ЧЫН БЕЗНЕҢЧӘ МАТУР, МИЛЛИ...

Татар Дәүләт жыр һәм бию ансамбле төзелүгә быел 55 ел тулды. Коллектив бу бәйрәмен зур программалы матур концерт күрсәтеп, киң җәмәт атьчелек алдында ижади отчет тотып билгеләп үтте. Милли йөзебезне, халык моңын саклаучы галантлы ансамбльнең һәр концертын гамашачылар чын күңелдән яратып, үз итеп, күтәренке рух. ялкынлы дәрт белән куанып карыйлар, һәр концерт тамашачы күңелендә бәйрәмчә шатлык тудыра. Соңгы елларда киң җәмәгатьчелек телендә бу коллектив турында шундый бик матур бер сүз йөри: «Ансамбль милли сәнгатебезнең йөзек кашы ул!». Чынлап та, энжезөбәрҗәтләр белән бизәлгән гүзәл йөзек кашы кебек, безнең ансамблебез дә сәнгатебезне яктыртып, нурландырып, аның якты балкышын ераклар! а сибелдереп. халкыбыз күңелен матур киләчәккә әйдәп баручы бер көчтер Әгәр дә ниндидер бер могҗиза булып, боек Тукаебыз терелә калса. «Нәкь безнеңчә матур, милли кой» дигән сүзләрен нәкъ менә шушы ансамбль турында әйтер иде сыман. Коллектив юбилеена багышланган тантаналы концертлар кояшлы язгы көннәрдә узды Апрель айларында ансамбль республикабызның нефть чыккан Әлмәг. Азнакай. Баулы шәһәрләрендә чыгыш ясады Соңгы елларда мондый дуслык концертлары традициягә әйләнде Ансамбль һәр яңа программасын менә алтынчы ел инде нефтьчеләргә күрсәтеп, илһамланып кайта Ә быел ул аеруча тантаналы шартларда узды, чөнки нефтьчеләребез дә Татарстан нефте чыга башлауга 50 ел тулу көннәрен билгеләп үтәләр Ике шөһрәтле, дус коллектив — бергәләп бәйрәм иттеләр нефть төбәкләрендә атна буена жыр, моң яңгырады, сәхнәләр ансамбль артистларының ялкынлы, дәртле биюләреннән күңелле тетрәп торды. Нефть төбәкләреннән кардәшлек концертлары уздырып илһамланып кайткан ансамбль коллективы һәр елны Тукай рухына багышлап уздырыла торган шигырь бәйрәме көннәрендә Самара каласына гастрольгә китте. Идел буена урнашкан Самара каласы Казанның бертуганы якты, кояшлы, ямьле борынгы шәһәр Идел суы киң җәелеп салмак кына аккан кебек, татарның моңнары да Идел дулкыннарыдай мәһабәт Самарага габа агыладыр шикелле; моннан соң да Казанда! ы һәр яна җыр тиз арада анда барып житеп, милләттәшләребезнең күңелләрен кузгатып, рухларын күгәреп яңгырый башлар. Әйе. милләттәшләребез жыр һәм бию ансамблен сагынып көткәннәр, мин моның жанлы шаһиты булдым Мина ул көннәрдә ансамбль концертларын Самара тамашачылары белән бергәләп карау, аннан сон концерт турында фикер алышуларда катнашу насыйп булды. Милләттәшләребез ансамбль концертларын тирән дулкынлану белән каршы алдылар, артистларны алкышларга, чәчәкләргә күмделәр Биредәге татарларның Казаннан якты нур алып яшәүләрен үз күзем белән күрү, тою күңелемә чиксез рәхәтлек бирде. СамараДа «Туган гел» җәмгыяте тирәсенә тупланган Азат Надиров. Шамил Баһаутдинов. Әминә Шәмсетдинова. Рәшит Абдулов. Илгиз Колючее, бизнесменнар Равил Яһудин. Хәйдәр Сафиуллин кебек фидакярларның жан атып, жнн сызганып бергә эшләүләре нәтиҗәсендә, милләтнең уянуы, үз хокукларын якларга әзер торулары сизелә Самара татарлары ансамбльнең бу яңа программасын мөстәкыйльлек юлында фидакярларча көрәшүче Татарстан Республикасының сәнгатьчә гәүдәләнгән йөзе, рухи халәте дип кабул иттеләр. «Казан безнең кыйблабыз, безнең шәһәребез!