын да белмәдек
Фәһим Миләүшәме?
Рәфис Миләүшә шул Малай башка сугып искә төшерде. Дуслар илегез, ди Чыннан да, дуслар идек бит Әйдәле, Фәһим. тор, юын. кырын Берәр нәрсә уйлап чыгарыйк әле Оят булып китте Әйдәле. тор әле (Фәһимне к\ i шрыннан тартып то-ргыза.)
Ут сүнә. Ул Миләүшәләр фазнрын як-
Г а л и м у л л а Миләүшә, бер сүз сора-сам. ачуланмыйсынмы0
Миләүшә. Бик кызык. Ашыйсын ки-ләдер инде синең.
Галимулла. Ашыйсы килсә, пешерәбез дә ашыйбыз аны. Миләүшә брат
Миләүшә Ничек дидең. Галимулла0 Миләүшә браг Искиткеч' Син мина шулай гына эндәш, ярыймы
Гали м у л л а Эндәшәбез аны. нигә. Мин бит. Миләүшә, авылда яшим дигәч тә мокыт түгел Боегып та яшәмим Көләсен көләм. җырлыйсын җырлыйм.
М иләүшө. Чыннан да. мине көтеп әй-ләнмәдеңме снн. Галимулла'’
Галимулла Көтмәдем Җүләр түгел ич мин булмаганны көтәргә Бүтән белән өйләнсәм дә тора алмый идем Нигә кешене бәхетсез итәргә.
Миләүшә. Берәр хат язып салсаң шунда.
Галимулла Баштарак яздым, җавап килмәде Аннары инде аңладым.
Миләүшә Әшәке шул мин. Шулаймы?
Галимулла. Андый сүз әйтмә. Ямьсез сүз.
Миләүшә Анын каравы дөрес.
Галимулла. Түгел Билгеле инде, фә-рештә дип тә әйтеп булмый инде Җайсыз кеше син
Миләүшә Ничек, ничек'’
Галимулла Җайсыз, көйсез Ләкин ана син гаепле дә түгел инде Талантлы кешеләр җайсыз булалар алар Безнең авылның Рәшитне онытмадың микән Балта остасы. Аның кебек оста дөньяда юк Ә шуны көйли алмый жан чыга Әнә бит уйнаучылар скрипкәне дә күпме көйлиләр Шулай ул. Миләүшә брат
Миләүшә < куанып) Сөйлә, сөйлә, ту-ктама, Галимулла.
Галимулла Авыл мужигыннан нинди сүзләр йыга дисенме?
Миләүшә Нигә инде син. Галимулла?
Галимулла. (Милаүшэ янына тез ю- иеп аца карап тора) Шулай, Миләүшә брат Очраштык диген?
Миләүшә Соңладым шул
Галимулла Зыян юк Тсрелтәм мин сине Мин дә бит үҗәт кеше. Миләүшә Көпем. Күңелем сизде Мине эзләп таба- ячагынны сиздем.
Миләүшә (кинәт кенә) Галимулла, снн нинди төсне ошатасың'’
Галимулла. Нигә?
Миләүшә Сорауны мин генә бирәм Син. Галимулла, уйлап-нитеп тормыйча жавап бир. Килештекме?
Галимулла Карап карыйк Уенмы'*
Миләүшә. Уен Димәк, нинди төсне ошатасын'*
Галимулла Ак белвн яшел
Миләүшә. Кайсы ризыкны яра гасын"
Галимулла. Пичкә тәгәрәткән бәрәңге
Миләүшә. Нинди кешеләр күбрәк ошый?
Галимулла. Сабыр итә белүчеләр
Миләүшә. Ннидиләрен яратмыйсын"
Галимулла Кешеләрне каргаган ке-шеләрне
Миләүшә. Төнне яратасынмы, көннеме?
Галимулла Гаң аткан чакны.
Миләүшә. Йөрәгенә ышанасынмы, башыңамы?
Г а л и м у л л а Йөрәк ышаныч чырак
Миләүшә. Кайсы яхшы җәйме. кышмы"
Галимулла Көз.
Миләүшә. Әчене яратасынмы, төче-неме?
Галимулла. Сине.
Миләүшә Ә син шаярма
Галимулла. Шаярмыйм. Сине генә яратам Бары тик сине генә һәм үткәннәр өчен сине гаепләмим Үпкәм дә. рәнҗүем дә юк. Миләүшә Язмыш Ходай мине сиңа тин итеп яратмаган Ә үзе сине яраттырган Снн өстә, мин гүбәндә Йөрәк шуны аңламый интегә. Синен бер жырын бар иде Егерме еллар элек җырлый идеи Авыл көенә Мин җырларга тиешле җырны снн жырлыЙ идең
һай. җаныем, син бит мина. Син биг мина тин түтсл. Тиң түгеллеген дә белә. Өзелеп сөя яшь күңел.
М ил ә ү ш ә Хәтерләмим дә инде
Гали м у л л а Җырчының җырын җыр-лаучы үзе хәтерләми инде Тыңлаучы хәтер-ли аны.
М и л ә ү ш ә. Галимулла. бәгырькәем Син чынлап та тракторист иленме? Гафу ит. зинһар Мыскыл итеп әйтүем түгел
Галимулла Мыскыл иткәнгә дә түзәбез. Безне бит мыскыл итмәгән кеше юк Без үстергән икмәкне ашый-ашый безне мыскыл итәләр. Зыян юк. Миләүшә Аның каравы. Юк. ярый инде
М и лоүшә. Сөйлә инде. Галимулла
Галиму л ла Юк. кирәкми М и л ә ү ш ә Үтенеп сорыйм Галимулла Юк. әллә нәрсә сөйләмим инде Төнге смена та эшләргә ярата идем мин. Әллә нинди акыллы уйлар килә төнлә. Көндез баш эшләми Төнлә баштагы шарикларны чистартып куялармы Кайвакыт шулай айлы төндә барасын айга каршы. нинди генә уйлар ки тми Менә ул уйларны язып баручы машина булса иде ул. Беләсеңме, Миләүшә, ай минем өчен кояшка караганда кадерлерәк Кояш, билгеле, кирәгрәк Кояш булмаса. җир дә. ай да булмый. Ә ай менә күнелы якынрак Кояшка бит туры да карап булмый, күтне чагыл- тыра Ай андый түгел Ай белән күйо күз карап сөйләшеп була, ана җаныңны ачып күрсәтергә була. Серләреңне ана сөйләгәч, ничектер җиңеләеп китәсең Сөйләр сүзлә-рем күп иде минем Бик күн иде Кешеләргә сөйләргә курыктым
Алмачылар алма сата. Алма яшнш с белән Тиң түгеллеген лә белдем. Сөйдем яшьлегем белән
Миләүшә Галимулла син мине кичерә күр инде Мни сине оныткан ук идем бит. Әле дә ярый төшемә кердең Менә хәзер бөтен гомерем иск.» төшә Киләчәк турында инде мин уйлый алмыйм, дөнья белән мине бары үткәннәр генә бәйләп тора Ничаклы үкенеч, янадан барьңын да кире кайтарып яшәп булмый шул Әмма мина бүген җиңел Җаным тормышның чүп-чарларыннан арынып калды. Даны да. шөһрәте дә. сәясәте дә. сәяхәте д > берсе дә кирәкми итте миңа Миңа бары тик мөмкин бу т- ганча аруланып кына китәргә кирәк Күпме гөнаһ җыелган Гөнаһларымның бератын гына кичер дип ходайга н тнарыр илем, бер
гена дога да белмим Догасыз калган буын Тәһарәтсез буын.
Галимулла Алай димә. Миләүшә. Күпме кеше сиңа рәхмәт әйтте.
Миләүшә. Кем? Кем әйтте. Галимулла?
Галимулла Синен җырлавыңны ты-ңлаганнан сон бик күпләр рәхмәт укый иде
Миләүшә. Алдама Ичмасам, син алдама инде. Галимулла?
Галимулла Мин үзем дә.
М и л ә ү ш ә Син мина ләгьнәу укырга тиеш илен.
