КЕШЕ ЭЗЛИМ

Катнашалар:

Әхмәдуллина Җиһанов Дементьев Асланов Иванов Иван Иванович Голнара Колчанов Зоя Буркова Анна Федоровна Әхмәдуллинаның күршесе Славик Ябык егет Буйчан егет Юан егет Киносьян Хезмәткәр Секретарь кыз Хатын-кызлар

БЕРЕНЧЕ КИСӘК

Машина горелтесе. Ерактан тынлы оркестр авазы ишстелеп-ишетслеп куя. Бу авазларны колак яргыч рок-музыка тавышы күмеп кита. Сәхнәдә бер кы> күренә. Колә-килә йогерә. Артыннан бер егет ияргән. Егет (кызны тотып ала) Киләсеңме бүген? Кыз Килермен. Егет (кызны үбә) Өр-яңа кейләр язылган дискыларым бар Тыңларсың. Кыз. Яле. тагын бер үп!.. Тәме тәнгә үтәрлек булсын! Егет тагын үбә. Кыз (егет кулыннан ычкынып) Дискыларың белән бергә, яме” Егет. Нәрсә дисең9 Кыз. Дискыларың белән бергә олак дим! Егет (каушап) Нәрсә дисең9 Кыз (танышын үзгәртеп), Нинди күзлек ул синең9 Кая. киеп карыйм әле (Күзлекне ала ) Килешәме9 Егет. Йә. киләсеңме? Кыз (күзлекне кире кайтара) -Оптика' кибетендә мондый 1сүзлек юк. Спекулянтлардан алдыңмы? Егет Каян телим — шуннан алам. Кешедә бөтен нәрсә дә килешле булырга тиеш. К ы з. Ә мине үзеңә килешле дип саныйсыңмы соң? Егет. Ташлале! „Лһ| 3 ш,Ае - мин коры сүз белән rcf)j> юана торганнардан түгел! (Бер читка борылып, кычкырып җибәрә.) Әй, кем! Әйе, әйе. сез исәрбашка әйтем' Егет. Нигә кешеләргә бәйләнәсең? Нәрсәгә дип кычкырасың шул кадәр9 Кыз (сабыр гына) Дәрәҗәңә кимчелек Диас ВӘЛИЕВ(1938) драматург. РСФСРныц һәм ТАССРның атказанган сәнгать эшлек- лесе. ТАССРныц Г Тукай исемендәге дәүләт премиясе лауреаты Казанда яши килер дип курыксаң, олак моннан Кьфьас яшьләрдәге огр кепи- күренә Кеше Сез мина дәштегез шикелле’ Аңламый калдым Кыз (бик әдәпле итеп) Зинһар, гафу итегез инде Без сездән «Мәхәббәт нәрсә ул’« дип сорагаакчы идек Беләсезме безнең арада шундый бәхәс чыкты' Менә бу егет әйтә - Мәхәббәт дигән нәрсә юк ул, фәкать сөяркәлек мөнәсәбәтләре генә бар-, ди Егет Нәрсә сөйлисең соң син’ Кыз Имбез турында сөйлим, җаным Гафу итегез, минем исемем — Гөл- нара Ә ул — Славик Кеше Иванов булам Г о л н а р а. Бик шатмын Исемегезнең калган өлеше, әлбәттә Иван Иванович иңде’ Иванов Әйе. нәкъ шулай Иван Ива нович Иванов Г ө л н а р а Атаклы кеше булсаң, шулай шул йена! Урамнан узып барасың сине бөтен кеше таный Ә сии, Славик. Иван Ивановичны таныдыңмы соң’ Син бит аны белергә тиеш Исеңә төшер әле' Хәзер син. Славик, бик җитди имтихан тапшыра чаксың Без. Иван Иванович белән. синең ни дәрәҗәдә культуралы булуыңны тикшерәбез' Славик (каушап) Әйе. ни Телевизорда күргәнем бар шикелле Иванов (көлеп) Хәтергә төшереп азапланмагыз, егетем Гвп-гади бер кеше мин атаклы да түгел, танылмаган дл Голнарн Ә мин сезне атячлы кеше дип торам тагы! Ярый инд>. барыбер Иван Иванович Менә әйтегез әле. Иван Иванович, минем бу яңа сөяркәм турымда сез ни уйлыйсыз’ Сез инде байтак гомер кичергән. Тормышны цшкгый күргән кеше Бу егет тыйнак-сабыр шулай бит’ Минем сүзләрне ошатмаса да. сабыр гына түзеп тора Славик (ярсып) Әллә син мине җү- ларга саныйсың инде” Гөлнара Эх. түзмәде бит' Ә мин аны тагын туачак баламның әтисе буларак күзаллап куйган идем Үзе турында бик зур фикердә булса да. сөешер өчен уртача гына бер егет инде шунда Иванов Сез һәрвакыт шулай ихлас свйлашәсеоме’ Гөлнара Гафу итегез ипле Иванов Ике арадагы мөнәсәбәтне үзегез генә хәл иторсез днп уйлыйм Г о л н а р а Ничек инде’ Әгәр мин үлем генә хәл итә алмасам’ Әгәр мин аньаг джинсы чалбарына тиңм»- кжмы икәнемне ачыклый белмәсәм’ Иванов ( xe.ien) Сизәм. тамаша ясьж- сыз. сеңлем’ Бик шәп' Гөлнара Тукгагьи. әле. туктагыз' Миңа чыннан да сезнең киңәшегез кирәк иде бит Әйтик. Славикньҗ буй-кыяфоте үз-үэен тотышы ничегрәк’ Ул бит — официант зур-зур кешеләргә хезмәт курс пә Ул үзен нәзакәтле итеп тота белергә тмеш Славик Җитәр инде, юкны лыгьр- дама' Гөлнара Менә, күрәсезме’ Тагьәг ярап бетмәдем Мин аның дәрәҗәсенә тап төшерәм Мөгаен аньҗ кебек була алмамдыр мин Иванов Әйе була алмыйсьп. Сез икегез ике төрле кеше Гөлнара Ничек инде’ Славик Зинһар, гафу итегез. Болар барькы да шаярту гына' Гөлнара (ярсып китеп) Тик кенә тор' Син. секс-автомат, үз эшеңне генә бел' Ә монда тик тор' Иванов, кесәсеннән 1ньфпы тартмасы альт. И11.фпы < Ы1Ә. )ТНЫ кижьм йөземә ямьы Гөлнара (артка чигенеп) Сез нишлисез’1 Нигә шырпы кабызасьп’ Иванов Яхшылабрак карыйм дигән идем Ә нигә’ Гөлнара Нәрсәне яхшылабрак карамакчы идегез соң сез’ Иванов Борынгы Грециядә Диоген исемле бер кеше яшәгән Менә шул кеше үзе яши торган каланың урамнарында кулына көндез дә фонарь тогьи йөргән -Нигә фонарь белән йөрисез’- дип сорасалар, фонарен сорау бирүченең йөзенә якынрак китерә дә -Кеше эзлим • дип әйтә икән Иванов китә Славик (бераә тынып торганнан еоц) Синең белән урамга чыкмау хәерлерәк икән Гөлнара Нигә бер сүз дә әйтмәде соң бу кеше’ Шырпысы белән йөземне яктъф- тыл карады, берни дә әйтмәде Славик Соңгы тапкыр сорыйм син бүген киләсеңме каемы’ Гөлнара | бераз дәиыш торга имам соң) Килмичә кал барьйш’ Әкәмәт ягам* ә’ Кем иквн ул’ Славик Сәгать унберләрдә бушьАм Уч вакытка иңде табьм тарала башларга тмеш Шулай да, син башта шалтъфат Гөлнара Эчең ПОШЫП үләрлек (Славикмың җилкәсе аша үрелеп марыи I Карале Зоя кила! Славик. Нинди Зоя ул тагын? Бер кьв курена. Г ө л н а р а Бергә укыган идек. Бергә укысак та дуслашын йөрмәдек. (Зояга.) Зоя Исәнмес- з. Гөлнара Таныш булыгыз' Славик. Зоя Славик Бик шатмын Гөлнара (Зояга) Ашыгасыңмы әллә’ Зоя Тегендә барышым Карарга Бү- ген шәһәрдә бәйрәм бит Син бармыйсыңГөлнара И аллам, кеше күргәнең юкмыни синең’ Славик, менә тәкъдим итәм кыз бала тормышка аяк баса ә үзе аң-белем1ә мохтаҗ. Шөгыльлән әле үзе белән бераз Славик (елмаеп) Шөгыльләнергә була Синең рөхсә-1 белән, әлбәттә Гөлнара Ә нигә сиңа минем рөхсәт? Кемем соң син минем? Славик ялчылыкка ялланган Зоя. бүген сине шәһәр читенә, табигать кочагына чакыра Башта юан корсаклы склерозлы, чирле адәмнәрнең кәефен күрә, аннары — безнекен Калдык сый безгә дә җитәрлек булачакмы. Славик? Славик Җитәр инде, туйдырдың Тәки! Г о л н а р а Менә-менә. Зоя сиңа ку- лайрак булыр Ул сабыррак Славик тәнгә бик таза. Зоя Тәнгә таза бит син, Славик. әйеме7 3 о я, Сау булыгыз Гөлнара «Сау булыгыз- ди' Уп бик саф. бик пакь, янәсе (Кинәт ярсып) Шак- шы-пычрак итәсе иде сине! Славик Кеше түгел икәнсең1 (Зояга ) Гафу итегез инде. Гөлнара Син дә саф булып, п.