ә Тукай рухын. Шигърият һәм яз бәйрәмен алып килдегез, рәхмәт сезгә, тагын килүе! езне көтәбез!..» диделәр алар Ансамбль концертларын Самара!а бизнес эшләре белән килгән Төркиядәге «Идел Урал» тазар җәм! ыятс рәисе Синан Отрав һәм башка торек бизнесменнары карадылар Т «Безгә татар моңнары бик якын Тагар ансамбле зурында ишетеп белә илек, ниһаять. менә күреп бәхетле булдык», дип төрек дуслар ансамбльгә чын күңелләреннән рәхмәтләр әйттеләр. Синан бәй Ограв концерттан алган тәэсирләре белән уртаклашып бодай диде: Мин Ачерикади, Японии)./, Алманиядә булдым, квл гына парный м, татар tap белән очрашам, милләттәшләребез һәркайда үзләренең милли >кы- рларын, моңнарын яратып, ми /ли ри 1ык шрыбы ты пешереп, чын татарча яшиләр. Бу зштә сәнгатьнең ярдәме бик зур. Халкыбыз җыр. моң тирәсенә туплана. Бу ансамбль җир шарының кайсы гына иленә барып концертлар куймасын, татарлар җанын, рухын бергә туплап китә. Татар халкына дәүләтчелек кирәк. Дәүләт очен корәштә тир аксын, чшь аксын, әчча ләкин кан акмасын. Ә күз яше сәнгатьнең гүзәллеген тоюдан аксын. Мин биредә Татар җыр һәм бию ансамбленең концертларын ике кон рәттән карадым. Күземнән шатлык яшьләре акты, чил зәтемнең сәләтле булуыннан соклану яшьләре... Самарада уңышлы чыгышлар ясап кайткан ансамбль, май аенда, нрезидсн тыбыз М Шаймиев үче җитәкләгән делегация белән берлектә Венгрия!ә. аннан кайту белән төрки халыклар ансамбльләре фестиваленә Төркиягә барып кайтты Жнр шарының егермеләп илендә булыр! а өлгергән артист тарный сәләтле чыгышларын ничәмә-ничә миллион тамашачы карагандыр Кытай. Вьетнам. Япония. Корея Монголия. Тунис Италия. Мальта. Германия Финляндия. Теркин Ансамльнең чит илләр! ә барып куйган концертлары турында махсус өйрәнеп язарга кирәктер Чит илләрдә яшәүче татарларның ансамблебез концертларын яратып, сагынып каршы алуы милли хисләр, нәсел тамырлары белән бәйләнсә бөтенләй татар телен белмәгән чит-яг милләтләрнең лә гагар концертларын яратып каравын ничек аңлатырга? Бу очракта сүзләр көчсез кебек Ансамбльнең чыгышларында сәнгатьнең тылсым көче бар Нинди зәвыклы, борынгыдан ки т гән сәнгате белән тәрбияләнгән нәфис хис ic японнарны таң калдырган ансамбль бит ул! Бу турыда безнең ансамбль 1990 елда Япониядә концертлар биргән көннәрдә, Япон матбугат ы бар дөньяга шаулап язып чыкты Каян гына кайтып кермәсен, кайсы илдә генә тамашачыларның мактауларын ишетеп күңелләре күтәрелмәсен, ансамбль артистлары тынычланып, уңышлардан баш әйләндереп, ял итәбез дип. өйләрендә озак юанмыйлар. про трамманы тагын да камилләштерү, башкару осталыгын тагын ла үстерү очен репетицияләр ясар! а керешәләр Алар хәтта гастрольгә чыккач га. арып-талып поездда, автобуста яки самолетта. урынга килен җитү белән озак i.in ял игү турында уйламыйлар, концерт буласы сәхнәгә ашыгалар Концерт башланыр! а сапаулы сәгатьләр калган була, артистлар исә концерт бу ысы сәхнәдә тавыш ларын