Галимулла. Нигә мине яратмаган өчен мин сиңа ләгънәт укырга тиеш.
Миләүшә. Ә бәлки, яратып та хыянәт иткәнмендер Көтүче Әһлиулла малае Га-лимулланы председатель Харис кызы Ми-ләүшә тиң күрмәгәндер Яратмаска үзен үзе мәҗбүр иткәндер. Мәхәббәтен таптап үтеп данга ирешеп бәхетле буласы килгәндер, һәм менә дөнья куласасында әйләнә торгач, яңадан шул Бакалы күл янына килеп төш-кәндер. Менә бу өстәлнең тартмасында. Га-лимулла. конверт бар. Анда минем васыятем язылган. Зинһар, төгәл үтә Хәзер бит кешенен исән чагында — фикеренә, үлгәч ва-сыятенә колак салмыйлар. Үтенеп сорыйм авылга алып кайт, әти белән әниемнең аяк очларына җирлә. Хәзер үк алып кит дип әйтер идем, беренчедән, барыбер исән-сау кайтып җитә алмыйм, икенчедән, гайбәтче-ләрне бәхетле итәсем килми
Галимулла. Үлем турында сөйләш-мибез. диден бит
Миләүшә. Әйтеп калдырасы сүзләремне әйтәм дә туктыйм. Мине авылча итеп җирләгез, ярыймы? Бөтен йолаларын ки-тереп.
Галимулла. Кабернең тирәнлеген ничә метр итәргә?
Миләүшә. Ничек инде ничә метр?
Галимулла. Сине күмәчәк каберне ничә метр итеп казырга?
Миләүшә. Син ни сөйлисең, Галимулла?
Галимулла. Шуны сөйлим. Син сөй-ләгәнне сөйлим Нигә син һаман саен Мин монда кабер казырга килмәдем ләбаса
Миләүшә. Ә син миңа нигә кычкы-расын?
Галимулла Мин кычкырмыйм..
Миләүшә. Кычкырасын Бар кайтып кит
Галимулла. Әллә китмәс дисеңме'* Минем дә үз акылым үзем белән.
Миләүшә. (Озын паузадан соң) Үп-кәләдеңме. Галимулла?
Галимулла. Юк
Миләүшә Нигә алайса бер сүз дә дә-шмисен9.. Тукта .. Тукта Таныш сүзләр бит болар (Хәтерләргә тырышып) Нигә алайса бер сүз дә... дәшмисен... Бу сүзләрне кайчандыр мин сиңа әйткән идем ич Әйе. әйе. авылдан китәсе көннең алдагы кичендә . «Әллә үпкәләдеңме. Галимулла?»
Галимулла. Юк.
М иләү ш ә. Нигә алайса бер сүз дә дә-шмисең9
Галимулла. Нәрсә дип дәшим
Миләүшә Мин сине сагынырмын диген Син мине сагынырсыңмы дип сора
Галимулла Сагынмасынны бсләм ич мин.
Миләүшә Каян беләсең?
Галимулла. Бсләм инде. Син сагына белмисен.
Миләүшә Ничек инде белмим?
Га лң мул ла. Син ярата белмисең Ярата белмәгән кеше сагына да белми
Миләүшә Менә сиңа кирәк булса Я әйтеп бетер инде, әйтеп бетер.
Галимулла. Син үзеңне генә яратасын Үзен куп яраткан кеше бүтәннәрне ярата белми.
Миләүшә. Әбүгалисина булдыңмыни9 Бөтенесен дә белеп торасын Шуларны әйтергә дип мине озатып килдеңмени? Бар кайтып кит
Галимулла. Сау бул.
(Миләүшә Әллә чынлап китәсеңме? Галимулла Кугач нишлим.
Миләүшә Бигрәк Бер сүз дә әйтергә ярамый Үзе әллә ниләр әйтә дә Ярата белмисен, имеш Син үзен бсләсенмс соң? Мин иртәгә кигәм Сагынырмын дип тә әйтми Кочакламый да Сагынырсың әле. мин булмам (Галимуллага карап) Нишлисен. ә? Әллә җылый инде (Колеп) Әй, бәби, бәби Егет башыннан җылап тора Мин дә җылыйммы. Галимулла ( Борылып киткән Галимулланың каршына чыгып муенына са-рыла) Китмә, китмә. Галимулла Мин сине сагынырмын. Галимулла Яратам бит мин сине. Галимулла. Әйт бер сүз. китмә. Милә-үшә. диген. Мин синен янында калам.
Галимулла. Әтиең сине барыбер җибәрә
Миләүшә. Ә мин аны тыңламыйм.
Галимулла. Сиңа авылда калырга ярамый диделәр
Миләүшә Мин сине барыбер дә сагы-нырмын.
Галимулла. Мин дә... Мин дә сагы-нырмын. Миләүшә. (Ка.чндыр ерактан тор- te яклардан җыр яңгырый Миләүшә белән Галимулла җырның каян ишетелгәнен эзли-ләр.) '
Кош булып күккә очарсың. Очарсың — кагынырсың, Утлар булып учакларда Үрләрсең кабынырсың Яратсаң сагынырсың. Яратсаң сагынырсың Күбәләкләр генә булып Гөлләргә кагылырсың. Таңда искән җилләр булып Талларга сарылырсың Яратсак сагынырсың. Яратсаң сагынырсың. Оныттым дип юанырсың Югалып табылырсың. Исемнәрен йөрәгенә Уярсың табынырсың Яратсаң сагынырсың. Яратсаң сагынырсың
Миләүшә Гафу ит син мине. Галимулла Кичерә алсаң, кичер
Галимулла Ни өчен. Миләүшә?
Миләүшә Барысы, барысы өчен дә Син белгән һәм син белмәгән гөнаһларым өчен.
Г а л и м у л л а. Гөнаһларыбызны бер ходай гына кичерә
М и л ә ү ш а Кичерер микән. Галимулла?
Галимулла Юк. юк синен гөнаһларын. Миләүшә Күңелендәге моңын кешеләргә өләшкән кеше ничек гөнаһлы булсын Кешеләргә матурлык бүләк илүче гөнаһлы була ала димени
Миләүшә Әкрен. Галимулла Кешеләр ишетеп шаркылдап көлмәсеннәр
Галимулла Акыллылар көлмәс Ә акыллылар бар әле бу дөньяда
Миләүшә Бу дөньяда шулайдыр, ләкин мин инде бу дөньяда түгел
ПарОа
Икенче пәрдә
Шәһит ней осгяханәсе. Мольбертта Миләүшәнең ягылып ята торган портреты. Шәһит, уйланып, шул портрет каргпынла утыра. Ишектә звонок. Шәһит ишетсә ы башта ишекне ачарга җыенмый. IBOHOK кабатлана. Шәһит портретны кин гер белән каплый га итекне ача. Рәфис белән Фәһим керәләр. Шәһит аларнын килүенә сөенмәгән. Гаҗәпләнебрәк калган.
Рәфнс Очрашкач исәнләшергә кирәктер инде, әйеме Шәһит Фәйзрахманович Исәнмссез-саумысыз, Шәһит Фәйзрахма-нович
Шәһит Исәнмесез.
Рәфис Түргә узырга чакырмыйсыз әллә, Шәһит Фәйзрахманович Әллә комача-уладыкмы'*
Ш ә һ и т Әйс
Рәфис Шундый инде без Гомеребез буе эшләгән кешеләргә комачаулап йөрибез. Әйеме. Шәһит Фәйэрахманович'*
Шәһит. Әйс
Рәфнс Әбиг кайчандыр аерылмас дуслар идек, әйеме Шәһит Фәйзрахманович ’
111..ҺИ1 Әйс
Рәфнс Шуннан син бездән аерылдык
Шәһит Әйс
Рәфис Кемнәр иде әле безнен ком-паниядә’ Син. без икәү. Нурислам Тагын кем әле?
Ш ә һ и г Сезгә ни кирәк?
Рәфис Ачуынны китер.» башладык, әйеме?
