Мәдәният тормышы көндәлеге

КИНОЧЫЛАР
СЪЕЗДЫ
Узган елның 13
декабрендә Казанда
Та тарстан
Кинематографистлар
союзының чираттан тыш съезды булды. Аны
иҗат союзы идарәсенең беренче секретаре X.
Ф. Фәхрет динов ачты.
Съездда ТАССР Кинематографистлар со-
юзының яңа уставы проекты, шулай ук СССР
Кинематографистлар союзының ноябрь
пленумы материаллары тикшерелде.
Съезд эшендә КПСС өлкә комитетының
идеология бүлеге мөдире Р. М Харисов һәм
СССР Кинематографистлар союзы идарәсе
секретаре К. Л. Лаврентьев катнашты.
• МЕҢ ДӘ БЕР КИЧӘ»
Идел буе һәм Урал ягы автономияле рес-
публикаларының Казанда ачылган региональ
Композиторлар йорты «Мең дә бер ки чә» исеме
астында иҗади очрашулар үткәрә башлады. 26
декабрьдә Җыр сәнгатенә ба тышланган
беренче кичәдә композиторлар, шагыйрьләр,
башкаручылар катнашты. Ур так проблемалар
турында фикер алышу җыр тыңлау белән
аралаштырылды
• Мең дә бер кич»»нең беренчесен ТАССР
Язучылар союзы каршында эшләүче поэзия
секциясе җитәкчесе шагыйрь Зиннур Мансуров
алып барды.
ТАТАРЧА ЯҢА ГАЗЕТАЛАР
Зур йок автомобильләре җитештерүче
Ленин орденлы Кама производство берләш
мәсендә эшләүче милләттәшләребез яңа ел да
зур бүләк алдылар Берләшмәнең партко мы.
профкомы. ВЛКСМ комитеты һәм адми
нистрациясе татар телендә «Нур» исемле га-
зета чыгара башлады.
Газетаның Яңа елга багышланган .аны
бизәлеп, төсле итеп, ике санны берләштереп
чыгарылган. Анда Чаллы әдипләре һәм та
нылган журналистлар төрледән торле язма лар
белән’чыгыш ясыйлар Тагын шунысы
игътибарга лаек: газета компьютерда әзер
ләнгән.
Редакция хезмәткәрләре үз укучылары на
байтак кына шатлыклы мизгелләр бүләк иткән
Әхлак темасына язылган мәкаләләр. .Кети кети.
чәйханәсендәге көлкеле i өйлә шүләр. табигать
күренешләрен тасвирлаучы • Фасыл, сәхифәсе
яратып укыла, уйланды ра. күңелдә яхшы
тәэсир клдыра
Газетаның редакторы Н. Таҗиев.
1990 нчы ел Киров өлкәсендә яшәүче та
тирлар өчен истәлекле вакыйга белән хәтер гә
кереп калачак Биредә КПСС олка коми тет ы
һәм өлкә Советы башкарма комитеты органы —
«Дуслык» газетасы чыга башла ды. Ул
Татарстанның Балтач, Кукмара һәм Мари
АССРның татарлар яши торган Мари Төрек
районы белән чиктәш булган Малмыж
шәһәрендә басыла. Газета әлегә Киров өл-
кәсенең Вятские Поляны. Көлмез һәм Мал мыж
районнарында яшәүче татар укучыда ры
мәнфәгатен истә тотып чыгарыла. Якын
киләчәктә, өлкә газетасы буларак, ул башка
районнарга да таратылачак.
Газетаның редакторы — Ш. Бухаров.
Яңа елда Ульяновск шәһәрендә һәм өлкә
сендә яшәүче милләттәшләребез тормышын да
зур вакыйга булды: Ульяновскида «Өмет» дип
аталган яңа газета чыга баш лады.
Боек Октябрь социалистик революция
сеннән соң Сембер (Ульяновск) шәһәрендә •
Таң» исемле газета чыккан. Аның кайчан
тукталып калуы билгеле түгел. Ләкин иң
әһәмиятлесе шул: башка исем белән булса да,
ул яңадан ачылды, ул яши башлады.