ачу өчен җырларны кабатлыйлар. уг уйнагып биюләргә репетиция ясый лар Репетицияләр ясап гору ансамбль өчен тадәтн эш Эш дигәннән, ипләү өчен шартлар турында сүз башласак, бик күңелсез хәлләр турында язарга туры килә Шушы елның март аенда ансамбль бинасының түшәме ишелеп төште Озак еллар янгыр сулары үтеп ropy дан черегән матча сынып төшкән мәлдә ансамбль артистлары, бәхеткә каршы, бу бинада бу тмыи бу хәл артистлар концертка киткән чакка туры килә Ләкин барыбер тхр фаҗига була бинада ремонт эшләре башкаручы ипчеләрнең берсе һәлак бу та. аның икс баласы ятим, хатыны тол кала Яшь кенә төзүченең гомерен өзгән бу түшәм турында сүзләр күптән йөри иде инде югыйсә Аның җимерелеп төшәчәге турын да матбугатта да язып чыкканнар иле. Мәдәният министрлыгында да бу хакта беләләр иде, вакытында 1 иеш те чаралар күрелмәде ниһаять, зур бәхекег и », килде, кеше һәлак булды Ансамбльнең җитәкчеләре ничә ел lap буена бу бин ■ нык яраксызлыгы турында хөкүмәтебез җитәкчеләренә белдереп тордылар, ансамбльгә яна бина бирүләрен yiсиделәр, әмма ансамбльгә яна бина бирер!.• җыену лар турын ы әз-мәз сүзләр тә йөртә годе. шу тай да >ш шул иске бинаны ремонтлауга тына кайтып калды Хәзер ремонт бара Ут ремонт кайчан бетәр* Күпмет ә сузылыр? Ремонт яхшы сыйфат ты бу тын төю i тәнерме’ \окүмәтебстнең бүгенге җитәкчеләренә үпкә белдереп, а тарны ансамбли ә ш ынбарсы чыкта таепләртә момкин бу гыр иле. ни очен ансамбтыә пн арала бер бина бирмиләр инде, диючеләр ы бар \ тай тиз генә, жннел генә хәл итеп булмыйдыр шул Әле ансамбльнең өнелүенә 55 ел тулу уңае белән котлап, хөкүмәтебез һәм анын презн тенты М Шаймиевнең бые i ко тлсктинка ор яна «Икарус» автобусы бирүе турында ишеттек Бодай булса, шөкер йөк урыныннан кузгалыр сыман Ансамбли ә яңа бина булдыру хыялга ашмас гүгсл кебек югыйсә Б\ iурыла ансамбльнең җитәкчесе Янма Кустабаева болай ли — Хөкүмәтебез җитәкчеләре, Министрлар кабинеты. Мәдәният министр* лыгы, Татарстанның Мәдәният фонды, Бөтендонья татарлары Конгрессының Башкарма комитеты бергәләп киңәшеп эшкә керешкәндә, безгә яңа бина салу эшен башкарып чыгып булыр иде. Әйтик, мисал өчен, Конгрессның Башкарма комитеты, яки Татарстан Мәдәният фонды битен татар халкына морәҗәгать итеп, ансамбльгә бина салу очен акча җыю эшен башлап җибәрсә, бу эшкә аерым счет ачса, минемчә, безнең милләттәшләребез безгә ярдәм итәрләр иде. Халкыбызның бизнесменнары белән киңәшкәнем бар. Алар ярдәм итәргә торалар. Мәсәлән, Самара шәһәренең бизнесмены Хәйдәр Сафиуллин ансамбльгә яңа бина салу очен кулдан килгәнчә акчалата ярдәм итәр идек, ди. Үзебезнең нефтьчеләребез һәм КамА 3 .