ИЛГИЗӘР+ ВЕРА

ИКЕ ПӘРДӘЛЕ ДРАМАТИК ХИКӘЯ

КАТНАШАЛАР: НУРХӘМӘТ — 75 яшьләр тирәсендәге татар карты. ХӘЛИУЛЛА —45 яшьләрдә, Нурхәмәтнен улы. ДАНИЯ- 40- 45 яшьләрендә, Хәлиулланың хатыны. МАРИ Я — Нурхәмәтнен кордашы, рус карчыгы. АЛЕКСЕЙ — Хәлиулланың яшьтәше. Мариянең улы. НАТАЛЬЯ — 40—45 яшьләрендә. Алексейның хатыны. ИЛГИЗӘР — 17 яшьтә, Хәлиулланың улы. ВЕРА— 17 яшьтә. Алексейның кызы. ТУЙ АГАСЫ НИНА. ИСЛАМ I —ИР II ИР 1—X АТЫ Н. II — X АТЫ Н. Авыл кешеләре: кияүләр, кәләшләр, туйлардагы кунаклар. БЕРЕНЧЕ ПӘРДӘ Иделдән ерак- түгел генә жәелеп утырган Җикән авылы. Авылнын яртысында татарлар яши, яртысында — руслар. Бү1ен бу авылда туй. Татар туе. Туйнын кызган чагы. Кунаклар өйгә сыешмыйча ишегалдына чыталар. Гармунчыга дигән урындыкны баш очына утыртып бнн-бни Туй ат асы чьпа. Урындыкны нше)алды уртасына куя. Гармунчы үз дәрәжәсен үзе белен шул урындыкка урнаша, бию көен уйнавын дәвам итә. Өйдән чыккан кунакларнын берише бнютә кушыла, кайсылары биючеләртә куәт биреп кул чабып тора. Туй агасы үзенен көр тавышы белән шундый әмер бир,». ТУЙ АГАСЫ Шым кал!. Үррә кат!... Селкенмә! .. Берәү дә бер сүз дәшми, беркем дә бернини хәрәкәт ясамый. Үррә кат! Кияү белән кәләш, түгәрәк уртасына рәхим итегез. (Кияү белән кәләш уртага чыгып баскач, гармунчыга әмер бирә.) Башла! (Гармунчы яңа бию коен уйный, кияү белән кәләш татарчалап бииләр. Калганнар, әлбәттә, .җ ырлап биючеләргә дәрт өстәп торалар.) Әй, биегез, биегез, Уйнагыз да көлегез. Бүген сезнең тыпыртыпыр Бии торган көнегез Әй. кияве, кияве — Егетнең бер дигәне. Йөрешләренә килешле Асыл заттыр сөяге. Әй, биегез, биегез, Матур икән көегез Матур көйгә матур итеп Биеп туймас кемегез Әй. кәләше, кәләше Кызларның бер тснәсс Эшкә уңган, төскә булган Гүзәл затлар иясе Әй. биегез, биегез. Күккә йоллыз чөегез Киләчәктә шатлык билән Балкып торсын өегез НАТАЛЬЯ /уртага атылып чыгып) Иптәшләр! Дуслар1 ТУЙ АГАСЫ Наташа апа! Минем рөхсәттән башка беркем дә бер сүз әйтми НАТАЛЬЯ Тукталс. энекәем! ТУЙ АГАСЫ Мин сиңа энекәем гү!сл туй агасы Туйга мин хужа Әйтәсе сүзеңне остәл янында әйтергә иде Монда бию һәм жыр тына НАТАЛЬЯ Әйтим инде бер сүз. текәем Күңелемнең ташкан чагы ТУЙ АГАСЫ Күңелеңнең ташкан чагы булса, әйт инде алайса. (Кунаклар! а мөрәҗәгать итеп ) Әйтсенме, иптәшләр? Рөхсәт итәбезме’ ТАВЫ 111 Л A Р. Әйтсен, әйтсен! НАТАЛЬЯ Авылдашларым! Бәгырькәйләрем! Нәрсә генә әйтим икән Әйтәсе сүзләрем шул чаклы күп Күз генә тимәсен иде (Кәләшне кочаклап. Карагыз инде моңа. Сокланып туймаслык бит Бәхеткәйләр телим үзеңә, сеңелкәем! Әгисң. әниең дөнья бәясе кешеләр бәхетле булырсыз < Кияүне кочагына алып.) Монысын карагыз инде сөеп туймаслык лабаса. Әйтсәм ой!им инде, әтиеңә iашыйк идем мин синең Әтиең миннән дә матурракны алды шул Мина менә шушы Алексей эләкте инде (Ире Алексейны уртага тартып чыгарып Яле. Алеша, бә! ырь кисәгем, әйгик әле кияү белән кәләшкә иң матур сүз. Бүзен бит аларнын иң бәхетле һәм иң жаваплы көннәре. Алар бүген озын-озак юлга чыгалар. Бәхет яусын алар барасы юлга Синең белән минем кебек матур яшәсеннәр. Әйдале. алар хөрмәтенә сузыйк әле үзебезнең иң яраткан җырыбызны. Гармунчыга Габдрахман тискаем, безнең жирны беләсеңме син? Гармунчы шунда ук рус халкының «Зачем тебя. милый мой утала» җырын уйный башлый Ната- зья җырлый, аңа Алексей кушыла Зачем тебя я. милый мой. узнала. Зачем гы мне ответил на любовь? Ах. лучше бы я горюшка не знала. Нс билось бы сердечко мое ннонь Терзаешь ты сердечко молодое Тебя гноя зазнобушка зовет Проходиз только время золотое. Зачем же ты. желанный, не идешь9 Я жду. и вот приходит долгожданный. Целует, нежно за руку берет Ах. милый друг. мой нежный друг желанный! И серлпе песню радости пост (Җыр туктагач. Наталья русча итеп кунакларга башын ич Рәхмәт сезгә, авылдашлар, җырымны күтәреп хтды- гыз (Ш\ 1чак Ислам тавышы ишетегә. Тавышы матур, килешле, авылча. Ул үзенең һәрвакытта да җырлый торган җырын җырлый татар халкының •Кыр казы» дигән җыры I ИСЛАМ Кыр казлары очты, күрдегезме һаваларга менеп киткәнен? Кыр казы Иделләр читендә. Ялгыз башым мина читен лә. Беләсеңме. дустым, сизәсеңме Аерылулар килеп җиткәнен9 Кыр казы Суларда уйный шул. Ялт ыз башым гел синс уйлый. ТУЙ АГАСЫ Булдымы9 Жыр- лап бетердеңме9 ИСЛАМ Икенче куплеты бар. белдеңме? ТУЙ АГАСЫ Анысы икенче туйда, ярыймы9 И С Л А М. Син нитә гел. мин жыр- л азанда, килеп кысыласын, ә9 ТУЙ АГАСЫ Туй бит бу Туйда бер син I енә түт ел И С Л А М Бер син 1 енәмс9 ТУЙ АГАСЫ Ярый. ярый, булды Җәмәгать. күнсл ачуны дәвам итәбез Яле. Дания апа. әйттер әле берне ДАНИЯ Нитә? Әйттерәм. Бер яшьлектә, бер картлыкта Әйдә. Наташа Такмак әйтә башлый Аңа Наташа кушыла Әйдә бас. бас әйдә. Биеп калыйк бу жәйлә Икс матурның туенла Татын берне бас әйдә Бас әйдә, бас әйдә. Биеп күнсл ач әйдә Биемибез дигәннәргә Я.тынмыйбыт. бигайбә Икәүләп ко талармы биерхә чакыралар Колалар, кодалар Уңганнар һәм булганнар Кодагыйларга карагыз Дөнья бизи торганнар Балдызлар да кайнеш тәр. Барыгыз да беришләр Атна саен ТУЙ ясарбыз Гел бодай барса зизләр Ишегалдында аягына басын тора а.п ан һәр адәм баласы бнн башлый. Бии-бии кай- бсрәүләре арып туктый. Бара-тора уртада Илгизәр белән Вера гына калалар. .Алар дөньяда үзләреннән башка беркемне дә күрми бннләр. Бераздан гына аңнарына килеп туктыйлар да арттырып жнбәргәннәреннән оялып чыгып йөгерәләр. Туй дәвам игә. Андагы көлеш шау-шу карт өянке аегындагы ккәмиядә утырган Нурхәмәт белән Мариягә дә килеп җитә. НУРХӘМӘТ Мифтахетдиннәрдә инде бу галәмәт, Маруся күрше МАРИЯ Алар нәселе бәйрәм ясый белә инде ул. Карале, Нурхәмәт күрше, кайсы елны ул без синен белән кара-каршы төшеп биегән идек? НУРХӘМӘТ. Безнең биегәннәрне санасаң... МАРИЯ. Юк, анысы үзенә бер төсле бию булды ул. Әле дә хәтеремдә НУРХӘМӘТ Сезнеңчә биегән идекме, безнеңчәме? МАРИЯ Сезнеңчә дә, безнеңчә дә. Кайсыбыз алдан арып туктар дип биергә тотынган идек, мин арый башлаганны син сизеп алдың да арыган булып егылдың. НУРХӘМӘТ. Юктыр. ;.1ИН үзем арыганмындыр. Сине биетеп арытып булмый иде Маржа биеп арый димени ул. Маруся күрше. Сез бит биергә бик маһир халык МАРИЯ Сез дә кимен куймыйсыз. НУРХӘМӘТ Анысы шулай, кәнишие Тыңлале, бу синең килен тавышы бит. Уңдын киленнән, молодец синең Әләкчәй МАРИЯ Күз тимәсен, синең килен дә бик уңган НУРХӘМӘТ. Уңуын уңдым да. малай бик юаш булып чыкты минем. Маруся күрше. Кара ничек сиптерәләр. ә?.. Шулай