Шәһит Әйе
Рәфис. Гафу, гафу Без сиңа куанычлы хәбәр алып килдек бит әле
Фәһим Рәфнс, тукта
Рәфнс Шәһит ул ни җитте кеше түгел салып җибәрергә дә күп сорамас дисенме’ Ярын, алайса, кан коюларсыз гына сөйлә-шәбез Сез ничек уйлыйсыз. Шәһит Фәйз-рахманович'’
Ш ә һ и т Шулай уйлыйм
Рәфис Безнен Миләүшә исемле дустыбыз бар иде Безнен арада хатын-кыз затыннан булган бердәнбер җан иясе иде Бет барыбыз да ана гашыйк идек Ләкин син алданрак өлгереп, аны бездән тартып алып хатын нт ген, икегезне ике якка тормыш ду т- кыны какты һәм син рәхәтләнеп, тынычланып калдын. әйеме'*
Шәһнг Әйс
Фәһим Җит ге* Мин мондый сөйләшүне тыңлый а 1мыйм
Рәфнс Курыкма. Фәһим Без бит яратып кына шулай
Фәһим Алайса, миннән башка гына яратышыгыз Шәһит, гафу из Рәфисне син бе гәссп инде Шундый инде ул
Шәһит Әйс. шундый
Рәфис. Нинди'*
Шәһит Шундый Ә хәзер сау булыгыз, минем эшем бар
Рәфис Тагын бер лауреат буласың ки-ләме?
Шәһит Тагын бер лауреат буласым кнлә.
Рәфис Болай ла инде синең картиналар белән дөнья тулган
Шәһит Хәзер синең өчен эшлим
Рәфис. Менә монысын шәп әйттек. Бир бишне.
Шәһит I Ку.1ын су/ын) Мә
Рәфис Кулын көчле
Шәһит Синен ише әтәчләр белән генә сөйләшә алабыз әле
Фәһим Йә, булды, булды, егетләр ( Аг нарын аера Хәлләр ничек сон. Шәһнг ’
Шәһит Сез нәрсә, минем хәлемне бе-лергә килдегезме'* Әллә бүтән бер йомышы-гыз бармы? Хәлемне белергә килсәгез, өнгә рәхим итегез. Монда минем эш урыным, монда мин эшлим
Фәһим Кыланма инде. Шәһнг Бүгенге заманда эш эшләп буламыни'*
Шәһнг Заманга ни булган9
Фәһим Ахырзаман бит
Шәһит Булса ни Эшлик әле. бәлки, башына караганда ахыры хәерлерәктер
Фәһим Ярый ла эшләгән эшегезнең кемгә лә булса кирәге чыкса
Шәһит Анысын бүтәннәр әйтер. Олега алар минем үземә кирәк
Рәфис Үз рәхәтем рәхәт*
Ш ә һ и т Әйс
Рәфис Эшлә инде алайса. мило Ә без менә гуляй г итеп йөрибез
Шәһит Итегез
Рәфис Безнен белән барасынмы9
Шәһнг Юк
Рәфис Кая икәнен әйтмәдем ич әле
111 әһ и г Минем өчен барыбер
Рәфис Без Миләүшә янына барабыз
Шәһнг Барыгыг
Рәфис Без барыбыз да анарда җуелырга сөйләштек
Шәһит Җыелыгыз
Рәфис Миләүшә синс сораса, ни дип әйтик?
Шәһит Хушыгыз
Рәфис Сорауга җавап бирмәдең
Шәһит. Хушыгыз
Фәһим Шәһит. Миләүшә.
Рәфис Май кап Шулай диярбез Ху-шыгыз дип әйтте диярбез. Хушыгыз. Шәһит Фәйзрахманович
Күгәрчен гөрлидер
Баласын уйнатырга
Әле дә ярый дусларым бар
Күңелне юатырга
Дуслар диген Дусларым дус ишләрем. . Килгән килгән ипләгән эшегезне дә күрсәтегез инде Нинди биеклекләргә иреш-тегез икән (Мольберт янына бара.)
Ш әһ и г (Ю лына аркылы тошен) Якын киләсе булма
Рәфис Ярамыймыни?
Шәһит (Усач Ярамый Барыгыз, чыгып китегез.
Рәфис. Әллә шаярып сөйләшкәнне дә аңламый башладыңмы'’
Шәһит Аңламыйм
Рәфис Хуш алайса Киттек. Фәһим Килергә уйласаң. Миләүшәнең адресы шул ук (Чыгып китә top Шәһит мольберттагы портретны ачып « Миләүшә -гә карап тора Ут сүнә.)
Миләүшә фатиры. Галимулла Миләүшә бүлмәсенең ишегенә карап юра.
Миләүшә. (Ишектән башын тыгып) Хәзер, хәзер. Галимулла. Бизәнмичә сәхнәгә чыгарга ярамый Кием дә сайлыйсы бар Аз гына көт. (Югала. Бераздан халат киеп, кулына бер чәчәкле күлмәк тотып чыга.) Галимулла, таныйсыңмы'1 Бу нәрсә'’
Галимулла Синең күлмәгең.
Миләүшә Әлбәттә, минеке Хәтерли сеңме, кайчан кигән идем мин аны'’
Галимулла. Киткәндә
Миләүшә Ә мин аны сакладым. Мин әпчи карчыклар шикелле бит. Галимулла Мин бөтенесен дә саклыйм Син лә сак-ларсың аларны. ярыймы'1 Кара нинди бул-ганмын. әйеме? Бу мина сыймый да инде хәзер.
Галимулла. Син үзгәрмәгәнсең. Кит-кәндәге шикелле.
Миләүшә Ну. Галимулла1 Кара нинди комплементлар әйтәсең. Үзгәрдем. Гали-мулла. Әле дә ярый үзгәргәнмен Югыйсә, адәм көлкесе булыр идем.
Галимулла Ә син киеп кара ул күлмәкне.
Ми ләү ггг ә. Юк. Галимулла, юк Мин хәзер бүтән бер күлмәк киеп чыгам Мин бик тиз Сәхнә артында артистлар бик тиз киенәләр алар. Син әзер булып тор. ярыймы (Галиму /ланын oi-башына карап) Юк болай бармый Миләүшә Нигъмәтҗанова концертын алып баручы болай булырга тиеш түгел. Хәзер (Грим савыты алып чыгып Галиму л ла битенә грим сала Галимуллага (5) уен ошый, авызын ерып елмаеп кына тора Миләүшә грим салып бетерә дә сокланып Галиму /лага карый) Менә ичмасам бу конферансье Хәзер сина бабочка да кирәк бит инде Хәзер табабыз аны Бер чг /ык а >ып чыгып Галиму /ланын муенына бәйли) Карале көзгегә, ничек?
Галимулла. (Козгегә карап) Предсе-датель Гыймадиев күрсә ни әйтер иде икән (Артист булып кыланып) Хөрмәтле тама-шачылар!
Миләүшә. Искиткеч! Алайса, син ре-петиция ясый тор Мин хәзер киенеп чыгам
Галимулла. (Уен белән мавыгып китеп. кезге каршында әй ләнгәли) Хөрмәтле гамашачылар! Хәзер сезнен аллыгызда мәх- шүр җырчыбыз..
Миләүшә. (Ишектән күренеп) Берен-чедән мәхшүр түгел, мәшһүр Икенчедән, бернинди мәшһүр дә кирәкми Миләүшә Нигьмөтҗанова гына.
Галимулла. Өйрәтмәвегезне сорыйбыз. Хөрмәтле тамашачылар! Хәзер сезнен алдыгызда мәшһүр җырчылар арасында иң мәшһүре Миләүшә Нигьмәтҗанова җырлый ' Ми /әүшә бүлмәсенең ишеге янына килеп, Миләүшә, хәзер оваларны әйтеп тормыйлар бит Миләүшә Нигъмәтҗан дип әйтимме?
Миләүшә Теләсәң нишлә. Барыбер мин әйткәнне тыйламыйсың.
Г алимулла Чыгасыңмы?