җитәкчеләре дә бу изге эшкә кушылыр иде. шәт. Чит илләрдәге милләттәшләребез дә ярдәм итәрләр иде. Безнең ансамбльне яратучылар читтә калмаслар. Хәзер бит заманасы шундый: күп кенә зур эшләрне базикарырга спонсорлар ярдәм итә. Шундый пародокс — эш шартлары юк. ә коллектив зур дәрт белән ижат итә. коллективные ижат уңышлары елдан-елга арта, үзенә генә хас ижат йөзе камилләшә бара, программалар яңара тора Ансамбль олуг сәнгатебез мәйданында иң абруйлы урында. Бу үсеш, бу уңышлар, программаларның яңарып торуы, әлбәттә. үзеннән үзе генә барлыкка килми. Бу иң элек көчле ижат энергиясе, бай фантазиясе, эрудициясе, зур музыкаль белеме, оештыру сәләте булган Лима Кустабаеванын ижат жимеше. Менә егерме елдан артык инде ул ансамбльне житәкли. Остаз һәм шәкерт. Халкыбызның атаклы сәнгшпь эшлек юләре Фәнзн Гаскәров белән Лима Кустабаева. Лима Кустабаева Казанга Магнитогорск шәһәреннән килә. Татарстаннан читтә туып-үскән татар кызына, әлбәттә, татар мәктәбендә уку насыйп булмый. Шулай да Лима чын татар жанлы булып үсә. татар теленә, татар моңына зур мәхәббәт белән караган әтисе, әнисе балаларын милли рухта тәрбиялиләр. Лима Магни гогорскидагы музыка училищесын бик яхшы билгеләренә тәмамлап. Каза- нг а килә. Казан консерваториясен дә бик яхшы тәмамлап, үзен татар музыкасына хезмәткә багышларга карар бирә. Җыр һәм бию ансамбленә эшкә чакыргач. Лима әтисеннән киңәш сорый. Әтисе Гали ага: «Зөләйха Әхмәтова оештырган ансамбльгә чакыргач, бик яхшы, һичшиксез риза булып бар. кызым, ялгышмассың».— дип аңа фатихасын бирә. Бу гаиләдә Зөләйха Әхмәтованы бик хөрмәт итәләр. Гомумән. Магнитоюрскида ансамбль концертлары була калса, гаилә белән карарга баралар, ойләрендә һәрвакыт татар пластинкалары, бигрәк тә ансамбль башкарган халык кәйләре язылган пластинкалар уйнаталар . Лима Кустабаева ансамбльгә эшкә килгәндә, коллектив авыр хәлдә була, җитәкчеләре сл саен алышынганга, ансамбль таркалу алдында тора Репертуар искергән, кадрлар жигмн. Лима җиң сызганып эшкә керешә. Яна репертуар булдыру өчен ансамбльнең үткәндәге ижат традицияләрен өйрәнә, янача эшләү юлларын эзли Ансамбльнең электән килгән халыкчан башкару алымнарын заманча башкару алымнары белән үрелдерергә. ансамбльнең яна ижат йөзен табарга тырыша Нәтижәдә. ансамбльнең таркалуга барган ижат эшен юлга сала, елдан-елга. концерттан-концертка уңышлар яулап, ансамбльне зур дөнья!а алып чыга. Илебезнең төрле төбәкләрендә генә түгел, хәтта чит илләрдә дә танырлык, яратырлык коллектив итеп берләштерә. Лима Кустабаеваның ижат фантазиясе гажәп бай. Ансамбльнең һәр яңа программасы аның хыялында туа. бөреләнә һәм сәхнәдә чәчәк ата. Ансамбльнең репертуарын сайлаганда. Кустабаева халык ижатына таяна, халкыбызның мәңге искермәс борынгы көйләрен алып, эшкәртеп, репертуарный үзәк юнәлешен билгели Тукаебызның «халык жырлары халкыбыз күңеленең һич тә тутыкмас вә күгәрмәс саф вә раушан көзгеседер» дигән сүзләрен ул бер минутка да исеннән чыгармый Халкыбызның борынгыдан калган бай мирасы үрнәкләрен бүгенге тамашачы күңелен кузгатырлык итеп башкару өчен, заман рухын, бүгенге көннең сулышын тоярга кирәк. Ул заман рухын тоеп, көйләребез- нсн иң гүзәл аһәңнәрен, иң нечкә төсмерләрен, саф моңнарын сакларга тырыша Бу турыда сөйләшкәндә ул болай ди — Халык көйләре, халык моңы безнең ансамбль репертуарының җаныә^аны. Халык койләренбәгс байлыкны түкми-чәчми тыңлаучыга җиткерү — безнең num бурычыбыз. Халыкчанлык, халыкчан башкару зпрадицичләре безнең ансамбльнең иҗат