инде, безне хәзер туйга да чакырмыйлар. МАРИЯ Нишлисең инде. Оныкларыбызның туенда утырсак кына. НУ РХӘМӘТ Күзле бүкән булып дисеңме9 МАРИЯ Нишләп, биербез дә әле, биетсәлбр. Сездә туй булса, әйтерсең. Марияне чакырыгыз диярсең, бездә булса. мин сине үзем кереп чакырырмын Шунда яшь чакларны искә төшереп бер биербез дә әле. Синең хәтер начарлана бара шул. Нурхәмәт күрше, икәү каракаршы төшеп биегәнне дә оныткансың НУРХӘМӘТ Онытмадым ла инде.. Булды инде, ходай хәерле кылсын. МАРИЯ. Хәзер ходай дип утырасың. Ул чакта... НУРХӘМӘТ. Йә инде, искә төшермә инде. МАРИЯ Ояласыңмыни, карт төлке. НУРХӘМӘТ Үзең бит... МАРИЯ Нәрсә үзең? Мин нишләгән? Н \ РХӘМӘТ Чибәр идең бит. М А Р И Я Чибәр дигәч тә, юлда тотып үбәләр димени? Н У Р X Ә М Ә Т Үзең дә качмадың бит. МАРИЯ Кая качыйм? Инеш юлы - тар сукмак. Ике ягы шомыртлык. НУРХӘМӘТ Шомыртлык шул, шомыртлык, мать честная. Шулай инде. Шулай шул... Ап-ак, ап-ак каз итләрен Ах. ты, Маруся. Мин турадым, син аша. Ах. ты. не бойся! Пущай безне рассуждают. Ах. ты. милая. Km утырыйк янәшә. Кому какое дело?! Ә. Маруся?.. Шулай бит?.. МАРИ Я. Шулай иде. Нурхәмәт, шулай иде. НУРХӘМӘТ Ярый. Маруся күрше, керим инде мин. Әллә нәрсә, билләр дә сызлап тора. МАРИЯ. Сау бул, Нурхәмәт күрше. Исән-сау очрашырга язсын НУРХӘМӘТ Шулай булсын, күрше, шулай булсын. Икесе ике якка ки юләр. Туй шау-шуы дәвам игә. Йөгереп Илгизәр белән Вера керәләр. Карт өянке янында туктыйлар. Кочаклашып үбешәләр. Ут сүнә. Ут янганда, инде икенче тун бара. Рус туе. Әлегә аның тавышы т ына ишетелә. Аны Нурхәмәт белән Мария гыцлын. НУРХӘМӘТ Менә китте дөнья, ә? Бер атна гына элек Мифтахетдиннәрдә туй булды, бүген Микулайлар гуләйт итә. МАРИЯ. Кай арада үсеп житәләр диген син малайлары НУРХӘМӘТ Кызлар өлгергәч, малайлар үсә инде ул. Кем кызына өйләнгән соң Микулайның малае? МАРИЯ Иваннар белән кода булдылар инде. НУРХӘМӘТ Кайсы Иван? Чта- пан Иванымы? МАРИЯ Юк ла инде. Степан Иванының кызы юк ич. Теге Аграфена малае Иванның кызы Беләсеңдер лә. Правлениедә утыра ич инде. Ак чәчле. НУРХӘМӘТ. Сез барыгыз да ак чәчле, кем белеп бетергән МАРИЯ. Син үзең бик кара инде. НУРХӘМӘТ Бар иде чәчләр- нен чем-/ара чаклары. Маруся. Бар иде. Хәтерлисенме, без синен белән ка ра-каршы төшеп биегән идек'’ МАРИЯ. Безнсн биегәннәрне санаса н НУРХӘМӘТ Юк. анысы үзенә бертөсле бию булды ул. МАРИЯ Син арып егылдың. Шу ны әйтәсснмс' Н У Р X Ә М Ә Т Арып түгел лә инде. арыган булып кына, синен алда... МАРИЯ Докажи НУРХӘМӘТ Соңрак шул инде доказать итәргә. Маруся Картайдык, күрше, картайдык МАРИЯ Әй. шыгырдап утырма әле. карт өянке кебек Тоже мне старик НУРХӘМӘТ Ты не старуха uno ли? МАРИЯ Старуха не старуха, синен кебек зарланып утырмыйм /Урыныннан тора ) НУРХӘМӘТ Кая кит ген әле9 МАРИЯ Туйларын карап кайтам әле Николайларның НУРХӘМӘТ Мине калдырып китәсеңме? МАРИЯ Нәрсә, парлап барыйк дисенмени кеше туена. Чакырылмаган китеш Әйдә, ишегалдында бииләр бугай Читтән генә карап кайтыйк НУРХӘМӘТ Килешер микән’ МАРИЯ Килсшмәсә. кал Без бит анда ашарга-тчәрто сорап бармыйбыз. НУРХӘМӘТ Әйдәде, бер кызык булсын әле Килен күрсә, яхшы түгел инде түгелеп МАРИЯ Ир башыннан киленнән куркып торасыңмы? Татар бу.пан килеш НУРХӘМӘТ Әй, Маруся Татар киленнәре хәзер Беләсең инде үзен Киттекме’ МАРИЯ Подручком барабызмы? Н У Р X Ә М ӘТ Әллә куркыр дисеңме?! I Мариннс к» 11нык1ый М А Р И Я t м »ыи тартып а. 1ып 1 Кит. юш.сс» Син тилегә әйткән мин жү тор I Чыгып китә tap Ә Нико tau tap- цыц ишегалдында туй гор кию. Монда да Hama и> ч уртада. Нина теми tup хатын де юн бергә юп частушка tup эй- тэюйпю иии top > НАТАЛЬЯ Ой. «11ОД1 орндн». «подгорная» Весе шя ш ра. Нсс бы пела. все бы пела Все бы пеы до утра II И Н А Я «подгорную* плясала Меня мам.» уняла «Рано, точка, гулять егала. Рано но потку взяла НАТАЛЬЯ Нс хотела я плясать. Не хотела выхолить Гармонист такой хороший - Емх надо угодить НИН А ' Поиграй повссслес. Раньше гы мне играл Неужели не сознаешься Что гы со мной не гулял? ГАРМУНЧЫ Сам играю, сам пою Подпевать-то некому. Дайте мне подлевочку Лет семнадцать девочку НАТАЛЬЯ Гармонист, гармонист. Не г ляли глазами вниз Гляди прямо на меня. Зав.зека >ь булу тебя НИНА Сыграй, сыграй, припою. Чтобы раздавалося Про измену про твою Давно я догалалася ГАРМУНЧЫ Ты нс лай. не лай собачка У крылечка дамочка Ты послушай-ка. милашка Как ревет тальяночка. НАТАЛЬЯ. НИНА/ икәү tan / Oti спасибо, гармонист. За игру отличную Мы еще тебе желаем Ми тку симпатичную. НАТАЛЬЯ Ой. спасибо, мои доpoi ис1 Спасибо ми яые! ' Каш ил ТУЙ АГАСЫ Прошу внимания Жених и невеста Прошу, жених Прошу, невеста Кичу бе юн кэ юиии ку нарыннан тотып уртага чыгара > ИСЛАМ (уртага чыга> Мин инде. җәмәгать. сүз әйтә белмим ТУЙ АГАСЫ Әйтә белмәсән. әйтмә ИСЛАМ Син тик гор. агай-эне. белденме! ТУЙ АГАСЫ Минем н»к торырга хакым юк Мин туй агасы, бу туйнын хуҗасы ИСЛАМ Бу гуннын хуҗасы Мнкулай белән Татьяна Менә мин алар хөрмәтенә бер жыр җырлыйм Син читкә китеп гөр. яме ТУЙ АГАСЫ һаман шул җырыңнымы ’ И С Л А М Анда синен эшең юк. белдеңме («Кыр казы»н җырлый > Кыр кагыры очты, күрдегезме. һаваларга менеп киткәнем? Кыр казы И делләр читенлә. Я ны» башым мина читен .»■> ДАНИЯ Бетмәде шул жырын Туйда җырлый торган җырмы инде" ИСЛАМ. Синен ни эшең бар минем җырда? ДАНИЯ. Туйда күңелле җыр җырларга кирәк ИСЛАМ Бик күпне беләсен. Хөлләңне өйрәт, белдеңме? ДАНИЯ Хәлиулланы өйрәтәсе юк, ул син түген. ИСЛАМ. Миңа ни булган, ни булган? ДАНИЯ. Бернәрсә дә булмаган Кит, болганма ИСЛАМ. Китәрмен мин сиңа ДАНИЯ (Исламга игътибар итмичә гармунчы каршына бара) «Барыйлары уйна! (Гармунчының уйный башлаганын да көтмичә такмак әйтә- әйтә бии. ) Әй, барыйна, барыйна. Күзләренә карыйм ла. Күзләреңә карый-карый Керфекләрең саныйм ла. Әй, барыйна. барыйна, Сударыйна-барыйна. Әй, барыйна. барыйна. Бер озата барыйм ла Кеше кара күрмәгәндә Бер кочаклап алыйм ла. Әй. барыйна. барыйна, Сударыйна-барыйна Әйдәгез! Әйдәгез! (Бүтәннәрне дә биергә чакыра.) Әй, барыйна. барыйна. Булыйм сөйгән ярын ла. Җанын сөйгән ярың булып Яннарыңда калыйм ла. Әй, барыйна. барыйна. Сударыйна-барыйна. Кунаклар барысы да ду килеп бии. Алгы планда Илгизәр белән Вера сиптер.». Алар- нын биегәнен Нурхәмәт белән Мария карап торалар. Менә Илгизәр белән Вера fioicpeii чыгып китәләр. Туй биеп кала. Ил1изәр белән Вера карт өянке янына чабышып киләләр. Сулулары канкан, икесе