М иләүшә Әйдә
Галиму л л а Хөрмәтле тамашачылар! Җырлый Миләүшә
Миләүшә (Чыгып тамашачыларга баш ия Галимуллага) Нигә кул чапмыйсын1
Галимулла (Кул чаба) М иләүшә сезгә •■Тургай җырымн башкара. (Магнито-фонны кабыча. Анда Миләүшәне// спектакль башында үзе генә тынлап утырган җыры яңгырый. Җыр беткәч, Галимулла магнито-фонны туктата да кул чаба). Магнитофон-сыз гына җырла әле. Миләүшә.
Миләүшә Юк. Галимулла. Булдырып булмый инде. Телисенме, мин сина үзем язган шигырьне сөйлим. Тик көлмә, ярыймы.
Г алимулла Хөрмәтле тамашачылар' Хәзер сезгә Миләүшә Нигъмәтҗан шигырь сөйли.
Миләүшә
Мактанма яшьлеген белән.
Бездән үткән яшьлСк ул
Түшләрне түшләргә куеп
Без дә ул сөйләштек ул.
Мактанма яшьлегең белән.
Салма йөрәккә яра
Менә минем яшькә җиткәч
Бер гашыйк булып кара.
Шәп бит. әйеме. Галимулла, мин язган шигырь?
Галимулла Шәпнең аръягында аягын салындырып утыра.
Миләүшә Шулай ул Миләүшә апаң Шундый ул. Кемгә гашыйк булдың дип нигә сорамыйсың1
Галимулла. Кемгә булсын, минадыр инде.
Миләүшә. Мактанчык син. Галимулла Ә син нигә минем күлмәккә сокланмыйсың’’ (Күлмәген Галимуллага күрсәтеп) Сәхнәгә беренче тапкыр киеп чыккан күлмәгем Бүгенгедәй хәтеремдә, сәхнә артында дерел-дәп басып торам Юк. сәхнәгә чыкканым бар иде инде. Җырлаганым да. кул чапканда баш игәнем лә бар иде Ләкин бу бит. беләсеңме, профессионал җырчы буларак
чыгуым Зур концерт Кемнәр генә юк анда. Күт алдына китерәсеңме? Куркасынмы, ди-ләр Куркам дип әйтергә телем әйләнми Баш кагып кына җавап бирдем Курыкма, диләр, бу лөнья.иг миннән дә көчле җырчы юк дип уйла, диләр Әйтүе генә жинсл Җырның га бит әле җүләр түгел диген, ниндисн сайлаганмын «Тәфтиләү» (Әкрен .•ек.1 «Тәфти юу* яңгырый баипыи, Фамилиямне әйттеләр Чыгып киттем сәхнәгә. Юк. чыгып киттем. дип хәзер генә әйтәм, чыкканымны хәтерләмим дә. Җырлаганымны ла хәтерләмим Сәхнә артына чыккач кына исемә килдем. Кемнәрдер котлый Кемдер әле колагыма пытылдый, кемнеңдер борынына чирт тең, ди Юк. мин берәүнең дә борынына чиртергә теләмәдем Минем бары тик җырлыйсым тына килде Син халыкка хезмәт игәргә тиеш диләр. Мин аңламыйм. нинди халыкка Ни өчен хезмәт итәргә тиеш Минем җырлыйсым гына килә. бары тик җырлыйсым гына килә Хезмәт итү бит ул икенче төрлерәк буладыр Халыкка хезмәт итәргә тиеш дигәнне мина бүтәннәр дә бик күп тапкырлар әйттеләр Мин бары тик җырладым гына Мина кул чаптылар, чәчәкләргә күмделәр, рәхмәт укыдылар. Халыкка хезмәт итүнең ни икәнен мин соңыннан гына аңладым. Җырлаудан туктагач кына аңладым Чөнки минем беркемгә дә кирәгем юк иде Күпләр танымадылар Таныганнары гайбәтемне саттылар Әгәр дә җанымны кисокли-ки- сәкли телгәләп җырламыйча, хезмәт кенә иткән булсам, бу чаклы ук авыр булмаган булыр йдс Юк. Галимулла бәгырькәем мин беркемне дә гаепләмим, язмышыма гына үпкәлим Нигә, нигә кирәк иде
Очты донья читлегеннән, тарсынып күңелем кошы. Ша т яратса да җиһанга, яг яраткан раббысы
Нигә сон мин беренче җырым итеп шу-шы җырны сайладым Аны бит миннән яхшы җырлаучылар бар иде Ләкин минем намусым чиста, вөҗданым саф. Галимулла Мин җырыма хыянәт итмәдем Мин беркемгә дә хыянәт итмәдем Мин бары тик беренче мәхәббәтемә, сиңа гына хыянәт иг- гем. Анысын да үзем аңлап т үгел Гафу ит мин тилене. Галимулла Ги.штп / ш каршы на т< ; /■»/■> :
Галимулла Миләүшә.
Миләүшә* Син мине гафу итәсеңме. Г алимулла?
Галимулла. Минем алла бер гаебең дә юк. Миләүшә
М и гәүшә А тдашма. I алимул га Минем гус ырым б<> иш га гомер буе аг дашгылар. Мин .ю алар белән бергә алдаш- 1Г.ГМ (. ии аллашма Бодай да гөнья гулы я пан Безне бап иш сон ш г >р. бегнен сох и.н<> гагып. асып чыккан г.лиләрне алгын дип уйлый тар А тар га ялган Бөтенесе я г тан ?А<> «■ г'<ш< « туктап каш I алимулла. мин гора а гмыйм Ярдәм иг Гашм\ панын АГ парына пютынып тора) I алимулла. кертеп яткыр мине үт бүлмәмә lu.tu.ut ич <нк шнып кына аны ошти Иммугиә ппктип каш I .г гнмх г та. мин тамашачы тарга оаш имәдем биг әле */»•■</ карап башын ич. Рәхмәт, хөрмәтле тамашачылар Бәхетле булыгыз, улларыгыз, кызларыгыз тәүфыйклы булсын Кул чабыгыз, хөрмәтле тамашачылар Киттек Галимулла
У I сүнә. 5 г янганда сәхнәдә Нурислам фатиры Фагир хуҗасы өстәл тирәли үзенен автопортрет ларын тезеп куйган. Алар төрле жанрда, әмма ашык-пошык кына язы.нан. һәр поргрег алдына рюмка куе.тт ан. А тенен кулында да рюмка.
Нурислам тантана /ы кы чфәт бе юн басып тора Рөхсәт итегез, хөрмәтле Ну-рисламнар. сезнең хөрмәткә шушы чәркәне күтәреп куярга Тост кирәк дисезме? Әйтәбез аны Бер урманның аланында пәриләр яши икән Шул пәри тәр һәр җомга саен туй ясыйлар икән Туйла бөтенесе бергә «Чәршәмбе! Чәршәмбе!» дип бииләр икән Ни өчен эчәбез9 Җомга көнне чәршәмбе .дип кычкырган пәриләр өчеи эчәбез. Эчел куя/ Йә. ничек, иптәш Нурисламнар9 Йә, хәзер кайсыгыз тост әйтә? Беренче портрет янына барып баса, тавышын ) t.-apmen Мина әйтергә рөхсәт итәсезме’ Рәхмәт, рәхмәт. хөрмәтле иптәшләр. Тушен киереп җырлый)
Илем минем көрәш җиңү иле. Башлап гадел дөнья төзүче Шушы көрәш, җиңү юлында без Нң беренче булдык, беренче
(Ку.1 чаба Беренче портрет а Шындагы рю и- каны күтәреп зчә> Молодец. Нурне там Хәзер кайсыгы зның чираты ’ Икенче портрет артына барып баса) Мин' Ә нигә мин' Әйтергә була инде анысы. Ни инде ярый ин гс Сон ииле Бу та инде ул. Эчик инде ( Эчеп куя да оченче портрет артына килеп data Эчәсез, ә? Мин гә.нпәм Әллә әйтмәс дип белдегезме9 Гады вы' Барыгыз да сволочь ыр' Мин сезне ненавижу' Сезнең бары гы зны да берәм-берәм сытарга кирәк кандаланы сыткан кебек сыгарга кирәк Нәрсә карап торасыз’ Әллә Нурие ымны күргәнегез юкмы9 Менә у г Нурне гам Сез Нурислам түгел. Сез таунюклар' Сезнең белән гчмнм дә мин Үзем генә зчәм
Эчеп җибәр салганны. Сорама кайдан алганны Эчеп жибәрсән салганны Баса йөрәк янганны.
