Иҗтимагый-мәдәни тормышыбыздан

РЕФЕРЕНДУМ — МӨҺИМ АДЫМ БМОга кермәгән милләтләр һәм халыклар оешмасы Генераль секретаре л-р Микаэль ван Валы ван Прааг 1992 елмын 24 мартында Татарстан Республикасы Президенты М Шаймиевкә мөрәҗәгать итте «БМОга кермәгән милләтләр һәм халыклар оешмасы исеменнән мин Татарстан халкын Татарстанның Суверен Статусы гурын дагы референдумны унышлы үткәрүе белән котлар) а теләр идем Референдум һәм анык унай нәтиҗәсе Татарстан халкының үзбилгеләнүгә хокукын тормышка ашыруда мөһим адым булып тора», диелә мөрәҗәгатьтә. Генераль секретарь үзенең котлавын «Сезне, 01 ор Сез һәм Татарстан халкы үтенеч белдерсәгез, бу процесска ярдәм итү өчен мөмкин булганнарның барысын .та эшләрбез. дип ышандырабыз- дигән сүзләр белән тәмамлый АКШ ЭШМӘКӘРЛӘРЕ - ТА IАР(.ТАН КУНАКЛАРЫ Апрель башында Татарстан Президенты М Шаймиев Кремльдә «Иде i-Трейдинг» Америка корпорациясе президенты Ильдар Агиш, ннын генераль директоры Ильхан Айдагуль һәм маркетинг буенча директоры Мария А Скоттины кабул итте Ерактан килгән кунаклар Президенты 21 мартта уздырылган референдум нәтнжәләре бс шн котлады. АКШтшы татар днаспорынын җөмһүриятебез белән тагын тыгызрак бәйләнешләр урнаштырырга ниятләре барлыгын сөйләделәр. Дусларча җылы әңгәмә барышында М Шоймиси АКШтан килгән кунаклпрны шушы елның июнендә Казанда уздырылачак Бөтендөнья татарлары конгрессына чакырды ГАДЕЛЛЕККӘ - ДЕМОКРАТИК ЮЛ БЕЛӘН Татарстан Республикасының Премьермшшстры М Сабиров 18 апрель көнне Россия Федерациясе депутатзарынын \1 сьсз- лында чыгыш ясап. җөмһүриятебс мә үткәрелгән референдум нәтиҗә ларс. икътисади- сәяси хә I. Россия Федерациясен янар!у һәм реформалар үткәрү, милли мөнәсөбәтлвр. Россия Конституциясе хакында! ы кайбер фикерләрен уртаклашты «Без диде у I. Россия Президенты Б II Ельцнннын бу съездда, ми i ш территориаль ТОТСЛСШ МӨСЬӘЛЙСе, MH I З.ИЛрЛ МОНО- соб.н лор бары I ик сөйләшү юр юты бс юн генә җай! а са панырга тисш. дитн су гюрсн тулысынча уртаклашабыз Без Татарстан турындагы мәсьәләнең ясалма рәвештә кискснләштсрслүен теләмибез Бешен гаделлеккә демократик юл белән омтылуыбызны Россия белән мөнәсәбәтләрне өзәргә омтылу дип аңларга кирәкми». РӘХИМ ИТ. КОНГРЕСС! Инде хәбәр ителгәнчә, быелның июнь аенда Казанда Бөтендөнья татарлары конгрессы узачак Татарстан Президенты указы нигезендә, аны әзерләү комиссиясе оешкан һәм анда министрлык җитәкчеләре. Президент аппараты һәм Министрлар кабинетыиын җаваплы хезмәткәрләре, халык депутатлары, җәмәгать оешмалары, галимнәр һәм ижат берлекләре вәкилләре кертелгән иде 8 апрельдә Казанда конгрессны әзерләү комиссиясенең утырышы булды Аны комиссия рәисе урынбасары. Татарстан фәннәр Академиясе президенты М Хәсәнов алып барды Бөтендөнья татарлар конгрессы үткәрү ЮНЕСКОга хәбәр ителгән Конгресста шулай ук ЮШ СКОнын Генеральный секрета ре ярдәмчесе килүе көтелә Комиссия утырышында мәдәният министры М Таишен. Казан шәһәр администрациясе башлыгы К Исхаков, финанс министры Д Hoi маков Татарстан халык депутатлары Ф Сафиуллин. Р Файзуллин. М Мөлсков һ 6 бу олы чараны унышлы үткәрү буенча күп кенә тәкъдимнәрен әйттеләр Утырышта Татарстанның вице-президенты В Лихачев катнашты һәм чыгыш ясады КУЛЪЯЗМАЛАР Я11М 1,1 Й. ДАСТАННАР Ю1 АЛМЫЙ Төркнянсн мәдәният министрлыгы нәшриятында киевлы, борышы бон ар ал ибе Микант Б.