ТАТАР МӘКТӘБЕ: АЛДА НИЛӘР КӨТӘ?

Без моңарчы мәгарифтә гомуми-мәжбүри урта белем булуга, һәркемнең урта мәктәп дәрәҗәсендә бушлай укый алуына горурланып йөрдек. Бер караганда, илдәге һәммә кешенең тигез белемле булуы әйбәт шикелле. Тик шушы изге максатның тормышка ашып җитү-житмәве турында азрак уйлана идек Чыннан да, һәркем бертигез белем аламы соң бездә? Укытуын укытабыз, әлбәттә Әмма бу тоташ бертөрлелек, нигездә, уртакул белемле яшүсмерләр тәрбияләүгә, төссез белгечләр күбәюгә генә кигереп чыгарды Аеруча сәләтле шәхесләр шушы гомумилек эчендә югалып калдылар, күренмәс булдылар Бүген исә талантларның юклыгы үзен нык сиздерә башлады Баксаң, без мәгърифәт өлкәсендәге иң мөһим шартка — балаларның төрлесе төрле сәләткә ия икәнлегенә бөтенләй күз йомганбыз лабаса Шул рәвешчә, җәмгыятебез уртакул укучыдан уртакул студент, анысыннан уртакул белгеч үрчетеп яткан Башка илләрдә күптән инде һәр шәхеснең тумыштан килә торган сәләтенә, теләгенә, максатларына таянып эш итәләр Шушы беренчел сыйфатларга карап, анда уку йортларының да төрледән төрлеләре булдырылган. Җәмгыятькә кирәкле талантлы шәхесләрне ачыклау, аларга кирәкле шартлар тудыру, аларны күзәтеп-барлап тору башкача мөмкин дә түгел. Шушы бурычын үтәгәндә генә мәгърифәт кешенең башка ихтыяҗларына да җавап бирә ала Бездә, кызганычка каршы, бу мәсьәлә еллар буенча чишелеш таба алмый торды. Хәзер без әкренләп, уңышлы һәм бик үк отышлы булмаган тәҗрибәләр аша, барлык балаларны бер калыпка салып укыта торган мәктәпләрдән арына башладык Юл башына шәхесне, аның табигый сәләтен куеп эш итәргә тырышабыз. Татарстан мәгариф министрлыгы хәзер тәмам өлгереп җиткән мәсьәләләрне дәүләт күләмендә, бөтенхалык күләмендә хәл итәргә омтыла Министрлык 1995 елга кадәр ниятләп төзелгән план-программа булдырды. Аның «Талантлы балалар». «Экологик белем һәм тәрбия», «Хезмәт тәрбиясе», «Мәктәптән тыш тәрбия мәсьәләсе» кебек кызыклы бүлекләре бар Программада тәрбиячеләрне һәм укытучыларны социаль яклау да. агааналарга мөнәсәбәт тә. укучыларга, инвалид балаларга ярдәм ысуллары да каралган. Без министрлыкта тупланган яна фикерләрне, закон төсен алсын өчен, махсус закон проекты итеп, хөкүмәткә тапшырдык. Төп максатыбыз - игътибарны халык мәгарифенең иң беренчел икәнлегенә юнәлтү Чөнки һәр изге эшнең, нәтиҗәле эшнең башы мәгърифәтле эшмәкәрләргә барып тоташа Шунсыз булмый. Бу хакыйкатьне тулысынча танымаган тәкъдирдә безне һаман зур югалтулар котеп торачак Сәләтле кешеләрне ачуда бөтен мөмкинлекләрдән файдаланырга кирәк программалар иреге, аерым укытулар, яшүсмерне чит илләргә җибәреп өйрәтүләр.. Без бу яна талпынышларыбызда гомумхалык мәнфәгатен күздә тотабыз һәм. шуңа күрә, һәр тарафтан хуплау, ярдәм вә теләктәшлек көтәбез Бәхеткә, омтылышларыбызны тормышка ашырырдай көчләр дә җитәрлек шикелле тоела. Тәвәккәл педагогларга, тәрбиячеләргә таянып без мәктәпләребезнең, бакча-яс- леләрнең янарыш дәверенә аяк басарга җыенабыз. Бу юнәлештәге эзләнүләр әле башланып кына килүгә карамастан, инде телгә алып сөйләрлек кайбер нәтиҗәләр дә бар кебек. Иң мөһиме — баланын шәхесенә игътибар артты Шуңа таянып