I Бер А Г 1ына портретны икенчесенә рюмка-ны тотып б) глгә буйлип йори. Ишектән кер-гән фәһии беын Рәфисне күреп А-а-а, ахи- риләр' Ә сез нигә кеше өенә шакымыйча керәсез?
Рәфис Ишеген шар ачык Тавышын урамга ишетелә.
Нурислам Чын кешеләрнең ишекләре ачык булырга тиеш Сез генә у г барыгыз да кереп бикләндегез Икешәр кат ишекләр куясыз, ә? Ә менә минем ишек ачык Минем урлатырлык нәрсәм юк Бер чебенем бар иде Ашарына таба алмагач у г да коридор га чыгып китте
Рәфис Портретчарны карап Нәрсәләр бу?
Нурислам Алар минем дуслар. /Ку-бындагы портретны ди теге tape чнына ку-еп) Алар Нурисламнар. Менә дүрт Нурислам гулять итәбез. Менә бу Нурислам, философ. ни өчен пәриләр жомга көнне чәршәмбе дип кычкыралар дип баш вата, монысы мескен Нурислам, мокыт, монысы Әйдә, утырыгыз безнен янга Ләкин закуска юк Чебен ашарлык га юк
Рәфис. Син исерекме. Нурислам?
Нурислам. Мин һәрвакыт исерек (Фәһимгә күрсәтеп) Әнә ул һәрвакыт аек. (Рюмкаларга аракы сала.)
Рәфис Тукталс. Нурислам, сабыр ит әле.
Нурне л а м Берәрне тотабыз, аннары сабыр итәм. (Кулларына рюмка тоттыра) Закускам юк. гафу итүегезне үтенәм Йә. кадерле вә гыйззәтле вә хөрмәтле дуслар! Яшәсен Франция короле Людовик уналтын-чының якты истәлеге
Юллар да бер. уйлар да бер,
Теләкләр дә бер
Дәрәҗәле итте безне Данлыклы дәвер.
Ә сез нигә җырламыйсыз? Ничек, иптәш композитор, мин чыгарган көй? /Рәфискә) Мин язган шигырь ничек, иптәш бывший поэт?
Фәһим Әйдә. Рәфис, киттек.
Нурислам t шаркылдап колеп) Курка-сыз. ә? Алай-болай булса. Нурислам белән бергә безне дә алып китәрләр дип куркасыз'’ Фәһим. Ахмак син.
Нурислам Мин ахмак (портретларны күрсәтеп/ Алар кем?
Рәфис. Нурислам, җилкенмә, утыр эле.
Нурислам. Юк. башта сез әйтегез, сез акыллымы?
Рәфис Без дә ахмак. Утыр әле син, сөйләшәсе бар.
Нурие л а м Сөйләшәсе бар? Кызык? Утырабыз һәм тыңлыйбыз.
Рәфис Син җитди итеп сөйләшерлек хәлдәме?
Нурислам. Сез ничек уйлыйсыз соң? Хәлдәме мин. хәлдә түгелме?
(11ор|ретларны җыеп алын бер читкә ыргы-та) Ычкыныгыз моннан, комачаулыйсыз, ал-коголизмның куркыныч чир икәнлеге турын-да лекция башлана.
Рәфис. Ул турыда түгел. Миләүшә ту-рында.
Нурислам А-а-а. Милашка турында. Әллә янадан кавыштырасыз'’ Юк. барып чыкмаячак ниятегез. Закон нигезендә аеры-лыштык.
Саескан, саескан
Түшен түштән алышкан
Ходай кушкан аерылышкан.
Безгә кем икән дошман
Салкын ул сезнең Миләүшәгез. Аны хәтта минем мәхәббәтем дә җылыта алмады Йөрәге боз анын.
Рәфис Миләүшә бик каты чирләп бо-льницада ятып чыккан
Нурислам I Кинәт җитдиләнә. Пау-задан соң) Кайчан?
Рәфис. Өченче көн чыккан.
Нурислам Ә нигә сез аны миңа әйт-мәдегез?
Рәфис. Табып буламыни сине. Үзебез дә яна белдек
Нурислам. Нәрсә, йөрәкме?. Хәзер хәле ничек?
Рәфис Өенә кертмәде. Бикләнеп утыра.
Нурислам Ни өчен?
Рәфис. Мин каян белим.
Фәпим Берәүне лә күрәсем килми, дип әйтә ди.
Нурислам. Чираттагы капризы. Бо-льницада ятканын әйтмәдегез, ә? Дуслар
Рәфис Барыйк бергәләп өенә.
Нурислам. Шуннан’’
Рәфис. Син булгач. Ул сине ярата
Нурислам Әйтмәгез әле шул сүзне. Ярага, ярата Шул да булдымы сүз Милә-үшәнең больницага керүе начар. Анын больницага кергәнен дә белмәү—дуңгызлык Чыккач, нишләп йөрисен инде анда Акланыр өченме1’
Фәһим Белергә кирәк ич инде.
Нурислам Белергә? Белүдән ни файда Больницага диген, ә? Аңлашыла. Шулай булырга тиеш тә иде ул. Арыган Милашка да арыган Ял итсен, тимәгез кешегә. Боль-ницага кергәнен белмәү дуңгызлык Рюмкага аракы салып энә) Хәер, дуңгыз дуңгызлык кылырга тиеш тә инде ул. Дөньясы дуңгыз абзары булгач
Рәфис. Сал әле миңа да..
Нурислам (бер рюмка салып. Фәһимгә) Сиңа?
Фәһим Юк. кирәкми
Нурислам Мәйлең. Әйтмәк бар бу дөньяда, көчләмәк юк. Көчләмәк бит. әйс- ме. кадерле дуслар? (Эчеп куеп) Сез. димәк. Миләүшә янына алып барырга кердегез'’
Рәфис. Аптыраганнан инде. Таралыш-тык бит Төрлебез төрле якка таралыштык Җыеласы иде. Картаеп барабыз Аерылмас дуслар идек Нинди генә хәлләрдә дә бергә булырга сүзләр бирешкән идек
Нурислам Бирешкән идек... Алышкан идек
Алган да ди салган ли.
Тагын алып салган ди, Калганы чын ялган ли
Фәһим Нишлибез? Югыйсә, миңа өйгә кайтырга кирәк.
Нурислам Миңа анда барырга ярамый Мине бу кыяфәттә күрсә. Миләүшә шунда ук йөрәге ярылып үләчәк Больницаны белмәү дуңгызлык. , Ут сүнә. Ут чаганда Миләүшә фатирында Галимулла гына/ I Рәфис Фәһим Нурислам керәләр).
Рәфис. (Галиму I /ага) Кайда Миләүшә? (Галимулла дәшмәгәч) Нәрсә булды, нигә дәшмисез'’ (Миләүшә бүлмәсенә үт мәкче була )
Галимулла (аның юлына аркылы тошен, Ярамый
Рәфис . Нәрсә син. канса ла кансов’’
Га л и м у л л л мнләүшә ток.
й Ну р и с л а м (ул wide исерек) Миләүшә Рәфис Ахир Сабыр. Туктагыз, әлс. туктагы» Сабыр гына, сабыр. (Галимуллага) Галимулла бит әлс ’ Миләүшә кайда1
Галимулла. Ул юк
Рәфис. Ю-ук? Ничек?
Галимулла. Шулай.
Фәһим Сез чынлап сөйлисезме?
Нурислам Канда Милашка?
Рәфис (Галимуллага). Пигә анда керергә ярамын’’
Га л и м у л л а. Сез Рәфис би г? (Бер маг-нитофон кассетасын алып бирә: Моны сезгә бирергә купи ы Менә бу язу ла сезгә
Рәфис (язуны укыгач). Кайчан язлы?
Галимулла. Белмим Мин килгәч гә бирде
Ф ә һ и м Нәрсә анда?