шпу иби Шәмси Тәбир (у i күбрәк Шәмси Ьашту исеме белән билгеле» та рифыннан ижат ителгән -Шан кызы дастаны» аерым китап булып басылып чыкты Бу күрснск ie «кар 882 елла Киевта ягъни Украина Русь җирләрендә дәүләтчелек оешып килгән һәм анын башкодасын, га төрле милләт вәкилләре аеруча славян һәм юрки халыклар күпчелек булып яшәгән заманнарда ЯЗЫ.1ГИН «Ьашту* 1өркв-6опврзар гекнда «киевлы- ЛИ1ӘННС аялата Бу исем-псевдонимны iiuiuftpb үземә юкка 1ыма алмагандыр: поэмасын тәмамлаганнан сон ул тзгздән Киевтан китеп бара 1ь>м, оагша сарае әһелләре бетон берлектә. Идел Бу нориясе нә (хәзерге Татарстан Республикасы! күчеп китә Төрек һәм украин телләрендә басылган әлеге китапны әзерләүдә татар, төрек һәм украин галимнәре катнашкан Борынгы текстларны Казаннан тарихчы Фәрхад Нуретдинов эшкәрткән Украинаның атказанган рәссамы, китап графикасы остасы Рафаэль Мәсагутов басманы гаҗәеп матур сурәтләр белән бизәгән. АБРУЙЛЫ ИДАРӘДӘ — ТАТАР ӘДИПЛӘРЕ Татарстанның дәүләт дәрәҗәсен күтәрүгә багышланган референдум уңаеннан Казанга дөньяның төрле төбәкләреннән котлаулар, мәмләкәтебез бәйсезлеген тану турында хәбәрләр килә тора Беларусь башкаласы Минскидан «Совет детектив һәм политик роман Ассоциациясе» Татарстан Язучылар оешмасына котлау хәбәре жибәргән. Алар март азагында уздырылган гомуми жыелышнын карарын да юллаганнар. Әлеге Ассоциация Идарәсе составына Татарстаннан Мәгъсүм Насыйбуллин һәм Ташкентта яшәп ижат итүче Равил Мирхәйдәров кертелгәнлеге дә хәбәр ителгән. 1992 ЕЛНЫҢ ТУКАЙ БҮЛӘГЕ ЛАУРЕАТЛАРЫ Татарстан Республикасы Министрлар кабинеты, Татарстан Республикасының Г Тукай исемендәге Дәүләт премияләре комитетының тәкъдимен караганнан сон. 1992 елда Г Тукай исемендәге Дәүләт премияләрен шагыйрь Мөдәррис Әгьләмовка («Киләчәккә кайту» һәм «Мин әйттем» дигән шигырь китаплары өчен), Семен Лип- кинга («Идегәй» татар халык дастаны һәм татар шигърияте классикларының тәрҗемәләре өчен), жырчы Әлфия Авзаловага (соңгы еллардагы концерт эшчәнлегс өчен) һәм артист Равил Шәрәфиевкә (Г Камал театры сәхнәсендә ижат иткән образлары өчен) бирергә карар итте ИДАРӘНЕҢ ЧИРАТТАГЫ У ТЫРЫШЫ Татарстан Язучылар берлеге идарәсе 2 апрельдә узган утырышында байтак мәсьәләләрне карады Болар элекке СССР Язучылар берлеге белән Татарстан Язучылар оешмасы арасындагы мөнәсәбәтләр, мөстәкыйль ижат оешмасының кайбер атрибутлары хакында фикер алышу, шигырь бәйрәменә әзерлек мәсьәләсе һ. б. Әлеге утырышта республикабызның төрле төбәкләрендә яшәүче каләм ияләреннән Ә Габиди, И Әхсәнов, Р Валиуллин, Ф Галиев. Д. Гарифуллин, Р Мөхәммәт- җанов, С Зыятдинова. Ф Исмәгыйлена, М Каюмов, Ш Мостафин, Р Низамова, Д. Салихов, И Хөсни Язучылар берлегенә кабул ителделәр. КЫСКАМА Татарстан Республикасы хөкүмәте, күренекле революционер, дәүләт һәм сәясәт эшлеклесе Мирсәет Солтангалиевнын истәлеген мәңгеләштерү максатыннан, ана Казанның М Солтангалисв исемендәге мәйданында һәйкәл куярга карар чыгарды. Күренекле рәссам. Россия Федерациясе һәм Татарстан Республикасының халык художнигы Бакый Урманченын истәлеген мәңгеләштерү йөзеннән Татарстан Министрлар Кабинеты, республикабызның мәдәният министрлыгы, Казан администрациясе һәм ижат берлскләренең тәкъдимен искә алып, Казанда рәссамга һәйкәл кую турында карар кабул итте Апрель аенда «Казан» мәдәни үзәгендә Түбән Кама шәһәрендә яшәп иҗат итүче рәссам Әхсән Фәтхстдиновның «Ияләр» дип исемләнгән күргәзмәсе ачылды Сәнгатебез тормышында зур вакыйга булырлык әлеге күргәзмә өч кисәктән тора Беренчесе халкыбызның мәҗүсилек чоры Шүрәле. Су анасы. Бичура һ. б «Кабер ташлары» дип аталган икенче бүлек шагыйрь Равил Фәйзуллиннын кыска шигырьләре чокып язылган ташъязмалардан тора «Интеккәннәр» дигән өченче өлеш милләтебезнең моң-зарын, язмышын сурәтли.