БЕР СОРАУГА —БЕР ҖАВАП

— Гаҗәеп катлаулы үзгәреп торучан заманда яшибез. Базар мәЮСОбәтмренә күчә оарган саен икътисад мәйданы ныграк кайный бәя ыр котырына Ьу хәл инде күптән матбугат доньчсына да бәреп керде Менә 15 сентябрьдән 1994 елның беренче яртыеллыгына газета-журна иарга язылу башланды Язылу бәяләре арта торган /ыктан халыкның билге зе бер олеше әйтик пенсионер лар студент чшьләр һ.б ның милли басмаларны укуалдырудан мәхрүм калу ихтималы да үсә бара Нәрсә, бу бәя дигәннәре һаман шулай үсә торыр микәнни' Моның чиге күренәме1 Нәрсә >шш алабыз? Аның бит* әле нәшер ителә торган газета-журна/лар саны <Һз артты, кайсын сайларга да белгән юк. Сез. министр буларак ш\ /арның һәркайсын укып, күзәтеп, фикер туплап барырга олгерәсез микән' Бүгенге чуалчык заманда а/арның зчтәлеге тоткан мәсләге юнәлеше Сезне канәгатьләндерәме ' Ислам Әхмәтҗанов. Татарстан (’еспубликасыныи Мәгыгүмаг һәм матбхга: министры: Шагыйрь Рөстәм Мишалнмнсң менә мондый шигъри юллары бар Донья безне сыный. Утка терәп сыный Суга терәп сыный һәм дә әлеге дөньяны, еламсыра к бәбине буш имездек биреп алдаган шикелле, алдап булмый шул Икътисади киеренкелек, бәяләр котырынуы матбугат дөньясына да бәреп керде, дип дөрес әйтәсез «Базар»» сүзе кайбер басмалар өчен «каравыл!» рәвешендә яннарын кәгазь бәһасе күтәрелүдән туктамый, нәшрия: чьи ымнары арта, зыянга эшләргә теләмәгән «лемтәче гәрнен хәлен дә аңлар!а мөмкин Ләкин, ничек кенә кыеша туры килмәсен, бер генә басма да уфганмый-сыкранмый. сайлаган кыйбласына тугрылыклы катып, әлеге бол)авыр таманла ха чыкка хак сүз җиткерүдә хәлдән ки нәниен бөтенесен эшлиләр Бүгенгесе коню безнең министрлыкта 250 тән исемдә газета һәм журнал геркәлюн Illy тарга тагын нәшрия! эшчәнлеге белен inoiыльләнү хокукын алган 00 тап предприятиене дә кушсак, һәм тагын 15 предприятиенең шундый хокукны Россия Федерациясенең матбугат министрлыгыннан ал:айлыгын да искәртсәк, күренә ки. матбугат һәм нәшрия: органнары кимеми, киресенчә, ишәя генә бара Моны матбугат ирегенең. сүз нрс:снсн бер чагылышы рәвешендә кабул итәргә кирәктер Ләкин бу әле мәсьәләнең бер ягы гына Икенчесе, кон саен арта барган вакытлы матбугат үзенең укучы ырын табармы сон. дитән сораудан :ыйбарәт Турысын әйтеп сөйләшик, сорау җиңелләрдән түгел Соңгы айлардагы матбугатка язылу нәтиҗәләре байтак мөхәррирләрне пошаманга төшерде Кем әйтмешли, мөштәриләр саны кү згә күренеп кимесә, төшәрсең борчуга Моңа инфляция чире сәбәпчедер диярсез, бәлки Акчаның дәрманы гүбән, бөяләр артуына күт ияреп өлгерә алмый хәтта ботарный һәммәсе матбугат белән укучы арасында: ы багланышлы киеренкелектә тотучы сәбәпләр Газета яисә журнал мондый халәттә үз укучыларын (димәк ки. ү-з-үзен дә дигән сүз) ничек сак тан калыр сон"’ Ин әүвәт үзенең бәясен (номинал кыйммәтен дип аңлыйк) күтәрү юлы белән Тик монын белән генә инфляция җитен куып җигеп булмый Икенче ют дәүләт бу тышлыгына бү ымч . laicri .