Рәфис. Мә. укы
Нурислам Нәрсә сез анда? Кайда Милашка9 Дуңгызлык
Рәфис (Нурислам янына килеп, аны// тамам мә.кщегәнен күреп) Хәзер, хәзер, ахир. Син утырып тор. ярыймы? • Нурш мины луиилап утырта. Тегесе шуны гына киткәндәй йокыга da кита.)
Фәһим. Инде нәрсә?
Рәфис. Галимулла туган Нишлибез?
Галимулла. Мин аны иртәгә авылга алып кайтып китим.
Рәфис. Димәк, безгә аны күрсәтмисен?
Галимулла Анда ничек язылган шулай.
Рәфис Алан булмый бит инде ул. Тук- тиле. нәрсәдер эшләргә кирәктер ич инде i Фәһимгә) Бир әле язуны /Канат язуны укып) Саҗидә Ни эчен Саҗидә? Берни аңламыйм. (Фәһимгә) Алайса мин Саҗидәне алып килом. Безгә шалтырат әлс. җыена торсын ' Чыгып китә. I
Ф ә һ и м / телефоннан иш зтыратып.' Саҗидә ханыммы? Фәһим бу Миләүшәләр фатирыннан шалтыратам. Хәзер Рәфис кай-та. киенеп урамга чыгып торыгыз (Трубкачы куеп Галиму ллига карап тора) Безне күрергә теләмәгәнен геле белән дә әйттеме?
Галимулла. Нишләп инде мина ыша-нмыйсыз?
Фәһим. Ачуланмагыз. (Телефон шал-тырый) Сез аласызмы?
Г а л и м у л л а ( Трубканы алып J Әйе Ул юк Әйе. мин. Ул юк Бүген Әйе I Трубканы куеп) Сез миңа үпкәли күрмәгез тагын. Мин ссзнен кәйләрне яратып тыңлый идем Ләкин миңа Миләүшә үзе кушты Кушканын үтәм.кәм. боки г булмыйм диде 'Л/мы)шә «| г к •>.'<. </ ишеге янына урындык алып барып шунди утыра Ишекне ачып Миләүшәгә карап тора >
Ф ә һ и м ( те и фоннан ша ипырити Эльмира Ми гәүшә вафат Эне, мин анда Яхшы / иим\ па шыиабара Гаши) г- ш ишекне ябып куйгач Алай ярамын ич Инде
Галимулла Үпкәләмәге». Мин Мн- ләүшәнсн сүзеннән кире кайта алмыйм Күзләре!ет белән укылыгыз Кем уз теге исерек?
Фәһим Нурислам
Г а л и м у г г-t Шәһит тә шалтырап ы
Фәһим. Сезгә карап торсаң. берни дә булмаган кебек Шундый тыныч
Гали м ул л a. Тыныч булмый нишлисен Әгәр лә Миләүшәне якын итсәгез, иртәгә машина табарга ярдәм итегез.
Фәһим. Машинадан башка да. әллә ничә справка кирәктер әле
Галимулла. Аларны да карагыз инде.
Фәһим Әллә ничек кенә булды бит әле бу Димәк, сез?..
Галимулла Әйе шул. Галимулла... Шу г Галимулла— Шул да түгелдер инде.
Фәһим. Бәлки, ул исәндер
Галимулла Кем1
Фәһим. Миләүшә.
Га л и м у л л а. Ничек инде ул исәндер1
Фәһим Миләүшә шаяртырга ярата иде. Кунакка дип барыбызны да чакыра иде дә үзе ишеген бикләп чыгып китә иде Ишегенә. тафу итегез, мине кунакка чакырдылар. дип язу элеп китә иде (Ишектә звонок. Га шму па барып ача. Шәһит керә. >
Ш ә һ и т. Дөресме1
Г а л и м у л л а Әйттем ич инде.
Шәһит Үз бүлмәсендәме? (Миләүшә бүл чәченә юнә ю.)
Галимулла анын юлын бүлеп; Ярамый.
Шәһит. Туктагыз әле. ничек1 Гафу итегез. (Галим) з чипы читкә mien үтмәкче була.)
Г а л и м у л л а Шәһитне!) бе югеннән
тотып) Ярамый
Шәһит. Җибәрегез кулны авыртты-расыз.
Фәһим. Ярамый дилtip биг Миләүшә язу калдырган Мәете өстенә беребезгә дә керергә рөхсәт ителмәгән Саҗидәгә генә рөхсәт ителгән.
Шәһит Нинди Сажидә1
Фәһим. Рәфис хатыны
Ш ә һ н т. Нн өчен ул? һәм нигә ул гына1
Фәһим. Белмибез. Әнә язуы өстәл өстендә
Шәһит (язуны алып укый) Әйе. бу аиын язуы. Ничек сон әле болай. ( Нурие- шмга күрсәтеп) Ә бу нәрсә, исерекме1 Нигә аны өенә алын кантын ыргытмыйсыз? Нигә әлс болай?
Г а л и м у .1 ла. Әкренрәк
Шәһит Мин аны күрергә тиеш
Галиму .чла. Нишләтим сон мнн
Шәһит. Миләүшә сш кына үзенен нн эшләгәнен дә белми иле Соңыннан үкенә иде Бу язуны ла ул кызып китеп ниндидер бер депрессия вакытында язган булырга тиеш. Ничек инде у 1 берәүгә дә күрсәтмәскә? Алай булмый. .Аның гәүдәсен театрга куярга кнрәк. ул биг артистка, билгеле артистка, җырчы
Г а ти мулла. Ул үзен авылда җирләргә кушты.
Шәһит Ничек инде авылда1 Аклый-сызмы. ул артистка, танылган җырчы.
Г а т н м у л л а Белам. Ләкин үзе кушты бит
Шәһит. Ул ни ойтмос? Кеше нн әйтмәс Миләүшә кебек кешеләр (Ишектә звонок Га шму tла ача Рәфис бемн Са- мсшУз керә top
Рәфис Нигә ул ишекне бикләп куясыз1
Сажи да (кабаланып) Кайда ул?
Г а л и м у л л а. Сез Саҗидәме'*
Саҗидә. Әйе лә инде. Менә сина кирәк булса Кая. мондамы? <Галимул ш бе лән Миләүшә б) tмәсенә кереп китәләр. Шәһит тә и.чрмәкче or ш ди. аны Фәһи м туктата )
Фәһим Әйткәнне аңламыйсыз мәллә?
Шәһит Бо.тай булмый бит
Рәфис Исән чакта кирәк иде. Нигә хәзер...
Шәһит (аның каршына килеп) Син1 Син нәрсә беләсең’’ (Күз яшьләренә тыгы- 1ып урындыкка утыра) Их. Миләүшә Нигә инде*. /Фәһим белән Рәфискә) Их сез. Тәки башына җиттегез? Дуслар. (Галимулла белән Самуидә Миләүшә бүлмәсеннән чыгалар)
Саҗидә (җылап). Йокыга киткән кебек кенә ята. бахыр
Рәфис Бәлки, йокыга гына киткәндер
Са җ и дә Мондый чакта нишлиләр сон әле. Мин бит рәтен дә белмим. Аны үзен генә яткырырга ярамыйдыр инде
Галимулла. Без икәү
Саҗидә. Кара син. ә Рәфис, авылга алып кайтам ди бит әле бу кеше Рөстәмгә әйт. машина кирәктер Ичмасам йоклаган кебек ята. (Галимуллага) Әйдә. әйдә, ялгыз ятмасын (Галим) /ла белән кереп китәләр. Калганнар тын гына утыралар Нурислам-ның гырлаганы гына ишетелә.)
Шәһит (Йорәгенә чыдый алмый кыч-кырып) Туктатыгыз шул хәшәрәтне
Ут сүнә. 5 I янганда Рәфисләр фа игры. Анда Рәфис. Саҗидә. Фәһим. Эльмира. Ну-рислам. Шәһиг магнитофоннан Миләүшәне ■ ыңлынлар.
