ЧЕЛЛӘ БАБАЙ ФАТИХАСЫ

__ на ел якынлашкан сасн. Әбелмәлихның йөзе чытыла г ына барды Халык бәйдән
ычкынган эт кебек кибепән-кибеткә чаба, шампанын, ризык- нигъмәтен хәстәрли,
уенчык-чыршы юнәтә, ә ул. әнә. тиресенә сыеша алмыйча йөри Җыенысы пешмәгән
бәрәңге, жыенысы томана, жә. ни дип куана инде бу татар, дип. бөтен милләтне
селкеп салды Әбелмәлих Яна ел. имеш. Раштуа, имеш Чеп-чи көфер гамәлләре ич
алар Җитмәсә. Сафурасы Арып- алжып эштән кайгып кергән иде. сарылыпмы-
сарыла муенына Бүләк мәсьәләсен кузгатмакчы инде бу. дип фаразлады Әбелмәлих
Чонки үтенече төшкәндә генә хутка жибәрә ул әлеге хәйләләрен. Мәгәр бүләк
дигәндә егылып китә инде, шундый да маһир булыр икән
һәм ялгышмады Әбелмәлих. Әнә. ни ди бит Сафурасы:
Әтисе. Муллый Яна елга Хафизәсына чәшке тун бүләк нгә икән, би-ик. би-ик
матур, йошмакнын да йомшагы. ди. йомарласаң учка сыя да бетә, ди
Ахирәтеңә әйг. гунын чучка тиресеннән тектерсен!
— Ә-әтисе. .
Минем «әтисе» булганга ун ел инде, дип дөрләп кабынды Әбелмәлих.
Мөселман-мөслимә башыгыз белән дуңгыз елын бәйрәм игәр идегез әллә?
Китте кызып, китте кызып! Сафура бүлмәсенә кереп бикләнергә мәҗбүр булды.
Нияте бөредәге килеш сүнде
Ай-Һай. серкәсе су күтәрми Шаштылар бит болар, кем икәнлекләрен дә оныта
башладылар Дуңгыз елында кәеф-сафа корып йөрерләр иде тәки Нибуч. ирек
бирмәбез! Шулай тузынды Әбелмәлих
Яна ел мәрәкәсе Әбелмәлихның төшендә дә дәвам итте Имеш, ул карурман
ешкынлыгында япа-ялгыз адашып калган. Буран Котырынган мәрхәмәтсез жил агач
ботакларын кибәргә эленгән кер шикелле йолкый, ботарлый Йөзәр еллык нарат-
чыршылар сыкрана, ыңгыраша Зилзилә бер генә секундка гынып торган арада бүре
улаган тавыш лар ишетелеп китә. тагын ниндидер шомлы авазлар яңгырап ала. Кая
барырга, кемгә елышырга? Хәер, тау чаклы кар көртләрен ничек ерып узмак кирәк ’
Ләкин күрәләтә кагып үзәсс дә килми нч инде
Шулай да. ничек килеп капты сон әле ул бу капкынга’ Кибет гота ләбаса ул.
мануфактура сатып көн күрә Урманга да. мондый куркыныч юлларга да һичнинди
катнашы юк. Рэкетчылар эше дияр идең, ул а гарта ай сасн тиешлесен тү гәп бара,
аралары көйле шикелле.
Чарасызлык тан күзләре яшьләнде Әбелмәлихның. Сафурасы исенә төшеп
күңеле тәмам нәүмизләнле Тиешсезгә рәнҗетүләре исенә төште «Их. хатынкаем. бу
бәлаләрдән котылсам, уч гөбемдә генә йөр гер идем, өрмәгән җиргә у H.ipiMгс и тем
ү генне» ши .пи lap изге
Әллә теләге фәрештәнең «амин» дигән чагына туры килде инде, бермәлне
агачлар арасыннан гычкан күзе чаклы гына ут шәйләнеп киткәндәй булды
Әбелмәлих шатлыгыннан кычкырып ук җибәрде Димәк, ә гс өмет бар' Мөгаен, урман
каравылчысы йортыдыр Әбелмәлих шикелле адашкан бәндәләргә юл күрсәтү өчен
фонарен кабызып хтгәндер Дөньяда бар бит ул мәрхәмәтле кешеләр!
