ШӘРЫК МАТБАГАСЫ
Гии-к Октябрь революциясен;» кадәрге татар мәдрәсәләре, газета-жу риал редакцияләре китап нәшриятлары һәм тилография-басмаханәләр нигездә б».рике катлы биналарга урнашкан Кайберләре, мәсәлән Казандагы ■ Мохәммәдиъ Оренбургтагы • Хесәения» Уфадагы .Галиямәдрәсәләре оч катлы бинага урнашу шәрәфенә ирешкәннәр Әлбәттә, аларның халкыбызга күрсәткән игелекле хезмәте биналарының купшылыгы. биеклеге белән билгеләнми Күзгә бәрелеп тормаган бер-ике катлы йортларда да соңыннан культурабыз күгендә йолдыз булып кабыначак шәхесләр белем алган халыкның рухи галәмен киңәйтүче газета-журналлар китаплар донья күрг >н Заманында әнә шундый боек эшләр башкарган тыйнак биналарның берсе Уфаның хәзерге К Маркс һәм Пушкин урамнары кисешкән почмакта урнашкан 1905 елгы революциянең шифалы тәэсире нәтиҗәсендә монда 1908 елда шәһәрнең беренче хосусый татар типографиясе -Шәрыкматбагасы ачарга мәмкинлек туа Ул Оренбургтагы -Каримов. Хосәенов һәм К" ширкәте-нең Уфа бүлеге буларак оештырыла. ә 11*14 елда Казан- ның мәшһүр китапчылары бертуган Кәримовлар карамагына күчә. Оештыру мәшәкатьләре бетеп олгерми басмаханәдә беренче китап басылып та чыга Ул Мәҗит Гафуриның «Милли шигырьләр, җыентыгы Алга таба китап басу елдан-ел арта бара Ике-оч елдан соң монда инде елына 20—30 татар китабы донья күрә башлый Филология фәннәре докторы, күренекле китап белгече Ә Кәрнмуллин мәгълүматларына караганда. 1908— 1917 еллар эчендә Шәрык* матбагасында 200 китап басылып чыга Шунысы игътибарга лаек бу китапларның бары тик унтугызы гына ярым дини яисә дини характерда була Калганнары исә ягъни иң зур күпчелеген халык мәгарифеме хезмәт итүче демократик юнәлештәге доньявм әсәрләр тәшкил итә Бу басмаханәдә донья күргән китаплар арасында беренче урынны әлбәттә, матур әдәбият әсәрләре алып гора М Гафури. С Рәмнев. 3 Бәшири X Кәрим Ф Туйкин. Г Алпаров һәм башка күп кенә әдипләрнең әсәрләре шушы басмаханәдә»» зур тормышка юл ала Әдәби әсәрләр арасында халык авыз иҗаты үрнәкләре. дастан нар, бәетләр шулай ук рус һәм чит ил әдәбиятларыннан тәрҗемә ителгән әсәрләр дә бар Басмаханә җитәкчеләре* татар мәктәпләре очен дәреслекләр уку ярдәмлекләре Һәртөрле кулланмалар бастыруга да зур игътибар бирәләр Г Сәгъдинең әдәбият теориясенә караган хезмәтләре. X Гали М Сәгъдиев. X Искандаров. Ф Әхмәт»»»»- ларның татар, гарәп теле дәртлекләре сүзлекләре X Корбан».«ли >■ Я АИмаиои Д Абызгильдиннариың табшать бел» м»- астрономия дәресле кләре 3 Камали Җ Таити, торек галиме М Казим һәм башкаларның к«нчыгыш халыклары философия »• тарихы буенча хезмәтләре, кайбер торки халыкларның тарихына һәм зтнш рафияеенә багышланган фәнни хезмәтләр болар укучы яшьләр кулыннан тишми торган китап ларга әверелгәннәр «Шәрык, матбагасы болардан тыш медицина, ветеринария умартачылык, терлекчелек. игенчелек, фотография күн эшкәртү, мәктәп һәм тәрбия мәсьәләләр»' һ б бик күп тармаклар буенча халыкка кирәкле китаплар бастырып тарага «Шәрык» матбагасының тугандаш казах халкы культурасы үсешен.» керткән олеше дә бик зур Казах наш ирләр- заказларын матбагада теләп кабул итәләр Казах халык авыз иҗаты һәм әдәбиятының күп кенә үрнәкләр» казах теле һәм тарихы буенча торле характердагы басмалар әнә шул гүзәл х м-птәшлек җимешләрТипография-нәшриятның демократик юиаленггог» » ите властьларның игътибарын җәлеп итми калмый, әлбәттә 19|Ь елның > »• »рь тәнендә бземахаиәгә жандармнар бәрел керә Таңга кадәр дәвам иткән тент\ «... ♦ анда бик күп кулъязмалар. хатлар һәм башка әйберләр конфискацияләнә Тип —рия хуҗаларыннан бере» Хәсән Кәрнмов кулга алына Ләкин тиздән -җинаятьчел- әшчәнлеген раслаучы дәлил ләр табылмау сәбәпле, ул азат ителә Әмма моннан соң басмаханә жандарм» риянең ныклы күзәтүе астына эләгә һәм аның китап басу эшчәнлеге акрынлап сүрелә, кими бара Демократик культура учакларының берсе булган - Шәрык- матбагасы да әнә ш« лай царизмның күпсанлы корбаннары язмышына дучар була