дә көлешәләр. Үбешеп алырга да онытмыйлар. ВЕРА. Шундый рәхәт миңа. Илгизәр. ИЛГИЗӘР Миңа да. ВЕРА. Нигә рәхәт икән ул. Илгизәр? ИЛГИЗӘР Ә мин каян белим. ВЕРА Ничек инде белмисең? ИЛГИЗӘР Беләсем дә килми Рәхәт булгач рәхәт инде ВЕРА Мине яратасыңмы син. Илгизәр? ИЛГИЗӘР Яратам, билгеле ВЕРА Өзелеп яратасыңмы? ИЛГИЗӘР Өзелеп яратам, билгеле. ВЕРА. Ничек итеп яратасың? ИЛГИЗӘР (Вераны үбеп ала). Менә шулай итеп. ВЕРА. Ни өчен яратасың. Илгизәр? ИЛГИЗӘР Каян белим. ВЕРА. Ничек инде белмәгән килеш яратасың’’ ИЛГИЗӘР Син мине ни өчен яратасың соң? ВЕРА Мин сине яратам дип әйтмәдем ич ИЛГИЗӘР Яратмагач, нигә үбешәсең соң? ВЕРА. Рәхәт булганга. (Көлешәләр һәм. әлбәттә, үбешеп алалар ) ИЛГИЗӘР. Әйдә без дә туй ясыйбыз. В-ЕРА Нинди туй. Илгизәр? ИЛГИЗӘР Өйләнешәбез дә туй ясыйбыз. ВЕРА Туйны бит аны өйләнешкәннәр ясамый, әти-әниләре ясый ИЛГИЗӘР. Безнекеләр дә ясарлар Әллә ясамаслармы? ВЕРА. Ә ни өчен өйләнешәбез. Илгизәр? ИЛГИЗӘР. Менә кызык. Бергә яшәргә В Е Р А. Ә ни очен бергә яшәргә? ИЛГИЗӘР Кара.. Син нәрсә, миннән көлеп утырасың? ВЕРА Мин көлмим. Илгизәр. ИЛГИЗӘР. Алайса, нигә гел сорау биреп утырасың? ВЕРА Ә син җавабын тап. ИЛГИЗӘР Бик кирәге бар. ВЕРА. Алайса, син сорау бир, мин җавабын эзлим ИЛГИЗӘР. Минем соравым юк ВЕРА Бер генә, бер генә дә соравын юкмы? ИЛГИЗӘР Юк. ВЕРА. Илгизәр. Тагын бер генә сорау бирим инде. Син нигә мина исемем белән эндәшмисең’’ Мин сиңа Илгизәр дип кенә торам. Ә син бер генә тапкыр да миңа Вера дип эндәшкәнен юк. ИЛГИЗӘР. Бердәме? ВЕРА. Бер тапкыр да юк. ИЛГИЗӘР Белмим Миңа барыбер. ВЕРА. Миңа барыбер түгел. ИЛГИЗӘР Ишет инде алайса. Вера. Вера. Вера, Вера. Вера! ВЕРА Вера түгел. Илппәр, Вера ИЛГИЗӘР Барыбер инде ул. ВЕРА. Барыбер түгел. Илгизәр. ИЛГИЗӘР. Кара, нигә бәйләнәсең әле миңа? ВЕРА. Хатын-кызлар бәйләнә инде ул. Илгизәр. Түзәсең инде Түзәсеңме? ИЛГИЗӘР Бик иссм китте Рәхәтләнеп бәйлән. Безнең әни әтигә гел бәйләнә, әтинсн исе дә китми Башын иеп тик йөри ВЕРА Син дә. өйләнгәч, башын иеп тик йөрерсеңме9 ИЛГИЗӘР. Әни әйтә, син мина охшагансың, ди. ВЕРА. Маменькин сынок инде алайса ИЛГИЗӘР Үртәмә диләр сиңа. ВЕРА Үртәсәм, нишләтәсең9 ИЛГИЗӘР Нишләтимме9 ( Вераны үбәргә үрелә, Вера тайпылып олгер- гәч) Нишлисең, ә 9 ВЕРА Үптерәсем килми ИЛГИЗӘР Менә кызык Кызык икәнсең син Әле яңа гына үбештең ич ВЕРА. Яна гына үбештек, хәзер үбешәсем килми ИЛ ГИЗӘР Ни өчен9 В Е Р А (кычкырып колеп). Соравым юк дигән идең, ике сорау бирдең (И л- гизәрне үбеп ала.) Әйдә. Илгизәр, «.ырлыйбыз ИЛГИЗӘР Мин җырлый белмим ВЕРА Мин җырлыйммы? ИЛГИЗӘР Җырла. ВЕРА Синең очен җырлыйм, ярыймы? Кайсы җырны җырлыйм ИЛГИЗӘР Миңа барыбер ВЕРА. Сина бөтенесе дә барыбер икән ИЛГИЗӘР Мина, син булгач, җиткән. ВЕРА. Ярый, тыңла алайса. (Әкрен генә җырлый. > Вот и встретились' Вот и прощаемся Как натянуто мы улыбаемся Что ж друг к другу с тобою мы тянемся. Если будучи вместе маемся Вот н встретились! Вот и прощаемся Может быть, навсегда разлучаемся Вот н встретились! Вот и прощаемся И с тоскою запоздалою каемся Что ж мы каемся, что ж мы маемся. Вряд ли когда-нибудь догадаемся Вот к встретились1 Вот и прощаемся Может быть навсала разлучаемся Ут сүнә. Сәхнә як!ыр1ии ia Хәлнуллжла- рнын »и >чен күрәбег. Сәхнәдә берәү гә юк. Ишек шакыйлар. Чаршауны ачып, чаршау артын оны карана пан юрып. Хәлиулла чы га. Угны яптыра. Чолан! а чынап ишекне ача. \ннан Члекссй белән керә. АЛЕКСЕЙ Ачуланма инде. Хәлле. ХӘЛИУЛЛА Нишләп ачуланыйм. уз әйдә ДАНИЯ ( Чаршау артыннан Алексей, синме сон ул9 АЛЕКСЕЙ Мин әле. Дания Төнлә йөр!әнгә ачуланмагыз инде ДАНИЯ Берәр нәрсә булмагандыр ич? АЛЕКСЕЙ. Булуын булмады да. Килдем әле. Наташа йөрмә төнлә кеше борчып дигән иде дә. килдем әле Хөллә белән сөйләшәсе сүз бар иде. Хәллә. капка төбенә чыгып утырыйк. ДАНИЯ Килешмә» әнне Өш ә кергәч (Чаршау артыннан халатын киеп чыга. I Уз әйдә, утыр Хәлиулла, нәрсә катып калдың9 Ки чалбарыңны Сәгать ничә сон әле9 АЛЕКСЕЙ Сон инде. Дания Ачуланма инде ДАНИЯ Юк сүз сөйләп торма әле (Өстәл .чнына урындык куеп Утыр Мин хәзер АЛЕКСЕЙ Миңа берни дә кирәкми ДАНИЯ Тик кенә утыр. Хәлиулла. кая югалдың инде9 Уяна алмыйсың мәллә? ХӘЛИУЛЛА чалбарын киеп чыгып) Хәзер, хәзер Бармы соң безнен9 ДАНИЯ эстә я әзер ш-әзерли Нишләп булмасын инде АЛЕКСЕЙ Зинһар, борчылмагыз! (Хәлиулла өстәлгә шешә куйгач ) Кирәкми ДАНИЯ Йә. йә Күрше булсагыз да кон саен кереп тормыйсыз. Наташины да алып керергә иде Бәрәңгеләр алынып бетте, кешетәр туй ясый Безгә лә бер утырып алырга ярыйдыр инде Бар. Хәлиулла, алып чык Наташаны Кермим дисә, сөйрәп алып кер АЛЕКСЕЙ Юк. юк. Дания кирәкми Зинһар Мин Хәллә белән генә.. ДАНИЯ Син Хәллән белой сөйләшерсең. сезнең сүзегез мина кирәкми Без Наташа белән сөйләшер! ә сүз табарбыз. АЛЕКСЕЙ Юк дидем. Дания Ачуланма Напшшнын кәефе дә юк ДАНИЯ Ни булды’ АЛЕКСЕ Й Булды инде Зинһар, бернәрсә кирәкми Алайса, чыгып китәм 'Хәлиуллага Утыр әлс. Хәллә Дания, ачуланма, без Хәллә белән икәү генә Д А Н 11 Я аптырап ка зган җиреннән Ярын инде, алайса Чынап торам. сөйләшегез. Л, тәләрнең берсенә кереп китә АЛЕКСЕЙ Капка төбендә гага утыпасы иде \ Ә Л И У Л Л А стаканнарга аракы сазып Йә. тотыйк әле. АЛЕКСЕЙ М онсыз гына сөйләшик. ХӘЛИУЛЛА. Тот әйдә, тот. Әйбәт булды әле керүең, баш та авыртып торае. ( Чәкешеп эчеп куялар.) АЛЕКСЕЙ. Фу. чиргә әйләнде бу. Кешегә керер хәл юк ХӘЛИУЛЛА. Нишлисең инде Шулай инде.. Капкала.. Даниянең булган әле ярый. Кичә малайлар белән җыелышып эштән соң бераз ниткән идек. Нәрсә, сез дә ниткән идегез мәллә? АЛЕКСЕЙ. Юк ла... Нихәлләрдә соң, Хәлиулла? ХӘЛИУЛЛА. Нихәлләрдә, дип, үзең беләсең инде. Алга барган җир юк. АЛЕКСЕЙ. Юк шул. Очы-кырые күренми. ХӘЛИУЛЛА Хәерле булсын инде. Шунысына шөкер, яшьтәш, аша- ргаэчәргә бар АЛЕКСЕЙ. Син сизәсеңме, Хәллә, дөньяның рәте-чираты булмагач, булган ризыкны рәхәтләнеп, тәмләп ашап булмый икән. ХӘЛИУЛЛА. Валлаһи шулай бит әй. Алексей. Телевизор карыйсың да әппитит бетә. АЛЕКСЕЙ. Да-а-а... Төн уртасында нишләп йөри инде бу, дип уйлыйсың инде син, әйеме? Нигә сүзен әйтми, дип уйлыйсың инде ХӘЛИУЛЛА. Уйламыйм да... АЛЕКСЕЙ. Болай әллә ни юк югын. Наташа белән сөйләшеп яттык әле. Син минем бабайны хәтерлисең микән, яшьтәш? ХӘЛИУЛЛА. Ничек хәтерләмәскә. АЛЕКСЕЙ. Аның сөйләгәннәрен искә алып яттык әле Наташа белән. Безнең менә монда сезнең авылга килеп төпләнүебез турында. Безнең халыкны монда Петр беренче заманында көчләп