Иҗтимагый-мәдәни тормышыбыздан

ТАТАРСТАН ДЕЛЕГАЦИЯСЕ ВЕНГРИЯДӘ

1993 елның Ю 13 май көннәрендә Татарстан Җөмһүрияте Президенты М. Шаймиев житәкчелег ендәгс рәсми делегация Венгрия Республикасында эш визиты белән булды. Татарстан делегациясен Будапештның Ферихедь аэропортында Венгрия Республикасының халыкара икътисади элемтәләр министры Б Кадар һәм башкалар каршы алды Кичен доктор Б Кадар җөмһүриятебез Илбашы хөрмәтенә мәҗлес оештырды 11 майда Халыкара икыисади элемтәләр министрлыгында Татарстан һәм Венгрия арасындагы сәүдә-икътнсади хезмәттәшлек турындагы килешүгә кул куелды Аңа Венгриянең халыкара икътисади элемтәләр министры Б. Кадар һәм Татарстанның тышкы икътисади элемтәләр министры Ш Арсланов имзаларын саллы Татарстан Президенты М Шаймиев Венгрия Президенты А Генц белән очрашты. Ул шулай ук Премьер-министр И An галл белән әңгәмәләр алын барды. Яклар халыкара хокук кысаларында эш йөртергә килештеләр. М. Шәй мне н Венгрия Президентын һәм Премьер-министрын Татарстанга визит белән килергә чакырды. Шул ук көнне Татарстан делегациясе вәкилләре әгъзалары Будапешт мэриясендә булдылар. Татарстанның Будапешт 1 а үтәчәк «ЭКСПО-96» Бөтендөнья күргәзмәсендә катнашуы хакы нда килешенде Татарстан вәкилләре Веш - рня һәм Татарстан халыкларының дуслык җәмгыятен оештыру җыелышларында лакатнаштылар. Аида М Шаймиев чынаш ясады. Делегация әгъзалары Татарстан Фәннәр Академиясе Президенты М Хасанов һәм Премьерминистр урынбасары И Хайруллин җитәкчелегендәге галимнәр 1- майда Венгрия Фәннәр Академиясе Президенты Д. Кошлри әфәнде һәм Фәннәр Академиясе президиумы Ә1ъзалары белән очраштылар Президент пар фәнни хезмәттәшлек турында беркетмә! ә кул куйдылар Венгрнянен кин жомшатьчелеге масса- күләм мәгълүмат чаралары М Шаймиев һәм аның җитәкчелегендәге делегация визн тына зурәһәмияз бирле Га .паларда Татарстан турында күп кенә мәкаләләр басы , ды телевидение һәм радио аша Президентның, шулай ук ic iei.iHHM әгъзаларының әңгәмәләре я нт ыра ды Татарстан Республикасының Дәүләт җыр һәм б ........................... лшамб itHCii. башка нҗаг коттекин» «арынып чыгышлары, җөмһүриятебез рәссамнарының күргәзмәләре венгр дуслармын күне I юрсно хуш пиле 12 майда М Шаймиев Венгрия һәм Татарстан журналистлары өчен, визит йомгакларына багышлап, матбугат конференциясе үткәрде. М. ШӘЙМИЕВ—ГРЕЦИЯДӘ 13—15 май көннәрендә Татарстан Республикасы Президенты М Шаймиев җитәкчелегендәге делегация эш визиты белән Гре- ция Республикасында булды. Җөмһүриятебез Илбашы визит көннәрендә Греция республикасы Премi»ep-министры К Мнцотакис. энергетика, промышленность һәм сәүдә министры В. Контот нан- нопулос. сәүдәпромышлениос1ь палатасы президенты А кириазис, Спарта шәһәре янындагы җнләк-жнмеш продукциясен »ш- кәртә торган уртак «Олимпикорл-Татар- стан» предприятиесе генераль директоры Т Орфанос. «Метон» төзелеш компаниясе предприятиеләре Советы рәисе Н Чснис әфәнделәр һәм әлеге илнең киң танылган бизнесменнары белән очрашып сөйләште Грецнянсн рәсми кешеләре белән сөйләшү нәтиҗәсендә, яклар еоүдә-икътнеалн мөнәсәбәтләр буенча уртак эшмәкәрлеккә кадрлар әзерләүне киңәйтү буенча тиенне документ.