Шунысы игътибарга лаек: «Омет» КПССның
Ульяновск өлкә комитеты, халык
депутатларының өлкә Советы һәм «Туган тел»
җәмгыяте органы булып чыга. Димәк, әлеге
статус аңа өлкә күләмендә эш йөртер гә,
проблемаларны тирәнрәк өйрәнергә зур
мөмкинлекләр бирәчәк.
Газета үз алдына туган телебезне пропа -
гандалау, балаларны туган телдә сөйләшер гә
өйрәтү, халкыбызның милли културасын.
тарихын, гореф-гадәтләрен киң яктырту, ой
рәнү һәм тергезү кебек әһәмиятле бурычлар ны
куя. Әлеге максатларда газета битләрен дә
балалар өчен мавыктыргыч әсәрләр тәкъ дим
ителәчәк, аңлатмалы сүзлек алып бары лачак,
миллоттәшләребезнең тормыш көн күрешен,
милләтара мөнәсәбәтләрне чагыл дырган
язмалар биреләчәк
Газетаның редакторы — К. Сафиуллин.
Чнләбе шәһәрендә һәм өлкәсендә 200
меңнән артык татар яши. Биредә Муса Җэ лил
исемендәге әдәби берләшмә күптәннән эшләп
килә. Аның әгъзалары Казан һәм Уфа
шәһәрләрендә үзләренең китапларын
бастырып чыгардылар. ЧТЗ производство
берләшмәсе культура сараенда эшләп килү че
татар драма театры халык театры исемен
яулады. «Таң нурлары» һәм • Айгөл» ан
самбльләре. Магнитогорск. Златоуст. Миәс
шәһәрләрендәге үзешчән сәнгать түгәрәклә
редә халыкта зур ихтирам казанды. Милли
культура үзәге теләген истә тотып, инсти
тутларда, педагогия училищеларында татар
һәм башкорт теле укытучылары әзерләү
группалары ачылды Өлкә мәктәпләрендә ана
телен өйрәнәләр
теленә тәрҗемә итүче Хәмзә Абдуллин. Есәт
Әүкәбаевлар дәвам итте. Кичәдә Алма Ата да
яшәүче татар язучысы, казакъ телен дә яхшы
белүче, татар һәм казакъ әдәбиятла рын русчага
тәрҗемә итүче Әсгать Хәми- дуллнн дә
катнашты. Ул тыңлаучыларны Татарстанның
бүгенге культура казанышла ры белән
таныштырды.
Кичә татар җыр биюләре белән тәмам
ланды. Алма Атада яшәүче милләттәшләребез
бу мәҗлесне оештыручыларга, бигрәк тә татар
әдәбиятын зурлап чыгыш ясаучы казакъ
язучыларына чын күңелдән рәхмәт белдерделәр.
ТАШКЕНТТА ОЧРАШУЛАР
Шиһап Мәрҗани исемендәге мәдәни
җәмгыять юнәлтүе буенча язучы Тәүфикъ Әйди
былтыр декабрь аенда Ташкент шәһәренә
барды. Халыклар дуслыгы музеенда, Трактор
заводында. 153 нче мәктәптә Татар культурасы
үзәген оештыручылар, туган әдәбиятыбызны
сөючеләр белән очрашты. Республикабызның
рухи тормышы, милли матбугатыбыз үсеше
хакында башланган 'ңгәмәгә әдип Мәгъсүм
Насыйбуллин,
• Азат хатын» журналы редакциясе хезмәткәре
Әлфия Сәгъдиева һәм Ташкентта яшәү че
шагыйребез Әдхәт Синугыл да кушылды.
Музейдагы очрашу Үзбәкстан телевидениесе
тарафыннан язып алынды һәм «Әхбарәт»
программасында күрсәтелде.
Үзбәкстанда хәзер татар теле һәм әдәбияты
дәресләре 35 мәктәптә укытыла, 153 нче
мәктәптә бу дәресләргә 200 укучы йөри. Алар
кунакларны татарча шигырь сөйләп, җыр җырлап
каршы алдылар һәм озатып калдылар.
