Культура тормышы көндәлеге

ЯЗУЧЫЛАР СОЮЗЫНЫҢ ПАРТИЯ ОЕШМАСЫНДА 19 ноябрьдә узган ачык партия жыелы шында тәнкыйтьче Мансур Вәлиеңнең нжат отчеты тыңланды. Җыелышта Татарстан Язучылар союзы лдарәсе председателе Т. Миңнуллин. тән кыйтьчолар И. Нуруллин. Б. Гыйззәт, ша гыйрьләр К. Латыйпов. Ә. Рашитов. М Га лиев. Л. Шакиржанова. прозаик Р Хафи зова һ. б. Мансур Волиевнең иҗатына һәр яклап анализ ясадылар. Соңыннан тәнкыйтьче бүгенге адәбн про цссска караган күп кенә сорауларга жпвап бирде, үзенең ижат планнары белән уртак лашты. ТАНТАНАЛЫ ҖЫЕЛЫШ 6 ноябрьдә Татарстан Язучылар союзы оешмасының Веек Октябрьнең 70 еллыгына багышланган тантаналы жыелышы булып узды. Җыелышта язучы Варлас Камалов доклад сөйләде. Революция казанышларын корал һәм ялкынлы сүз белән саклауда, аны ныгытуда турыдан туры катнашкан язучылар Риза Ишморат. Мария Елизарова һәм Мәхмүт Хөсәен чыгышларын һәркем дулкынланып тыңлады. Соңыннан яшьрәк буын әдипләр ветераннарны кайнар котладылар, яңа ши гырьлпрен укыдылар. К. ТИНЧУРИННЫҢ ТУУЫНА 100 ЕЛ ТАССР Верховный Советы Президиумы Председателе Ш. Ә. Мустаев, ТАССР Ми ннстрлар Советы П редседателе М Ш. Шәй миев, КПСС өлкә комитеты. Казан шәһәр комитеты бюролары членнары һәм членлыкка кандидатлар. республикабызның партия, совет, профсоюз. комсомол оешма лары, ижат союхлары. культура учреждениеләре, хезмәт коллективлары вәкилләре, драматургның тормыш иптәше Заһидә ха ным Тинчуринв. туганнары. Тантаналы җыелышны кереш сүз белән КПСС өлкә комитеты секретаре Н X Ка дермәтов ачты. Кәрим Тинчуринның тормышы һәм нжат юлы турында доклад белән ТАССР Ми нистрлар Советы председателенең беренче урынбасары. К. Тинчуринның юбилеен үткәрү буенча республика комиссиясе пред седателе М X. Хәсәнов чыкты Аннары сәнгать осталары катнашында К. Тинчурин әсәрләреннән тоэелгәи әдәби музыкаль кичә булды. К. ТИНЧУРИННЫҢ ОЧ ТОМЛЫГЫ Кәрим Тинчуринның тууына 100 м тулу уңаеннан Татарстан китап нәшрияты аның әсәрләренең ач томлыгын бастырып чыгарды. Томнарны тезүче, сүз башы язучы һем аңлатмалар бирүче — филология фәннәре кандидаты Бәян Гыйззәт ТЫНЫЧЛЫК ХАКЫНА Октябрь ноябрь айларында республика быз җәмәгатьчелеге татар әдәбияты класса гы, күренекле драматург, режиссер Һәм актер Кәрим Тинчуринның тууына 100 ел тулуны киң билгеләп үтте. Авылларда һәм шәһәрләрдә аның иҗатына һәм тормыш юлына багышланган әдәби кичәләр, дра матургиың замандашлары белән очрашу лар уздырылды. СССР Фәннәр академиясе Казан фили алының Г. Ибраһимов исемендәге Тел. әдә бият һәм тарих институты. Татарстан Яз> чылар союзы һәм РСФСР Театр эшлекле лорс союзының Татарстан бүлеге белән бер лекто. бу юбилейга багышланган фәнни конференция үткәрде. Республикабызда драматургның әсәрләре буенча куелган спектакльләр фестивале барды. 10 ноябрьдә Г. Камал исемендәге Татар дәүләт академия театрында Кәрим Тинчу рннның тууына 100 ел тулуга багышланган тантаналы җыелыш булды. Президиумда КПСС өлкә комитеты ның беренче секретаре Г. И Усманов, 24 октябрьдә .Тынычлык дулкыны, дип исемләнгән Ботенденья акциясе булып уа- ды. Бу чарада республикабызны» әдәбият һәм сәнгать эшлеклеләре актив катнашты. ТАССР Художниклар союзы янында уз дырылган митингта әдипләр Г Рвмим. Н Дәүли. Р. Харис. Р. Гвтәудлмн. И. Юэе- ев. Г. Ахунов. 