Культура тормышы көндәлеге

15 октябрьдә Мәскәүдә Союзлар йортының Колонналы залында башкала җәмәгатьчелеге вәкилләре татар халкының беек улы. күһмилләтле Ватаныбыз һәм дөнья әдәбиятының күренекле шагыйре, халык лар дуслыгы җырчысы Габдулла. Тукан ның тууына 100 ел тулуга багышланган тантаналы кичәгә җыелды. Президиумда — КПСС Үзәк Комитеты ның Культура бүлеге мөдире Ю. П. Воронов. РСФСР Министрлар Советы Председателенең беренче урынбасары Ф. Ә. Табеев. КПСС Үзәк Комитетының Пропаганда һәм агитация бүлеге мөдире урынбасары Н В. Бнккенин. КПСС Үзәк Комитетының Пропаганда һәм агитация бүлеге секторы мөдире Г. А. Зюганов, РСФСР Верховный Советы Президиумы Председателе урынбасары Т Г Иванова. КПСС Үзәк Коми тетының Оештыру-партия эше бүлеге инструкторы В. П. Пичугин. КПСС Үзәк Комитетының Культура бүлеге инструкторы Н. Н. Митрофанов. КПССның Татарстан өлкә комитеты секретаре Р. К. Беляев. РСФСР Культура министры урынбасары А. И. Шкурко. СССР һәм РСФСР Язучылар союзы идарәләре секретарьлары, баш ка иҗат союзлары һәм оешмалары җитәкчеләре. язучылар. КПССның Татарстан өлкә комитеты культура бүлеге мөдире Д- X. Зарипова. ТАССР культура министры М. М. Таишев. Кичәне кереш сүз белән Г. Тукайның тууына 100 ел тулу бәйрәмен әзерләү һәм үткәрү буенча Бөтенсоюз юбилей комиссиясе председателе. СССР Язучылар союзы идарәсе председателе, ике тапкыр Социалистик Хезмәт Герое Г. М. Марков ачты. Габдулла Тукайның тормышы һәм иҗат юлы турында Татарстан АССР Министрлар Советы Председателенең беренче урынбасары, филология фәннәре докторы М. X. Хәсәнов сөйләде. Социалистик Хезмәт Герое. РСФСР Язучылар союзы идарәсе председателе С. В Михалков. Казахстан ССР Язучылар союзы идарәсенең беренче секретаре О. О. Сөләйманов. Татарстан Язучылар союзы идарәсе председателе Т. А. Миң нуллин Г. Тукайның үлемсез иҗаты турында сөйләделәр. Кичәнең икенче өлешендә Татарстан сәнгать осталары концерты булды. ТАТАРСТАН РӘССАМНАРЫНЫҢ V СЪЕЗДЫ 9 октябрьдә Казанда Татарстан рәссам нарының V съезды булды. Татарстан Художниклар союзы идарәмашев чыкты. Доклад буенча фикер алышуда рәсем сәнгате секциясе җитәкчесе А. Н. Мәҗи- тов. «КамАЗ» иҗат группасы җитәкчесе В. Я. Акимов. РСФСРның атказанган художнигы И К. Зарипов. ТАССР Худож инклар союзының партия оешмасы секретаре Е. Г. Голубцов. Чувашия АССР Художниклар союзы идарәсе председателе урынбасары С. И. Мадуров. РСФСРның халык художнигы Б. И. Урманче. скульптура секциясе җитәкчесе В. И. Маликов. ТАССР Язучылар союзы идарәсе председателе Т. А. Миңнуллин, СССРның халык художнигы. СССР Художество академиясенең членкорреспонденты X. А. Якупов. ТАССР Госстрое председателе Р. С. На- сыйров. РСФСР Художниклар союзы идарәсе секретаре Н. Ф. Новиков. ТАССР Художниклар союзы каршындагы яшьләр берләшмәсе җитәкчесе Ф. X. Якупов һ. б. катнаштылар. Татарстан рәссамнары съездында КПСС өлкә комитеты секретаре Р. К. Беляев