КАРДӘШЛЕККӘ ЧИКЛӘР ЮК
• Җидегән чишмә»гә чит республикалардан
һәм өлкәләрдән культура һәм сәнгать
эшлеклеләрен чакыру күптән инде тради циягә
әверелде.
Бу юлы Башкортстанның күренекле та тар
шагыйре, публицист Айдар Хәлим һәм популяр
җырчы, виртуоз тальянчы Фән Вә- лиәхмәтов
«Җидегән чишмә» әдәби музы каль
берләшмәсенең кадерле кунаклары булдылар.
Тамашачылар соравы буенча
• Җидегән чишмә» беренче тапкыр ике көн
барды. Шуңа да карамастан, ике көнне дә зал
тулы иде Ә 24 декабрьдә шундый ук ки чә Чаллы
шәһәрендәге иң зур концерт залларының
берсендә булды.
Айдар Хәлимне Түбән Камада моңарчы да
яхшы беләләр иде. Чөнки ул — яшь шәһәр төзелә
башлаганда монда төзүче булып эшләүчеләрнең
берсе. Фән Вәлиәхмәтовның көчле, моңлы
тавышы, тальян гармунда искиткеч оста уйнавы
тыңлаучылар күңеленә • бик тә хуш килде.
Кичәләрне Чаллы язучылар оешмасының
җаваплы секретаре Рахмай Хисмәтул- лин алып
барды.
БАТУЛЛАНЫҢ ИҖАТ КИЧӘСЕ
29 январьда Казанның Актерлар йортын да
язучы Батулланың иҗат кичәсе булып узды.
Кичәдә язучының торгынлык елла
Быелның 1 январенда милләттәшләребез •
Челябинский рабочий» газетасының мах сус
чыгарылышы — татар телендәге «Дус лык»
дигән яңа газетаның беренче санын кулга
алдылар. «Дуслык» аена бер тапкыр
чыгарылачак һәм «Союзпечать» киоскала ры,
җәмәгать оешмалары аша таратылачак.
Газетаның редакторы — Ш. Айбулатов.
КАЗАННЫ ТЫҢЛЫЙСЫҢ КИЛСӘ...
Хәзер Пермь. Свердловск. Төмән өлкәләре
татарларына, Казан һәм Татарстан яңа
лыклары белән танышасылары килсә, ра
диоалгычларны 41. 75 метрлы дулкынга күчерү
җитә.
Моның өчен өлкәнең көньяк районнарында
яшәүче татарлар һәм башкортлар Пермь
элемтәчеләренә бурычлы. Чөнки алар көче
белән радиоүзәкнең бер антеннасы Казан
тапшыруларына кабул итү өчен көйләнде.
КОМИТЕТ СОСТАВЫНДА
СССР Министрлар Советы СССР Ми
нистрлар Советы каршындагы әдәбият, сән гать
һәм архитектура өлкәсендә Ленин һәм Дәүләт
премияләре комитетының составын раслады.
Комитетның матур әдәбият секциясе сос
тавында безнең республикадан драматург.
СССР халык депутаты, СССР Верховный Со-
ветының Милләтләр Советы члены Туфан
Миңнуллин да бар.
РӘССАМНЫҢ ИҖАТ КИЧӘСЕ
Узган елның 28 октябрендә Мәскәүдә,
Фәнни атеизм үзәк йортында. Татарстан
АССРның атказанган сәнгать эшлеклесе рәссам
монументалист А. X. Мусаловның иҗат кичәсе
булды. Аны «Тугай тел» куль тура агарту татар
җәмгыяте һәм «Гума нист» культура агарту
үзәге оештырган иде.
Атеизм йорты залына Мәскәү татар ин
теллигенциясенең күренекле вәкилләре, сән
гать сөючеләр, рәссамның дуслары җыелды.
Алар арасында СССР халык депутаты Т.
Миңнуллин, кардиологлар ассоциациясе
президенты Р. Әмиров, генерал лейтенант Р.