ткь булып кыланасыңмы' Ә мин кем алдында шулай пакь булыйм икән соң? Берәр нәрсәгә ут төртергә иде Славик, ә' Әйдә бүген синең теге йортыңны яндырабыз' Ут бик саф нәрсә бит ул' Ә71 Славик Әллә акылыңнан яздың инде71 Зоя ! туктап) Нәрсә сөйлисең син' Ни булды сиңа7 Гөлнара Китегез! Күземә күренмәгез' (С.шейкка ) Син дә югал' Моннан соң мин синең яныңа бармаячакмын' Славик Ярый, истә тотарбыз Миннән — тәкъдим итү. ә теләүчеләр табылыр. Гөлнара (уйланып) Нигә ул кеше берни дә әйтмәде, ә7 Теге шырпы кабыЗоя (якынрак килә). Гөлнара. әйдә безгә киттекме7 Бераз сөйләшеп утырырбыз. Гөлнара анын битенә суга Зоя ( шаккатып) Ни өчен? Гөлнара. Бүтән төрле булганың өчен' 3 о я Суга алсаң, тагын сук Әйе. мин бүтән терл?. Г о л н а р а Борынгы җүләрләр исеңә төштемени7 Бер яңагыңа суксалар, икенчесен куясыңмы7 (Тагын кизәнә ) Зоя. Түзәм мин. түзәм. Гөлнара Славик (Гөлнараны кулларыннан тотып ала I Тукта, җитәр' Милициягә эләгәсең киләме’ Гөлнәри Ә син бар. йөгер' Славик Ярар! Истә тотарбьи Тормозларын чыелдатып, машина килеп туктый, ишеге ячылып ябыла. Тәвәккәлбатыр кыяфәтле, урта яшьләрдәге бер хатын күренә. Ул — Әхмәдуллина. Славик, аны күрү белән, тиз генә китеп бара. Әхмәдуллина. Нинди тамаша бу монда7 Хатын-кызлар боксы барамы әллә? (Гөлнарага ) Мин сине беләм Безнең йортта яшисең түгелме7 Исемең ничек әле7 Гөлнара Сезнең ни катышыгыз бар7 ! Җитмәсә «син- дип дәшәсез! Әхмәдуллина артыннан бер ир-ат күренә. И р Диния Каримовна, мин рация буенча милиция чакыртгым Әхмәдуллина Кирәк түгел, килмәсеннәр. И р Ни бит Әхмәдуллина Хәзер үк хәбәр итегез килмәсеннәр. Әлеге ир китә. Әхмәдуллина (Зояга) Нәрсә булды7 Зоя Белмим (Йөгереп китеп бара ) Яңадан теге ир күренә. И р Дания Каримовна. соңга калабыз бит. Әхмәдуллина Бара торыгьи И р. Ә сез? Әхмәдуллина Бара торыгыз И р Гафу итгтез, бик сәер һәм көлке хәл бу (Кита.) Әхмәдуллина Син минем кайда торганымны беләсеңме? Кич минем янга кер әле. Г ө л н а р а Кичен минем вакытым юк Мин кичләремне ирләр белән үткәрәм Әхмәдуллина Шулаймыни" Голнара Ә сез башкача үткәрәсезме’ Әллә дәрәҗәгезгә кимчелек килер дип куркасызмы’ (Кита ) Әхмәдуллина анын артыннан карап кала. Әхмәдуллина (уз-узенә). Ахмаклык' Өлкән яшьләрдәге бер ир күренә. Купана портфель тоткан, үзе арган-талган. бокр.тй- гән. Бу — Колчанов. Колча нов Дания Кәримовнә Монда нишләп йорисеә’ Әхмәдуллина (хорсенеп) Ү,м-м дә белмим. (Исанлашалар) Колча нов Сез бит — рәсми кеше минемчә, сез хәзер тегендә булырга тиеш Әхмәдуллина Сез дә шунда барасызмы* Колча нов Беләсезме. начальство Күп җыелган җирләрне өнәп бетермим Алар санитария врачларын җәнҗалчы диь саныйлар Ил берәрсе кашын җыера, йә икенчесе чыраен с.н-шәләр Асланов Славик' Славик керә Дементьев Син гел юкка чыгасын Җяһанов (Ac.ui >.манрак берәр нәрсә Славик кереп китә Шундук пп чжч кутэрган >ирмцм.1нт килеп җигә. Официант Мен» әфлисун су>И Рәхим итегез! Ж и һ а н о в I Асланов»®) Эдик сиңа карыйм ди гаҗягьэ калам' Шушындый конне до җимеш суы гьоы эчәсеңме’ Асланов Файдалы ул. дугтьш. бик файдалы Җиһч ноч Безнең кала башы кайда соң әле’ Дания Кәримовна кайда ә Игорь Васильевич’ Дементьев Алла белсен' Ну и һ ■ н о в Алланың белмәве дә ихтимал. ә менә урынбасар кеше белергә тиеш (Асликм белән Дементьевны»^ иңнәренә к^.чллрмн салып.) Шулай бит әйеые’ Икен-ае ишеккә кереп етггә.ыр- Бирегә хвтьач-къо.-ир керә. Беренче хатын Бетҗ«ләргә бүген ял кирәк Икенче хатын Минеке инде ике т"Н йокы күрмәгән нде Балалар инде анын йоәен онытты гонге унбердә кайта иртончз ге алтыда чыгып китә Өченче хатын дан-шөһрәт һәм власть дый рәхәттән берәүнең юк әле Икенче залга чыгып китәләр. Җиһанов белән Дементьев керә. Җиһанов Конвейерда — лозунглар, ә капкадан чыккач нәрсә9 Металлургия заводлары безне ачлы-туклы яшәтәләр Металл җитми Эшче җитми' Д ементьев. Бик аңлыйм Җиһанов. Гафу1 (Телефон янына килә. номер жыя ) Конвейер ничек анда" Тыныч кына яши аламмы’ Нишләптер йоклап булмый (Трубканы урынына ташлый I Шулай да табынга утырышырга вакыт Ханым вә әфәнделәрем, рәхим итегез' Барысы да табынга утьфышалар. Шаулаш!Л1 сөйләшкән. көлешкән тавышлар ишетелеп тора. Яртылаш ачык ишектән зур өстәлнең бер башы күренеп тора. Сла- внк әрлебирле чабып йөри. Җиһанов (табын башында басып торган килеш) Ярый, дуслар, башладык! Бүген безнең шатлыклы көнебез Без биш йөзенче машина ясап чыгардык! (Сәгатенә карап ала ) Чак кына сабыр итик' Кызык, бу минутта бөтен дөнья безнең хакта ни сөйли икән9 Славик' Радиоалгычны бөтен көченә ачып җибәрәләр. Кычкьфган. котырып кул чапкан тавышлар. Җиһанов. елмаеп, бокалындагы шәрабын түгәтүгә басып тора. Аның иреннәре кыймылдый, әмма сүзе ишетелми: аның радиодан ишетелгән җиңүчеләргә хас әче авазы мондагы тавышын басып китә: «...Бу искиткеч зур комплекс хәзер бөтенләе белән ил экономикасына хезмәт итә. Аның беренче һәм икенче чиратлары әзер!» Сабырсызланып кулын изәүгә. зал тынып Асланов. Синең тавышыңны бөтен дөнья ишетә Җиһанов (кычкырып) Безнең тавышны бөтен дөнья ишетәчәк' Менә шуның өчен лимонад белән тулы фужерларыбызны күтәрәбез' (Көлә ) Ханым вә әфәнделәрем, торып басуыгызны үтенәм! Шаулашьт-дөбердәшеп аягүрә басалар. Көлешү. шаян сүзләр әйтешү. Әхмәдуллина килеп керә. Асланов Сезне көтә-котә зарыгып б“тгек. Дания Кәримовна Кала башы булмагач. табынның яме юк Әхмәдуллина Берүк кичерүегезне үтенәм Җиһанов Мондый көнне инде кичермичә мөмкин түгел. (Әхмәдуллинага якын килеп) Теге инглизне хәтерлисезме сез аңа шәһәребезне күрсәтеп йөргән идегез Имеш ул. сезне сагынуга түзә алмыйча. акылыннан язып бара икән. Аның фирмасы, фәкать сезнең аркада гына, безгә иң түбән бәяләр тәкъдим итә. Әхмәдуллина Бу сүзегез күңелемә бик хуш килде. Инглизләр каршындагы бу уңыш мине бик дулкынландыра. Дементьев Дания Кәримовна. икра биримме9 Сезне бер кыстап-хыстап сыйлыйм әле! Җиһанов Икра да Фужерын да тутырып бирегез! Карап-карап торам Дания Кәримовна ни сәбәптәндер кәефегез бәйрәмчә түгел кебек 9 Әхмәдуллина Мондый шау-шулы мәҗлесләрне яратып бетермим мин. Аннары. кайвакыт шулай бәйрәм уены уйнап, нәрсәләрнедер каплап-йомып калдырабыз кебек без Җиһанов Ничек инде?! Сез техника прогрессына каршымыни9 Безнең җиңүләрне танымыйсызмыни? (Шаркылдап көлә. бармак яный.) Ирек куймабыз! Әхмәдуллина Мин кешеләр яклы. Җ и һ а и о в. Кызык кына әйтеп куя да инде кайчак! Син — кешеләр яклы, ә без - каршы?! Шулай булып чыга түгелме? Дементьев. Дания Кәримовна. кирәкми инде, бүген ул турыда сөйләшмик