чыгыш ясады. Съезд эшендә ТАССР Министрлар Советы Председателенең беренче урынбасары М. X. Хәсәнов. КПСС олкә комитетының культура бүлеге мөдире Д. X. Зарипова. СССР Художество академиясенең член- корреспонденты. РСФСР Художниклар союзы идарәсе секретаре. «Зур Идел» зона күргәзмәсен оештыру комитеты председателе В. Ф. Жемерикин. иҗат союзлары һәм оешмалары җитәкчеләре, җәмәгатьчелек вәкилләре, күрше республика һәм өлкәләрдән килгән кунаклар катнашты. ТАССР Художниклар союзының яңа идарәсенең беренче утырышы булды. Иҗат союзы идарәсе председателе итеп РСФСРның атказанган. ТАССРның халык художнигы. республиканың Г. Тукай исемендәге Дәүләт премиясе лауреаты В М. Маликов сайланды. Татарстан Художниклар союзы идарәсе председателе урынбасарлары итеп РСФСРның атказанган художнигы И. К. Зарипов, ТАССРның атказанган сәнгать эш- леклесе. Татарстан комсомолының М. Җәлил исемендәге премиясе лауреаты В. Н. Скобеев һәм А. А. Абзгильдин сайланды. Ревизия комиссиясе председателе итеп ТАССРның атказанган сәнгать эш леклесе В. К. Федоров сайланды. ИҖАТ СЕКЦИЯЛӘРЕНДӘ 13 октябрьдә балалар әдәбияты секциясенең чираттагы утырышы булды. Анда ТУКАИНЫҢ ТУУЫНА 100 ЕЛ Культура тормышы көндәлеге сенең отчет чорындагы эшчәнлеге турындагы доклад белән Татарстан Художниклар союзы идарәсе председателе Ә. И. Ту- нәниләр өчен берничә китап язган яшь язучы Фарсель Зыятдинов иҗаты тикше релде Аның иҗаты турыңда шагыйрь Р Мингалимов сөйләде. 23 октябрьдә поэзия секциясенең чираттагы утырышында шагыйрь Эдуард Мостафин иҗаты турында фикер алышу булды. Э. Мостафин иҗаты турында аксакал шагыйрь Н. Арсланов доклад сөйләде Фикер алышуда шагыйрьләр Р. Гатаул лин. Ә. Рәшитов. Б. Сөләйманов, М. Әгь ләмов. М. Галиев. Зөлфәт, Н. Акмалов һәм тәнкыйтьче Мансур Вәлиен чыгыш ясап, шагыйрь иҗатының җитлеккән һәм талантлы иҗат булуын билгеләп үттеләр, кайбер кимчелекләренә тукталдылар. Э. Мостафин СССР Язучылар союзына членлыкка тәкъдим ителде. ЖУРНАЛ УКУЧЫЛАР БЕЛӘН ОЧРАШУЛАР 23 сентябрьдә Әлмәттә Нефтьчеләрнең культура һәм техника сараенда «Казан утлары» журналы укучылары белән иҗади очрашу үткәрелде. Очрашуны КПССның Әлмәт шәһәр коми теты секретаре Ф. X. Мөхәммәтов ачып җибәрде. Әдипләрдән Г. Афзал. Ш. Бикчурин, М. Хәсәнәң. Ә. Гаффар, К. Булатова «Ка зан утлары» турындагы фикерләре белән уртаклаштылар, үзләренең яңа әсәрләрен укыдылар. Журналның баш редакторы урынбасары Р. Мөхәммәдиен һәм проза бүлеге редакторы Р. Низамиев «Казан ут- лары»ның якындагы планнары хакында сөйләделәр, укучыларның күпсанлы сорауларына җавап бирделәр. Әдәби бәйрәмгә әверелгән бу кичә Әл- мәт үзешчәннәре концерты белән тәмам ланды. 