Әбелмәлих алга омтылды Дөресрәге. ку на чырга чамалап кара гы Ләкин бер
карыш жнр дә китә алмады Ахыры, тәгәрәп караргадыр, дигән фикергә килде Шул
рәвешле агач кәүсәләренә бәргәләнә-сукка гагга тәгәри торгач, ниндидер бер
ышык урыша килеп чыкты. Монда жил дә исми, буран да котырынмый Ут дигәне дә
каравылчы агач ботагына элгән фонарь түгел, зур бер учак иде. Учак яны мыж килеп
тора Кемнәрдер бәйрәм игә. шаярыша, бакырыша .
Әбелмәлих тә сөенеченнән кәжә бәтие шикелле сикертәли-сикергәли шул якка
ыргылды. Ыргылды да янә киселеп төште, чалгыга эләккән үлән курасы диярсең.
Тукай бабайның «Кәжә белән сарык» әкиятенә килеп эләктем ахрысы, дип
хафаланды ул. Чөнки учак тирәсендә чуалышкан гәүдәләр адәми заттан түгел иде.
Ярын ла. кәжә белән сарыкның биштәр-капчыкларында бүре башы булган,
ерткычлар шуннан шөлләп, үзләре үк учак яныннан шылганнар. Ә бу афәтләрдән
ничек котыласы. Ичмасам, янында Сафурасы да юк. Ул булса, әмәлен тапмый калмас
иде
Әбелмәлих тизрәк шылу ягын карады. Тик ниятен башкара алмады, чөнки
көлтәдәй зур башлы, колаклары әрекмән яфрагы шикелле шәлперәйгән шешә-
борынлы хәшәрәт зат юлына аркылы төште Күтәрелеп караса, йә Хода, чучка ләбаса!
Юк. Туканча түгел, бөтенләй башка әкияттән. Тукта, тукта. «Унике ай» дигән
әкият ич бу! Юк. анда айлар кеше кыяфәтендә Хәер, болары да Кыш бабай киеменнән
бит
Ул арада чучка аны учак янына өстери башлады.
Менә шушы инде ул теге татар аламасы дип мыгырдады учакташ- ларына
чучка—Хәзер күрмәгәнен күрсәтәм мин аңа, мырык-мырык..
— Бишаяклап разый, ау-һау.— дип өрде Эт.
Мырык-мырык. үзебезнең янга шуның өчен китерттем дә инде аны. их .
Кайсы әкияттән сон әле бу хәшәрәтләр?—дип үрсәләнде Әбелмәлих, тик башын
ничек кенә кашымасын, хәтеренә төшерә алмады
Юкка башынны ватма, дип ысылдады Елан бабай.— бу яна әкият. Марат
әфәнде әкияте, моннан чыгу юлын белсә, фәкать ул гына беләдер... ыс-с-с-с.
Шунда гына төшенде Әбелмәлих, ул Көнчыгыш календаре патшалыгында икән
ич! Бу жанварлар ел образлары: Эт, Елан, Маймыл...
Чучка һаман каударлана, имеш, син мине ихтирам итәргә тиеш, яратырга. 1995
ел —минем ел! Алай бик нервымны кузгатсаң, чурту-матер. чукындырдым куйдым
үзеңне, йөрерсең аннары Иван Иваныч булып. Сез. татарларны, юлдан яздыру мина
сукыр бер тиен дә тормый Күбегез, әнә. телегездән ваз кичте, кызларыгыз кияү
сайлаганда башка диндәге жегетләрне мәг ькульрәк күрә. Үзегез әйтмешли, «Шалт.