кайбер мәктәпләр укучыга махсус программа булдырды Ифрат кызыклы бу алым министрлык тарафыннан да хуплана. Соңгы ике-өч елда эзләнүчән педагоглар яңадан-яңа методик алымнарны Б сынап эшлиләр. Тәҗрибәләр җөмһүриятнең 250 ләп мәктәп һәм училищесында алып барыла, төрле ысулларның саны кырыклап исәпләнә. Кайбер уку йортлары хәтта тәҗрибә үткәрү урыны булып санала. Алар. башлыча. Катан. Зелено- дольск. Әлмәг. Бөгелмә кебек шәһәрләрдә урнашканнар Андый уку йортларында университет, пединститут, милли мәктәпләр фәнни-тикшеренү институты күр- Свтмә.тәре буенча да тәҗрибәләр үткәрелә Безнсн министрлык га чипа калмый, әлбәттә. Кайбер укытучылар, тәрбиячеләр исә бөтенләй көтелмәгән үл тәкъдимнәрен күтәреп чыталар Үз коллективларында ифрат кызыклы тикшеренүләр, күзәтүләр алып баралар, бик нәтиҗәле тәрбияви ысулларны тормышка ашырырга алыналар. Бу җәһәттән. Казан. Чаллы. Зелеиодольск. Бөгелмә. Әлмәт, Алабуга төбәкләрендә! е кайбер мәктәпләрнең чыгг-чынлап тәжрибә тирәлегенә әйләнүен әйтергә кирәк. Аксубай. Гүбән Кама. Кукмара. Буа. Балык Бистәсе. Әгерҗе, Мамадыш. Октябрь районнарының кайбер мәктәпләрендә дә уңышлы тәҗрибәләр бар Аерым фәннәрне ассызыклап тирәннән өйрәнү буенча да тәҗрибәләр үткәрелә Пигрәч. Кама Iамагы. Арча районнарындагы педагоглар нәкъ менә шу п юна гс- штә эзләнүләр алып баралар Махсус тармакларга юнәлдерелгән уку йортлары мәктәпләр дә булдырылды Аларда физика-математика. химия-биология, сәнгати-эстетик, педагогик, икътисадын юнәлешләр алга сөрелә Мондый мәктәпләрнең саны хәзер 400 дән артып китте Шуның яртысын авыл мәктәпләре тәшкил итә. Бу даирәдә утыз меңләп бала белем ала Мәгълүм ки. моннан берничә ел гына элек бездә лицей, гимназия, колледж кебек япа төр уку йортлары да барлыкка килде Андыйларны хәзер Катан. Чаллы кебек зур калаларда гына түгел, авылларда да табарга була. Бүгенге көндә җө.мһүрня г гә унлап лицей, кырыкка якын гимназия һәм колледж бар Моннан тыш Чаллыда муниципаль Шәхес үсеше үзәге ачылды Аны КамАЗ акционерлык җәмгыяте үз карамагына алды Алабугада агааиалар бер лете хәйриясендә сән- гати-зететик фәннәрне тирәннән өйрәнүче шәхси мәктәп эшгн Зәйдә исә инде менә икс ел татар теленә, тарихына һә.м мәдәниятенә ныграк игътибар бирүне күздә тоткан якшәмбе мәктәбе булдырылды Яңа юлга аяк басуда безгә элекке тәҗрибәләр дә. югары квалификацияле педагоглар да. чи г илләр үрнәге дә зур ярдәм бу лып гора һәм. әлбәттә, бу яңа төр уку йортларында үзләренә генә хас яна алымнар, методик ачыш гар. көтелмәгән табышлардан да кыю файдаланалар Андыйлардан Ка ганның IIиче мәктәбендәге лицейны. Зслснодольскидагы укыту-тәрбия һәм Кама Х.ганындагы укыту-псдагог ика комплексларын мисал итеп китерергә мөмкин Чагыштырып караганда, яңа төр уку йортларында белем бирү һәм тәрбия чаралары уңай якка шактый аерылып тора: фәнне үзләштерү тирәнәя. укучыларның дөньяга каратны киңәя, аларныц сәләтеннән ныграк файдалану мөмкинлеге туа Уку-укыту планнары да күзгә күренеп үзгәрәләр Хәзер балалар кешене ганып белү психология, педагогика, дин тарихы, фәлсәфә, социология, логика, аралашу ысуллары кебек өр-яңа дәресләр гынлый алалар Чиг телләрне өйрәнү дә башка җирлеккә күчерелә У т гимназия төрдә беренче-икенче сыйныфлардан ук кертелә башлый Өстәвенә, ике чит тел өйрәнергә дә мөмкинлек тудырыла Берсе көнбагыш и.