ЮМОРИСТИК ХИКӘЯЛӘР

Күз яше
> зектор аша Гарәфи Хәйдәровичнын гөбеләп чык канлан калын тавышы яңгырады
— Барлык тәэминатчыларны хәзер үк минем кабинетка1
Кырыс тәвәккәл тавышына карап, начальникның башында гаять эшлекле фикер туганын абайларга мөмкин иде.
— Гә-әк. конвейер һаман тик торамы? Бу зыр- булмас ике подшипник аркасында! — дип сүз баш- |ады Гарәфи Хәйдәровпч Я. нишлибез, иптәшләр'
Кабинетта үле тынлык урнашты Әйтер сүз юк дисез инде алайса? Ху-уп! Бер-ике жиргә шалтыраттык, бер-ике оешмага
сүзебез үтмәде дә —-вәссәлам Шуның белән тынычландыкмы? Ә ел ахырһ! - борын төбендә!
Шаммасов үзенең тәэминат эшләре буенча урынбасарына кырын карап алды да тавышын чак кына күтәрә төште:
- Тынычландык та баш катырып азапланмаска булдык. шулаймы? Тәвәккәллек кайда, эш өчен яну кайда?! Чын-чынлап еласаң, сукыр күздән дә яшь чыга, ди Мин менә төн йокысы йокламадым һәм бер әмә- 1ен таптым да кебек Телефон колагын боргалап утырганчы. ул оешмага үзебез бңрып кайтсак ничүк бу зыр? Самолетта нибары ике сәгатьлек юл Идарәдән эш майтарырлык берәр кеше, ягъни мәсәлән, толкач жи- бәрсэк. ә? Әмма дә ләкин гади вәкил генә түгел, артист кирәк бу эштә Чын трагедия чинап күрсәтерлек кеше! Безнең фаҗигане күз яше коеп сөйләрлек сәләтле артист.
Кабинетта утыручыларның иелгән башлары бераз калкына төште.
Инде килеп, кемне җибәрү турында уйлашырга кирәк безгә.— дип дәвам итте начальник.- Мине дисез икән, турысын әйтим, чыкмый миннән артист Үзегез беләсез, каешланып каттым бу эштә Ә менә баш инженерыбыз турында ничегрәк уйлыйсыз? Шаммасов шунда ук үз соравына үзе җавап бирүне кирәк тапты - Дөресен генә әйтсәң, ул да скрипкә кылы-түге 1. Подшипник сорап яшь коя алмас Теге ни... урынсыз чагыштыру булса гафу! .Мунча ташын кысып, су чыгарып булмый Урынбасарыбыз да шу 1аи ук - Директор, аннан да өмет юк дигәндәй, кул селтән куйды, Уз инде, ул безнең теләсә кемнән яшь койдыра алыр, әмма үзе я а-ак! Андыйзардан түгел. Я. шуннан? Кемне җибәрәбез!-*
— Мин әйтергә телим.—дип. кысылырга батырчылык итте яшь инженер Җаббаров. — Технология бүлегендә. бәлки беләсездер дә. Хөн- жәмә Харисовна дигән бер чибәр апай эш ли. Көненә, кирәксә, ун мәртәбә елый ала . Кирәксә дә. кирәкмәсә дә
— Вәт-вәт. нәкъ шундый кеше кирәк1—Начальник. чәп итеп, учы белән өстәлгә сугып куйды - Молодец. Җаббаров! Хәзер үк табып кертегез үзен минем янга1
Өч-дүрт минут та узмады. \тыз биш-кырык яшьләрдәге сөйкемле апай директор каршысында \Тыра иле инде.
Ми-ин., ми-ин... Булмас миннән, булдыра алма-ам. дни мыш- кы 1Д.1ДЫ ул. чишмәдәй аккан күз яшьләрен яу INK читенә сөртә-сөртә.
Була, болан булгач. була!—дии дәртләндерде аны Шамма- сон -- Менә шулай, менә шулаГР Тырыш инде син анда, кулыннан килгәнчә тырыш һәм шунда ук мина ша 1тырат. Көндезме-төнләме. те исә кайсы сәгатьтә. Хәерле юл снна! Онытма, ни. Планыбызның язмышы | шушы минуттан ишен кулда.
Икенче көнне иртә таңнан ук Шаммасов. зарыгып-зарыгып. Хөн- Хәмәнен ша 1тырагуын көтә баш :ады. Көн урталарына таба у I борчыла ук баш |ады. кичкырыи исә тәмам чыгырыннан чыкты, кабинет буйлап арлы-бирле йөренде:
Менә сиңа, ә' Кара сип б\ шайтан алгырын' Ник бер дә тавыш тыны юк сон әле бу хатынның?'
Г 'Наза картындагы шәрә юкәләрнең яфрак дары коелганын ку pen. Шаммасов бөтенләй коелып төште
Очырырлар, билләһи, очырырлар!— иш кысты ул куллары белән I.HIK башкаен. — Шушы яфрак кебек очып йөрерсең аннары кунар урын тапалмыйча!.
Шу лвакыт кабинетка, май кояшыдай балкып, секретарь кыз атылып керде
I арәфи Хәйдәрен, алыгыз тизрәк трубканы. Сезне...