Мөхәммәтҗан!» И һәм дә. бетте-китте вәссәлам, здрасте, Иван Иваныч!
Чучка шулай азынды ки. Әбелмәлихны чиркәүгә үк өстери башлады. Әбелмәлих
аякларын терәп каршы килеп карады, юк. бу ит бүкәненә адәмнең көчкуәте
җитәрлекмени?
Чучка аны нишләткән булыр иде. анысы билгесез, кылт итеп Еланның
ысылдаган сүзләре исенә төште. Әлеге патшалыкта!! чыгу әмәлен бу әкиятне уйлап
табучы гына белә дигән иде түгелме? Әйе. әйе! Әбелмәлих, ниһаять, бөтен белгән
догаларын укып, ошбу әкиятне язучыга мөрәҗәгать итте. һәм. син күр дә. мин күр,
аны ниндидер өермә бөтереп алды да. «эһ» дигәнче якты, кояшлы аланга китереп
төшерде.
Үз күзләренә үзе ышанмый торды Әбелмәлих Нәкъ алан уртасында унике кыз.
Уникесе бер кашык су белән йотарлык. Бер битләрендә кояш, икенчесендә ай нуры
Иреннәре чия. күзләре шомырт. Озын кара толымнары Дөлдөл ялы сымак ялык та
йолык килеп тора Башларында — ак калфаклар һәммәсе чәчәклс-чуклы шәл
бөркәнгән Аякларында чигүле нәфис читек Җитәкләшкәннәр дә җыр җырлыйлар:
Кулымдагы йөзегемнең Исеме Әбелмәлих..
Бәрәч, минем хакта ич бу, дип. Әбелмәлих колакларын үрә торгызды. Ләкин
җырның ахырын абайлап бетермәде, кызлар чир-чу килеп юл ягына таба йөгерделәр
Ә анда остенә яшел чапан, башына кырма бүрек кигән баһадир гәүдәле бер бабай
басып тора иде.
Хуш киләсең. Челлә бабай. Ходай озын гомер, саулык-сәламәтлек насыйп
итсен! —дип. кызлар бабайны уратып алдылар.
Бабай кызларга затлы-затлы бүләкләр өләште. Калфак, чулпы дисеңме, камзул
яисә комганмы -барысы да күзнең явын алырдай чын милли бүләкләр
Челлә бабай соңыннан дога укып, җыелган кешеләргә изге теләкләрен ирештерде
— Мөхтәрәм кардәшләр.—диде ул,— сезнең барыгызны да кышкы Нардутан
бәйрәме белән котлыйм, бер-берегезгә мәрхәмәтле булыгыз, ярдәмләшеп. Алла- һы
Тәгаләнең рәхмәтен тоеп-белеп яшәгез Кышкы Нардутан. милади исәп белән
исәпләгәндә. Яңа елга туры килә Ходай шулай насыйп иткән, күрәсең, без шул исәп
белән кон күрәбез Кайсыдыр ки. ул да безнең бәйрәм Чучка сурәтенең монда бер
катнашы да юк. балалар, ул мәҗүсиләрдән калган ырым-шырым гына
Әбелмәлих шундый куанды бу хәлләргә, хәтта йокысыннан ук уянып китте'
Сафура, гадәтенчә, тигәнәк кебек телефонга ябышкан иде инде Ире йоклый,
ишетми дип уйлый, ахрысы, ахирәтенә аның гайбәтен сата
И. безнең беләсең инде. Хафизәкәем. җыен тузга язмаганны аннан кот Инде
Яңа елны каршы алмыйбыз, мөселман башым белән Чучка елы өчен бокал күтәрер
хәлем юк. ди.
- Шалишь, хатын, дип кычкырды Әбелмәлих. Чучка елы түгел, прусты Яңа ел.
кышкы Нардутан! Бәйрәмгә ныклап әзерлән. Челлә бабай үзе фатихасын бирде!