3 Нури. Ә Баянов. Ф Гыйэ зәтуллнна, Р Хәляу длина. Р Мостафин. Ә Рошнтов. Э. Шәрифуллниа. Н Акмалоа. Г Моратов чыгыш ясадылар ТАССР Худояшякдар союзы оештырган картиналир ярминкәсендә сату дан азынган акча Тынычлый фондына күчерелде Ха лыкара конкурслар лауреаты комяо-гтор Р Колимуллиинын авторлык концертын ндн һәм Әлмәт. Богелм-. М ии м лә театр тары спектакленнән алынган айча шулай ук Тынычлык фондына күчерелде КҮРГӘЗМӘ ЧАЛЛАРЫНДА Боек Октябрьнең »0 еллыгы унае ТАССР сынлы сәнгать, мчзееида Иде һәм Урал буе автономияле республикалары рәссамнарыныц 60 тан артык әсәрен берләштергән күргәзмә оештырылды. Моңа кадәр әлеге әсәрләр Чувашия, Удмуртия, Башкортстан. Мордовия. Мари, Калмык АССРдагы. шулай ук Татарстандагы сәнгать музейлары фондында сакланган иде. Күргәзмә залына куелган әсәрләре белән танышу һәр автономияле республиканың милли традицияләрен, гореф-гадәтләрен һәм рәссамнарның иҗат мөмкинлекләрен күзалларга ярдәм итә. Казанлылар күргәзмә белән танышканнан соң, аны Иошкар-Ола. Ижевск, Чабак- cap, Саранск. Элиста шәһәрләрендә яшәүче тамашачылар да карады. 6 ноябрьдә Татарстан Художниклар союзының Күргәзмәләр залында Бөек Октябрь социалистик революциясенең 70 еллыгына һәм Казан студентларының В. И. Ульянов-Ленин катнашындагы сходкасының 100 еллыгына багышланган рес публика сәнгать күргәзмәсе ачылды. Аида рәсем, скульптура, архитектура, декоративта мәли һәм театр-декорация сәнгате оста ларының 500 дән артык эше куелган. Бөек Октябрь социалистик революциясенең 70 еллык юбилеена багышлап Татарстан АССР Художниклар союзының Күр гәзмә залында һәвәскәр рәссамнарның һәм декоратив-гамәли сәнгать осталарының республика күргәзмәсе үткәрелгән иде. Анда 200 гә рәссамның һәм останың мең нән артык эше күрсәтелде. ФИЛАРМОНИЯ ЮБИЛЕЕНА БАГЫШЛАП 23 ноябрьдә М. Җәлил исемендәге Татар дәүләт опера һәм балет театрында Г Тукай исемендәге Татар дәүләт филар мониясенең 50 еллыгына багышланган тантаналы кичә булды. Кичәне ТАССР Министрлар Советы Председателенең беренче урынбасары М. X. Хәсәнов ачты. КПСС өлкә комитеты секретаре Н. X. Кадермәтов котлау сүзе белән чыкты, коллективка РСФСР Верховный Советы Президиумының Мактау грамотасын тапшырды. Филармониянең ижат юлы турында ТАССР культура министры М. М. Таишев сөйләде. Филармония коллективын олы юбилее белән республикабызның иҗат союзлары идарәләре җитәкчеләре, театрлар, хезмәт коллективлары вәкилләре, үзешчән сәнгатьтә катнашучылар котлады. Аннары филармония артистлары катнашында зур концерт булды. ОЕШТЫРУ КОНФЕРЕНЦИЯСЕ 23 октябрьдә Казанның Актерлар йортында Совет культура фонды Татарстан бүлеген оештыру конференциясе булды. Айда партия, совет, профсоюз, комсомол орган нары, ижат союзлары, культура һәм фәнни учреждениеләр, югары уку йортлары, хезмәт коллективлары, җәмәгатьчелек вәкилләре катнашты. Конференцияне кереш сүз белән ТАССР Министрлар Советы председателенең урынбасары М. X. Хәсәнов ачты. КПСС- ның XXVII съезды карарлары яктылыгында Совет культура фонды Татарстан бүлегенең бурычлары