юнәлеше. Халыкчанлык ул безнең башкару алымнарыбыздазз килеп чыга. Башкару алымнарыбы з урыс һәм базика милләтләрнең хор беләзз җырлау алымнарыннан бик нык аерыла. Күп тавышлы һәм һәр тавышны арт алымнары бе знең милли моңыбызны бирергә комачаулый, шуңа күрә без моңыбызны саклап, үзебезчә, нәкъ менә зззатарча җырларга омтылабыз һәм күбрәк очракта унисонIII җырлау алымын кулланабыз. Әйе. бар иде шундый көннәр, элеккерәк елларда татар хорлары, һәм шул ИСӘПТӘН бу ансамбль дә урыс һәм башка милләтләргә ияреп, күп тавышлы башкару алымнары белән аргык мавыгып китеп, һәр тавышны бертигез кычкырып башкарырга омтыла иде. Нәтижәдә, татар моңы югала чын гатарча жыр тумый иде. Соңгы елларда Лима Кустабаева җитәкләгән ансамбль милли моңнарыбызны, милли аһәңнәребезне саклау әчеп, күп тавышлы башкару алымына бик сак килә Тон мелодия, төп көй үзәккә куелып яңгырый, күп очракта төп мелодияне, көйне солистлар башкара, солистлар анык бөтен милли үзенчәлекләрен. моңын саклап, ирекле җырлыйлар. Ә җырчы солистлар турында куанып шуны әйтик, озак еллар ансамбльдә эшләп, халкыбызның мәхәббәтен яулаган, тамашачылар арасында киң популярлык казанган, ансамбльнең горурлыгы булган, һәрберсе үзенең халыкчан моңлы тавышы белән аерылып торган Ания Туишева. Шамил Әхмәтжанов. Нәфисә Василова. Миңлегөл Зәкиева. шулай ук Лена Бичарина, Халидә Хәсәновалар репертуарның матур ятъграшына зур өлеш кертәләр Бу артистлардан башка ансамбль концертларын күз алдына кигерү дә мөмкин түгел Башка солистларның ла хезмәте әһәмиятле Икенче, өченче тавышларны җырлаучылар көйне баету ролен уйныйлар Артык кычкырмыйча, йомшак кына җырлап, уен кораллары авазына охшашрак матур яңг ыраш тудыралар. Нәтиҗәдә бай. киң яңгырашлы милли кой туа Артык кычкырмыйча гына фон шикелле генә яңгыраган икенче, өченче тавышлар солистны тулыландыра, бас га Халкыбызның борынгыдан килгән гадәт ләрен искә төшерсәк, бу бик урынлы Гомумән безнең милләтебез элек-электән бөтен көченә акырып җырлауны өнәмәгән Өлкәннәр хәзер лә шулап бар тавышына акырып җырлаучы җырчыларны яратып бетермиләр Тагын Тукаебыз сүзләрен искә төшерик «Бездә калын тавыш илә мөмкин кадәр көчләнеп вә авызны бик эур итеп ачып җырлау бер дә мәкьбүл түгел. Бездә җырланган чакта тавышның йомшак булуы вә бераз уен коралы авазына охшашрак булуы вә иреннәрнең мөмкин кадәр аз ачылуы мәкьбүл вә мөстәхсон күрелә...» III Бер югарылыктагы берничә тавышның аһәңдәшлеге. эләксә, шуны даңгыр-доңгыр китереп колак тондыргыч тавышлар чыгаручы хәсрәт инструменталь ансамбльләр күбәеп китте. Рәшит Мостафин җитәкләгән бу һәр әсәргә сак килеп, колакка ятышлы, йомшак, ягымлы яңгырашка ирешкән коллективтан шул ансамбльләр әз генә үрнәк алсыннар иде. Элеккерәк елларда ансамбльдә хор белән жырлау бер шаблонга корылган иде: хатын-кыз җырчылар сәхнәгә чыгып тезеләләр, ир-егет җырчылар махсус эшләнгән Аскәмиягә менеп арткы рәткә басалар, һәр җыр шулай тезелеп баскан килеш башкарыла. Артистлар бер кысага кертелгән кебек торалар, бернинди табигый хәрәкәт, иркенлек юк. Концертны алып баручы