күчереп утыртканнар Бабайның әйтеп калдырганыңча, Воронеж якларыннан булырга тиеш без. Кайсыбер татар авылларыннан татарларны бөтенләй куып җибәреп безнең кебекләрне урнаштырганнар. Авыл исемнәре татарча калган. Беләсең инде адарын. Тәмте әнә, Каратун, Бортас . Күп инде алар. ХӘЛИУЛЛА. Татарлар булганмыни анда? АЛЕКСЕЙ Татарлар, конечно. Сезнең авылга ни өчендер тимәгәннәр. Сезнең яннан безгә җир бүлеп биргәннәр. Татарлар гурында куркыныч әкиятләрне күп ишеткән бабайлар. Башта сакланыбрак яшәгәннәр. Сезнекеләр үзләренчә, безнекеләр үзләренчә. Бара- тора инде, үзең беләсең. Үзең беләсең инде бүген ничек. Күз тимәсен, бер авыл, бер ил булып яшибез. Өч йөз елга якын бергә яшәп бер генә тапкыр да сугышып урамга чыкмаганбыз. Сез безнең телне беләсез, без сезнең телне өйрәндек. Безнең бабайлар сезнең бәйрәмнәргә. сезнең бабайлар безнең бәйрәмнәргә йөргән. Безнең туйларда сез —табын уртасында, сезнең туйларда без — кадерле кунак. ХӘЛИУЛЛА Ничек инде шулай булмасын, бер авылда яшәп. АЛЕКСЕЙ. Хәтерлисеңме, Хәллә, өченче ел сабан туенда Бакырчы авылының бер егете минем энекәшкә бәйләнгән иде. Ике арада сугыш чыккач. бүтәннәр дә кушылып, икс авыл бәргәләшергә тотынды. Без— татары- урысы бергәләп, Бакырчыларга каршы сугыштык. Син үзең дә катнаштың бугай. ХӘЛИУЛЛА. Андый чакта карап тормыйсын инде. Бер жүләр аркасында ямьсезләштек, шунысы гына. АЛЕКСЕЙ. Урыс егетен яклап сугыштың бит, Хәллә. Бакырчы татарлары белән. ХӘЛИУЛЛА. Урысның, татарның ни катнашы бар монда9 Син әллә нинди әле бүген. .Алексей. Тот әле. әйдә, исәнлеккә-саулыкка... (Күтәреп купюр.) Пауза. АЛЕКСЕЙ. Бер сорау биримме сиңа, Хәлиулла яшьтәш? Беләсеңме, нн өчен без ничәмә-ничә ел бергә яшәп сугышу түгел, телгә дә килгәнебез юк? ХӘЛИУЛЛА Ә нигә сугышасың ди? АЛЕКСЕЙ. Кешеләр нигә сугыша соң? ХӘЛИУЛЛА. Нигә дип. бүлешә алмыйлар. АЛЕКСЕЙ. Безнен бабайларның бүлешәсе нәрсәләре булмаган дисенме? Сугышмаганнар. Акыллы итеп бүлешкәннәр. Безнең бабайлар безнең патшалардан акыллырак булганнар Сез үз җирегездә рәнҗетелгән, без үз җиребездән куылган—нигә сугышырга?! Язмышлар бер. ХӘЛИУЛЛА. Кызык син бүген, Алексей. Укытучылар кебек сөйлисең. АЛЕКСЕЙ. Юк. син көлмә. Хәллә. Безнең бабайлар бер-берсен хөрмәт итә белгәннәр. Сугыш чыгарырлык эш эшләмәгәннәр. Безнең тел бөек тел. сезнең тел бәләкәй дип ахмак сүз сөйләмәгәннәр. ХӘЛИУЛЛА. Син татарча миннән остарак сиптерәсең әле. АЛЕКСЕЙ Йәле. сал әле. Хөллә. чүт кенә итеп. /Тотып куйгач / Да- аа... Шулай шул. Хәллә, шулай Аннан сон. Хәллә, син беләсеңме, безнең бабайлар ничаклы бергә яшәп бер тапкыр да уртак туй ясамаганнар. Әтиләр дә андый эшне эшләмәгәннәр Ни әчеп'* ХӘЛИУЛЛА. Әллә чыннан да? АЛЕКСЕЙ Шулай. Хәллә Руслар белән татарлар безнең авылда берәү до бер-берсснә өйләнмәгән дә. кияүгә дә чыкмаган. ХӘЛИУЛЛА. Кара, чыннан да. әйеме? Минем дә ишеткәнем юк АЛЕКСЕЙ Арада яратышучылары да булгандыр инде юкса. Сезнең кызлар нинди чибәрләр, егетләрегез нинди! Без дә ямьсез халык түгел, күреп торасыз. Бер-берсенә күзләре төшкәндер инде. Ни өчен ойләнешмәгән- нәр икән? ХӘЛИУЛЛА. Әкәмәт. Казанда өйләнешәләр инде анысы АЛЕКСЕЙ Син Казанны алма! Казан шәһәр ул. Шәһәрдә анда эт баш. сыер аяк Берссн-бсрсе белми дә. күрми дә. Кемгә өйләнгәнен дә. нәрсә сөйләгәнен дә чамаламый Йөриләр өерелеп урам этләре шикелле Бүген өйләнә, иртәгә аерыла Авыл ул бүтән, монда бербереңнән башка яшәү читен. Монда мин сине көн саен күрәм Монда өерелеп йөреп булмый. X Ә Л И У Л Л А Шу тай шу л Чыннан да өйләнешүчеләр нигә булмады икән? АЛЕКСЕЙ. Нурхәмәт абый өйдәме соң'' ХӘЛИУЛЛА Өйдә, йоклый. АЛЕКСЕ Й Чакырыйк әле! ХӘЛИУЛЛА Минем эчкәнне яратмый ул. Өйдә шешә күрсә, тавыш куптара. АЛЕКСЕЙ Алып куй әле t Шешә. стаканнар ншере.згәч) Чакыр әле Алексей дәшә, диген fXo.iuyt.ui НурA'O.WOZH йок 1Ый торган утыралар. Гүр ы кимү беләк кол.нп. язъмн мәсәлән. Илгизәр белая Вера зрыны буш. Акла әлеге ЛӘ баягы —Туй m асы басып тора. ТУЙ АГАСЫ Внимание' Тынлык' Карагыз аны. барыгыз да мине гынлагыз Бу туй. иптәшләр-товаришлар. башка туйлар төсле булмаячак По-новому будем проводить свадьбу ДАНИЯ Ашыкма, сабыр ит. ку наклар килеп бетмәде әле ТУЙ А Г А С Ы. Күпме кәгәргә була. Ике сәгать кеттек- җитте Нишлибез. җәмәгать, көтәбезме-юкмы9 Будем жда г ь или нет9 ДАНИЯ I туй агасын муитәк ton алга килә Син нәрсә кыландырасын9 Моңда барысы да татарча белә ТУЙ АГА С Ы Барысы да рус ча да беләләр Интернациональ туй булгач, интернациональ булсын Ике якка да тигез булсын Үзен биг миннән Туй агасы булырга сорадың. Дания апа Теләмәсәгез. көчләп килмәдем ДАНИЯ Ярар, үпкәләргә торма. ТУЙ АГАСЫ Башлыйк инде Киләсе кеше килгәндер инде Кмясөгәр. урып күп. матур итеп утыртырмын ДАНИЯ Ярар, әйдә Килмәсә- ләр, чукынып китсеннәр. (Натальяны чакырып алып.) Башлыйбызмы, Наташа? Килмәгәнне көтеп утырып булмас. HAT А Л Ь Я. Башлыйк. ДАНИЯ (туй агасына). Әйдә. (Үзләре утырышалар.) ТУЙ АГАСБ1 (түр башына барып). Внимание. Тынлык. Без монда хуҗалар белән кинәшмә-совешание үткәрдек тә туйны башлап җибәрергә булдык. Внимание! Начали! Гармунчы гуш уйный. Шаһитлар кияү белән кәләшнен кулларыннан готын тантаналы рәвештә алын керәләр, өсгәл башына утырталар. Кул чабучылар да бар. Туй агасы сүлен дәвам итә. Кияү белән кәләш! Жених и невеста. Поздравляю вас с вашим самым великим днем. Сезнең икегезгә дә ак бәхетләр телим һәм беренче сүзне кияүнең әтисенә бирәм. ХӘЛИУЛЛА (торып). Мин нәрсә әйтим инде. Мин сүз әйтә белмим бит. ДАНИЯ Әйт инде, нәрсә, әйбәт яшәгез, диген Котлыйм, диген. ХӘЛИУЛЛА. Әйбәт яшәгез, балалар. Котлыйм. Әйдәгез, кунаклар, җитешегез әле! Өстәлдә бары белән. ТУЙ АГАСЫ Стоп! Ашауга иртәрәк. Сүз кәләшнең әтисенә. Прошу. АЛЕКСЕЙ (тора да өстәл янында утыручыларны карашы белән барит чыга) Авылдашлар! Рәхмәт килгәнегезгә Безне санга сугып килгәнегезгә рәхмәт Менә безнең балаларның туе инде бу. Туйга килгәнегезгә тагын бер рәхмәт. (Илгизәр белән Верага озак итеп карап торганнан cot/.) Менә безнең балалар инде болар. Илгизәр кияү белән Вера кызым. Нәрсә әйтим инде сезгә Котлыйм инде, билгеле ... Нинди теләк телим9 Теләгәнем шул гына инде, әйбәт яшәгез, безнең йозгә оят китерә күрмәгез, менә шул инде безнең теләкләр (Кулындагы чәркәсен тоткан килеш уйланып басып тора.) ТУЙ АГАСЫ Тост. Тост әйт, Алексей Степаныч. АЛЕКСЕЙ Тост7 Менә шул теләкләр кабул булсын өчен күтәрик инде. ТУЙ АГАСЫ Урра! Кем дә кем шул теләкләр