Җиһанов ( көлеп) Синең кулыңда — власть, кадерлем Боер гына без -Баш өсте' - диячәкбез Әхмәдуллина Миңа теләнергә-со- ранырга гына туры килә шул. Ә менә сез. завод директорлары, бай хуҗалар... Җиһанов Мин бүген юмарт Ни кирәк — әйт барысын да эшлим Мәкгәп кирәкме сиңа? Мунчамы9 Әхмәдуллина Һай. нинди бай һәм көчле син! Ә менә бөтен тирә-юньгә сасы агу тарата торган шин заводь» яба аласыңмы9 Җиһанов. Анысы инде синең эш. Без — ачабыз син — ябасың Менә шулай бергәләп, үзара килешеп эшлибез. Син — сорыйсың, мин — бирәм Ха-ха1 Әхмәдуллина Мин сорый-сорый туеп беттем инде Вакыг-вакьгг кулымны йодрыклап, тукмыйсым килә Аның каравы, ул рәхәтен күрә. Ан- дә баш тартканы Ж и ha но в Әһә-еһә! Яле. чагыпгты- тып карыйк Яле. йодрыгыңны йомарла' Мена минеке (Йодрыгын йомарлап күрсә- т») Минем йодрык зуррак шикелле, ә' (Яна кола ) Алар янына Асланов килә. Асланов. Әллә йодрыклар үлчәшәсез инде’ Жиһанов. Менә, кайсыбыз кочлерәк дип. кала башлыгы белән бәхәсләшәбез Ул мине тукмамакчы була, ә мин әйтам чамалап эш ит. дим Дементьев Безнең Дания Каримовна гел кешелек доньясы очен борчылып яши инде ул. Асланов Славик' Дементьев (катыра к кычкырып) Славик! (Славик килә ) Кая югалдың син? С л а в и к Монда мин! Дементьев Начар эшлисең. Бер аягың — монда, икенчесе тегендә булырга тиеш' Музьвса җибәр' Асланов Шуңа встал, тагы берәр нәрсә! Славик кита. Шундук музьасв яңгырый башлый. Дементьев. Беренченең саулыгы ничек соң? Аның янында булгпныгьп бармы? Асланов Бигүк әйбәт түгел, диләр Дакия Каримовна яхшырак беләдер Ул аның белән гел күрешеп тора иде бит Поднос күтәреп Славик килеп керә. Жиһанов Менә монысы бик вакытлы булды* (Янәшәсендәгеләргә рюмкалар оләшә) Рәхим итегез' Сеэдәи ханым белән. Дания Каримовна, мин кочаклашып эчәр идем Моны беркем д» гаеп итмәс бит? Дементьев Минемчә, бу—ведомство максатлары белән территориаль мәнфәгатьләрнең кушылуын күрсәтә торган бер үбешү булырга тиеш Жиһанов Гафу хатын-кьи белән үбешкәндә мин политиканы онытып торам Сез каршы түгелдер бит. Дания Каримовна 1 Әхмәдуллина Сез миңа ошый торганнардан түгел шул Жиһанов /Ас.1анояк керә Секретарь кыз Унөч Исемлек — өстәлегездә Кертә башлыйммы’ Әхмәдуллина (сәгатемә карап) Вакыт Ә министр урьмбасары кайда соң’ Нигә Мәскэү белән шулай озак титаштъф- мый торалар? Секретаре кыз Эш урыныңда юк ул. Әхмәдуллина (кәгазьләрем караштырып) Кешеләрне чакыра башла Секретарь кыз чыга. Бер хлтъж керә. Ул — Бурком. Буркова Момкмнме’ Әхмәдуллина (кәгазьләремә караган килеш) Керегез. Анна Федоровна Исәнмесез Буркова Исәнмесез Әхмәдуллина Сезнең торак мәсьәләсе хәл ителҮән инде Әле күптән түгел генә күчкәнсез. Тагьы нинди борчуыгыз бар’ Буркова (галрпләнеп) Минем турыда. минем торак хәлләрем турьездә сез каян беләсез’ Әхмәдуллина Менә монда барысы да язылган бит Буркова Минем турыдамы’ Әхмәдуллина Йомышыгызны тыңлыйм Буркова Ничек дип аңлатырга да белмим иңде Үзем дә берни төшенмим' Әхмәдуллина Әллә бер-бер хәл булдымы, Анна Ф-доровна’ Буркова Менә үзегез уйлап карагы! Моңарчы мин вагонда яши идем. шуннан шәһәрдәге квартирага алыпгтъәя* Хәзер менә тоннәрен күземә йокы керми законсьн бер эш булып чыкмагае бу дип котым алына' Мин ул кешегә үз хәсрәтемне елый-елый сөйләгән идем, шундук квартирын алыштырырга риза булды Соң. кем инде үзенә зыянга риза булсын’ Менә хәзер уйлыйм берәр төрле ялган акча сугучы түгел микән үл дим’ Бәлки ул әнә шул ялган акча сутын ятар очгм шәһәрдәге кпарпок Егетләр кайсы кая утырышалар. Берсе куас эчә. икенчесе тәмәке тарта; өченчесе, идәнгә төкеренеп, караңгы чырай белән утыра. Гөлнара Егетләр. хәзергә үзегезне әдәпле генә тотыгыз (Юанына ) Төкерегеңне әрәм итмә Кирәк булуы бар (Ивановка ) Йә. ничек’ Кеше турындагы бәхәсне дәвам итәбезме әллә сез бәхәсләшми генә килешәсезме’ Килешсәгез — без кайтып китәбез Буйчан егет Аракың бармы’’ Иванов. Нәрсә’ Буйчан егет Чыгарып куй дим? Сез сафсата сатарсыз, ә без нишлик* Гөлнара. Егетләр* Буйчан егет Сезнең генә түгел, безнең дә күңел ачасы килә бит Иганов. Аракым юк. Буйчан егет Алайса барып кил* Ябык егет Чыгып китәр дә кире кайтмас Гол н ара (б.үйчан егеткә) Ә син — әшәке* Керү белән үк кыланырга тотындың Мин бит сиңа әйттем? Буйчан егет (мы-ырданып), Ярар, ярар* Гөлнара (Ивановка) Күрәсезме, егетл ’рем борчыла башлады Иванов. Минемчә, борчылырлык сәбәп юк әле Мин — берүзем, сез — дүртәү Вагон, чыннан да. ялан кырда юра Гөлнара Икенчеләй әйтсәк, сез әңгәмә кылуга каршы түгел’ Ивэнов Каршы түгел Гөлнара. Хәзер дә шуны ук әйтәсезме һәрбер кеше ни дип Ничек дидегез әле’ Иванов Ө.мст-ышаныч Гөлнара Әйе өмет-ышаныч Юан егет Шаярта, абзыкай. ә? Көлдермәкче* Гөлнара (Ябык егеткә) Владик, ник комачаулый алар миңа’ Юан егет Мин нәрсә — автоматмы әллә’ Монда алып килде дә. тик кенә утыр, имеш’ Ябык егет. Юан егет янына килеп, яңагына чалтыратып җибәрә. Ябык егег Торып бас. Минем белән сөйләшкәндә торып бас* Юан егет әкрен генә урыныннан күтәрелә. Мин автоматмы әллә, дисең. Әйе. автомат Мин сине эшләтәм дә. туктатам да. (Буйчан егеткә.) Син дә шулай* Онытмагыз; хәзергә мин сезнең икегезне дә туктатып торя м. Сүзсез тынлык. Гөлнара. Сез әйтәсез; кеше — өметышаныч, дисез. Ә аны автомат шикелле туктатып куярга буламы’ Иванов. Була. Гөлнара. Бәлки, безнё дә әллә кайчан ук туктатып куйганнардыр иьде? Без әйләнә-- ирәбездәге нәрсәләрне үзгәртә алабызмы соң’ Дөнья үзенчә бара бирә кая барганы билгеле түгел* Җирне дә. суны да агулыйлар* Ниндидер заводлар салалар.! ә аңа карап бәхет артамы ссң’ Артса икай ул* Бервакыт җизнәмнен — апамның иреннән сорыйм. Ә ул зур начальник, фамилиясе — Җиһанов Мин аннан сорыйм — ул мине ишетми дә. Туктатып куелган! Җир йөзендә туктатып куелмагвн кешеләр бар микән —шуны беләсем кил» .