Вәлиев, рәссам А. Китаев, сәнгать белгеч ләре
В. Трофимов, Г. Блинов. «Туган тел» җәмгыяте
советы члены М Миначев һәм башкалар бар
иде. Кичәне аны оештыручы ларның берсе А.
Бәйрәмов ачты.
Вестибюльдә А. Мусалов картиналарын нан
күргәзмә оештырылган иде.
АЛМА АТАДА ӘДӘБИ КИЧӘ
Казахстан башкаласының М. Әүэзов му зей-
йортында җомга көннәрендә казакъ әдәбияты
һәм сәнгате халык университеты эшләп килә.
Күптән түгел шундый сабаклар ның берсе татар
әдәбиятына, аның казакъ мәдәнияте белән
бәйләнешләренә багышлан ды.
Әдәби кичә филология фәннәре кандида
ты. татар әдәбиятын өйрәнүче казакъ галиме.
танылган шагыйрь Бөркет Исхаков чы гышы
белән башланды. Аннары сүзне а зякъ
язучылары, татар шигъриятен татар 190
рында донья күрәлмн калган әсәрләре янгы
рады. Тамашачы белән турыдан-туры әңгәмә
алып бару, дистәләрчә актуаль сораулар га
җавап бирү һәм уен колкеле сәхифәләр бу
кичәне онытылмаслык итте. Кичәдә халкы
бы.тның танылган сәнгать осталары да кат
нашты.
МАКТАУЛЫ ИСЕМНӘР
Фәнни һәм педагогик әшчәнлектәге хез-
мәтләре өчен тарих фәннәре докторы. В. И.
Ульянов Ленин исемендәге Казан дәү ләт
университеты профессоры, кафедра мо дире
Нәфыйков Рафикъ Измайловичка. РСФСР
Верховный Советы Президиумының 1989 ел. 15
декабрь Указы белән. «РСФСР ның атказанган
фән эшлеклесе» дигән мактаулы исем бирелде.
Совет музыка сәнгате өлкәсендәге хез
мәтләре очен Казан дәүләт культура инсти-
тутының оркестр дирижерлыгы кафедрасы
доценты Хәсби Вәлиевич Фазлуллинга, Та
тарстан АССР Верховный Советы Президиу
мыиың 1989 ел. 27 декабрь Указы белән;
«Татарстан АССРның халык артисты» ди гәп
мактаулы исем бирелде.
Совет театр сәнгате өлкәсендәге хезмәт-
ләре очен Минзәлә татар драма театры ар
тиеткасы Мөслимә Гарифуллипага. Татар стан
АССР Верховный Советы Президиумы ның
1989 ел. 25 декабрь Указы белән. «Та тарстан
АССРның атказанган артисты» дигән мактаулы
исем бирелде.
Совет театр сәнгате елкәсендәге хезмәт-
ләре очен М. Җәлил исемендәге Татар дәүләт
опера һәм балет академия театры ар-
тистларыннан балет солисты Ринат Габ-
драхмановка. балет солисткасы Луиза Мө-
хәммәтгалиевага. Татарстан АССР Верхов ный
Советы Президиумының 1990 ел. 9 ян вврь
Указы белән. «Татарстан АССРның атказанган
артисты» дигән мактаулы исем бирелде.
Совет музыка сәнгате өлкәсендәге хез-
мәтләре өчен Казан дәүләт консерваториясе-
нең махсус фортепиано кафедрасы доценты
вазифаларын башкаручы Әлфия Вафоана
Бурнашевага. Татарстан АССР Верховный
Советы Президиумының 1990 ел. 9 январь
Указы белән. «Татарстан АССРның атказан ган
сәнгать эшлеклесе» дигән мактаулы исем
бирелде.
Совет театр сәнгате олкәсендәге хезмәт
ләре өчен М. Җәлил исемендәге Татар дәүләт
опера һәм балет академия театры артис ты
Монир Якуповка. Татарстан АССР Вер ховный
Советы Президиумының 1990 ел. 9 январь
Указы белән. «Татарстан АССРның атказанган
артисты» дигән мактаулы исем бирелде.