тарга нигез саллылар Греция ягы Европаның икътисад берләшмәләре комиссияләре белән элемтәләр урнаштыруда Татарстанга ярдәм итәргә теләге барлыгын ӨЙТ(С. ҺӘРВАКЫТ ЙӨРӘКТӘ Татар әдәбиятының бөек улы Габдулла Тукайның тугай көне уңаеннан, һәр елны апрель аенда җөмһүриятебездә, күрше республикаларда. өлкәләрдә шнгърия! сөючеләр белән очрашулар, әдәби музыкаль кичә- тәр киң күләмдә үткәрелә Быел ла бу олуг бәйрәм зур оешканлык белән үтте Г ТУКАЙГА ЧӘЧӘКЛӘР Халкыбызның яраткан шагыйренә тирән ихтирам күрсәтеп. 26 апрельдә Татарстан Җөмһүрияте Президенты Минтимер Шаймиев. Ю) ары Совет Рәисе Фәрит Мөхәммәтшни. Премьер-министр Мөхәммәт Сабиров I Тукайның Кабан күле буе бакчасындагы һәйкәленә чәчәк бәйләмнәре силдылар Аннары . алар башкалабызның Г Тукай музеенда булып. шагыйрьнең тормышы һәй нҗагыйа багышланган күргәзмә бетон таныштылар ШИГЫРЬ БӘЙРӘМЕ Ш> I ук көнне М Җәлил исемендәге Тагар ләү т.п академия опера һәм балет театры янындагы майлашта Г Тукай һәйкәле янында шигырь бәйрәме үткәрелде Ул быел 28 нче мәртәбә уздырыла инде Ьойромне Татарстан язучылар берлеге иларосс рәисе урынбасары, шагыйрь Зиннур Мансуров ачты һәм алып барды. Ул җыелган күпсанлы халыкны Г Тукай исемендәге Дәүләт бүләгенең быелгы лауреатлары турында Татарстан Республикасы Президенты Указы белән таныштырды. Бәйрәмдә беренче булып яңа лауреатлардан язучы Ринат Мохәммәдиев һәм рәссам-сынчы Әхсән Фә- тхетдинов сөйләделәр. Алар чыгышыннан сон шигъри трибунага бербер артлы шагыйрьләр Мөдәррис Әгьләмов. Ренат Харис. Лена Шагыйрьҗан. Рәшит Әхмәтҗанов. Зөлфәт, Рөстәм Ми- нгалим. Флера Гыйззәтуллина. Ркаил Зәйдулла. Рафаил Газизов, Фәйрүзә Исмәгый- лова һ. б чыкты Ялкынлы, дәртле, фәлсәфи фикерле шигырьләргә ялганып, мәйданда төрледән-төрле җырлар яңгырады. Халкыбызның күңел сандугачлары булган җырчылардан Хәмдүнә Тимергалиева. Искәндәр Биктаһиров һәм башкалар тамашачыларга бәхетле мизгелләр бүләк иттеләр, Шигырь бәйрәме зур күтәренкелек белән үтте Ул бәйрәмгә килгән барлык кешеләрнең "Туган телмне җырлавы белән тәмамланды. ШАГЫЙРЬ ТУГАН ТӨБӘКТӘ Елдагыча. быел да. бер төркем татар язучылары бөек Тукаебызның гомер бишеге булган Арча төбәгенә юл тоттылар 1993 елгы Тукай бүләге лауреатларыннан язучы Ринат Мөхәммәдиен белән рәссам-сынчы Әхсән Фәт- хетдинов, өлкән язучыларыбыздан Аяз Гыйләҗев белән Мөхәммәт Мәһдиев. шагыйрьләрдән Зөлфәт. Лена Шагыйрьҗан. Мансур Шиһапов, Төркиядән килгән кунак кыз Нармин Гүлтскнең. җырчы Искәндәр Биктаһиров белән баянчы Марат Доүләт- шинның чыгышларын Арча педагогия колледжында да. Тукай-Кырлайла да бик яраттылар Кунаклар Тукай-Кырлайда яңа китапханә ачу тантанасында да катнаштылар. Быел Г Тукайның туган көне Олы Әт- нәдә дә. район янадан оешканнан сон беренче тапкыр буларак, зурлап билгеләп үтелде Бу бәйрәмдә Әтнә төбәгеннән чыккан шагыйрьләр. язучылар, журналистлар Самат Шакир. Хәкимҗан Халиков. Иллар Низа- мов. Радик Фәизов. Газинур Вәлиев һ. б катнашты һәм чыгыш ясадылар. Район мәдәният бүлеге һәм "Әтнә таңы*' газетасы редакциясе узган елның декабрь аенда Г Тукайга багышлап газета битләрендә әдәби конкурс игълан иткән иде. Бәйрәм көнне әлеге конкурска йомгак ясалды, җиңүчеләрнең исемнәре аталды. Олы Әтнәдәге тантанадан сон бер төркем кунаклар Тукайның туган авылы Кушлавычка бардылар Биредә алар шагыйрь исемендәге китапханә һәм музей белән таныштылар. шагыйрь туган йорт нигезенә баш иделәр. Г Тукайның газиз әнисе — Бибнмәмдүдә абыстай Зиннәтулла кызы күмелгән Саена Пүчинкәсе авылы зиратына (Балтач районы) быел да Татарстан Язучылар берлегеннән бер төркем әдипләр, шагыйрьләр килде Әдипләр һәм Балтач районының хакимият башлыгы урынбасары, шагыйрь Гарифҗан Мөхәммәтшин изге Ана каберенә чәчәк бәйләмнәре салдылар. КҮРШЕЛӘРЕБЕЗДӘ Ульяновск. 