минем Шушы монолог вакытында Иванов өстәл ягына утырып уйга кала. Элеккечә үк үзен табигый, иркен тота — кунаклар килеп керүдән ул бер дә үзгәрмәде. И ванов (торып) Аракы юк, ә менә кунаклар өчен чәй табып булыр (Булем артына кереп, аннан чынаяклар күтәреп Ябык егет Син, абзый кеше, хәлне төшенеп җитмисең ахры? Чәй белән юат- макчы буласыңмыни? Иванов (Голнарага) Булыш әле Ябык егет. Әллә төшенергә теләмисеңме? Иванов. Хәлне төшенүемчә, син бу егетләрне туктата аласың. Ә сине кем туктатып куяр’ Бу кызмы? Ябык егет Әйтик, ул булсын Иванов (Голнарага) Шуны беразга туктатып куеп, табын әзерләргә булыш әле. Гөлнара (Ябык егеткә). Владик Иванов табын әзерли. Гөлнара аңа карап тора. Иванов (Гөл карага). Теләмисеңме, әллә уңайсызланасыңмы— Ярый алайса Мин сиңа барысын да аңлатырмын диг сүз биргән идем. аңлатырмын Туктатып куела һәм туктатылмый торган кешеләр хакында да әйтермен Б v й ч а н егет (Ябык егеткә) Шушы ерунда әчеп безне монда алып килдеңме’ Сүз туглап утырыр өченме’ Гөл кара Владик, мин сиңа гаҗәпләним’ Ябык егет ашыкмый гына буйчан егет янына килә. Кисәк кенә китереп суга. Буйчан егет сыгылып төшә. Ябык егет (Голнарага) Гафу ит Алар белән шулайрак кирәк бер кулына ит кисәге тот икенчесенә — камчы (Ивановка ымлый.) Бәлки моңа да вакыттыр инде’ Иванов (ГЛЛНарага). Чәйнекне алып килче Кайнап чыккандыр Гплнпра. бүлем артына кереп, чәйнек алын чыга. Хәзер инде утырышырга да була Табынга рәхим изегез' Юан егет (Буйчан е.-еткл) Күрәсеңме безне чәйгә кыстыйлар ” Адәм көлкесе1 Кузгалышып. өстәл янына утыралар. Иванов (Голнарага) Әйдә, син безнең хуҗабикә бул имде Гөлннрп чынаяклар!я чәй агыза. Иванов (куныкларга карап) Менә бит ничек әйбәт килеп чыкты Дәрестә утырган кебек Күргәзмә әсбаплар да янәшәдә Ябык егет Нәрсә янәшәдә дисең’ Иванов Без — кешеләр нинди җан ияләре, дигән сүзгә карата әйтүем Ябык егет Ма.ык абзый булып чыктың әле син' И на ион Сүзеңә рәхмәт Җүнләбрәк карисаң, без барыбы.* да мәзәк адәмнәр Менә шул. Голнара. минем күзәтүемчә, бөтен кеик лек дөньясының тәне белән җаны ач төрле адәм тибыннан гыйбарәт Беренчеләре сөйрәлүчеләр токымыннан Болары теге яки бу мохитның калыплап куелган күчермәсе Янәшә-тирәдә аракы эчәләр икән ■ ул да аракы чөмерә Берәрсен кыйныйлар үтерәләр икән ул да шунда Маңгайларына тиртенгаләп. тезләре 1(3 чүгәләр икән - ул да шулар арасында Ю Ян егет Нәрсә миңа күчеңне те- рәләң Иванов Шул сурәтне үэөңнеке итеп танымадыңмыни’ Сүземне әйтеп бетермә дем әле Юан егет Әйттереп бетерермен мин сине' И ванов Бик яхшы' Кушсалар билгеле. әйттереп бетерерсең Әгәр башка нәрсә кушсалар’ Ябык ere т (Юан егеткә) Тик кенә утыр' Иванов Мена шул' Андый кешегә, тик кенә утыр, дип әйтәләр икән — тик утыра Әгәр шул кешене суга ташласаң, анын бармак арасына ике коннан бака ярысы үсеп чыга Мондый адәм әхлак дигән нәрсәне белми Аның үзлеге бер генә — ярашу исли калырга (ырышу (Гол карага ) Син әйтәсең кемнәрдер кешеләрне илне талый, кемнәрдер кулына ни злсксә шуны өенә ташый, кесәсенә сала, корсагына тутыра, дисең Бер гаилә турында да сөйләгән идең' Ү1 менә ташучы да шул ук кеше инде Ул - берни язылмаган буш такта шикелле — аңа теләсә нинди сүз. фикер язып теләсә нинди тамга салып була яхшылык яки яманлык Өметышаныч яки өметсезлек Гел на ра Ә тагын нинди кешеләр бар7 Ябык егет Син үзең нинди кеше? Планов (сүзендә дааам ител) Кеше табигатенең гадәттән тыш тиз үзгәреп торуын ничек аңлатырга’ Безнең гасырмы алыйк' Аңлатып бирү- кирәк' Югыйсә, өметссалеккә килеп терәләчәкбез Әйтик менә утызынчы елларда Германиягә. андагы кешеләргә ни булды’ Моның ниндидер экономик сәбәпләрен дә табарга мөмкин Ә мин психология турында әйтим Бер илдә өч ел эченд» өч миллион кхмерны кем үтергән’ Кешеләрне башларыма китмән белән сугып үтергәннәр Буйчан егет Әллә безме* Нигә безгә күз бәбәгеңне терәдең’ Ябык егет Тик кенә тор' (Ивановка > Сөйлә сөйлә Инанма (Гөлкарага) Кешене әшәке дисең син Әйе. әшәке дә була Бик яман да була' Кечкенә качие дигән теория бик хәтәр куркыныч нәрсә' Кеше кечкенә булырга тиеш түгел Зур булырга, катлаулы булырга тиеш ул* Г ө л н а р а Тиешен тиеш тә бит Иванов Тиеш' һәм шулай була ала да Әлеге беренче төр кеше мәсәлән. бик тиз яхшыра ала Әгәр ана яхшылык йоктырсаң' Шуңа күрә мин киләчәккә өмет белән карыйм |Юам егеткә ) Карале син ни исемле’ Юан егет (учайсызланын) Боря Иванов Син. Боря, үзең болай сөйкемле генә егет Минем янга ешрак кил- галәп йөр Тәмәке тартасыңмы’’ Юан егет Тартам Иванов Аракы да эчәсеңме? Юан егет Эчәм Иванов Аларның сәламәтлеккә зарарлы икәнен, баш миенә зыяны барып беләсеңме? Юан егет (кинәт тотлыга башлап) Бе.. бе.. беләм Иванов (батырая төшеп) Тартуыңны да. эчүеңне дә ташларсың Телисеңме? Юан егет. Б була. Ә н-нигә’ Иванов Нигәме’ (Шаркылдап көлә ) Философ та икәнсең әле син” Ябык егет Син минем егетләрнең башын юк белән катырма (Гөлнарага Моннан ычкынырга вакыт1 Гөлнара. Ашыкма әле1 (Ивановка / Минем барысын да беләсем килә Сез өч төрле кеше була, дигән идегез Иванов Шулай да. теге Диогенның нинди кеше эзләгәнен беләсең килә инде’ Икенче төрдәге кеше беренчесеннән куәтлерәк зуррак. Ул — эгоист һәм аның эгоизмы башка кешеләргә бәйле рәвештә туа. әмма ул да артык нык җәелә алмый: аның кодрәтен илдәге экономика һәм культураның үсеш дәрәҗәсе чикли Ә теләк-омты- лышлары барыбер шул бер төркем кешеләр мәнфшатен үтәүгә кайтып кала Әлбәттә. ул үзе моны сизми Гөлнара. Шундый бер кешене беләм мин Мина җизни тиешле кеше!.. Иванов Менә-менә! Синең ул җиз- нәң кебек кешеләр хәзер бер эшне дә җиренә җиткереп башкара алмый Әгәренки кешелек дөньясы андыйлар әхлагына һәм ихтыярына таянып яшәсә — ахырзаманга барачак. Андый кеше бер генә проблеманы да кирәгенчә хәл итә алмый, аңа үз эгоизмы комачаулый Ябык егет (кузгалып). Юк. бөтенләй авышкан бу кеше1 Монда утырудан безгә бер мәгънә дә юк. Иванов Эгоизм дигән нәрсә берни күрми, берни ишетми ул. Гөлнара Ә күр- мәгәнишетмәгән кеше нәрсә эшли алсын’ Шуңа күрә дөнья белән тереклекне өченче төр кеше генә коткарып кала ала Үткән заман, бүгенге һәм киләчәк заманнарны аңында тота белгән кеше Бу — эгоизмнан аоынган кеше Аңлыйсыңмы’ Юк. төшенеп җитмисеңдер Аңлавы кыен моны. Бу бит бөтенләй яңа дөнья дигән сүз1 Башка әдәп, башка әхлак Үз-үзең һәм әйләнәтирәң турында бөтенләй башкача уйлау Кешеләр апасында бөтенләй башкача мөнәсәбәт Милем болай бүлеп куюым шартлы, әлбәттә Чынлыкта исә. бу өч төр кешенең сыйфатлары безнең һәркайсыбызда бар Алар — безнең асылыбызда — капма-каршы килеп көрәшәләр Бер кешедә бер төре өскә чыга, икенче кешедә — икенчесе. Инде өченче берәүдә — өченчеседер Тарихта да шундый ук көрәш бара. Ябык егет Гафу ит. дустым, сүзеңне бүләм Иванов Нәрсә дисең’ Ябык егет Сүзеңне бүләм. дим Иванов. Ә-ә. әйе. әйе Ябык егет Шулай да безгә моннан ычкынырга вакыттыр. Син нормаль кеше түгел бугай Андыйларга тимибез без. (Гөлнарага ) Китәбезме’ Гөлнара Мин калам әле. Юан егет (кычкыра төшеп). Чәең өчен рәхмәт, абзый! (Буйчан егеткә.) Берәр нәрсә аңладыңмы син. юкмы’ Буйчан егет Тизрәк бер ярты табып эчәргә кирәк ШУНСЫЗ берни аңлап булмас. Ябык егет Ярты гына җитми, моны аңлар өчен кеше башына берәр литр кирәк Табарбыз1 (Инановка ) Саубуллашканда әйтәсе соңгы сүзем шул: син сөйләгәннәрнең барысы да — куаска салган икмәк катысы гына Менә мин дә тирә- юнемне караштырам Һәркайсына дача кирәк, машина1 Шуннан бүтән берни кирәкми. зәхмәт! Чүп-чар да чүпрәк-чапрак, шуның эченнән синең кешең күренми дә. Шул чүпрәкчапрак өеме эчендә үләчәк тә ул. Тончыгып үләчәк1 . Иванов Яшисе килсә, чыгар. Ябык егег Белмим Фикер әйтү — бер нәрсә, ә аны чынга ашырырга керештеңме — куас измәсе килеп чыга Бер уйласаң. акыты авышкан кешеләр дә кирәк бу дөньяда Шуңа күрә, берәрсе рәнҗетә-нитә калса. Гутькага әйт Без шундук килеп җитәрбез! (Көлә ) Әйд.