г тар теле булса, икенчесе игеп гарәп, горек яки фарсы кебек көнчыгыш ха гыклар телен сайларга мөмкин. Бу дәресләр интенсив ысул бстән укыгу алымына уңышлы таяналар Яңа гор укытуга күчүче мәктәпләрне кайберләрең.*' (мәсәлән. Ласш районында) фермерлык осталыгы, экономика, марке,иш < Каганның ЗЧнчы мәк тәбе) кебек гөрмыш көнкүреш өчен аеруча кирәкле гәрсс гөр ь» кертелә Бу юнәлештә эзләнүләр алып оаручы мәктәпләргә Татарстан укытучыларның белемен камилләштерү институты да ярдәм игәргә әзер ку чынын сигәген һәрьяклап ачуда кайбер мәктәпләрдә оештырылган факультатив дәрес гор игътибарга лаек Мондый сәгатьләрдә ба галар риторика, сәхнә осталыгы, ритмика, аэробика, музыка, бию. җыр. рәсем сәнгате белән шөгыльләнәләр Әлбәт гә. мондый күпкырлы тәрбия алып бару өчен мәгариф челтәренең маг ш мөмкин гектаре җитенкерәми Әмма шиге геләп оештыручылар ярдәм игәрдәй кешеләрне, хезмәт коллективларын да. спонсорларын да габа Казан университеты, авиация һәм химия-технология ннсгигуг тары. мәсәлән, төрле түгәрәкләргә җитәкчеләр биреп, гекцняләр укып, кайбер мәктәпләргә ярдәм кулларын суздылар. Мәктәпләр белән нм тарный үзара тыгыз, эшлекле мөжэсобәттә горхы аеруча яхшы нәтиҗәләргә кигерә Әйтик Кашннын 11нче мәк гәбендә оеш тыры пан педагогик лицейны гәмам даучы VII бала Казан педагогика институтының чиг ic г гор факу гыегына. өчәве исә Исганбу г университетына керделәр Агар уку тарый уңышлы дәвам иттерәтәр кленодольскидаг ы Знчс гимназияне тәмам даучыларның барысы да диярлек, инде оч ел рәттән, югары уку йортларына кергәндә, һичнинди авырлык та кичермиләр Казандагы 131нче һәм Бөгелмәнең 6 нчы физикаматематика мәктәпләрен тәмамлаучыларны да югары уку йортына керү имтиханнары һич куркытмый. Кызганычка каршы, югары уку йортлары белән элемтәдә эшләү күп кенә мәктәпләргә җитенкерәми шул әле. Алабуга пединституты. Казанның төзелеш, финанс-экономика. энергетика, ветеринария, авыл хуҗалыгы институтлары да бу мөһим чарага йөз белән борылып җитә алганнары юк. Югыйсә, мәктәпләр белән •элемтәдә тору һәр институтның үз эшенә дә турыдан-туры уңай йогыш ы ясый бит Мәгарифтәге һәр яңалык ифрат авыр юл яра. Алдарак уңышлы якларны гелгә алсам да. ачыктан-ачык шунысын да әй гергә кирәк ки. бу юнәлештәге сөенечләребез, көенечләргә караганда, бик аз әле. Күпчелек мәктәпләрдә яңалыкка ачык йөз күрсәтергә һич ашыкмыйлар. Хәтта тулы мөмкинлекләре булган районнарда да баланын сәләтенә киң колач бирердәй укыту алымнарын эзләмиләр Актаныш. Баулы. Алексеевск. Чүпрәле. Мөслим. Саба. Яна Чишмә. Әлмәт районнарында яңалыклар аеруча авыр кертелә. Чистай. Менделеев шәһәрләрендәге торгынлык безне тәмам аптырашка калдыра. Бу районнарның мәгариф җитәкчеләре, мәктәп директорлары күзгә бәрелеп торучы, ифрат файдалы яна ысулларны да күрмәмешкә салышалар Авыл мәктәпләренең хәле бигрәк тә зур игътибар таләп игә. Кайбер җитәкчеләр монда ниндидер үзгәреш кертүне, балаларны дифференциаль