«и:» »К. дотация: ә оме: зәнү Әмма дәүләт кесәсе лә төпсез түгел һәм кайчан , ка әлеге дотацияләрнең бетәчәгенә шик юк Инде китеп, өченче юл uu Ул да булса редакциягә өстәмә керемнәр кигерү ютларын игәү һ.»м табх Ягъни сәүдә-эшмәкәр ICK бетон шөгыльләнү, рекламага урышты күбрәк бирү юты Бездә генә түгел, ә бөтен дөньяда дияр тек матбугат реклама хисабына яши Министрлыкта теркәлгән басмаларның да кайберләре реклама-игьланнар хисабына көн күрә. Әйтик, андыйлар рәтенә «Рекламная мозаика». «Казанская сорочка». «Бизнес-курьер». «Ваша реклама» кебек газеталарны кертергә була. Бәяләр котырынуын моның белән генә дә җиңеп булмаска мөмкин Дүртенче таяныч кала газета яисә журналны гамәлгә куючылар кайгыртуы Ә!әр санап кителгән чаралар эшкә җигелми икән, бер генә басма да озак яши алмаска мөмкин. Кызганыч, без торгынлык елларында матбугатны хуҗалык исәбе кулланып эшләүдән биздердек. Партия барча басмаларны диярлек үз канаты астына алып, акча юнәтү кайгысын оныттырды. Әлбәттә, мондый шартларда партиянең «кесә басмамларына әйләнгән газета яисә журнал битләрендә үткен тәнкыйть, үткер сүз бөтенләй диярлек югалды. Буразнадан тайпылучыларны «авызлыклап» тордылар. Укучы кайсы басмага өстенлек бирер — бу 15 сентябрьдә башланачак язылу барышында ачыкланмыйча калмас. Бер караганда йөзләгән басманың кайсысын сайларга да аптырарсың кебек «Сез аларның һәркайсын укып барырга, бәяләп барырга өлгерерсезме?»- дип сорау бик урынлы. Җавабым әзер өлгерәбез! Шәп язмаларга, каләмдәшләребезнен уңышларына ихлас күңелдән шатланабыз, нахак сүз. үлчәнмичә әйтелгән фикерне укыгач исә күңел бәләкләнә. Закон кысаларыннан тайпылган басмалар яки авторлар белән суд залларында да очрашырга туры килгәли. Сүз ирегеннән, матбугат ирегеннән явыз нияттә файдаланучылар, чынын әйтеп сөйләшик, очраштыргалый әле. «Шаккатыризм» чире татар телендә нәшер ителә торган кайбер басмаларга да хас Юкны бар дип ышандырырга теләүчеләрнең гомере озын булмый Ник дигәндә, бүгенге заманда кеше төгәл һәм туры сүзгә, хакыйкатькә мохтаҗ. Укучының, бу иптәш тәнкыйть язмаларын өнәп җиткерми, күрәсең, дип уйлап куюы бар Дөрес түгел. Тәнкыйть кирәкле шәйдер, дип шагыйрь белеп әйгкән. Тик ул нигезле, кире каккысыз дәлилләргә нигезләнгән тәнкыйть булсын. Югыйсә бездә шәхесне кимсетеп, мәсхәрәләп пычрак атулар ишәеп китте. Вакытлы күренеш, җитлегү чорына хас сырхау дип кабул итик моны. Матбугатка көзге язылу кампаниясе элемтәчеләр хезмәтенең гаять нык кыйммәтләнеп китүе белән аерыла Әлеге уңайдан Татарстан хөкүмәте дотация бирү тәртибен үзгәртергә ниятли Базарга кергәндә һәркем үзенә кирәкле акчаны үзе табарга тиеш -эш шуңа табарак бара Кичә генә чуаш телендә чыккан «Сувар» газетасын күздән кичереп утырдым Татарстанда яшәүче йөз утыз ике мең чуаш өчен яна газетаны алу зур куаныч булгандыр Яңа оешкан Әтнә. Кайбыч. Теләче, Ютазы районнары үз газеталарын оештырдылар. «Мирас», «Бизнес в Татарстане» кебек яңа журналларның киләчәге өметле Шөкер, заманалар ничек кенә авыр килмәсен, яна басмалар туып тора. Күпсенмик, тусыннар халыкка сайлап укырга мөмкинлек булсын Рухи азыксыз дөньясы да сансыз бит аның.