Миләүшә тавышы Исәнмесез, дусла-рым! Сезне күрергә һәм күренергә теләмәгән кешенең дусларым дип эндәшүе сәеррәк тоелса ла. дусларым дим Гомернең бик күп өлешен бергә уздырдык һәм бер-беребезгә дуслар дип эндәшә идек Шәһит, әлбәттә, бездән аерылды Хәер, анысын кем белә, бәлки ул түгел, без анардан аерылганбыздыр һәрхәлдә, мин аны да дус дип саныйм Яшьлегебез бар иде бит Яшьлектә Шәһиг бар иде Аны ничек итеп сызып ташлыйсын Бәлки, бу язманы ул тыңламас га Очраш канда әйтегез. Миләүшә сина дустым дип эндәште, диегез. Дусларым, мин белом сезнең барыгызны да бер сорау борчый Ни өчен Миләүшә сонгы көннәрендә безне кү-рергә һәм бу дөньядан киткәч тә күренергә гс гәмәде. лисездер Аның әллә ни сере юк Арыдым мин. дусларым. Туйдым Дуслар булып, бер-беребезне алдашып яшәүдән туйдым Белам, без ниндидер явыз ният белән алдашмадык Без үзебезнең булдыксызлы! ыбызиы. мәгънәсезлегебезнс. курка-клыгыбызны. мескенлегебезне яшерер өчен алдайлык Бер-беребезне мактадык Зама-нында бер тапкыр дөреслекне әйтеп чиста-рынырга уйлаган идек тә тагын курыктык Мин беребезне лә гаепләмим. Бәлки объект-ив сәбәпләр булгандыр Безнең яшәвебез каһәр төшкән заманга туры килгәндер. Лә-кин болай дип әйтү акланырга тырышу гына Чын кеше, чын шәхес теләсә нинди шартларда ла кеше булып калырга тиештер Без кеше булып кала алмадык, үзебез була алмадык Бсзнен арала үзе булып кала алган бердәнбер җан иясе Саҗидә Анын гына эчендәге тышында иде Чөнки ул. Юк. минем аңарга авыр сүз әйтәсем килми Ул шулай булуы белән бәхетле дә. Мин Саҗидә була алмаганыма үкенәм Дусларым. сез мине барысы өчен дә кичерә алсагыз. кичерегез. Соңгы минутларымда үзем булып каласым килде Үзем булып калырга сСз комачаулый идегез. Алдаша башлый идек. Хәтта үле гәүдәмне күрсәгез дә алдаша идегез Чөнки без алдашмыйча яши белми идек инде. Кичерегез. Арыдым мин. туйдым Дөньясыннан, үлемнән, сездән туйдым Ярый әле. ходай миңа мәрхәмәтле булып терелә алмас авыру җибәрде Югыйсә. яшәүдән дә туйган идем Боларны мин бер ялгызым үз фатирымда утырганда яздым Тулы акылымда Авылдан Галимулланы чакыртып телеграмма суктым Килсә, бу язманы сезгә ул бирер. Килмәсә. табып алырсыз, өсгэлем тартмасында Васыятемне әйтеп язу ла язып калдырам, васыятемне төгәл үтәвегезне үтснәм. Зинһар өчен дип ялварам Тагын бер кат үтснәм: зинһар өчен. Хушыгыз, дусларым. Хуш. Рәфис. Дөнья арбасы кай якка тәгәри - утыр да кит. егылып кына төшә күрмә Саҗидәңне култыклап утыр һәм сакла Ул синең өчен генә туган хатын Хушыгыз. Фәһим белән Эльмира’ Эльмира, сакла Фәһимне Ана синен акылың җитми. Фәһим, ачуланма Хушыгыз. Шәһит белән Нурислам Мин ссзнен хатыныгыз буларак, сезне бәхетле итә алмадым. ләкин сез дә бит мине бәхетле итә алмадыгыз. Бәхетсез иллә бәхстлсләр була алмый Нурислам, үтснәм. эчмә Күпме әйттем үзеннән үзен эчеп кенә качып котылып булмый Сүзләрем бетте, дусларым. Җырланмаган җырларым гына калды Шу- ларнын берсен җырлап калдырам Тавышым юк инде, кичерегез Элеккеге Миләүшә элеккеге тавышы белән җырлый тип кабул итегез.
Китәм инде, китәм инде. Китсәм кайталмам инде. Сынды сабыр канатларым Сабыр итәлмәм инде.
Китәм инде, китәм инде. Китсәм кала шәлләрем. Бер ходаем гына белә Җаннарымның хәлләрен
Китәм инде, китәм инде. Кайтмаска китәм инде. Сызланып яш ан шәмнәр кебек Яныплар бетәм инде.
Рәфис ' магнитофонны туктатып, па-узадан toi/) Менә шулай
Шәһиг ( ерыныинан торып Ярый, ху-шыгыз
Рәфис Кая ашыгасың?
• Шәһит Тышладым. ишеттем, аңлашылды.
Рәфис Бөтен нәрсәне бик гиз аңлыйсын да инде Каян килгән мондый башлы кеше
Шәһ'иг Нигә син миңа һаман саен бәйләнәсең*
ф.;’.һ,"м т.Укгагьп але. егетләр Утыр атс. Шәһит Бергә җыйналганбыз икән Әллә тагын бергә җыелырбыз, әллә юк Ичмасам, хушлашып аерылышыйк Бүген беребез, иртәгә икенчебез
Шәһи' Мина бәйләнмәслек булсагыз гына Югыйсә. зчеп аласыз да мина бәй-ләнергә тотынасыз Син фәлән илен, фәлән булдың Миләүшә алдында минем намусым числа Әйе. бәхетле итә ал малым Рәхмәт Миләүшәгә дә. дәресен әйтеп калдырган, ул да бәхетле игә алмады Язмыш, күрәсең Язмыш талантсыз художникны талантлы жырчы белән кавыштырган
Рәфис Ничек талантсыз?
Ill ә һ III ( CJ III) I.Ill Шее I Olli Ce l on 1 Һәрвакытта да хаклы Ярын, мин талантсыз ди. сез галантлылар Менә барыбыз ла ярык тагарак янында калдык
С а ж и д ә Үзен бәйләнмәгез дисен, үзен бәйләнәсең Угырыг ыз әле матур i ына итеп
Нурислам Ничек була ул матур гына утыру. Саҗидә ханым'*
Сажидә. Аерылган хатынын үлгәндә исереп йоклап утыру кебек булмый
Рәфис. Саҗидә
Саҗидә Кактырып-суктырып утыр-масын
Эльмира Хәтерегездәме. Мигәүшә- иең беренче концертыннан сон җырлашып безгә кайткан илек Барыбьн да яшьләр Бөтенебездә дә чәчәкләр Шатлыгыбыз зче- безгә сыймый Мин әле ссзнен компания белән яна танышкан илем Мина кызык Иҗат кешеләре шулай җүләрсымак булалардыр инде дип аптырап утырдым Ул хыяллар! Хыяллар!. Кайсысы бөек художник, кайсысы мәшһүр шагыйрь, кайсы атаклы композитор
Нурислам Ишик килеп чыктымы?
Эльмира Нурислам, кәефен булмаса дәшмә Нигә инде?
Нурислам Ялгыша Миләүшә Без алдашмадык Безне алларга мәҗбүр иттеләр Аллашмый яшәр өчен син яшәгән җә-мгыятьнең дөреслеккә корылган булуы ки-рәк Ә без ялганга, алдашуга коры пан җәмгыятьтә үстек. Ялгыша Миләүшә. Ул һәрвакыт ялгышты Нәрсә, шулай гына утырабызмыни'’ Татарча мескен булып яшә-дек. поминканы да татарча гына үткәрә-безме?
Саҗидә Бу поминка түгел Әллә оят- еы .......... ....... wen у гырыр и u мм<'
Нурислам Аек килеш оятсызланып утырганчы, »чсп оятсызлану әйбәтрәк, ми-немчә
Фәһим Нәрсә. Нурислам, зчмичә юра аямыйсызмыни?
Нурислам Әйт әле үз гомерендә берәр акыллы сүз.