ысул белән тәрбияләү-укытуны бөтенләй мөмкин түгел дип саный кебек Әмма Кукмара районының Олы Сәрдек авылында оештырылган педагогик лицей мондый карашны тамырыннан юкка чыгара. Лаеш районындагы Столбищс лицее да уңай мисал була ала Бу лицейга, сынаулар аша үтеп чыкса, хәтта күрше район балаларын да кабул итәләр. Кызыксынучы җитәкчеләргә Аксубай районындагы г имназия белән танышуның да зарары тимәс иде. Сүз дә юк. яна гөр уку йортлары булдырганда, күп кенә чыгымнар тотарга гуры килә Укытучыларның атналык эше 15 сәгатькә калдырылды Яна гөр белгечләр алырга, штаттагы хезмәткәрләр санын арттырырга мәҗбүр булдык Шунысын да әйтергә тиешмен, әлегәчо бу яна чыгымнарның үзен аклаганы юк. Киресенчә, тикшерүләр яңа төр уку йортларында да шактый кимчелекләрне табып тора Мәсәлән. Казандагы 2 нче гимназиядә шундый хәл туды. Район мәгариф бүлеге ни карагандыр'’ Ялкау директорны әллә кайчан нигә алмаштырмаска иде?1 Кайбер урыннарда тиешле мөмкинлекләр дә тудырылмаган әле. Чаллыдагы педагогика лицее, мәсәлән, коллективның тырышлыгы нәтиҗәсендә генә уңышлы эшләп ята Тиешле лабораторияләр, иҗат түгәрәге бүлмәләренең булмавы бу бик тырыш һәм кирәкле лицейга бөтен мөмкинлекләрен ачып салырга җай бирми. Мондый мисалларны, кызганычка каршы, күпләп китерергә бу га Кайбер татар гимназияләре хәтта гадәти мәктәпләргә караганда да авыррак шартларда эшләргә дучар ителгән. Тагын бер мөһим мәсьәлә бар әле. Яңа тор мәктәпләрдә программага, тормыш таләбе буенча күпсанлы үзгә дәресләр өстәлә Әмма алар гомуми белем бирүче фәннәргә хилафлык китерергә тиеш түгел. Бу шартта укытучы четерекле хәлдән чыгу юлын табарга тиеш иде. Киләчәгебез базар икътисадына бәйле икән, димәк, анын аяусыз законнары яшь буынга шушы уку дәресләренең киеренкелеге белән үк аңлашыла башларга тиеш Яңа уку елыннан укыту-производство комбинатларының 9—11 сыйныфларына «Базар икътисады нигезләре» дигән курс та керә Ничек кенә булмасын, киләчәктә һәр баланын табигый сәләте тулысынча ачылып җиткерелергә һәм үстерелергә тиеш Бу юнәлештә педагогларга гулы мөстәкыйльлек бирелә. Дөрес төрле укытучы бу мөстәкыйльлектән төрлечә файдалана. Кызганыч ки. кайбер тәҗрибәләр артык дәрәҗәдә «кыю» булып китте. Кайберәүләр, мода өчен, элек ирешелтәннөрне тулысынча җимереп ташлау юлына басты тар Аның урынына исә. күңелләренә ни ошый, шуны урнаштырмакчылар Янәсе, һәр укытучы үзенчә укытсын. кемгәдер иярү кирәкми дә. килешми дә. диләр алар Шуны онытырга ярамый: педагогикада кемгәдер турыдан-гуры иярү мөмкигг дә түгел. К Д Ушинский әйткәнчә, тәрбия эшендәге тәҗрибә башка берәүгә тулысынча тапшырыла алмый, бары тик тәҗрибәнең асылын гына уртаклашып була, файдаланганда да. бары тик тәҗрибә турындагы үзгә фикерләрне генә истә тотарга мөмкин Чөнки шартлар да. барыннан да бигрәк тәрбияләнүче би талар да. бөтенләй башка һәм алар бертөрле була да алмый Без яңалыкларны хуплыйбыз, тик һәр педагогик үз мөмкинлеген, ос галыгын. үз карама! ындагы балалармын сәләтен тирәннән белеп ми итсен иде’ Кайбер җитәкчеләр исә. кызганычка каршы, замана модасы артыннан кугандай, эшыгх- каударлану сиздерәләр. Кирәкле җирлекне әзерләми торып, яна методикам күчәр!