26 апрельдә, сөекле шагыйребез Г Тукайның туган көне уңаеннан. Ульяновск өлкәсендәге «Туган тел» җәмгыяте. «Чишмә» телевизион тапшыруы һәм «Өмет» газетасы шигырь бәйрәме уздырдылар. Анда шәһәр мәктәпләренең аерым татар классларында укучы балалар Тукайның шигырьләрен укыдылар, шагыйрь сүзләренә язылган җырларны башкардылар. Аеруча сәләтле укучыларга бәйрәмне оештыручылар тарафыннан әзерләнгән истәлекле бүләкләр тапшырылды Уфа. 3 4 май көннәрендә Башкортстан Республикасы башкаласында. М Гафури исемендәге дәүләз театры бинасында Тукайны искә алу кичәсе булып үтте «Рамазан» исемендәге төрки үзәк (җитәкчесе Марат Шарипов) инициативасы белән уздырылган бу әдәбимузыкаль кичәдә. Башкортстаннын күренекле сәнгать осталары белән беррәгтән. Татарстан иҗат вәкилләре дә катнашты Тамашачылар артистлар X Бегичев. 3. Сәхәбиева. И Әхмәтжанов- ларнык чыгышларың бик жылы кабул итте Кичәнең тантаналы өлешендә «Казан утлары»* журналының баш мөхәррире. Татарстан халык депутаты, шагыйрь Равил Файзуллин катнашты һәм чыгыш ясады. Екатеринбург. 12 майда Свердловск өлкәсе үзәгендә әле яңарак кына оешкан милләтара китапханә бинасында М Гафури исемендәге мәдәният җәмгыяте Г Тукайны искә алу кичәсе үткәрде. Татар халкының бөек улы турында китапханә хезмәткәре Инна Маркова һәм М Гафури җәмгыяте рәисе Сөфхәт Надыйр чыгыш ясадылар. Тукайның шигырьләрен Россиянен атказанган артисты Дауд Бикбов осталык белән башкарды. Очрашуга украин һәм казах җәмгыятьләре вәкилләре дә чакырылган иде. Тукай турында алар да үзләренең җылы сүзләрен әйттеләр. Очрашу мәктәп балаларының Тукайга багышланган концерты белән, чәй өстәле янында тәмамланды. РЕФЕРЕНДУМ ЙОМГАКЛАРЫ Инде матбугатта хәбәр ителгәнчә. 25 апрель көнне Бөтенроссия референдумы үткәрелде. Анын төп максаты Россия Президенты Б Ельцинга һәм ул үткәрә торган сәясәткә халык ышанычын ачыклау, шулай ук Президентны һәм Россия Югары Советы депутатларын срогыннан алда сайлаулар кирәкме, юкмы икәнен аныклау иде. Үзәк сайлау комиссиясе рәисе И. Галиев- ның рәсми белдерүенә караганда, референдумда Татарстанда- яшәүче сайлаучылардан 593.155 кеше катнашкан Бу исемлеккә кертелгән гражданнарның 22.8 проценты дигән сүз. J Л'.'. “ 1ХЧ - И1‘ сәясәтенә карата уз сүзен бик ачык әйтте Референдумга татарларның гына түгел. pyL тарның да. башка милләт мкмллорснсн д.з күпчелеге бармады. »»О1ЕНДОНЬЯ ТӨРЕК КОНГРЕССЫНДА Урта диңгез буенда урнашкан Анталия шәһәрендә Төркия Республикасының Премьерминистры Сөләйман Демирель җитәкчелегендә Бөтендөнья торек конгрессы булып узган иде Кунаклар арасында Татарстан делегациясе д.| бар иде Аны Татарстан фәннәр Академиясе Президенты М Хәсә- нов җитәкләде һәм форумның пленар утырышында җөмһүриятебездә барган үзгәрешләр турында чыгыш ясады М Хәсәнов Торкия Президенты Т Озал һәм Премьер-министр С Демирель белән очрашты ХАЛЫКАРА СӘНГАТЬ БӘЙГЕЛӘРЕ Сәнгать өлкәсендә Казаныбыз Халыкара үзәккә әверелеп бара Быелның 4 18 апрель көннәрендә. Татарстан Президенты М Шаймиев указы нигезендә, җөмһүриятебез башкаласында опера җырчыларының данлы якташыбыз Ф Шаляпин исемендәге III Халыкара конкурсы булып узды 17 21 май көннәрендә үткәрелгән «Татар җыры-93» Халыкара конкурсы да милләтебезнең асыл талантларын барларга һәм тиешенчә бәһа.