артист һәр номерны белдерә, җыр һәм биюләр аралашып бара, аерым номерлар бер-берсе белән үрелми, бәйләнми, бер бөтен яш ыраш, бер бөтен программа тумый иде Ансамбль әкренләп бу шоблоннан китте Бигрәк тә Кустабаева килгәч, ансамбльдә иҗади эзләнүләр башланды. Нәтиҗәдә, ансамбль концертлары тоташ бер мавыктыргыч күңелле һәм матур, җанлы тамаша характерын алды Тамашачылар исә берсенә-берсс үрелеп барган музыкаль һәм хореографик күренешләрне аерыла алмыйча, ахырга кадәр зур кызыксыну белән, яратып карый Бу күренешләрдә артистлар үзләрен ниндидер кысаларга кертелгән итеп тоймыйлар, чөнки сәхнәдә чын тормыштагыча иркенлек, хөрлек хөкем сөрә, сәнгатьчә уен бара Соңгы еллардагы программаларга күз салыйк. Алар тыгыз эчтәлек-сюжет- лы аерым музыкальхореографик күренешләрдән тора. «Сабантуй», «Каз өмәсе», «Сәйдәшем». «Корбан бәйрәме», «Былбыллы ил Татарстан». «Шәрекь клубы», «Төрки дөнья» боларның һәммәсе халкыбызның уйларын, хыялларын, өметләрен, теләкләрен чагылдырган күренешләр, тамашалар. Болар барда халкыбызның үткәннәре, бүгенге коне, киләчәге турында. Без еш кына традицияләрне яңартабыз, дибез. Традицияләрне яңартуның сәхнәдә сәнгатьчә иң матур үрнәкләрен нәкъ менә ансамблебез гәүдәләндерә дә инде. «Каз өмәсен» генә искә төшерик. Татар халкы эш соючәп. хезмәткә бирелгән халык. Җир эшен дә. иген үстерү серләрен дә белә Мал да асрый, кош-корт үрчетергә дә һәвәс. Татар авылларында су буйларында су буйларын ямьләндереп көтү-көтү казлар каңгылдаша. Көзләр җитеп, ап-ак карлар яугач, авылларда каз өмәләре башлана. Каз өмәләре ул халкыбызның чисталыгы, пакьлеге, сафлыгы турында сөйли торган борынгыдан килгән матур гадәт «Каз канаты» көе бу күренештә төп. үзәк көй. Ансамбль башкаруында аның матур, моңлы яңгырашы бу күренешне гүзәл бер яктылык, тоташ нур. балкышка әверелдерә. Борынгы гадәткә сәнгатьчә канатлар үсә. сәхнәдә кана тлы бәйрәм Каз канатлары тотып очып-очып биюләр, канатлар Ансамбль башкарган җырларның шулай халкыбыз традицияләрендәгечә яңгыравына ирешү өчен хормейстер, Татарстанның халык артисткасы Венера Гәрәева зур тырышлык куя. Ул жа- ны-тәне белән ансамбльгә бирелгән, хор белән эшләүнең бөтен нечкәлекләрен белүче галантлы музыкант, дирижер. «Милли моңнарыбызны саклап жырлау — безнен ансамблебезнең девизы»,— ди ул. Венера Гәрәева хор белән җырлауның әле алда әйтелгән башка милләтләргә хас алымнарга иярмичә, үзебезчә. нәкъ менә татарча күп тавышлы жырлау алымнарын яхшы белә. Халык уен кораллары оркестры җитәкчесе. Татарстанның халык артисты Рәшит Мостафин да халыкчан башкару традицияләренә тугры, һәр башкарылган әсәрнең тамашачы күңелен кузгатырлык моңлы итеп, матур яңгыравына ирешү өчен, бар сәләтен биреп эшли, һәр уен коралының талантлы башкаручыларына ул остаз да. киңәшче дә. Ансамбль концертларының бер бөтен булып матур яңгырашында бу кечкенә оркестрның зур өлеше бар. Соңгы елларда кулына нинди инструмент Татарстанны!) халык артисты Рәшит Мостафин. тогын, моңлы. сагышлы итеп җырлаулар -болар халкыбызның рухи бөеклеген, хыялга бай күнелен