кабул булсын ди, шул иптәшләр кулларын, гафу итегез, рюмкаларын күтәрәләр Молодцы! Туй бара. туй дәвам итә. Өченче тост өчен сүзне ике свидетельнең берсенә бирәбез. Рәхим итегез. Свидетельләр, прошу, кайсыгыз әйтә? (Шаһитлар икесе дә торып басалар.) ШАҺИТ КЫЗ. Без икебез дә әйтәбез. ТУЙ АГАСЫ. Пажалысты. Баш өсте! Бүтән булса, каршы килер иде, мин—юк ШАҺИТЛАР^ алдан әзерләп куйган кәгазьне алып, икәүләп шуны укыйлар). Дорогие Вера и Илгизәр! Кадерле Вера һәм Илгизәр! Мы вас крепко поздравляем. Семейной дружбы желаем Живите вместе долгодолго. Растите детей много-много Друг друга уважайте. Радостных дней умножайте. Если печаль придет. Пусть она обратно уйдет Вы теперь муж и жена. Пусть мужа любит она. Пусть и он любит жену Пусть любит только одну (Җырга күчеп). Сокланып карап туймаслык Зифа буегызга да; Онытмагыз чакырырга Бәби туегызга да. Алсу йөзле, зәңгәр күзле Балалар үстерегез, Туган илгә матур кызлар. Батыр уллар бирегез Җырлап туктыйлар да утыралар. ТУЙ АГАСЫ. Кем дә кем шаһитларның сүзләренә кушылса, шул иптәшләр кулларына рюмка тотып төшереп куя. (Үзе дә чәркәсен эчеп куйгач.) Ә хәзер ашап алырга рөхсәт. Үзе дә утыра. Бер ара гавыш-тынсыз гына ашыйлар. Кашык-чәнечкенен тәлинкәгә бәрелгәне, тәмле итеп чәйнәгән, йөткергән, борын гартын алган тавышлар гына ишетелә. Ләкии рәхәтләнеп ашаганда гына туй аг асы тагын сикереп тора. Иптәшләр! Внимание! Туйга килсәң, туеп кил. дигән мәкальне ишеткәнегез бармы? Ишетсәгез шул, рюмкаларны, ягъни мәсәлән чәркәләрне, тутырыгыз. Сүзне кемгә бирәбез? Сүзне кияүнең әнисенә, Дания апага бирәбез. ДАНИЯ. (Кияү белән кәләш янына ук килеп) Минем кадерле улым Илгизәр. минем кадерле кызым Вера!.. Мин сезгә бүген шуны телим - бәхетле булыгыз! Кызым Вера, мин сиңа кызым дип кенә дәшәрмен. Без һәрвакытта да күршеләр булдык, бик тату яшо- дек. Киләчәктә дә шулай яшәрбез. Без хәзер туганлаштык. Кадерле кода Алексей, кадерле кодагый Нагаша. мин сезгә телим озын гомер, шат .тык куаныч Әйдәгез, кадерле кунаклар, безнең улыбыз белән кызыбызнын бәхете өчен күтәреп куйыйк әле. (Чәркәләр күтәрелгәндә Нинаның әче тавышы ишетелә). НИНА Горько'. Горько' Ана I агын кемнәр гер кушыла. Илг н мр белән Вера урыннарыннан горып га ләпәгечә үбешәләр. Нурхәмәг урыныннан (орып чынап китә. Сәхнәдәге яклылык аның белән бергә карг оянке аегындагы утыргычка ку- чә. Нурхәмәг бераз утыргач. анын янына Мария чыгып урнаша. МАРИЯ (паузадан соң). Шулай инде, Нурхәмәг күрше НУРХӘМӘТ Кода, диген М А Р И Я Кода. Хәерле булсын инде. Нурхәмәт кода НУРХӘМӘТ Хәерле булмый нишләсен Бабалары алдында лачкы г- датып үбешкәч, хәерле була инде Аннары зтләр кебек синең белән минем карнгыда өегешә үк башларлар Шуннан. хәерле була инде МАРИЯ Син нигә әле мине гаеп ләгән кебек сөйлисен. НУРХӘМӘТ Нишләп сине га еплим” Мин үземне гаеплим Бездән туганнан туганнар бит алар. Безнен лә синен белән үбешкән булды Безнен үбешкәнне кеше гүгел ай да күрмәде. Инеш юлындагы шомыртлар гына күрделәр МАРИЯ Без бит синен белән ир белән хагын гүгел идек НУРХӘМӘТ Нәрсә, ир бс юн хатын булгач, кеше алдында чишенеп. өстәл өегенө менеп ягыргамыни? МАРИЯ Туйда үбешү »лсктон калган йола инде Н УРХӘМӘ1 Сс гдә ка гган у г бездә гүгел. Сезнең туегызда үбешкәнне мнн үзем дә рәхәтләнеп карап утырам Сездә аны килешле иген нигитәр. «Горько» дигән сүзе дә бар Бездә бит аның сүзе дә юк МАРИЯ Монда сезнең туй г ына түгел бит инде Н У Р X Ә М Ә Т (Пау шдан соң I Түгел шул. Маруся, гүгел шул. МАРИ Я Нишлисен инде хәзер Яши генә күрсеннәр инде Бигрәк яшь ләр шул әле НУРХӘМӘТ Эш яшьлектә түгел монда. Маруся, бапгсыглыкта М АРИЯ Дөньясы буталды шул НУРХӘМӘТ Буталмады Буга дылдр. МАРИЯ Да-а-а. Боже мой. боже мой... НУРХӘМӘТ Гуспадн пу милу й диярссн эле. Маруся кодагый МАРИЯ Ярый, әйдә кереп утырыйк. йә әллә ни уйларлар НУРХӘМӘТ Кем уйлын * Синең белән мине оныттылар инде алар Шайтан туена синен белән мин кирәкме? Мен.» әлегә үзебезне үзебез йөртәбез. Маруся Алар кулына калырга язмасын. Карт лар йортына илтеп ыргытачаклар. Вәт шунда булыр бужы- муй. бужы муй. МАРИЯ Йә инде Нәрсә инде син ’ Нишлик, үликмени'* Яшәргә кирәк ләбаса! НУРХӘМӘТ Ачуланма инде. Маруся күрше МАРИЯ Ачуланмыйм да. Тун көнендә болай әллә ничек. Бер алар гына түгел... НУРХӘМӘТ Туйдан китеп бирган бер ир белән хатынны курен Нишләп бик гнзләдегег. Салихжан'’ Тун яна башланды гына. I И Р Красноярскидан кунаклар кайгканыс да. үзләре генә Тиз кайтабыз дип киткән идек НУРХӘМӘТ Бераз көтәрләр иде әле. 1 И Р Кунак көттерү әллә ничек шул. Нурхәмәг абый Табын г ашлап килгән идек. НУРХӘМӘТ Шу лаен шу лай да. I ХАТЫН Икс сәгать буш урындык саклап утырганга без гаепле түгел инде Ирен.>) Әйдә 1 И Р Сау булыгыз. Нурхәмәт абый Сау булыгы г. Маруся aii.i НУ Р X Ә М Ә Г. Сау бу тыг ы з. сау булыгыз Хагын-кыз азды. Маруся Кара, ире .«ләм рәтле сөйләшә, хатыны пуламиг кебек гырылдый Шу тай. Ма руся М.скәүсгси Маручгы гар Кия лор саручка тар Көнлә шулай гуләйг ип-«к. Җитмәс шу г палучкалар диген ә. Маруся кодагый. Әйдә Маруся күрше, мать якасын Керик, гу- ләйт итик. Ой ы туй гәмм игә. Япп. жсилксич.ж маг HHIU^OHHMH гамак рнгмыни «гаммай!» игә. Өлкәнрәкләр бер-берсегы тогыиышым сг.шги.гләр, Шунла Ислам матмятофөгшы ккжп сүндерә ТУ Й А Г А С Ы Их ши янына ки1сп Нигә гуктаггын магннгофонны'* Син хуҗамы монда, минме’ ИСЛАМ. Син тик тор, агай-эне, ямс? Нәрсә һаман урыс жыры җырлатасың? Бу бит сиңа урыс туе түгел, белдеңме? ТУЙ АГАСЫ. Син белмәсәң, тик кенә тор, ярыймы? Урыс жыры түгел бу, беләсең килсә. ИСЛАМ Кем жыры соң9 Әллә татар -җырымы? ТУЙ АГАСЫ. Бу Америка аисамбле, беләсең килсә. ИСЛАМ. Мина барыбер, белдеңме? Нигә син татарча җырла гмыйсың, ә, нигә җырлатмыйсың? Урыс булдыңмыни? ДАНИЯ (Исламга килеп ябышып) Сип эчсәң, буеңа сеңдер. Ислам ИСЛАМ. Эчермәгәч тә ник чакырдың соң? ДАНИЯ. Чакыргач, дуңгыз булганчы эчеп тавыш чыгарырга мыни? ИСЛАМ. Кем дунгыз булган, кем? Җырлыйсым килә минем, белдеңме? ДАНИЯ. Бик ишетәселәре килә ди синең үкергәнеңне. ИСЛАМ. Нигә син минем җырымнан көләсең, ә? НАТАЛЬЯ ИК! НЧЕ ПӘРДӘ Хәлиуллалар өе. Туй узган. 