һәм киләчәк эшчәнлегенең юнәлешләре турында доклад белән ТАССР культура министры М. М. Таишев чыкты. Доклад буенча фикер алышу булды. Конференциядә Совет культура фонды Татарстан бүлеге идарәсе сайланды. Оештыру утырышында Совет культура фонды Татарстан бүлеге идарәсе председателе итеп язучы Г. А. Ахунов сайланды. АТАКЛЫ ГАЛИМ ИСТӘЛЕГЕНӘ 27 октябрьдә Казан дәүләт педагогия институтының Актлар залында күренекле әдәбият галиме, тәнкыйтьче һәм профессор Галимҗан Нигьмәтинең тууына 90 ел тулуга багышланган юбилей кичәсе үткәрелде. Казан дәүләт педагогия институтының татар әдәбияты кафедрасы доценты Э. Р. Галиева кичәдә Г. Нигьмәтинең тормыш һәм иҗат юлы турында доклад белән чыкты. Юбиляр турында аның шәкертләре филология фәннәре докторы профессор Хатип Госман, филология фәннәре кандидатлары Җамал Вәзиева, Бәян Гыйззәт истәлекләр сөйләделәр. ГАЗИЗ ГОБӘИДУЛЛИН ХӨРМӘТЕНӘ 21 ноябрьдә Мәскәүнең С. М. Зуев исемендәге культура йортында күренекле та рихчы галим, язучы Газиз Гобәйдуллинның тууына 100 ел тулуга багышланган тантаналы кичә булып узды. Кичәне язучы Мир- газыян Юныс ачты һәм алып барды. Галимнең фәнни эшчәнлеге, тормыш юлы турында кереш сүзне язучы Мөхәммәт Мәһдиев сөйләде. Тарих фәннәре кандидаты С. X. Али- шев. СССР Фәннәр академиясенең Дөнья әдәбияты институты профессоры Р. Ф. Юсуфов, СССР Фәннәр академиясенең Тарих институты өлкән фәнни хезмәткәре Ш. Ф. Мөхәммәдьяров, СССР Фәннәр академиясенең Казан филиалы Тел, әдәбият һәм тарих институты өлкән фәнни хезмәткәре Л. Р. Гайнанова чыгышлары да тыңлаучыларда зур кызыксыну уятты. Кичәдә әдипнең улы Сәлмән Газизович Гобәйдул лин истәлекләр сөйләде. Шагыйрьләр Ренат Харис, Рәшит Әхмәтҗанов, Нияз Акмалов, әзербәйҗан шагыйре Илһам Бадалбәйле чыгышларын тамашачылар алкышлап каршылады. Кичәдә күренекле язучы Әмирхан Еники, генерал Рәфгать Вәлиев, филология фәннәре кандидаты Флора Әхмәтова һ. б. катнашты. Концертта Мәскәү өлкәсе филормониясе җырчылары, сүз осталары, шу лай ук Казан дәүләт университетының «Каз канаты» ансамбле, Мәскәү үзешчән татар театры артистлары катнашты. 20 ноябрьдә илебез башкаласының Н. А. Некрасов исемендәге китапханәсен дә «Казан утлары» журналы авторлары һәм хезмәткәрләренең Мәскәү әдәбият сөючеләре белән очрашу кичәсе булды. Кичәдә журналның баш редакторы ша гыйрь Ренат Харис бүгенге татар әдәбияты, журналның эше, анда басылган һәм басы лачак әсәрләр турында җылы әңгәмә у3- дырды. Журналның актив авторлары — атаклы язучы Әмирхан Еники, язучылар Мирга зыян Юныс, Мөхәммәт Мәһдиен, журнал ның бүлек редакторы шагыйрь Рәшит Әхмәтҗанов. шагыйрь Нияз Акмалов һәм китапханәнең бүлек мөдире Т А. Пыш кинаның чыгышларын әдәбият сөючеләр зур кызыксыну белән тыңладылар. Күп санлы сорауларга җаваплар бирелде ИҖАТ КИЧӘЛӘРЕ 2 октябрьдә Казан шәһәренең Актерлар йортынди Рәисә Ишморатоиага 70 яшь тулу уңаеннан әдәбимузыкаль кичә булып узды. Язучының тормыш һәм иҗат юлы турында доклад белән Гариф Ахунов чыкты. Язучыны котларга ТАССРның культура министры М. М. Таишен һәм ТАССР эчке эшләр министрлыгы вәкилләре, күпсанлы якташлары килгән иде. Соңыннан респуб лнкабызның күренекле сәнгать осталары концерты булды. 