иез. киттек1 Китәләр. Машина тавышы ишетелә. Ишектә Әхмәдуллина күренә. Әхмәдуллина. Исәнмесез1 Гафу итегез. Иванов биредә яшиме’ Иванов. Әйе Мин булам Узыгыз, утырыгыз Чәй эчмисезме’ Әхмәдуллина Рәхмәт, кыстасагыз эчәр идем Башта таныш булыйк. Әхмәдуллина Дания Каримовна, башкарма комитет председателе Иванов. Иван Иванович Ә бу — минем кунагым Гөлнара (Гөлнарага) Дания Кәримоннагә чәй ясап китерче Голиара Хәзер Кайнарлыйсы бар И в а н о р Кайнарла Әхмәдуллина. Гөлнара белән без таныш. Иванов Шулаймыни' Уйлап карасаң. без — кешеләр — барыбыз да кемнәрдер аркылы бер-беребез белән таныш бит Әхмәдуллина Дөрес әйтәсез Шуңа күрә мин монда килеп кердем дә инде Бүген минем янга сезнең белән квартир алышкан Анна Федоровна Буркова килде Иваной Йә-йә. шуннан'' Әхмәдуллина. Аның кире кайтасы килә Иванов (колен). Барып чыкмас Миңа монда рәхәтрәк! Әхмәдуллина. Анна Федоровна бик борчыла сез алданмадыгыз микән, ди Яки сез яны алдамадыгыз микән ’ Иванов (тагын коля). Ярый. ярый, бераз борчылсын, бераз азаплансын әле Әхмәдуллина Дөресен генә әйткәндә. сезнең янга бер генә нәрсә белән кызыксынып килдем мин Яшермим, сезнең турыда кайбер белешмәләр дә алдым Бактың исә. сез але вәгазьче дә икән Сезнең янга картлар да. яшьләр дә килеп й»ри Иванов Нинди вәгазьче инде мин Дипломым буенча мин философ. Кийчандыр философия факультетын тәмамладым Шуннан сизом: тормышны үз кулың белән тотыпкапшап карау да кирәк икән Хәзер мин фотограф Күпләр мине тормышта үз урынын таба алмаган бер кеше дип саный. Ә мин үземчә яшим кон итәм Гол нард. Мин комачауламыйммы И и и и о в Юк. комачауламыйсың, Гөлнара Безнең үз арабыздагы бәхәс тә бетмәгән иде бит әле Әхмәдуллина (буллы зченә куз ftiipren) Монда тыныч, рәхат йкән И н а и к в. Әйе. рәхәт Асылда кеше дигәнеңә әллә ни күп тә кирәкми бит Җан га тынычлык кына кирәк Әхмәдуллина (елмаеп) Дөрестер Иванов Күрәм сезнең җаныгыз тыныч шикелле Y з-үаегездән канәгать яшисезме1 Әхмәдуллина. Ул турыда бер дә уйлаганым юк иде Сүзегез дөрес кебек Г о л н а р а Әйдәгез чәй эчәбез Иванов Рәхим итегез* Дөрес. алла пн сыем юк-югын Хәер, сый өмет итеп килмәгонсездср инде cei Әхмәдуллина. Философ кешене беренче тапкыр очратуым- Ә сез нигә фо т-трафия белән шөгыльләнергә керештегез соң’ Иванов Тормышны кешеләрнең йөзкыяфәтләрен сурәткә төшереп, шуларны кызыксынып карыйм Булганны теркәп барам Ни буласын чамаларга тырышам 2 Өстәлләр. Телефон. Асланов белән Киносьян. шәһәрнең яңа баш саиврачы. Асланов Бездә эш җитәрлек булыр Җиң сызганып тотыныгыз К и н о с ь я н. Шулай әлбәттә! Асланов Хәзер хилләр элеккегә караганда катлаулырак Кулына поднос кутәрсп. ак алъяпкычлы хатын керә. Башта — кунак алдына, аннары хуҗага берәр стакан чәй куеп, тып- тын гына чыгып китә. Эшнең күләме кимеми Яңа заводларга нигез салына ШУНЫҢ остенә комплекс ү;и* Аны эшләтеп җибәргәнче нинди гена лозунглар язмадык, күкләргә аштык Егетләр. түзегез, менә комплексны рәткә кертәбез дә барысы да булыр, дидек* Рәткә керттек Бәйрәм үтеп китте Хәзер проектлардагы җитешсезлекләр калкып чыга Хәл ителмәгән социаль проблемалар байтак икән Санитария өлеше буенча да хәлләр без теләгәнчә түгел Ләкин тулаем алганда — сез моны башта ук айлап эш итәргә тиешсез — система нигездә үзгәрмәде Киносьян Аңлыйм Асланов Сезгә чаклы эшләгән Колчанов көчле, тәҗрибәле работник иде Без аның белән билгеле бер вакытка кадәр килешеп эшләдек Тик кызганычка каршы, ул һаман-һаман үзенекен итте Киносьян Мине ул мәсьәлә белән таныштырдылар инде Миңа монда эш тәкъдим итүегезгә бик шатмын. Асланов Җитешсезлсклврие бетерү җәһәтендә без бик тырышып эшлибез, әмма теге яки бу хәлне кирәгеннән артык куертасы юн* Ул чагында үз куркаклыгыңның корбанына әйләнерго мөмкин Әлбәттә. әйләнәтирә пычранмый түгел, пычрана Монысы белән дә көргшерг! кирәк, ләкин кеше эшчәнлггенең бу ягын уңай процессның икенче, кире ягы дип карарга кирәк Ә бездә кызганычка каршы юк-бардан коткы салучылар бар әле* I'wp дә арый торган эш түгел* Киносьян Мин дә нәкъ шулай уйлыйм Асланов Эшкә керешегез. Владимир Александрович Түземлек белән, тыныч кына, сабыр гына эшләгез Кирәк чакта ярдәм итәрбез Кирәк вакытта төзәтер- без Хуҗалык белән эш итүчеләрнен үз психологиясе бар. Күндерегез, эшләтегез үзләрен1 Кызыксындырыгыз! Киносьян Әйе, безнең эш — дипло матлар эше шул Асланов Нәкъ шулай! Гаиләгез кайчан килә’ Киносьян Кулга квартира ачкычы керү белән инде. Асланов Анысы хәл ителер. Әхмәдуллина керә Асланов (естэле яныннан торып, аны каршы ала/ Хуш килдегез! (Кулларын җәеп ) Таныш булыгыз. Дания Каримовна Шәһәребезнең яңа баш санврачы. Киносьян (ихтирам белән). Киносьян Владимир Александрович Бик шатК үрешәләр. Әхмәдуллина Мин нәкъ шул Колчанов эше буенча килгән идем Ай-Һай. яңа кеше билгеләү мәсьәләсендә җитез эш иткәнсез! Асланов Ярый, хәзер ул хакта сүз кузгатмыйк Гадәттән тыш бер хәлнең гадәттән тыш чарасы гына иде бу Өлкә үзәгендә безнең ихтыяҗны доре'- аңладылар. Киносьян Гафу итегез миңа китәргә мөмкиндер бит"* Асланов Әлбәттә. Владимир А лександрович Квартира мәсьәләсен Дания Каримовна белән бүген үк хәл итәрсез дип уйлыйм (Кулын сузып ) Яңа эшегездә уңышлар телим Киносьян Рәхмәт Зур рәхмәт' Гафу итегез Чыгып китә. Әхмәдуллина. Шулай диген Колчанов нәрсәдер эшләргә, хәлне ничектер үзгәртергә тырышып караган иде Аның урынына икенче кеше куйганнар' Җайлырак. күндәмрәкне* Асланов (әкрен генә). Һәр система үзенең эчке тәртибен җайга сала белергә тиеш. Әхмәдуллина Шин зрар бар' Әмма күбесе кәгазьдә килеш кенә ..