1абын жыяпырыпаи. Остжыәр |«»ә үз хрыннарыаы Өстәл башын |а каракаршы Нурхәмәт белән Хәлиулла мыраляр. НУРХӘМӘТ Дәшмә! Синең урынында мин булсам Син беләсеңме шуны, бешен нәселдә кешегә ку т күтәреп сугучы булмаган Син башладың ХӘЛИУЛЛА. Йә, нәрсә инде... Түзмәдем. Каршыда ыржаеп тора. Сизми дә калдым. НУРХӘМӘТ. Бүтән вакытта каршында гел көлеп кенә тордылармыни? ХӘЛИУЛЛА. Монда бит... Алексей да шунда. НУРХӘМӘТ Алексей сукмаган бит. ХӘЛИУЛЛА. Ничек инде Алексей суксын, аңа килешми дә. НУРХӘМӘТ. Сиңа килешә. ХӘЛИУЛЛА Ярый булды инде, булды. Каныма тоз салма. Болай да... Ничаклы акча түгеп туй ясап... Чакырган кунакның яртысы килмәде. Ки лгәннәре дә туй беткәнче таралды. Туй булмады инде бу. әллә нәрсә булды. НУРХӘМӘТ. Хатын сүзе белән йөрсәң, шулай була инде ул. ДАНИЯ (Бер бүлмәдән атылып чыгып) Нәрсә хатын сүзе белән? Нәрсә булган ул хәтле? Аптырагансыз икән. Суккан-суккан. нәрсә ахылдап утырасыз Телен тыя белсен. Килмәгәннәр икән чакырып, килмәсеннәр, мәтәлеп китсеннәр. Татар тәресенең шул булыр инде аның, үзен үзе әллә кемгә куеп... НУРХӘМӘТ. Татар тәреләре генә түгел, урыс тәреләренең дә бик күбесе килмәде ДАНИЯ Килмәгәйләре Чукынып китсеннәр (Хәлиуллага). Кодаларның өстәлләрен кертергә кирәк. Нәрсә тәресен югалткан урыс кебек утырасын? ХӘЛИУЛЛА. Сүзеңне үлчәп сөйлә инде, ичмасам. ДАН ИЯ. Минем барысы да үлчәнгән. (Хәлиуллага) Тот әйдә. Бер встәлне икесе ике башыннан тотып алып чыгып китәләр. Үз бүлмәләреннән эчке күлмәктән генә Вера чыгып тышкы ишеккә үтеп китә. Анын артыннан трусиктан гына Н.н изәр чыга. ИЛГИЗӘР Әниләр кайда ул? НУРХӘМӘТ. Синең, нәрсә, кияргә ыштаның юк мәллә? ИЛГИЗӘР Бәйләнмәде. (Кереп чалбарын алып чыга. Чалбарын киякия) Әниләр кайда китте ул? НУРХӘМӘТ. Хатынын урамга ялангач чыгып китте. Бар, күлмәк чыгарып бир. Әйт үзенә, минем алда ялангач йөрмәсен? ИЛГИЗӘР. Ялангач түгел ич ул. Әллә күзең күрмиме? НУРХӘМӘТ. Бик әйбәт күрә минем күзем Минем күзем күрмәсә, син бүген бу дөньяда булмас идеи. Хәзер син олы кеше булдың инде. Симия башы Малай булып йөрү килешмәс. ИЛГИЗӘР. Әниләр кайда ул? НУРХӘМӘТ Синең туеңнан соң өй җыештыралар. Син йоклап ятасың. ИЛГИЗӘР. Бәйләнмә инде. Әни әйтеп гора бит сиңа, урынында гына утыр дип. АЛЕКСЕЙ (Кереп). Мөмкинме? Нихәл, Нурхәмәт абый. Илгизәр нихәл? ИЛГИЗӘР. Яхшы. НУРХӘМӘТ Шөкер, Әләкчәй. Әйдә. уз. АЛЕКСЕЙ. Узып тормыйм. Менә булышырга кирәк. Бүген бездә җыелабыздыр инде. НУРХӘМӘТ Көн дә бәйрәм, көн дә туй, диген. АЛЕКСЕЙ Шулай инде, нишлисең. (Тыштан кереп килгән Вераны күреп). Син нишләп болай йөрисең? В Е Р А. А чё? А Л Е К С Е Й. Чё. чё... Голая... Голову что ли потеряла! В Е Р А. Ну уж... (Бүлмәләренә кереп китә, аңа Илгизәр иярә). АЛЕКСЕЙ. Син ачуланма инде. Нурхәмәт абый. НУРХӘМӘТ Ачуланып нишлисең инде. Әләкчәй. Бер синен кызың гына түгел. Оят югалды бит ул хәзер. Телевизорларда анадан тума йөрергә өйрәткәч, болар нишләсен инде. АЛЕКСЕЙ ! Нурхәмәт янына утырып) Нурхәмәт абый, үзеңә генә әйтеп куйыйм, ул-бу булса, тәмсезләнешмик. ярыймы. Н У Р X Ә М Ә Т Нәрсә булсын? АЛЕКСЕЙ. Дөресен әйтәм, бергә яшәүләренә ышанмыйм мин. НУРХӘМӘТ Кызың турында андый сүз сөйләмә. Син ата кеше. АЛЕКСЕЙ Шулай инде... Ата инде. Башсыз бер курчак үстер дә, нинди ата. Иткә тапшырасы үгезне печкән шикелле безне печәргә кирәк булган, Нурхәмәт абый. НУРХӘМӘТ Әниең ни хәлдә? АЛЕКСЕЙ. Аның да кәефе юк, Наташаның да... Вообшем, юк инде. Нурхәмәт абый. Өстәл күтәреп чьи ып китә. Дания белән Хәлиулла кайталар. ДАНИЯ (Хәлиуллага) Бирәнең булгандыр. Шунда кергәч тә эчмәсәң! ХӘЛИУЛЛА. Эчмәдем ич мин, тотып кына куйдым. ДАНИЯ Куйдың. Беләм мин синең кунганыңны. Миңа гына дигәнмени җыештырырга, чабарга. ХӘЛИУЛЛА Туй. туй. дип үзен кычкырдык, җыештырасын инде ДАНИЯ. Эчмәдем дигән була, теле ачылды ИЛГИЗӘР < Чыгып / Әни, ашыйсы килә Кая йөрисен инде? ДАНИЯ Тордыгызмы' ИЛГИЗӘР Әллә кайчан инде Ашыйсы килә. ДАНИЯ Килен кайда'' Нигә күренми’’ ИЛГИЗӘР Нинди килен? ДАНИЯ Аңгыра. Вераны әйтәм ИЛГИЗӘР Ул киенә ДАНИЯ. Әйт хатынына, чәй куйсын. Әнә теге бүлмәдә өстәл тулы ризык (Хәлиуллага) Әйдә, ал урындыкларны. нәрсә терәлеп каттың? ИСЛАМ (Кереп) Ярыймы керергә? ДАНИЯ (Аныц кари/ысына килеп кунып). Бар. бар. эзең булмасын Күземә күрсн.мә ИСЛАМ (Данияне читкә этеп i Тукталс. Синең янга килмәдем, белдеңме. ДАНИЯ Чыгып кит диләр сина ИСЛАМ. Хәллә. әйт әле аждаһаңа берәр сүз. ДАНИЯ (Исламга чбышып) Бирермен мин сиңа аждаһа, зимагур ИСЛАМ Хәллә. кичә миңа суккан кебек тамыз әле шуңа берне ХӘЛИУЛЛА Дания1 Дания. KCMI ә әйтәләр. ДАНИЯ (Исламны җибәреп I Күрсәтермен әле мин сиңа (Урындыкларны алып пырлап чыгып китә). ИСЛАМ Ай-яй. Ничек яшисең син моның белән шул гомер? Мин аны әллә кайчан кыйнап үтергән булыр идем Нурхәмәт абый, нихәл? НУРХӘМӘТ Саумы ИСЛАМ Савын сау да. Кичә Хәллә бик каты сылады бит әле. белдеңме. Борынның карарлыгы юк бүген. (Хәлләгә) Йодрык саллы икән үзеңнең. НУРХӘМӘТ Син ямьсезләнеп йөрмә инде. Ислам туган Үзең гаепле ИСЛАМ Ә мин гаепле булганга килдем дә. Нурхәмәт абый. Мин гаебемне Хәллә суккач та аңладым. Гаепсез булсам. Хәлиулланың сояген генә жысн алган буйыр идегез V»n/i зла- га) Кенә кума, ярыймы. Хәл тә Мин әйттем -син суктың. Квш Бир кулыңны. Хәлиулла кулын суза — килешәләр. Ислам Нурхәмәт янына барын у пара. Әмма да ләкин шунысы бар. Нурхәмәт абый, җырны бит мин чыгармаган. Мин чыгарган жыр түгел бит ул. белдеңме? НУРХӘМӘТ. Бөтен жырны да җырлап йөрергә димәгән. ИСЛАМ Җырланмый торг ая жырны кеше чыгармый ХӘЛИУЛЛА. Бар әле. Ислам, безиен эш күп. ИСЛАМ Ә мин мишәйт итмим. Мин Нурхәмәт абый белән. Син эшлә. Син. Хәллә эшләр өчен генә яратылган жан иясе. Синең кебек ду раклар булмаса. болай бөлми идек без. белдеңме'’ Эшлә син эшлә. Хәллә Нурхәмәт абый инде эшлисен эшләгән, минем дә стаж нормальный. НУРХӘМӘТ- Пенсия ала диләр. дөресмени9 ИСЛАМ Дөрес бит. Нурхәмәт абый. С инең киленең зимагур дигәч тә. Шундый эшләр бар. Нурхәмәт абый, илледән пенсиягә чыгасын да үлем көтеп йөрисен. Менә мин дә үләргә авылга кайттым (Хәлиулла урындык tap алып чыгып киткәч) Чәй куеп эчер димим инде. Нурхәмәт абын Берәр буш стакан бир әле. НУРХӘМӘТ Өегездә стакан булмадымыни? ИСЛАМ Күп сөйләмә инде Кесәсеннән шешә чыгара да Нурхәмәт алып килгән стаканга салып эчә / Берәр ипи катысы да бир инде (Нурхәмәт теләр-теләмәс кенә ипи телеме алып килеп бирә Ислам килеп куя) Теләнчегә биргән кебек, ә? НУРХӘМӘТ Чакыры.’!)