Фәһим Әгәр сөйләшү бодай барса, без кайтып китәбез Дәгпми гәшми торгач та һәрнәрсәнең чамасы бар
Нурислам Дөресен әгһсп сөйләшергә кушкан Ми гәүшә
Рәфис Чыннан да. егетләр Этләсәң берәр чәркә югын куябызмы ’
Сажилө Юк. рөхсәтем юк Бу урыс өе ' Пурис там Татар өендә балалар га- тарча сөйләшкәннәр
Сажидә. Минем улымда эшегез бул-масын Үзегезне тикшерегез Икегезгә бер бала калдыра алмадыгыз Миләүшә мескен ялгызлыктан тилмереп үлде Гомерегез буе шулай булдыгыз. Аракыдан башка сөйләшә алмадыгыз Шунарга күрә сезне күрәсе кил-мәде Миләүшәнең.
Рәфис Булды. Сажидә. җитте
Шәһит Миләүшәнең пластинкалары бармы9 Тыңлыйк әле гнуларны
Рәфис Пластинкасы бар. радиола юк Нурислам Сездә лә юк бер нәрсә бар икән Бизнесменда шул да булмагач.
Рәфис (Нурислам каршына очып барып/ Туктыйсынмы син. юкмы9 Болай ла нервы лар Бер-беребезгә җылы сүзләр әйтәсе урынга Кешенең үлеме дә тәэсир итми башладымы әллә? Бизнесмен, бизнесмен Әйе, ташладым шигырь язуны, әйе. таш-ладым филологияне Кемгә кирәк9 Кемгә кирәк бүген шигырь! Кемгә кирәк синен рә-семнәрен9 Шәһит рәсемнәре кемгә кирәк? Без беребез дә беркемгә кирәкмәдек тә. ки-рәкмибез дә. Эт оясы кыегына сандугач ку-нып сайрамый Без пароходка ияреп очучы теләнче акчарлаклар i ына Хөкүмәткә кирә-кме без9 Ю-ук Ана чиновниклар кирәк Барып кара берәр министрга, кабул игәрме ул сине Әнә гәҗитләргә язып ярлы артистларның тишек кесәләрендә актарыналар, акчаларын саныйлар. Халыкка кирәкми? Кайда ул халык9 Кәмит күрсәтмәсен, сүгенеп теат-рыңны 1 ашлап чыгып китә Әнә китаплар, тау-iay өелеп ята кем ала? Акчалары юкмы9 Ә аракыны күпме бәягә алалар9 Без беркемгә кирәкмибез Миләүшәнең фаҗигасе бездә түгел, шунда. Безгә рәнҗемәде ул. әнә шу I гаделсезлеккә рәнҗеп китте Юк мин алай булмыйм Мин үземне рәнҗеттермим Сезгә бизнесмен кирәкме, әфәнделәр9 Рәхим итегез Мин үземә алтын табут ипләтәчәкмен Алтын табут эчендә елмаеп ягачакмын Күрсеннәр ярлы шагыйрьгә кул бирергә оялганнар, табутым каршыннан бант иеп үтсеннәр Ияселәре кидмәсә илерерләр
С а җилә Рәфис. Р.м|»ис. узынма
Рәфис Тик тор' . Бизнесмен, имеш Миләүшәне күреп калырга өегездән берәм-ләп җыеп йөрдем Без барыбы з га моиын өчен җавап бирәчәкбез Я змышыбыз бездән сорау алачак һәм хөкемен чыгарачак Без барыбьн ла җннаятьтчеләр i Нгрш.шига/ Син нәрсә әтәчләнәсең? Син бе гәсенме кем ’ Бар чыгып кит өемнән Эч тә әнә урам чагында ягып ү г Бик кызганырлар Хахылдап көләрләр
Эльмира Рәфис* Рәфис, кирәкми
Рәфис Гафу ит. Эльмира Гыеш алмыйча җы 1ыи баш /ыи Гафу ит. Миләүшә җанкисәгем Безне оештырып торучы сип бар илен. Синен янында оер юаныч таба идек Урыныннан шорын ишекко таба баручы Hypui шмның и/)снн.1н иоктереп а/ып Кая барасын9 Мин сине менә шушы кул тарым белән буып үтерәм Шаһит г»« кт Фоһим а шрнын араларына тишеп аера лар
Саҗидә Рәфис, җаным. Рәфис йә инде. 1 Рафисне кочак ит тынычландыра
Рәфис Без барыбыз да мескеннәр Ха-лкың мескен хәлдә калдырылгач, анын та- ■англы балалары да мескен була инде
Эл ь м и ра. Гаепләмә халыкны! Гаеплә-мәгез халыкны!
Рәфис Мин гаепләмим Мин аны кыз-ганам гына
Эльмира Кызганмагыз да Ул аңа мохтаҗ түгел.
Рәфис. Кызганам Чөнки ул үз кадерен үзе белмәде, белми һәм белмәячәк
Фәһим Тынычлан, Рәфис Нигә кирәк инде болар?
Рәфис Кирәкмимени9 Нигә мәете өстенә лә кертмәде соң Миләүшә? Сезнең өчен, бәлки, бу бер мәзәк кенәдер Минем өчен моңардан да зуррак фаҗиганең булуы мөмкин түгел. Безнең бәябез шуның гына хәтле.
Шәһит Башлагансың икән, әйдә бу мәсьәләгә нокта куйыйк. Үзебезгә хөкем ка-рары чыгарырга ашыкмыйк Әлбәттә, беребез дә әүлия түгел Начар якка үзгәргәнбез Ләкин Миләүшә мәсьәләсендә бөтен гаепне безгә генә сылтау дөрес үк булмас. Онытмагыз. Миләүшә эгоист иде Әгәр дә аныңча булмаса. бер чиктән икенчесенә ташлана иде Авыр туфрагы җиңел булсын, әмма дусларыңа карата алай миһербансыз булу Үзе турында гына уйлады ул.
Эльмира Бүтәннәр сине онытса, үзен турында гына уйлый башлыйсын
Шәһит Аны берәү дә онытмады Бәлки, мин читләшкәнмен, аның билгеле сәбәпләре бар Ә сез? Бигрәк тә Рәфис Беребезне кертмәсә дә Рәфисне кертергә тиеш иде Дөресен генә әйткәндә, Рәфис Саҗидәгә ка-раганда Миләүшәгә игътибарлырак булды Дөресме, Саҗидә?
Саҗидә Булса булгандыр инде Шәһит Эгоист иде Миләүшә.
Нурислам. Ә кем эгоист түгел? Синме9 Минме? Мөхәммәтәминме? Барыбызда үләчәкбез Нәрсә фәлсәфә корып маташабыз Без инде күптән тере мәетләр. Без туганда ук үле туганбыз. Туган җирен каберстан булгач, нигә әпипә биеп маташырга Иртәгә мин үләм, берегезгә дә килергә рөхсәт итмим һәм берегезгә дә бармыйм да Ну. мәңгелеккә хушлашыр алдыннан эчик берәр рюмка Теге дөньяда исәпләшербез Оҗмахка эләксәк хур кызлары белән, тәмугка эләксәк кисәү башы белән Бирмисезме? Алайса, хушыгыз. (Чыгып барган җиреннән туктап) Ә шулай да Миләүшә җитми Дөньяның тагын бер чите кителде (Ишектә Рөстәм белән очраша) О-о, Рустам Рафисович! Здравье желаю. Рустам Рафисович
Рөстәм. Ну, ладно, ладно. Голова что-ли болит? Скажи там. моему шоферу, пусть нальет.
Нурислам Спасибо, Рустам Рафисович
Рөстәм. Рәхмәт диген, художник. (Нурислам чыгып китә Рөстәм булмәдәге- ләргә карап тора) Исәнмесез, иҗат әһелләре һаман да әле әтәчләнәсезме? Дөньяны матурларга җыенасызмы9 Кеше күңелен ка-мил итәргә җыенасызмы9 Кызганыч кешеләр сез Бүгенге дөньяга сыймаган кешеләр. Шулай да сез миңа ошыйсыз. Чөнки сез жүләрләр, тилеләр. Ә җүләрләрсез, тилелә-рсез кешеләр яши алмый Татарча дөрес сөйлимме мин. әти?
Крутушка - Мәрәтхуҗа - Казан
1992.