алды Хезмәткәр Аңлашыла Асланов Кызганычка каршы шәһәрнең чын хуҗасы юк әле Безнең планнардагы комплекслылык — ашханәләрдә, е комплекслы әбәт ашы шикелле' Шәһәр үз максатларын гына күздә тотучы төрле министрлык һәм ведомстволарның капризына карап төзелә Ксшечәрнгң тормыш-көнкүрешенә бәйле объектлар, кагыйдә буларак, проектлаштыру һәм төзү стадияләрендә кыскартыла бара Башкарма комитетның бу процесска ничек юнәлеш бирүенә игътибар беләнрлк күз салыгыз' Минемчә андагы кайбер хезмәткәрләр эш кешесенең хокукларын ихтыяҗларын онытып җибәрәләр* Хезмәткәр Аңлашылды Асланов (ачуыни ту&ямчә. кычкыра башлап) Җәнҗал кирәк аңа' Ә менә миңа кирәкми' Берәүгә дә кирәк түгел' Хезмәткәр Барысы да аңлашылды Асланов Топ юн уйлап тәртипкә салынган эш юк' Кеше турымда чын-чыи- иан кайгырту юк* Хезмәткәр Нәкъ шулай Асланов. Ышаныч мәсьәләсен куегыз! Политик ышаныч мәсьәләсен! Әхмәдуллина квартирасы. Әхмәдуллина көзге каршына баскан. Йөзенә, үз-үзенә озаклап карап тора, кулы белән муенына, битләренә орынгалап ала. Стенада ир кеше портреты. Шуның каршына килеп, карап тора. Әхмәдуллина. Ә синең чыраең яшь һәлак булдың шул син. мәңге яшь булып калдың Ишектә кыңгырау чылтырый, ләкин Әхмәдуллина моны ишетми. Кыңгырау тагын чылтырый. Әхмәдуллина ишек ача. күршесе Павел Тимофеевич керә. Күрше. Борчып йөрүем өчен гафу ит Әхмәдуллина Ярый зыян юк. Күрше. Син үзең, зур кеше булсаң да. барыбер хатын-кыз булып калгансың. Власть бозмаган сине Әхмәдуллина Власть кешене бозмый ул. Кайчак кешеләр властьны бозалар. Күрше Бәлки шулайдыр. Мин сине күптән күзәтеп килям инде Җәяү йөрисең син. гади кешеләр шикелле Магазинына да үзең кереп чыгасың. Сезнең халыкка, гадәттә, йөге белән генә китереп бирәләр әйберне, ә сиңа — юк. Әхмәдуллина Әйе. зур кеше мин. Салпы якка салам кыстырмасаң да була. Нинди йомышың бар9 Күрше Бүген минем туган көнем иде. Дания Кәримовна Түбәнлек дип са- намасаң. кунакка чакырыйм дигән идем Бүтән чакырыр кешем дә юк бит Бабаларымнан телеграмма килмәсме дип көткән идем дә — килмәде. Әхмәдуллина (беравык дәшми торганнан соц). Алайса, әйдә утыр. Павел Тимофеевич, рәхим ит Хәзер икәүләп туган көнеңне бәйрәм итәбез. Күрше (шатланып). Минем табын да әзер инде Пилмән ясадым. Әхмәдуллина (тавын әзерли башлый). Ашарлык-кабарлык нәрсә генә монда да табылыр, борчылма. Күрше Мин инде күптән уйлап йөрим. Бәлки, берәр кранын төзәтеп бирергә кирәктер, дим Әхмәдуллина (көлеп куеп). Тагын кран дисенме? Күрше. Бәлки лампочка борып куясы бардыр9 Миңа әйт кенә син Кеше ярдәмгә мохтаҗ булсын иде ул Шуннан соң аның үзенә дә җиңелрәк булып китә, аның белән аралашырга да җайлырак була. Ярдәм кирәксенә торган кеше аңлаешлырак, гадирәк була ул. Ә сиңа беркайчан да бернинди ярдәм дә кирәкми. Әхмәдуллина (елмаеп). Бик телисең икән инде, әнә лампочка борып куй. Торшердагысы янды. Үзем генә борып куйган булыр идем дә. лампочкам беткән иКән! К ү р ш е (җанланып китеп һәм сөенеп). Хәзер! Хәзер алып керәм. Дания Каримовна’ Чыгып китә. Әхмәдуллина табын әзерли. Павел Тимофеевич әйләнеп керә — кулына кәстрүл, лампочка, бер шешә шәраб күтәргән. Әхмәдуллина О! Пилмән дә бармыни9 ! Хәзер икәүләп бәйрәм итәбез икән! К үрш с (торшерга лампочка куеп). Йортка ир кулы кирәк ул. Кагасы-сугасы, борып куясы-нитәсе була. Әхмәдуллина. Шулай, билгеле! Йә. утыр инде. утыр. Күрше. Шампанны ачыйммы соң? Әхмәдуллина. Сорап торалармы инде Ач әйдә, сал! (Фужер күтәреп.) Тәбрик итәм сине. Павел Тимофеевич! Сиңа бәхет, шатлыккуанычлар телим1 Ничә яшь тулды инде сиңа? Күрш е. Хатын-кыздан һәм картлардан ничә яшь тулганны сорамыйлар. Әйтмим (Буш фужерын остәлгә куя ) Ни дисәң дә, табын янында икәү күңеллерәк шул. Әйләнә-тирәңдә кешелек дөньясы барлыгын тоясың. Әнә микем сеңел, миннән егерме яшькә яшьрәк. Бүген - берәү белән, иртәгә — икенче белән, дигәндәй Акчасы өчен дә. ир булуы өчен дә түгел, янымда кеше булсын өчен, ди Сөйләшмә- сен-эндәшмәсен дә. йокласын ятсын шунда бүрәнә кебек сузылып, ди Шулай да яныңда кемдер бар. тере кеше бар. ди! Әхмәдуллина. Бүрәнә дигән кешеме? Күрше. Җан кирәк! Шул мәхәббәт дигән нәрсә хакына кошлар оя кора, балыклар диңгездән диңгезгә күчә, ә ялгыз кеше нишли ала? Хәле балык хәленнән дә яман. Әхмәдуллина (көлә). Син бүген сүзгә аптырап тормыйсың, күрше Күрше Пилмән ашыйбызмы? Әхмәдуллина. Ашыйбыз. Күрше (тәлинкәләргә пилмән сала) Шулай да. Дания Кәримовна. әллә нинди аңлашылмый торганрак бер хатын син Менә табыныңны да бик мул дип әйтеп булмый Суыткычыңның да эчен күреп калдым — анысы да әллә ни тулы түгел бит. ә7 Әхмәдуллина Табында барысы да бар Күрше Кайберәүләр баерак яши хәзер Шундый тансык азыклар була' Каян табып бетерәләр диген’ Әхмәдуллина. Һәркем хәле кадәренчә кылана инде Күрше Мин дә шуны әйтәм биг син үзеңә бер төрле кеше. Үзеңә файда-табыш кирәксенми торган кеше белән эш итүе кыен. Аның белән ничек сөйләшергә дә белмәссең Андый кешенең тегеләй дип тә. бо- лай дип тә әйтүе мөмкин! Әгәренки, мәсәлән. бөтен кеше дә намуслы һәм туры бул са. тормышның ничегрәк булачагын күз- алдыма да кигерә алмыйм Әхмәдуллина Начаррак яшәр идек дисеңме7 К ү р ш е Нигә начаррак7 Кеше һәрвакыт үзенә файда булсын дип яшәгән Файдасыз яшәү йортсыз яшәү шикелле ул. Сые- нырҗылыныр урының юк кебек Әхмәдуллина Файда дигәнең дә төрлечә була бит ул аның кечкенәсе була, зурысы була Күрше. Зурысы дигәнең ниндирәк була? Әхмәдуллина Зур файда күрер ичен олы җанлы булырга кирәк Күрше Аңлашылды' (Сүзен кот- теребрак ) Аңлашылды Минем бит Дания Каримовна, синең янга керүемнең максаты икенчерәк иде Туган кон ачысы — сылтау гына Бернинди сәбәп-сылтаусыз кеше янына ничек килеп керәсең7 Алга таба ничегрәк яшәргә уйлыйсың син? Әхмәдуллина Павел Тимофеевич, син элек нинди эштә эшләдең Бүген гел төпченәсең дә төпченәсең' Күрше Бик моһим мәсьәлә бу Мин имде бер ел буе шул хакта уйлап йөрим Тик мена нәрсәдән башларга гына белмим Син. әлбәттә, зур урындагы кеше Әмма кеше дигәнең зур урындамы ул. кечкенә урындамы — барыбер кеше бит. шулаймы'1 Әхмәдуллина Шулай. Күрше (кулларын күкрәгенә куеп ала) Менә монда җан дигәне бармы7 Әхмәдуллина Булырга тиеш К ү р ш е Шуннан, әйтик көннәрдән бер көнне эштән куып чыгарырга, азат итәргә момкиннәрме7 Әхмәдуллина (көлеп лүибэрэ) Ьи* тә мөмкиннәр Күрше (сөенеп) Менә-менә’ Аннары гомер дигәнең дә шундый нәрсә бит ул — бик тиз уза. Бүген сау-сәламәт кенә эшләп йөрисең кебек, ә иртәгә инде син пенсиядә Әхмәдуллина Йә-йә. шуннан7 Күрше Әҗәле ң җиткәнче яшисе бар әле Яшәми кая барасың'' Ә менә гаиләң