ан кунагым түгел, гаеп итмә, Ислам туган. ИСЛАМ Да-а. Менә син мина әйт әле. Нурхәмәт абый Утыз өч яшенә чаклы мич башында яткан Илья Муромецны кем аша г кан? НУРХӘМӘТ Кем сон ул Илия Муромис? ИСЛАМ Авылг а лектор-фәчән килсә, кем ул Илья Муромец диген Утыз өч яшенә хәтле эшләмичә мич башында яткан Илья Муромецны кем эшләп ашаткан диген Шула-а-ай Үзен акыллы да кеше син. Нурхәмәт абый Нәселегез тәртипле Бешен ише зимагур нәсел түгел. Ләкин бөтенесен уйлап бетермисең. Әгәр лә дөньясын бер урап кайтсаң. Әбуг алисина булыр идең НУРХӘМӘТ Без урыйсын ура- дык Герман җирләреннән урап кайттык. ИСЛАМ Анысы шулай, шулай Гафу ит. Нурхәмәт абый Үз бу IM.I.Wреннән киенеп- чсш1|1ЫЙн.1 - барыйна Әй. барыйна барыйна. Сударыйнл -барыйна Туктаусыз кябаз.гяп бш. Ут сүаә. Ут яыан за Халмуалаларны! ее. Н)рхәм. Ни кричи дигән була бит әле. маржа тәресе ХӘЛИУЛЛА Әкрен инде Нәрсә алып кайтканнар дисең? ДАНИЯ. Нәрсә булсын магнитофон, ди Оч мең тәңкә, ди ХӘЛИУЛЛА Чит илнекедер Ьнк кыйммәт, дип. сөйләп торалар иде мастерскойда малайлар Йә. ярый, ал ган булган. Югалтмаганнар бит Яшьләргә анысы да кирәктер Үзләре эшли башлагач, акчанын ни икәнен аңларлар әле. Мин механик белән сөйләштем. Илгизәрне үз яныма урнаштырырбыз. Эшкә үзем өйрәтеп.' үз урыныма калдырырмын Вера фермага барыр. Син инде. Дания, давай канатларыңны бик җилпемә. Бераз гына алар жаена да тор Донья бит син дигәнчә генә булмый Ярый ла мин түзәм. ДАНИЯ Түзеп, нишләттем сон әлс мин сине9 Ашарына әзер, өс-башың чиста. ХӘЛИУЛЛА. Анысы шулай инде. Яшьләр беләмени аны. И п нзор белән Вера чыт алар. ВЕРА. Исәнмесез.. Хәлиулла Абый ХӘЛИУЛЛА Вераның уңайсызланганын күреп Ярый. ярый, ничава Өйрәнерсең (Илгизәргә. Син нихәл? ИЛГИЗӘР Әйбәг ХӘЛИУЛЛА Әйбәт булгач, бик әйбәт ВЕРА Даниягә, Сез мине гафу итегез Я не хотела ДАНИЯ Ярар Буттан беткән Утырыгыз Чәй чыгарам Осто.1 әтерли. Вера бак матур мтеп кеяә утырып гора, нр.тәм итәргә уйламы* та. Дания яна карап-карап ала. Вера аиын карашын. кызганычка каршы, аңламый. ХӘЛИУЛЛА Нур хә мәт бү i мәсенең ишеген ачып: Әти. чык чәй эчәргә. Нурхә мәт чыгып утыргач / Эшләр ничек, әти? Н У Р X Ә М Ә Т Тәгәри ДАН И Я Эш арасында Син аңа кәләпүш алып каш намаз укый баш латан. НУРХӘМӘТ Булды инде сиңа, җитте. ХӘЛИУЛЛА (Изгизәргә Мин механик Хәерҗан абыең белән сөйләштем Мастерскойга урнашырсың эшкә Җылыда Эшкә өйрәнерсең ИЛГИЗӘР Бет бит китәбез Д А Н I I Я Самовар күтәреп чыгып килгән җиреннән ишетеп ка >ып I Ничек китәсез? Кая китәсез? ИЛГИЗӘР Абыйлар янына. Чаллыт а ДАНИЯ i Самоварны сктә згә куел Нәрсә калган анда сезгә9 ИЛГИЗӘР ЕлАЗт а зшкә керәбез Д A Н 11 Я Нинди елаз? ИЛГИЗӘР Машина заводы Автомашина тар чыгарачак ул Шунда ки тәбез. ДАНИЯ (Хәлиуллага) Син аның нәрсә сөйләгәнен ишетәсеңме? (Илгизәргә) Кем котыртты? ИЛГИЗӘР. Беркем котыртмады. Авылда калмыйбыз ДАНИЯ. Безнең ни әйткәннәрне оныттыңмыни? Әтиең белән гел әйтеп килдек, авылда, үзебезнең янда, төп йортта каласың, дидек Бер кая да китмисез. Менә ындыр табагы хәтле өй. Кем өчен дип тырышыптырышып салдык без аны? Анда упшыйжитиедә йөрергә. Абыеңнар ничә ел упшыйжитиедә интектеләр? ВЕРА. Мин авылда калмыйм. ДАНИЯ. Нигә? ВЕРА. Фермада эшләргә теләмим ДАНИЯ. Анда эшләмәсәң, бүтән жирдә эш табылыр. ВЕРА. Мин барыбер авылда калмыйм. ДАНИЯ Ничек инде мин калмыйм. ирең бар бит синең. ВЕРА. Ул теләсә нишләсен. ДАНИЯ Ничек инде?.. ХӘЛИУЛЛА. Туктагыз әле, туктагыз. Алексей, Наташа, бергәләп сөйләшербез. Болай гына булмый ул. Уйлашырбыз. Син, кызым, алай кистереп сөйләшмә. Әнә, әнкәң Дания, сүзен өзеп сөйли дә соңыннан үкенеп бетә алмый һәрнәрсәнең дә тәртибе бар бит Әйдәгез әле, табын янында әйбәтләп кенә чәй эчик. Карагыз ничек, нинди түгәрәк табын—әти, без, сез... (Нурхә.мәткә) Шулаймы, әти? НУРХӘМӘТ Матур итеп сөйләргә өйрәнеп кайткансың әле, тыңлыйм да аптырап утырам. ДАНИЯ (Вераның муенына асылган тәрене күреп алып). Нәрсә ул? ХӘЛИУЛЛА Тагын ни булды инде? ДАНИЯ Тәре бит. Чын тәре. Муенына аскан. (Верага). Яле, күрсәт әле... ВЕРА. А че? Крестик есть крестик Оля бүләк итте, үзенә алган булган, миңа бүләк итте. В Москве их полно. ДАНИЯ. Син тактынмы'* В Е Р А А че? ДАНИЯ. Тәре бит ул. ВЕРА Я знаю, что тәре ДАНИЯ (Нурхәмәткә) Әткәй.. Тәре таккан бит. НУРХӘМӘТ. Утыр әле урыныңа. Әллә тәре күргәнең юкмы? ДАНИЯ (Илгизәрнең изүен ычкындырып карап) Син нигә такмадың7 Нәрсә инде бу, я. нәрсә инде бу? (Илгизәргә) Сия күрдеңме аның такканын? ИЛГИЗӘР. Күрсә, ни булган? ДАНИЯ. Тәре бит ул, беләсеңме син шуны, тәре!.. ВЕРА. Нәрсә инде сез тагын кычкырасыз7 ! Он же подарок сестры моей. Я же не верующая. Вы же знаете, я не верующая. ДАНИЯ. Хәлиулла, син нигә бер сүз дә дәшмисең? ХӘЛИУЛЛА (Кычкырып) Җитте диләр сиңа. Дәшми-дәшми торгач та. Башта үзең йөрдең. Белмәдеңмени малаеңның кемгә өйләнгәнен. ДАНИЯ Белмәдем, белмәдем. Мин тәре тага торган маржага өйләндерергә үстермәдем улымны. Миңа тәреле марҗа кирәкми. ХӘЛИУЛЛА. Әйтеп торалар бит сина, «бүләк», диләр. Киеп йөрер дә салып куяр. ДАНИЯ (Верага) Сал, хәзер үк сал! Күземә күрсәтмә! ВЕРА. А вот и не сниму. Назло буду носить. ХӘЛИУЛЛА. Вера, кызым, туктале, утыр эле. В Е Р А. Ә нигә ул мина кычкыра. Не кричите на меня (Кычкырып елап, өстенә дә кимичә, чыгып йоге- рә). ХӘЛИУЛЛА (Аның артыннан ашыгып) Вера, туктале, Вера. . Дания башын учлап уфылдап утырып кала. НУРХӘМӘТ (Башын аска иеп утырган Илгизәргә). Син нишләп утырасың, бүкән? Хатынын чыгып китте. Хатының чыгып китте, диләр сиңа. (Илгизәр урыныннан торып, әнисенә ка- рыи-карый ишеккә таба бара). ДАНИЯ Тукта!.. Аягыңны атлыйсы булма!.. НУРХӘМӘТ Син нишләгәнеңне беләсеңме, тиле баш?! (Туктап калган Илгизәргә) Бар! ДАНИЯ. Тәре ич, әткәй! Мин аны шушы яшемә җитеп авылда карт марҗалар белән карт урысларда гына күрә идем. Ялтырап тора торган тәре тагып кайткан бит. ИЛГИЗӘР Әни!.. ДАН ИЯ. Тәресен өйләрендә калдырмаса, бусагамны атлап кермәгез. Ут сүнә. Ут карт өянкене яктырта. Утыргыч буш. Сәхнәнен ике ягыннан Мария белән Нурхәмәт керәләр. Берсен-берсе күреп туктап калалар. Ике күрше йорт арасыннан узып киткән шомнын шаукымы боларга да кагылган — икесе дә гөнаһ эшләгән кешеләр сыман уңайсызланалар. МАРИЯ (ниһаять, телгә килеп) Нихәл. Нурхәмәт. Берәр җиргә баруыңмы? НУРХӘМӘТ. Кибеткә дип чыкканыем да. ачыкмыдыр. МАРИЯ Ачыгын ачык та. бернәрсә дә юк анда. Сания бер үзс тунын утыра. НУРХӘМӘТ Кон суыткан, ахрысы. МАРИЯ Ни дисен'.’ НУРХӘМӘТ. Көнне суыткан ахры. дим. МАРИЯ Минем колак шаулый башлады әле. Нурхәмәт күрше. Кычкырыбрак сөйлә Унбиш градус дигәннәрне иртән радиодан НУРХӘМӘТ. Булыр. Раштуа җитеп килә бит. Нихәлләрдә соц. күргәнем дә юк Өйдән дә бик чыгасы килми хәзер. Мичкә сыртны терәп утырам шунда. Эш кушучы да юк. Сыерлар астын карарга дип чыкканысм кичә. килеп куып кертте. Йөрмә, ди. авырып егылсаң, мина интегергә кала. ди. МАРИЯ Шулай инде, нинди эш инде ул бездән НУРХӘМӘТ Гомер буе эшләгәч. йөрәк чыдамый шул Кирәксез кеше булудан да начар нәрсә юк икән. Маруся күрше. (Икесе Дэ әкрен-әкрсн селкенеп үзләре сизмәстән утыреыч янына килеп җиткәннәр. Нурхамот урындыкны бияләе белән сыпырып Утыр әле. Маруся күрше МАРИЯ Кирәкми. Нурхәмәт. кузгатма. искә төшерәсем килми НУРХӘМӘТ Юк. мин аны әй i - мим Теләсәләр нишләсеннәр. Бсэнен ни катышыбыз бар. әйе бит. (Шулчак һарвакыттагыча салып алган Ислам пайда була) ИСЛАМ һәйт!. (Куркып киткон Мария белән Нурхалзәттән колеп) Кода белән кодагый нишли монда, бу салкында'1 Өегездә утырыгыз Эшләр ничек сон. ә? Как дела, гегя Маруся? Картаеп буламы'’ МАРИЯ Син үзең дә инде яшь түгел. ИСЛАМ Сезнең арттан куам НУРХӘМӘТ Бик әлләни куал- массын ла. ИСЛАМ Нш ә. Нурхәмәт абый ’ Н У Р X Ә М Ә Т. Аек көнен юк ИСЛАМ Син минем өчен каш ы рма. Нурхәмәт абый Ходайбиргәнен яшәрбез. Салкын бит. Үтеп барыш тын Ниналарга кердем дә. яле мин әйьзм раштуа бәйрәменә куган самогоныннан авыз иттер әле. дим Юк.диюн була Белмиләр ди самогоны барлыгын. Тәки бер стакан салып бирде, мә. проклятый татарин, ди Үзс проклятый. ди. үзс бирә. Шулай у т дөнья. гегя Маруся Җырлыйммы. Нурхәмәг абын? Н У Р X Ә М Ә Т. Бут азына суык тияр. ИСЛАМ. Ничава Безнен бугазлар каешланып беткән инде ул. Кыр казы Иделләр читендә. Ялгыз башым мина читен лә Ут Хәл ну ллаларнын ес эченә кума. Анда Хәлиулла. Дания һәм И.п изәр. ХӘЛИУЛЛА. (Даниягә, Чәснне куй ДАНИЯ. Анарга әнисе куйган чәй ошамады бит Кипәтүк эчәргә китте, пумала башка ияреп ХӘЛИУЛЛА Бер!ә яшәгәч, иярәссн инде ул. Мин дә бит утыз ел сина ияреп йөрим ДАНИЯ Ияртерсең сине Дәш- мидәшми торасың да тешләп аласын Илгизәргә) Рәхәттер инде упшыйжитийдә яшәүләре. Сүз әйтергә әни юк Хат язып салу юк. Балаларының туганын да кешеләрдән генә ишетәбез. ИЛГИЗӘР Үзен ич. Кайтып күренәсе булмагыз, дидсн ДАНИЯ Кайткансың бит әле Хатыныңның әнисе килдеме сон? ХӘЛИУЛЛА Барсак. 6cpi ә генә барабыз, диде ич Наташа. ДАНИЯ Ышан ул астыртын еланга ХӘЛИУЛЛА. Булды. Чәснне куй Илгизаргә Бар. бабаң белән исәнләшеп чык. чирләбрәк тора И иизар кереп киткәч1 Бик кагы бәрелмә, болан да башы әйләш ән чаг ыдыр Д А Н И Я Әйләнчек бәрән булып ту: an инде туганда ук. Сора әле. балаларына нинди исәм куштыралар икән? Әйт. Айдар кушсыннар X Ә Л И У Л Л А Үзләре табарлар әле Баласын тапканнар бит. ДАНИЯ Табарлар, бик әйбәт итеп табарлар Иван куштырып куяр марҗасы. ХӘЛИУЛЛА. Иван булса. Иван инде, бер нишләп тә булмый ДАНИЯ У тырмасана үртәп Болан да жыларга гына торам Бетен нервы.ырымны бетерде Хәлиулла, сөйләш яме матур итеп Мин әйткәнне колагына алмый ул Зинһар өчен дип сорыйм, урыс исеме куштыра күрмәсен батасына ХӘЛИУЛЛА. ӘЙТ1С ич инде I lai аша. Илгизәр үзе нинди исем таба, шуны кушарлар, диде. Алексей да шулай ди. Д А Н И Я Канчан сөйләшеп өзгердсн сон әле? ХӘЛИУЛЛА Кичә сүз чыкты да . ДАНИЯ Үзен тагын мыштым гына йөрсәң дә... (Илгизәр чыкканы күреп) Ярый, сөйләшеп утыра торыгыз, мин хәзер чәй куеп жибәрәм (Самоварны күтәреп алып чыгып китә). ХӘЛИУЛЛА Нәрсә. Вера кайтмаска итте мени? И Л Г ИЗӘР. Кайтты ул. (Шул сүз әйтелүенә Дани.ч ялт итеп килеп чыга, тыңлап тора ) ХӘЛИУЛЛА. Кайда соң алайса? ИЛГИЗӘР Өйләренә кереп китте. ХӘЛИУЛЛА. Бергә кайттыгызмы соң? ИЛГИЗӘР Бергә. ХӘЛИУЛЛА. Сүзгә килмәгәнсездер ич? ИЛГИЗӘР Юк ХӘЛИУЛЛА. Ничек инде ул алай? ИЛГИЗӘР. Мин сезгә кермим, диде Әниең күзенә күренмәскә кушты, диде. ДАНИЯ. (Түзмичә). Нигә соң алайса үзең кердең? Ияреп киткәнне иярбп керергә иде. ХӘЛИУЛЛА. (Чыгырыннан чыгып) Җитте сиңа канса кансов! Сугып торып җибәрермен. Нәрсә сез мине! Кем башына ашкынасыз? Әллә сез мине уенчык дип белдегезме? (Даниягә) Бар урыныңа, күренәсе булма! ДАНИЯ (Куркуга төшеп) Нишлисең син. ә? Нишлисең син, ә9 (дип чигенә-чигенә чыгып югала). ХӘЛИУЛЛА. (Илгизәрнең изүеннән тотып күтәрә). Ә син!.. (Ни әйтергә белми улына карап тора да) Их, сез! . (Илгизәрнең изүен җибәреп) Ишәк. Хәер, атасы ишәк булгач, малае кем булсын9 (Бала күтәргән Вераны җитәкләп Наталья керә).. НАТАЛЬЯ. Исәнме, Хәллә? Менә киленегезне алып кердем ХӘЛИУЛЛА. Нихәл соң, Вера? ВЕРА. Исәнмесез (Баласын кочаклап утыра бирә). ХӘЛИУЛЛА. Безнең онык ничек соң? Яле. күрик әле. Вера янына килгәндә патта карт оян- кенен пи гырлап ауганы ишетелә. Хәлиулла тәрәзә! ә барып каплана. Ни буллы? дип Дания белән Наталья чыгалар. ХӘЛИУЛЛА. Өянке ауды. ДАНИЯ Күпме әйттем кисеп ташлыйк дип Черегән иде инде. ХӘЛИУЛЛА (Тәрәзә яныннан китеп) Йә, ярар Хәерлегә булсын! Ярый әле үтеп баручы булмаган (Илгизәргә) Әйдә, урамга аркылы ауган, юлны ачыйк (Чыгып китәләр). НАТАЛЬЯ Син мина ачу саклама, Дания. Икесе дә тиле бит әле. нишләтәсең. Утыра бит әнә авызын турсайтып (Верага) Исәнләшергә дә оныттыңмы әллә? Кара, мине яклар, дип уйлама. В Е Р А. Ну и не надо Я и не хотела приезжать. Сама писала-плакалась. НАТАЛЬЯ Замолчи! (Даниягә) Нурхәмәт абый ничек? ДАНИЯ Ята. НАТАЛЬЯ. Сөенечен алырмын дигән идем. Оныгыбыз койган да куйган ул. Сакал-мыек та ябыштырсаң. (Верага) Күрсәт әле. кызым (Баланы үз кулына алып Даниягә күрсәтә) Күр әле. койган да куйган, әйеме? ДАНИЯ Исемен Айдар дип кушабыз. НАТАЛЬЯ Айдар9 Айдар Илгизәрович. Нигә? Матур (Верага). Шулай бит, кызым? ВЕРА У него уж есть имя. НАТАЛЬЯ Куштырдыгызмыни? Нигә соң аны әйтмәдең? ВЕРА Не спрашивала — не сказала. НАТАЛЬЯ Ничек соң? ВЕРА Иван ДАНИЯ Иван?' ВЕРА. Да!. Иван' Есть свидетельство о рождении... Иван!.. ДАНИЯ. Ходаем!.. Хэлиулла-а!.. (дип үкереп чыгып йогерә, аңа Наталья иярә. Ул Данияне ауган өянке янына озата чыга. Дания кычкырып өянке янында балта тотып торган Хәлиу./ла янына чаба) Хәлиулла-а! . Иван... Хәлиулла-а... НАТАЛЬЯ. (Йөгереп килеп Данияне тота). Дания! Туктале, Дания! ДАНИЯ Кит! Китегез! Барыгыз да бер (Натальяны этеп җибәреп) Иван... Иван Чыгып китә. Ана Хәлиулла белән Наталья иярә. Илгизәр берүзе басып кала. Бала күтәреп Вера чыга. Илгизәргә күз дә салмый, үзләре ягына юнәлә. ИЛГИЗӘР Вера... ВЕРА (Өянке өстенә баскан килеш) Отстань! (Китеп бара Илгизәр ялгызы өянке янына утырып кала. Мария керә.) МАРИЯ. Ни булган бу өянкегә? Әллә кискәннәр инде. Ауган түгелме соң бу? Ауган ич бу. Кара, бер дә авар кебек түгел иде ич Ауган шул Нурхәмәт белә микән. Кара син. ә. бер дә авар төсле түгел иде. ПӘРДӘ