ә ашкыналар, әмма көтелгәя нәгижо килеп чыкмый Алдан ук казалану яхгималын истә тотмыйлар. шунлыктан арпа чигенер!ә урын да калмаган бу та Элекке тәжрибә пыран-заран китереп ән ә янасы унынкызлыкка дхчар ите п »ц Балалар очен шуннан да яманы юк инде. Мәктәпләрне бишкөнлек уку атнасына күчергәндә күп урыннарда әнә шуна охшаш күнелсезлекләр килеп чыкты Мәсьәләгә җитди карамау аркасында балаларныи сәламәтлегенә дә зыян салынды, белемнәрне үз юшгерүдә л.» күзбуяучы лыкка юл куелды Чөнки кайбер сыйныфларга көненә сигезәр сәгатькә кадәр дәресләр кертелгән. Укучыга ял. спорт, күңел ачу очен вакыт җитми башлаган. Уку программасын камилләштермичә Тотынганлыктан күнелсезлекләр чыгу ихтималын чамаларга кирәк иде гә бит. эшкә иҗади мөнәсәбәтнең булмавы аркасында ботен тискәре күренешләргә ю i ачылган. Кайберәүләр хәтта уку сәгатен 40- -35 минуткача кыскартканнар Нәтиҗәдә, ел буена исәпләгәндә. 15 20 сәгать югалган булып чыга Мондый юл белән ничек отасын инде?! һәр педагог, әгәр ул үз эшендә ниндидер янадык кертергә уйлый икән Мәсьәләнең бөтен ягын кат-кат уйларга тиеш Нәтиҗә у нан да. бик яман ла булыр! а мөмкин ул шуны оныгмаса иде' Бигрәк гә яна гөр уку йорт тары ачар алдыннан җиде кат үлчәп бер кат кисү кагыйдәсе истән чыкмасын иде Мәктәп ишегенә яна исем язылган такта кадаклап куюдан гына һичнин ги файда да юк. Гимназия, лиңсй кебек уку йортлары ор яна программа галоп итә Шучы күрә дә андыйларны ачар алдыннан бик җентекле әзерлек ипләре сорала Бүкн эшләп килүче гимназия һәм лицейларның яна җирлеккә басканын күрү очен әле күп еллар кирәк булачак. Нәкъ шулар тәҗрибәсеннән чьи ып әйтер! ә мөмкин яна типтагы уку йортларын бары тик ботен шар!лар белән тәэмин итслын очракта тына ачарга кирәк Тиешле программа, методик кулланмалар. әзерлекле nc.uiroi- лар һәм укытучылар, мат .ти-техник база һәммәсе дә булсын' Татар гимназияләрен ачу очен. өстәмә рәвештә, милли кадрлар. татар геле һәм әд<юня!Ы буенча кулланмалар. Татарстанның географиясен. тарихын, мәдәниятен гироплан белүче укытучылар кирәк Шушы мөмкинлекләр юк икән. ишек-капка башын да)ы «гимназия», «линей», «колледж» кебек сүзләр генә бер тиенлек тә якалык бирмәячәк Яңа тор уку йортлары ачыла башлагач, кайберәүләр «Әһә! Инде безнен балаларны югарьпы-түбәнге дәрәҗәләргә аерырга пмынды!ызмынн"» дип. яман чаң суча башлады Бу очракта кистереп әйтер! ә кирәк монда балаларны тигезле-тигезсез баскычлар!а бүлү юк һәм булмаячак, бары тик һәр баланын үз сәләтен билгеләргә һәм. шуңа карап, аны дәрес тәрбняләрю омтылу гына .гна сөрелә Гимназиягә дә, лицейга да с ә л эте б у л i а н(!) һәр бала кабул ителә Бу гөр уку йортлары башка мәктәпләрдән алты яна сәләтле укучылары, талантлы педагоглары, яна методикасы, укытуның күпкырлылы! ы. программаның тирәнлеге һәм укучыларга ки тәчәк очен төгәл юнәтеш бирүе белән аерыла Педагогикада горле тзләнүләрне. тәҗрибәләрне кем. кайда. ничетрәк алып барыр!а тиеш соң? Замананың чиренә әйләнә башл.