булса — эш җиңелрәк Минем тел төбемне сизәсеңме7 Әхмәдуллина Сизелә, сизелә Син бит — философ Барысын да ипләп-сипләп сөйлисең Күрше Минем инде балаларым башлыкүзле булып беттеләр өйләнәсе-өйлән- де. кияүгә чыгасы — чыкты Аларның үз язмышлары Җәмәгатем гаҗәеп бер әйбәт кеше иде. Дания Каримовна Шуңа күрә аның истәлеген ихтирам итәрдәй хатын кирәк иде миңа (Стенадагы портретка күэ салып I Минем өстәл турысында да фото тора! Менә шул фотоны шакшы су чиләгенә алып ташлый торган булмасын Әхмәдуллина Җәмәгатеңне күңелеңдә саклавың бик әйбәт Күрше Ничек сакламыйсың ди инде Хәтер дигәнең сукыр булса, нинди кеше инде сип'’ Җәмәгатем үзе дә миңа шулай дип әйтте «Берике ел сабыр ит Павлик кешеләр алдында уңайсыз булмасын, аннары әйбәт кенә бер хатынны үзеңә каратырга тырыш», диде Сүзсез тынлык. Менә мин инде күрше итеп кенә сиңа күз салгалап йөрим Син бик тәртипле-кырыс. гади кеше, мин шундыйларны яратам да Билгеле, мин гади эш кешесе, инде пенсиядә диярлек Яшем белән дә синнән бер унбиш яшькә олыракмындыр. шулай да ир кеше бит' Әхмәдуллина (аңа карап, ел.чаеп куя) Дөрес Ир кеше Күрше Үзең дә беләсең, мин эчми торган кеше Ә син үзең иргә чыккан идеңме соң7 Әллә һаман шул җәмәгать эше буенча гына үстеңме' Әхмәдуллина Барлык юнәлеш буенча да үстем мин Павел Тимофеевич Күрше Ә шәхси юнәлеш буенча ничегрәк7 Әхмәдуллина Шәхси юнәлеш буенча Үлде шул ул Күптән инде Мена без яшәгән чаттан проспектка таба урам сузылып киткәнме’ Шул урамга аның исемен куштылар Менә шул юнәлештән йөрим инде Хәзер минем бетен мәхәббәтем — шул. аңладыңмы’ Күрше Ягъйи ничек алай инде ул’’ Әхмәдуллина. Тәкъдирдә язылган булгандыр инде кү;>әсең. Павел. Мин әтиемне дә әниемне дә хәтерләмим Бомбага тоткан чакта һәлак булганнар Минем абыем да. апаларым да юк балаларым да юк Кайчакларда шулай тоела мине бөтен дөнья тудыргандыр да. шуның өчен мин барысы алдында да җаваплыдыр кебек Әйтерсең, бөтен шәһәр—минем гаиләм, аны ашатырга-туендырырга. киендерергә кирәк Күрше Бөтен шәһәр белән табынга утырып булмый бит Түшәккә дә ята алмыйсың Үз якыны булмаса. кеше буш- ялангач ул. Әхмәдуллина Туган көнеңдә хәтереңне калдырып рәнҗетәсем килми Күрше (беравык дәшми торганнан соц) Димәк, мин сиңа ярап бетмим инде ' Сүзсез тынлык. Их. мин бит шушы стена аша гына ишек ачармын дип хыялланган идем Кереп-чы- гып кына йөрергә. Күченәсе-нитәсе дә юк Бик уңайлы, минәйтәм Әхмәдуллина Мин сине аңлыйм. Павел Тимофеевич Ир кешегә бер ялгызына кыендыр. Күрше Ә хатын-кызга7 Әхмәдуллина Хатын-кызга да җиңел түгел Кайчакларны Әкрен генә эндәшкән тавыш ишетәсем килеп куя Еллар буена һаман эш тә эш Докладлар, трибунага чыгып сөйләүләр, телефон тавышлары Аң-зиһен томалана Менә шунда әкрен генә эндәшкән тавыш ишетәсең Шунда әллә нишләп китәсең1 Мин пышылдап эндәшү-сөйләшүнең нәрсә икәнен бөтенләй хәтерләмим, белмим дә диярлек. Каты-каты кычкырып сөйләшсәк тә. берберебезне ишетмибез Ә менә кайчакларны Күңел башканы тели. Гади генә агач өстәл булсын иде Шуңа терсәкләрең белән таянып утыр идең. Шунда синнән берни сорамый-үтенми торган берәр кешең булсын иде Шуңа әкрен генә эндәшеп сүз куш идең Вак-төяк кенә бер нәрсә хакында (Урыныннан кузгалып, эшлекле бер тавыш белән ) Ә мин сиңа хатын табып бирә м (Көлеп куя) Бу мәсьәләне хәл ителгән дип сана Минем эшем-вазифам шундый инде — кешеләрнең өйләрендә җылы, табыннарында ризык булсын. Аннары кешенең хатыны да булсын! Күрше Миннән көлүеңме инде бу Дания Каримовна7 Әхмәдуллина Юк. көлмим Шушы арада гына бер хатын белән таныштым Тол хатын, квартиры да бар Күптән түгел генә күчте Күренеп тора әйбәт кеше Бәлки, бер-берегезгә ошап куярсыз7 Күрше Бу сүзең белән мине рәнҗетәсең. Дания Каримовна Минем, бәлки, икенче бер хатынга бөтенләй күңелем ятмый торгандыр7 Әхмәдуллина Ятар. Һичшиксез ятар Күрше Бу хакта вакытсызрак сүз чыгардым ахрысы Бераз сабыр итәргә кирәк иде Ишектә кыңгырау чалтырый. Әхмәдуллина ишек ачарга чыга. Күрше (үзалдына) Әнә тагын кемдер килеп җитте Җайлырак чагын туры китерә алмаганмын җүләр’ Әхмәдуллина белән бергә Гөлнара һәм Дементьев килеп керә. Әхмәдуллина. Уз-уз әйдә. Гөлна- ра Игорь Васильевич, аягыңны салып торма инде Ә-ә. башмак киям дисеңме Ярый Күрше Чыгыйм инде Берәр нәрсә эшлисе булса, краның ага башласа, әйтерӘхмәдуллина Әйтермен, әйтермен. Павел Тимофеевич К ү р ш е. Мин сабыр итәм Вакытын туры китереп, тагын бер сүз салып кар«рЧыгып китә. Әхмәдуллина аның артыннан карап кала. Гөл н ара (Дементьевка). Сез озакка дип килдегезме7 Дементьев. Нигә7 Гөлнара. Сез эш буенчамы, әллә7 Алай булса мин чыгып китәм Әхмәдуллина Юк-юк. бөтенебезгә дә урын җитәр (Гелнарага ) Килүеңә бик шатмын Дементьев Минем сөйләшәсе сүз бар иде Дания Кәримовна Икәүдән-икәү генә Әхмәдуллина Әлбәттә. Игорь Васильевич Гөлнара. син бирегә кереп китаплар карый тор Гөлнараны икенче бүлмәгә алып гитә. кире чыга. Нәрсә бар7 Дементьев Кыен хәлгә төштем әле мин Б«*р яктан — илче хәлендә Икенче яктан. Кыскасы, үземнең шәхси мәнфәгатьләрем дә бар. дигәндәй Әхмәдуллина Кызык Дементьев Иртәгә — бюро Асланов сезнең эшне капшап карамакчы була, әмма тәвәккәллеге җитми Әхмәдуллина Сез аның кушуы буенча килдегезме’ Дементьев. Ничек дип әйтим’ Гомумән, сездән шүрли ул Бу уенның мигьнәсе сезгә аңлашыладыр инде Бер айдан партия шәһәр комитетының пленумы булачак һәм шунда беренче секретарьлыкка яңа кеше сайланачак Шул пленумга кадәр анын сезнең исемгә тап тошерәсе килә Моның өчен хәзер сәбәп-сылтау бар Сез, Колчанов авантюрасына теләктәшлек белдереп, абруегызга беркадәр кимчелек китердегез Ә беренчелеккә сезнең дә Асланонның да сайлану ихтималы бар Әхмәдуллина Йә. шуннан ни әйтмәкче буласыз’ Дементьев Әгәр Асланов беренче булып сайланса аның өчен кала башлыгы урынында мин кулайрак кеше Инде шуны беләсем килә әгәр сез беренче булып сайлансагыз. мине нинди язмыш көтә? Бәхет дигәнең сезгә елмайган тәкъдирдә мине кая куярсыз’ Әхмәдуллина. Сез бик кыю кеше икәнсез бит, белми идем Дементьев Тормыш дигәнең үзенә күрә бер уен ул Мин бу уенда оттырырга теләмим Сезне аңлавы кыен Аслановны Җиһанов яклый Ә Җиһановның артында гигант төзелеш калкып тора Менә минем беләсем килә сезнең нинди таянычыгыз бар’ Әхмәдуллина Сез минем янга оятсыз рәвештә сатулашырга дип килдегезмени’ КурыкмыЙсыз дамы’’ Дементы в Без бит бала-чага түгел инде дәү кешеләр Ниндидер вак-төяк турында сөйләшмибез Әхмәдуллина Хәзер мин сезгә барысын да аңлагып бирәм Дементьев. Дания Каримовна, аңлагыз Мин бит һәрвакыт бөтен эшне дә Җиренә җитк.