ЕВРОПАНЫ УРЛАУ

Уфада яшәп иҗат изүче гагар россами Виси г Ханнанов ү зенен әсәрен он.» шулай КЫСКИ һәм анык кына изеп исем имән Журналыбыз тышлыгының беренче битендәге ул рәсемгә шьгнбар беланрәк карыйк әле Әйе. рәсемнең сюжеты күпләргә таныштыр Борынгы грек мифларыннан азмы-күпме хәбәрдар булган кеше. әлбәттә, бу мифны га укып якн ишеген яки танылган рәссамнарның әйтик XVII йоз иза гьян рәссамы Гнндо Рени һәм рус рәссамы Валентин Серов әсәрләре аша күзаллап беләдер Зор ге илләрдә. горле чорларда санга тьнен барлык тармакларында ч.ныгыш тапкан, һаман кабаг ганып килгән миф Васил Ханнаношгы да илһам тайдырган Әйгәгег р»кем турында фикерләшүгә кадәр әлеге мнфнын сюжет->чт.четен тагын бер кат искә гошереп утыйк Ьорын-борын таманда Финикия пагшасынын Европа исемле бик гүъгг кызы була Бу гүзәл кыз Азия кыйтгасының Сидон дигән каласында яши икән Аллалар алласы боек Зевс. кызны күргәч, анын гүзәллегенә тан кала һәм шундук гашыйк га була У г Европаны урырга карар кыла һәм, үгет кыяфәтенә керен, кызны сыртына са ы да лишена ыргы та Зеве ү тенен мәгъшукасын Эгей дннтскн ьмс Kp«i > >,u-wn.i а гын ки то Гора бара I крона Зекга берсеннән берсе чибәр еч баһадир малай табып бирә (оныннан Зеве улларынын берсе Минов иссмлссе атау халкын теркә > гырагын кхрвз ы тоткан бик усал үгетне җннстг ха тык батырына әверелә О Ашат.» тоташып киткән әтегәчә исемсез кыйтганы, Европаны хәрмәт итү втисни.* анын исеме белән атап йорт.» башлыйлар Европа дип Менә шундый матур мнф-әкнят Рәссам Васил Ханнанов исә бу әкияткә үзенчә эчтәлек сала, аны үзенчә сәнгать чаралары белән сурәтли. Рәсем бик анык, анарда төсләр дә. сурәтләнә торган әйберләр дә аз. Бу саран аныклык әсәрнсн идея эчтәлеген ассызыклап тора Ачык саргылт төстәге символик үгез, ул үз чиратында Азия кыйтгасын гәүдәләндерә, үгез сыртына аркылы салынган хатынкыз силуэты, анысы ла шартлы, стильләштереп бирелгән Хатын-кыз гәүдәсе кара төстә Европа кыйтгасындагы кара туфраклы жир төсе дә, кара төн төсе дә ул Үгезнең саргылт мөгезе бер үк вакыгта чалкан яткан ярым айны да хәтерләтә Әлеге ярым айдан өстәрәк. караңгы яшькелт күк йөзендә Чулпан йолдыз балкый Яшел фондагы Чулпан йолдызлы ярым ай. әлбәттә инде, безнең аңда шәрык илләренә ислам дәүләтләренә ишарә булып төсмерләнә. Күңелдә үзеннән-үзе Яй янында—якты йолдыз. Сойгән йолдызым гына. Таң алдыннан ул да сүнә. Калам ялгызы м гына . —дигән халык жыры уяна Рәсем сәнгате телен белсәң, аның ачкычын тапсаң, бары тик берничә сызыктан, өч-лүрт төстән генә торган, математик формула кебек җыйнак булган әсәрдән дә никадәр бай рухи азык алырга мөмкин икән! Васил Ханнановның рәсеме, беренче карашка, хәрәкәтсез, катып калган шикелле тәэсир ясый. Әмма шул ук вакытта үгез сыртындагы сыгылма гәүдәле кыз. ярым түгәрәк сызыкларның геометрик тәңгәллеге үзенә бер аһәң бирә, әсәр ниндидер эчке бер киеренкелек белән сулый башлый. Бик декоратив, аппликатив яссы бу сурәт татар халык сәнгатенә хас миллилекне лә төсмерләтә. Шулай итеп. «Европаны урлау» әсәрендә без ирекле импровизация хыял уенын да. дөньяны романтик — сагышлы итеп күзаллауны да күрәбез Рәссамның фәлсәфәсе тирән дә. гади дә: мәңге какшамас капма-каршы ике як бар Европа һәм Азия. Шәрык һәм Гареп Шул ук вакытта ул төн белән көн. яхшылык белән явызлык, тән белән жан да. Васил Ханнанов яшәү белән үлем серләрен үзе өчен әнә шулай ача. дөньяви байлыкларның рухи байлыклар белән яраша алмавын таба Рәсемдә рәссамның киләчәктәге ниндидер куанычларны гоюы- төсмерләве сизелә. Әйтерсең, рәссам кешелекнең «иртәгесенә» күз ташлый. Анда исә. киресенчә. Европаны Азия үзс урлыйдыр, мәңге серле Шәрык Гареп илләрен үз орбитасына аладыр ярым ай өстендәге Чулпан йолдыз таң йолдызы шуңа ишарә түгелмени'’ Әсәрнең төп фәлсәфи чишелеше дә шунда, безнеңчә. Васил Ханнанов бик үзенчәлекле рәссам Анын һәр әсәре кубизм стилендәме ул. символик реализм яки авангард стилендәме, һәрвакыт үзенчә көтелмәгән тирән фәлсәфи һәм эстетик эчтәлеккә ия Бу җәһәттән, ул бүгенге татар рәсем сәнгатендә иң нечкә, иң тирән интеллектлы рәссамдыр, ахрысы Васил Ханнанов 1956 елда Башкортстаннын Октябрьский шәһәрендә дөньяга килә Уфа сәнгать училищесын тәмамлый Соңгы елларда ул татар рәссамнарын берләштергән «Чынгызхан» төркемендә Әсәрләре байтак күргәзмәләргә куелды, төрле музейлар тарафыннан сатып алынды Уңышлар сиңа. Васил!