нан яначак артыннан кзз 1аләмә1е үзен һәрчак акламый бит у i Шуна күрә яна гәжрибө юрне бары IHK ишә торгынлык, бер урында таптану сизелсә генә башлап җибәрү хәер ie AH.I I да бик җентекләп әзерләнгән җирлек кирәк )шне үзгәртә башла! анчы. яна чак иын ахыры кая барын* чыгасын чамалау зарур Үзгәреш ясарга җыенасын икән мәктәбендәге мөмкинлекләрне күздән кичер, укучыларыннын сәләтен өйрән Тожрнбэ үткәрүнең максатын безнен җөмһүрият ь» |үбән.ю!с м.м,ь.< ы i.»p он чынап би ис iopi.1 кирәктер. мөгаен 1иранайтеЛ1ән уку курсын ачын AM - ■•ГҮ бишкөнлек уку ашасы шарт ырында узсыту-тарбмя чара (арын оештыру янача укыту мсюдикасыи сынау, күмәк иҗади укыту методикасын өйрәнү, яңа юр уку йортларындагы ипләрне камилләштерү һәм башка зар Тәҗрибәләр алып бару очен рөхсәтне кем бирә'’ Шулай сораучылар да оар Әгәр сүз аерым бер укы i учының эзләнүләре турында бара икән ана a t ы кан i.ipi I барып рохсат сорал йөрүнең кираге юк Бу иш педсоа 1СНӘ алып бары la һпнен штаны тезечә һәм коллективы nwticpcv Кмын барышы да гел тикшерелеп юра Министрчыкның махсус приклын ы м.м..и башлап җибәр! ән яна ыжрибэнен 1ат.зр«.ын укытхчы зәрнын << ICMCH ками i ъни терү институты тарафыннан да күзәтү астына алынырга тиешлеге әйтел.» Мәктәп күләмендә гәжрибә алып барылганда, эшнең киңәйтелгән планы район мәгариф бүлегенә тапшырыла Мона ниндидер юридик чара итеп карарга кирәкми. Бу эшнен уңышын тәэмин итәргә тиешле шарт. Шул ук вакытта, мәктәпкә, гәжрибә үэкәрергә алынган педагогларга ярдәм дә. җаваплылыкны уртак итеп карау да. Шулай да тәҗрибә үткәрергә алынган укытучы яки коллектив үзен чикләнмәгән хокукларга ия итеп тоймаска тиеш Бу кисәтүне, зинһар, дөрес аңлый күрегез Мин педагогикадагы яңалык кертүләрнең, төрле тәҗрибәләрнең ифрат га җаваплы эш булуына кабат басым ясарга гына телим. Алдан әзерлек күрү, барын да чамаларга тырышу кирәк. Безгә кайчак гәжрибә кылучыларны тыярга да туры килә. Берничә ел элек бер «новаторның» икенче мәктәпкә барып дәрес бирергә теләвен. ә аның урынына теге мәктәптәге «тәҗрибәчемнең монысына килергә теләвен ишеттек «Максатыгыз нәрсә соң?» дип сорадык «Ник? Фәлән шәһәрдәге Фәләнев шулай иткән бит. миңа ярамыймы9 » ди бу Кыскасы, бер тамаша кирәк булган моңа шул гына Бу төр «тамашалар»ның педагогик эзләнүләр, фәнни тәҗрибәләр белән һичнинди дә уртаклыгы юк Чын ачышлар ясардай тәҗрибәче педагоглар адым саен очрамый, алар бармак белән санарлык кына. Бу хакыйкатьне һәркем яхшы аңларга тиеш Җитәкчеләрдән исә аерым игътибар таләп ителә. Алар яңалык кертергә җыенучы укытучыны тикшерергә дә. аңа ярдәм кулы сузарга да тиеш. Эзләнүләр көткәнне бирми икән, вакытында бу уңышсыз тәҗрибәгә чик тә куелырга тиеш. Әлбәттә, мондый игътибарлылык җитәкчене борчулы шартларга куя. Шуны искә алып, без Казан пединститутында махсус әзерлек курслары булдырдык Анда безнең мәгарифтә якалык кертергә теләүче җитәкче кадрлар тәрбияләнәчәк Әлбәттә, соңгы берничә ел дәвамында гына алып барыла башлаган эшләребез. алда торган бурычлар белән чагыштырганда, ифрат дәрәҗәдә аз әле Шулай да. эшкә җиң сызганып тотынган коллективларның тырышлыгына карасаң. күңелдә якты өмет чаткылары кабына. Шушы фидакарьлекне тагын да үстерү, ашкындыру, дәртләндерү безнең төп бурычыбыз