-реп үти идем' Әх надул л и н а Әйе. сез бөтенесен дә җиренә җиткереп үти аласыз Дементьев Дания Каримовна, мин карталарны алдан ук ачып сөйләшү намуслы кешеләрчә эш итү дип белам Минем ышанычыма ышаныч белән җавап кайтарырсыз дип уйлыйм Әхмәдуллина Ышаныч белән’ Мин инде сезгә күптән ышанмыйм Нинди ■ енә очракта да —иске урынымда калсам да. яисә башка бер эшкә күчерсәләр дә без икәү бергә эшли алмаячакбыз Шулай булгач, үзегезгә ничек кирәген тизрәк сайлагыз Дементьев (көлеп). Димәк, мине фикердәшем дип санамыйсыз, санга сукмыйсыз’ Әхмәдуллина Минем югалтырдай нәрсәм дә. куркырдай кешем дә юк Аңлашылдымы’ Дементьев Хәтта үз-үзегез каршында да намуслы булып кыланасызмы’’ Бер дә заманча түгел Әмма төшендереп бирүегез өчен зур рәхмәт Борчып йөрүем өчен гафу итегез Сау булыгыз' Китә. Әхмәдуллина уйга калып басып тора. Икенче бүлмәдән Гплнаря килеп чыга. Г л на р а Ә мин барысын да ишетеп тордым' Әхмәдуллина Аннан гына дөньяның .к-гыөскә килмәгәндер дип белам’ Г ө л н а р а Сезгә алыш-биреш тәкъдим иттеләр бит' Әхмәдуллина Ярар, ул хакта сөйләшмик Г ө л н а р а Мин сезне һәм Иван Ивановичны очратуыма шундый шатмын' Тик шунысы кызганыч ул картрак кеше шул. Әхмәдуллина Карт түгел лә ул* Г ө л н а р а Миңа ярый торган түгел шул. Ә минем гаҗәеп тә кызыклы кешене очратасым-табасым килә' Әхмәдуллина Шулаймыни" Г ө л н а р а Теге Зоя мин кыйнаган кию. исегездәме ' Шул төшемә керде Икенче тапкыр инде Мин инде аны икенче тапкыр төшемдә кыйнадым' Белмим башка- .чөр ничек яшиләрдер, ә минем яшәвем чын яшәү төсле түгел' Тыштан караганда гына әйбәт кебек Үч компаниямдә сузем үтә Кешеләр белән аралаша белүч. лардән саналам Күрешеп биш минут үткәннән соң. бәген кеше дә миңа күптән таныш төсле тоела башлый Шул ук вакытта эч пош ы р- гыч дәрәҗәдә күңелсез-ямансу булып китә Яхшы күңелле булу нигә кирәк Үлгәч барысы да бетә бит' Аннары кем өчен ни өчен андый булу кирәк’ Әти белән әнинең бар белгәне акча гына Мин аларны гаепләмим Мин үзем дә жүиле түгел' Ьәр- кайсы үз җаен гына карый, һәркайсының үз мәшәкате генә Алар мөгаен, мине әле һаман сабый дип беләләрдер Уйларына ди китермиләрдер Мина менә бүгениртәгә аборт ясатырга кирәк’ Әхмәдуллина (Гознаранмң ки t.ui- рыннан тотып) Кулларың шундый салкын' Гөл н ара Сез үзегез дә ялгыз, беркемегез дә юк. Шуңа кирәкме мин сезгә’ Шуның өчен генә чакырдыгызмы’ Минем белән мәшәкатьләнәсезме? Ә х м ә д у л л и н а. Ничек дип әйтим инде. Гөлнара’ Әгәр син яман хәлгә төшсәң Синме яки башка берәүме . Ул чагында минем бөтен гомерем... • ин сукканымны хәзер аңладым инде мин Синең йезеңдә кеше кыяфәт- бар' Колчанов Нәрсә белды’ Голнара (Зояның каршысына тезләнеп) Менә, боген кеше алдында* Квпә-кон- дез' Кичер мине* Теләе, ң. сук' Зоя (талпынып комарын суза» Тор' Нишләвең бу’ Колчянов Нинди тамаша бу’ Зоя (Голнираны җирдән тартып торгыза) Берни д» булмады Сойләштек-ки- лештек безнең арада берни дә булмады Әхиәдулляна белән Иванов килеп чыгалар Әхмәдуллина Тагын тамашамы’ (Голнарага) Яратасың да соң үзен эффектлы тамашалар ясарга' Голнара (Зояга) Гафу иттеңме мине* Сине хәзер күрмисем, оегезгә барасы идем Иванов Голнара» а елмаеп карт» гори Зоя белән Голнара бер читкэрәк китәләр Үзара нидер гойләшәләр Аннары Голнара, Ивановны күреп үз яннарына дәшеп ала. Әхмәдуллина /Колчаковка) Хәлләрегез ничек* Колчанов Ничек икәне оилгеле инде Картаеп та акыл кермәгән, ди»эндәй Ахмаклык эшләдем шул Әх мәдуллина Бер дә алай түгел Виктор Анатольевич Үз сүзегезне сүз итеп чын кешенең әле доньяда барлыгын ис- кәртгеге » сез Колчанов Белмим инде, Дания Каримовна Белмим Әхмәдуллина Донья үзгәрә Алга таба тормыш кем акылы белән китәр — машина акылы беләнме кеше акылы беләкме’ Әмма сез инде үз сүзегезне әйттегез Хәзер башкаларга чират Мәсәлән ми нем чират Колчанов Менә монысы инде кирәкмәс. Дания Каримовна* Әхмәдуллина (елмаеп) Хәлне алай артык кискенләштермик (Борылып. Ивановка эндәшә ) Иван Иванович нигә безне рәсемгә төшермисез’ Иванов. Фотографның фотоаппаратсыз булуы бик табигый (Алар янына килә ) Сез, Дания Кәримовна, бүген бик чибәр күренәсез. Ә х м ә д ул л и н а Рәхмәт яхшы сүзенә Минем бүген бик кыен конем Чибәр күренергә кирәк (Сәгатенә куз салып ) Тагын кырык .минуттан Г ө л н а р а. Кемдә шырпы бар’ Берәрегездә шырпы юкмы’ Иванов Син һаман шырпы белән булашасыңмыни әле’ Г о л н а р а. Сезнең шырпы кабызуыгызны телим. Иванов. Аңлашылды, аңлашылды. (Елмаеп ) Бөтен дөнья күләмендә конкурс игълан ителгән, имеш Кеше кыяфәтендәге чын кешене эзлиләр (Шырпы кабызып, үзе тирәсендәге кешеләрнең йвзләрен яктыртып. әкрен генә йөреп чыга ) Диогенны чакырырга иде монда* Гөлнара Минем йоземә дә якын китерегез Иванов Китерәм, китерәм. Гөлнара' (Әхмәдуллина белән Колчановка.) Беләсезме. мин бу дөньяның төп формуласын — чын кешене эзлим Алай гына да түгел, мин аны таптым да бугай инде Сизәм. бу формулага барлык кешеләр дә тәңгәл килә алмый дөньяда күпме явызлык һәм яманлык ахмаклык һәм аңгыралык бар әле Әмма бу формулага туры килгән кешеләрне мин елдан-ел күбрәк очратам* Ә х м ә д у л л и н а Теге өченче төрдәге кешеләрнеме? Иванов. Әйе (Гөлнара белән Зояга) Әйдәгез, кызлар, киттек Безнең юл бер якка, бер уңайга бугай. Кызларны иңнәреннән кочып, әкрен генә китә. Колчанов Кем бу’ Әхмәдуллина. Әкәмәт бер кеше Колчанов Мондый әкәмәт кешеләрнең күренә башлавы яхшы фал Күптән юк иде бит инде андыйлар. Әхмәдуллина Бер сез генә түгел бит Виктор Анатольевич* Түзәргә кирәк Зинһар, өметсезлеккә бирелмәгез һәм беркая да китмәгез Бер-беребезгә кирәк булырбыз әле без. Колчанов Кирәк булырбыз, дисеңме’ Әхмәдуллина. Урманнарны агулау һәм сезне эшегездән алу мәсьәләсенә нокта куелмаган әле Колчанов Юкны сөйләмәгез лә* Әхмәдуллина. Без барыбыз да ниндидер үзгәрешләр булуын телибез. Виктор Анатольевич Барыбыз да шул хакта сөйлибез Ләкин без. аскы каттагылар, үзебез үк тормышны яхшыртырга кереш- мәсәк. бирнинди үзгәреш тә булмаячак, тормыш шул килеш калачак, хәтта начарлана төшүе дә ихтимал. Төп тормыш менә монда — бездә Колчанов Сез шулай булырына ышанасызмы’ Әхмәдуллина Кызыклы, сәер кешеләр күренә башлаган икән, димәк, тормышка да матурлык кайтачак Барысы да булачак* Колчанов Сез шулай булырына ы ша насызм ы ’ Әхмәдуллина елмаеп баш кага.

Русчадан Яхъя ХАЛИТОВ тәрҗемәсе