тасвирлый. Сәхнәдә казлар юып. су буеннан кайтып килүче чибәр кызларның шаг йөзләрен, горур кыяфәтләрен күреп күнелләр сафлана, ансамбль кызлары исә. чынлап та. чибәрләр, зифалар, игезләр кебек буша бер тигезләр /Кыр. бию. <апкыр сүз, шаян такмаклар башкарыла— болар барсы да халкыбызның күңел җәүһәрләре. Бу җәүһәрләр югалмаска тиеш Бүген татар халкының милли аңы уянган, милли аңы үсеш кичергән көннәрдә, бу кыйммәтләр үзләренең әһәмият ләрен тагын да арттыралар Ансамбль тамашачыга шушы фикерне жи гкерә. «С әйдәшем» дип аталган музыкаль-хореографик күренеш ансамбль репертуарында аерым урын тота Шулай булмыйча, ул бит халкыбызның сөекле композиторы. татар профессиональ музыкасына нигез салган бөек композиторыбыз Салих Сәйдәшевкә багышланган. Концертны алып баручы шагыйрә Клара Булатова шигыреннән бер озек укый: Ул Шопен дә. Бетховен дә түгел. Шулар лагы, шулар кардәше Ут та тарный Җир-табигать биргән Кабатланмас мәшһүр Сәйдәше' Әйе. ул мәшһүр Сәйдәш!... Халкыбыз үзенең Сәйдәшен йөрәге гүрендә иң газиз, ип кадерле кешесе итеп саклый Аның җырларын, маршларын, вальсларын күңелендә йөртә Шагыйрь Мәхмүт Хөсәен бер шигырендә әйткәнчә. «Сәйдәш халык мәхәббәте лауреаты ул!» Ансамбль Сәйдәшнең манге үлмәс моңнарын яңгыратып, Сәйдәшнең җанын. рухын терелтә, сәхнәдә могҗизалар тудыра Сәйдәшнең илаһи көйләре ансамбль солистлары башкаруында гүләт аһәңнәр белән яңгырап, тамашачыларны уйландыра, сагышландыра. тирән кичерешләр дәрьясына сала. Күпме тапкырлар тыңланган «Тургай» җыры Лена Бичарина башкаруында яңа аһәңнәр белән яңгырап, күңелне нечкәртеп, хис ырнс сафландыра Сәйдәшнең искиткеч матур музыкасына куелган «Шәрекъ бигоочг тамашачылар тын да алмый карыйлар Костюмнар матур, заманча «Шәрекъ биюе» ул үткәнебезне бүгенге белән тоташтырган салават күпере кебек якгы балкыш булып, ансамбльнең бу программасын бизән тора Биюләр турында сүз чыккач, шуны билгелән үтик, аларның матур, камил куелышы озак еллар ансамбльнең балетмейстеры булып эшләгән Татарстанның халык артисткасы Раилә Га- рипованың тырыш хезмәте, ижати фантазиясе җимеше. Ансамбль биюләрендә күпме хореографик тавышлар, күпме яңалыклар белән очрашасын Биюләр турында бүгенге татар мат бу гатында кызыклы язмалар чыгып тора. «Шәһрн Казан» газетасында (1993 ел. 17 апрель саны) егерменче гасырның боек биючесе Рудольф Нуриевка багышланган бер бит басылып чыкты Татар милләтенең ип оста биючеләре турындагы мәкалә «Татар Европаны бнеп тез чүктерәчәк» дип исемләнгән иде Бу сүзләрдә нинди горурлык яңгырый' Бию белән гез чүктерү! Биеп тез чүктерү!. Бу сүзләр бию сәш агенсн кодрәтен, кочен ачып сала Бешен ансамблебез биюләрен карагач та. күңелгә шундый уйлар килә күпме илләрдәге тамашачылар күңелен әсир иткән биюләр бит алар. Бүген коллективта халык мәхәббәтен казанган, озык еллар ап^амбтьл.) эшләп тагар хореография сәш а темен иң матур үрнәкләрен бирүче Равил Габдрахманов. Дамирә В гнева р.гннанд Фонту 1 иш. Кәүсәрия Габдрахманова. Рәмзия Әчүбакови һәм яшь ырдән Ләйсән Моч гфина. Айрат Хамитов кебек галантлы биючеләр бар .һи