24 сентябрьдә Азнакай районы культу ра йортында язучы Мәхмүт Хәсәновның • Язгы аҗаган» романы буенча укучылар конференциясе үткәрелде. • Казан утлары» журналының быелгы саннарында басылып чыккан бу роман укучыларда зур кызыксыну уяткан. Мед сестра Җ Мөхәммәтона. пенсионерлар Н. Яруллина һәм Б. Габидинова, кнгапха нә хезмәткәрләре Л. Таҗиена. Г. Харисо ва һ. б. күп кенә иптәшләр әсәрне яратып укулары, андагы геройларның тормышчан булуы, теленең халыкчан булуы турында сөйләделәр. Роман авторы М. Хәсәнов. «Казан утлары» журналының баш редакторы урын басары язучы Р Мөхәммәдиен һәм проза бүлеге редакторы Р. Низамиен укучыларның күпсанлы сорауларына җавап бирде ләр. әдәбият һәм тормышның актуаль проблемаларын кузгаттылар. 2 октябрьдә Брежнев шәһәренең «Энергетик» культура сараенда «Казан утлары» журналына багышланган әдәби музыкаль кичә булды Брежневта яшәп иҗат итүче К. Сибгатуллин, Я Игәнәй. прозаик Г Кашапоа. Алабуга дәүләт педагогия институты профессоры Г. Әхәтов һ. б. «Казан утлары» журналында басылган әсәрләр турында үзләренең фикерләре белән уртаклашты лар. Кичәдә Казаннан килгән язучылар — «Казан утлары» журналының җаваплы секретаре Салих Маннапов, редколлегия члены М. Маликова, проза бүлеге редак торы Т. Әйди катнашты һәм чыгыш ясады. Соңыннан Брежнев шәһәре үзешчәннәре көче белән концерт күрсәтелде. ҖӘЙГЕ ГАСТРОЛЬЛӘР Июль аенда М. Җәлил исемендәге Та тар дәүләт опера һәм балет театры илебез башкаласы Мәскәүдә үзенең гастрольләрен уздырды. Гастрольләр Мәскәүнең оперетта Тсат рында һәм Кремльнең Съездлар сараенда зур уңыш белән барды Милли репертуар составында Н Җн һановның яңа редакциядәге «Җәлил» операсы, Б. Мулюковның халык музыкаль драмасы «Кара йөзләр». Җ. Фәйзинең • Башмагым» музыкаль комедиясе һәм Ф. Яруллинның «Шүрәле» балеты бар иде. Август аенда Г. Камал исемендәге Та тар дәүләт академия театрының Кыргыз стан һәм Казахстанда җәйге гастрольләре булып узды. Айның беренче яртысында театр коллективы Кыргызстанның Фрунзе, Ош шәһәрләре һәм тирә яктагы якын районнарда яшәүчеләргә үзенең спектакльләрен күрсәтте, иҗади очрашулар уздырды Казахстанның башкаласы Алма Ата шәһәрендә күрсәтелгән спектакльләр күп меңлеген тамашачылар өчен зур сәнгать бәйрәменә әйләнде. Театр репертуарында К. Тинчуриниың • Казан сөлгесе». Ф. Бурнашның «Яшь Йөрәкләр», Т. Миңнуллинның «Без китә бет. сез каласыз». «Әниләр һәм бәбиләр» һәм башка спектакльләр бар иде. ХАЛЫКАРА КОНФЕРЕНЦИЯДӘ 15—21 сентябрьдә Ташкент шәһәрендә Даими халыкара алтанстик конференция нең XXIX сессиясе булып узды. Авд* Со ветлар Союзыннан һәм дөньяның башка күп кенә илләреннән Алтай семьялыгына керә торган халыкларның телен, тарихын, этнографиясен. культурасын, әдәбиятын, фольклорын өйрәнүче галимнәр җыелган иде. Алтай семьялыгына керүче халык ларның берсе булган татар халкының теле, тарихы, әдәбияты һәм фольклорына ка раган мәсьәләләр дә байтак докладларда үзәк урынны алды. Татарстан гыйльми делегациясендә профессорлардан М. 3. Зәкиен, Д Г. Ту машевп. Ф Э. Ганиев, Р А Юна лиева кебек тел галимнәре, әдәбиятчы Н. Ш Хк самов, фольклорчы Ф И Урманчиев. син гать белгече Г. Ф Вәлиена Сөләйманова бар иде.