13 ноябрьдә Казанның Актерлар йортын да язучы Кояш Тимбикованың иҗат кичәсе булып узды. Кичәдә танылган прозаикның иҗатын хөрмәт итүче әдәбият сөючеләр, язучылар. Татарстан АЭСын төзүчеләр һәм язучының туган авылыннан килгән якташ лары катнашты. К. Тимбикова һәм халык иҗаты әсәрләреннән торган бу әдәби музыкаль кичәдә республикабызның танылган сәнгать оста лары чыгыш ясады. ТОПОНИМИК КОМИССИЯ 18 ноябрьдә СССР Фәннәр академиясенең Казан филиалы Г. Ибраһнмов исемендәге Тел, әдәбият һәм тарих институты каршын да республика топонимик комиссиясе то зелде. Аның бурычы топонимика пробле маларын өйрәнү һәм тәкъдимнәр эшләү дан гыйбарәт. Комиссия составында тарих чылар, тел белгечләре, язучылар, журна листлар, совет органнары һәм җәмәгать оешмалары вәкилләре кертелде. Комиссия нең председателе — филология фәннәре док торы, Казан дәүләт университеты проф<ч соры Г. Ф. Саттаров. Комиссиянең беренче утырышында җир ле топонимика эшенең торышы һәм анда гамәлк тикшеренүләрнең юнәлешләре ту рында докладлар тыңлап тикшерелде Шагыйрь Ренат Харис 11 • тябрьлә Казан культура институтынын Днкеи- клубында студентлар белән очрашты һәм «Заман һәм бүгенге әдәбият» дигән темага уздырылган әңгәмәдә катнашты. Шагыйрь студентларны үзенең «Борылышта» («Ня повороте») дигән поомасының Равил Боха раев тарафыннан эшләнгән русчага тәрҗемәсе белән таныштырды. УТ КҮРШЕЛӘРДӘ Декабрь аенда әдипләребез Г. Ахунов. Р. Гатауллин һәм җырчы-композитор М. Имашев Башкортстаида булдылар Алар анда башкорт язучысы, тарихи революцион темага күп әсәрләр, шул исәптән, татар революционерлары М Вахитов. X. Мәүле- тов һәм генерал Я. Чанышев турында китаплар авторы Вәзнх Исхаковның тууына 60 ел тулу кичәләрендә катнаштылар Октябрь азагында шагыйрь И Юэеев үзенең туган ягы Башкортстаида булып кайтты. Танылган башкорт шагыйре һәм драматургы Ә. Атнабае, беләк Башкорт дәүләт университетының татар әдәбияты бүлеге студентлары Һам укытучылары бгләп очраштылар. Бүгенге әдәбиятка кагылыш лы күп сорауларга җавап бирделәр. ши гырьләр укыдылар. Шул көннәрдә М. Гафури исемендәге башкорт дәүләт академия театры И. Юэе евның «Сөйгәнемнең тугаи көне» иггмле три ги-комедиясе буенча куелгав спектакль нең премьерасын күрсәтте. Әсарме сааиагв РСФСРнын атказанган артисткасы Голям Мөборәкова куйды. Элегрәк шул ук театрда И. Юзеепиың «Сандугачлар килгән бозга» исемле моңсу комедиясе сәхнә га куелган иде. ӘЛМӘТ ЯЗУЧЫЛАР ОЕШМАСЫНДА 17 октябрьдә Әлмәт шәһәренең хезмәт ияләре зурлап шәһәр көнен бәйрәм иттеләр. Ту кой һәйкәле каршындагы мәйданда оеш тырылган әдәбият сәнгать бәйрамендә ша гыйрьләр Ә. Маликов. Э. М «им инока. К. Булатова. Р Рәкыйпов. Н Әхмәдиеа. Әлмпттәге «Кызыл каурыйлар» һәм »Гра фит» әдәбият берләшмәләре членнары Ф. Галиева. Т. Чудинова. В. Герстенбергер һәм Әлмот драма театры артистлары, ү и-ш чәйнәр катнашты һәм чыгыш ясады 24 октябрьдә Әлмот шаһәреоем Тукай һәйкәле каршындагы мәйданда «Тыиыч лык дулкыны» акциясе узды Шәһәр хеә мәт ияләре белән бергә фремтшик ша гыйрь Ә. Маликов, шагыйрьләр К Булатова. Н. Әхмәдисвлар дә катнаштылар һам тынычлыкка багышланган шигырьләрем укыдылар