тәргә ярдәм итте «Дөньяның биюче шаһы» буларак, барлык кыйтгаларда танылган мәшһүр милләттәшебез Рудольф Нуриевның якты истәлегенә багышлап классик балет буенча 13 23 май көннәрендә Казанда уздырылган халыкара фестиваль дә гаҗәеп якты бер бәйрәм буларак истә калды Анда җөмһүриятебезнең. БДБ илләренең һәм дөньяның танылган бию осталары катнашты БЕРЕНЧЕ КАРЛЫ! АЧЛАР Татарстан матбугаты яңарыш кичерә Республикабызда чуваш телен у ( уар ш гән газета чыгару өчен рөхсәт бирелде Ча г лыда «Керешен сүзе» газетасы дөнья күрде Яңа оешкан Татарстан мн тли мәдәни җәмгыятьләр ассоциациясе «Бергәдигән газетага нигез салды Җөмһүриятебез иикуарлары урыс һәм инглиз тезләрендә нәшер ителә торган «Бизнес в Татарстане» дигән яңа журналның беренче саны белән таныштылар һәм менә татар зкучысынын кулына тагын бер яна газета «Заман» килеп керде , «Торек мәдәнияте казанышларының берсе булган «Заман- юзитснен Татарстанда чыгуын һәм гнралуын дуслык глемта-юре- нсн бер чаг ы тышы итеп кабул игәргә кирәктер «Заман» гәгите Төркия яңалыкларын Татарстан халкына җиткерергә мөмкинлек бирсә. Татарстан яңалыклары белән төрек халкын таныштырып барырга да ярдәм итәр» Төркия Җөмһүриятенең шушы араларда гына вафат булган Президенты Т Озал үзенең тәбригендә әнә шундый сүзләр язып калдырган Икс атнага бер тапкыр зур форматта чыга торган 8 битлек бу газе га Татарстан белән Төркия арасында мәдәни күпер салырга ярдәм итәчәк Уртадагы дүрт сәхифә төрек телендә. Ул Төркиядәге укучыларны җөмһүриятебез тормышы белән таныштыра. «Заман» беренче карлыгач Аның канатлары нык. очышы җитез булсын, ул Татарстан матбугаты күгендә биек очсын иле!» дип тәбрикли ошбу газетаны Татарстан Җөмһүрияте Илбашы М Шаймиев Амин, шулай булсын! МАТБУГАТ КОНЕ УҢАЕННАН Җөмһүриятебездә 7 май көне. Матбугат көне буларак, быел аеруча зурлап билгеләп үтелде Иртәнге якта Президентыбыз М Шаймиев район шәһәр һәм республика газеталары редакторлары, нәшриятлар, полиграфия предприятиеләре, китап палатасы, ки ran сәүдәсе берләшмәсе. «С вя зьинформ» җитәкчеләре белән очрашты Шул ук көнне төштән сон Казан шәһәренең Бауман урамында Матбугат көненә багышланган зур тантана булды Анда республикабызда чыгучы төрле газета-журнал редакцияләре. Татарстан китап нәшрияты. -Мәгариф» нәшрияты хезмәткәрләре халык белән очраштылар Нәфие сүз. жыр-бию осталарының чыгышлары нур өстснә нур булды Президент белән очрашуда һәм Бауман урамындагы бәйрәмдә Премьер-министр урынбасары И Хайруллин. Мәдәният министры М Таишев. Информация һәм матбугат министры И Әхмәгҗанов катнаштылар IUAI ЫЙРЫ1Е ИСКӘ АЛ> 26 апрельдә танылган шагыйрь Мәхмүт Хөсәеннең вафа т ы на 40 көн тулды Шагыйрьнең кырыгын Татарстан хөкүмәте. Татарстан мәдәният министрлыгы. Татарстан Язучылар берлеге М Хөсәеннең тууына 70 ел тулуга багышланган кичә итеп үткәрергә карар кылган иде Кәрим Тинчурин исемендәге Татар дәүләт драма һәм комедия театрына җыелган дуслары » ..-н бу кичә якты хатирәләр, моңсу истәлекләр. шагыйрь иҗат иткән җырларны тыңлау кичәсе булды М Хөсәен чын мәгънәсендә җырчы шагыйрь иде Җырчыларыбыз Зилә Сөнгатул- зина, Мнңгот Галиен. Эмиль Җалалетдм- нов. Га ги Ильясов. Хөмлүнә Тимергалиева. Разия Үзбәкова шагыйрьнең җырлы монлы сәламен ашырагтылар