Бер сорауга — бер җавап

Җомһуриятебелда татар ба ш/арын ана теленда укытуда алга китеш бармы ? Былтыр! ы уку елы белә» чат ышлырганда, быел татар милли мәктәбе сизелерлек ныгыды саны 1049 дан 1114 кә җиггс Шул исәптән, урта мәктәпләребез 401 дән 435 кә, ТБУМнарыбыз 111 дән 126 га, башлангычларыбыз 537 дән 553 кә күтәрелде. Шуның белән бергә, былтыр катнаш мәктәпләрнең 164 ендә татар класслары ачылган булса, быел алар 201 мәктәптә эшли башлады. Хәзер катнаш мәктәпләрнең 763 татар классында 11173 бала ана телендә укый Милли мәктәпләребездә башлангычларда 5437 ТБУМнарда 4967, урталарда 55035 укучы белем ала Гимназия тибындагы татар уку йортлары былтыр 20 булса, быел 41 тә җитте, аларда укучылар саны 4280 нән 9105 кә күтәрелде Шулай итеп, туган гелендә укучы гагар балалары саны быел 85717нс тәшкил итте. Бу мәктәп яшендәге балаларыбызның (256075) 33.5 проценты дигән сүз. Былтыр гагар гелендә укучылар гомуми санга карага 28.2 процент кына иде. Милли мәгариф челтәренең абруе күтәрелүен түбәндәге саннар аеруча ачык күрсәтә туган гелендә белем алучы балаларыбыз ике ел эчендә гомуми санга карата авылларда 54,1 проценттан 61,9 га, шәһәрләрдә 3.8 дән 10.9 процентка күтәрелде Шуның нәтиҗәсендә һәр оч татар баласының берсе барлык фәннәрне гуган телендә үзләштерә Билгеле, тагар мәгариф челтәре тулы көченә һәм нәпгжәлс эшләсен очен әле бик күп тырышасы бар. ләкин милләт тәтиләребез аңында уңай якка борылыш башлануын, милли үз аң уянуының юрган саен үзен ныграк сиздерүен күрми мөмкин түгел. Бу уңайдан татар бакчаларында һәм катнаш бакчаларның татар төркемнәрендә тәрбияләнүчеләр саны ике ел эчендә 5 меңгә артып хәзерге кәшә 49465 кә җитүен дә искәртү урынлы будыр Татар мәгариф челтәрен «иңәитү һәм ү терү гиз арада укытучылар һәм тәрбиячеләр әзерләүне арттырырга мәҗбүр игә Шушы максатта 1991 елдан башлап КДУның гагар филологиясе, тарихы һәм шәрык телләре факультетына студентлар кабул игү арггырыла килә Чаллы педннстнгутында татар теле һәм әдәбияты бүлеге ачылды. Алабуга пединститутының Лениноторск филиалында гагар теле, музыкасы, гагар мәктәпләре өчен чит тел укытучылары әзерләү башланды Казан педннстнгутында тагар мәктәпләре өчен физика, химия, математика. биология, география, музыка, җыр укытучылары әзерләүгә дә хәзер күбрәк ит ътибар бирелә Тагар теле укытучылары әзерләү өчен КДУ. Арча һәм Казанның Беренче, Чаллы педагогия училишеләре каршында колледжлар, Минюлә педучилишесе каршында колледж челтәре бар гыкка китерелде Ьыелт ы уку елында псдучилн- шеләргген гагар төркемнәренә укырга кабул игү 260 кешегә аргтырылдд Әлбәттә, милли мәгариф челтәре укытучыларына һәм тәрбиячетәрагә ихтыяҗ чагыштыргысыз зуррак, чөнки Татарстан шәһәрләрендә әлстә татар балаларының тугыздан берсе генә ана гелендә укый Якын киләчәктә ата-аналарның күпчелеге милли мәктәпкә мөрәҗәгать игә башласа, хәлнең тагын да кыенлашуы ихтимал. Безнең әлс республикабыздан чигтә яшәүче милләттәшләребезгә дә ярдәм игәсебез бар ич Гуган телебездә укыту һәм тәрбияләү киңәйтелгәндә бар тык фәннәр буенча татарча дәресл т тәр. методик кулланмалар һәм киң куллану китапларын бастыруны да арт тырырга кирәк. Соңгы биш елда 200 исемнән артык дәреслек. 140 тан артык исемдә методик кулланма нәшер иттек. Сүзлекләр, белешмәлекләр, диктант һәм инша, күнегү җыентыкларга, күргәзмә әсбаплар, программалар да байтак дөнья күрде Хәзер бу эшкә ««Мәг. риф» нәгнриятебеитен җиң сызганып югынуы четерек ге мәсьәләләребезне хәл игәргә булышыр, дип хи тынм Татарча дәрес гек тары һәм ку гла гмалнрга гаказлнр елдан-ел үсә бара 1989 9(1 уку елында алар 526 меңне тәшкил итсә, 1993 94 ел тарга заказ ике мәртәбә күбрәк җыйналды Безнең әле урыс мәктәпләрендә укучы татар балаларына махсус туган тел һәм әдәбият китаплары, җөмһүриятебезнең барлык укучыларына яраклы туган як тарихы һәм мәдәнияте дәрес текләре әзерләвебезне һәм бастыруыбызны Гата- рстанның урыс, чуваш, удмурт, мари, мордва мәктәпләрендә дә республикабыз- нын төп халкы телен өйрәтүебезне дә онытмыйк — бу эш милли мәгариф челтәребез сулышын киңәйтүгә тәэсирле ярдәм булып тора _ Урта махсус һәм югары уку йортларыбызда татар телендә белем оирү кертелә башлады Шушы эш тәмам юлга салынгач, милли мәгариф челтәребез тулы канлы, сәламәт бер система тәшкил итәр, милләтебезнең яшәеш тирәлеге дә сафлана төшәр, дип уйларга кирәк. Татарстаннан читтәге милләттәшләребез дә милли мәгариф челтәребезне үстерергә омтыла, ләкин бездә әлегә андагы үзгәрешләр турында төгәл мәгълүматлар юк