Мин әле бу. ип. ип . Шаммасов.— дип мышкылдады телефон трубкасында таныш тавыш — Бу гмады бит. ГарәФи Хәйдәрен, барып чыкмады Э-һе . э-һе-м. Әйбәт кенә башланган ид» (нректорның узенә кердем, бер-ике тапкыр яулык чылатып алгач, имзасын да куйдырдым. Аннарысы аннары бөтен эш харап булды
Я. я. рәтләп сөйлә, рәтлән'- дип кычкырды Шаммасов трубкага
— Аннары склад мөдиренә киттем. дип дәвам итте Хөнжәмә үкси-у кси — Алай-болай кире бормагае дин. анда да каты гына еладым. Әнә шунысы харап итте. Абайламыйрак калдым. Күз яшьләрем директор имзасы өетенә тамды. Э-Һе-Һем... Имза урынында пычрак тап кына гкәелеп калды.
Соң. яңадан кер үзенә, яңадан кер! дип кычкырды Гарәфи Хайдарович.
Юк шул инде, бу 1мыи. дип кычкырып еларга кереште Хөн- жәмә.— Ул кичә кичтән ук диңгез буена ялга китеп барган. Э-һе-һем...
Гәмам өнсез калган Шаммасов калтыранган куллары белән трубканы кхйды. Шулвакыт аның күзеннән эре-эре ике бөртек яшь сыгылып чыкты һәм юп-юка калган өстәл календаре битенә тамды...
Атай малы
ин ахмак белән яшәп, яшь гомеремне заяга уздырдым Ашаткан ашым харам булсын!—дип жпкеренде .хатын һәм кул .к тына эләккән беренче тәлинкәне идәнгә томырды
Дөньяда иң зур хатам син кара еланга өйләнүем булды. Күзем күрмәсен'— дип. ярсыды ире һәм бер-бер артлы ике стаканны стенага бәрде.
Беткән баш. ничек телеп бара-** ’Лиц бул.масам, син мәхлук инде ку ПТӘН..
Анын соңгы сүзләрен кухня идәнендә чәлпәрәмә килеп ватылган тәлинкәләр авазы күмеп китте.
- Житте! Бетте' — дип кычкырды ире буфеттагы графинны баш өстендә болгап — Бүгенгесе көннән мин сина ир түгел, син миңа хатын түгел!..
С
Як-якка сибелгән пыяла кыйпылчыклары ирнең балтырын тырнап уздылар
— Ә-ә. шулаймы? Би-ик шәп. би-ик яхшы!— дип чәрелдәде хатыны — Бар. дөмек, муеның аякка килсен!
Янәдән бер өем савыт-саба, чәлпәрәмә килеп, идәнгә сибелде.
Шуннан соң хатын, тузгыган чәчләрен аннан-моннан сыйпаштырып. касса янына ашыкты *
Ире исә тәмам ярсыган күңелен басу өчен тагын бер-ике касәны идәнгә бәрде дә башына ак калфагын, өстенә халатын киеп алды һәм пар бөркеп кайнаган казанны ачып, инде куера башлаган сөтле токмачны болгатырга кереште
Ашханәне ачар вакыт җитеп килә иде
Көн кояшлы идеме?
ур кабинетта бер генә буш урын да юк Шулай да тып-тын.
— Безнең трест турында газетада фельетон бастырып чы-гарганнар,—дип шушы тынлыкны бозды управляющий төшенке тавыш белән Аннары тәмәкесен ашыкмыйча гына көл савытына басып сүндерде.— Нинди фикерләр булыр5
— Кычкырып укырга кирәк. —' дигән тәкъдим ишетелде-почмактан — Ул газетаны укымаучылар да бар бит
— Дөрес тәкъдим,— дип дәррәү якладылар бу фикерне.
— Башта укырга кирәк.
— Ярар,— дип килеште управляющий һәм газетаны алдыннан »тәреп куйды — Ә кем укый?
Гөр килеп бәхәсләштеләр дә кадрлар бүлеге начальнигыннан укытырга булдылар Җыелыш саен чыгып сөйли-сөйли. тавышы тәмам шомарып беткән аның. Ул кыстатып тормады, газетаны алып, фельетонны чатнатып укырга да тотынды: «Кояшлы бер көндә «Жилбытрем поворот» трестының капкасы шыгырдап ачылды да. аннан көчәнә-үкерә авыр йөк төялгән автомашина килеп чыкты...»
— Тукта1—дип кычкырып җибәрде управляющий шу’шы төшкә /киткәч, хәтере калганы тавышыннан ук сизелде — Ялган! Каян килгән ди ул «кояшлы көн»? .Минем хәтерләвемчә, бу хәл унөче көнне булган иде Ә ул көнне кояшның кайда икәнлеген телескоп аша да абайлап булмагандыр. Көнозын карлы яңгыр койды Кирәк икән, без гидромет- обсерваториядән белешмә дә алырбыз! .
— Хак сүз!—дип куәтләде управляющийның гомуми мәсьәләләр буенча урынбасары — Күкнең төбе тишелгән иде унөчендә Монардан тыш. иптәшләр, фельетонда трестның мин җавап бирә торган тармагына нахак бәла такканнар «Капкасы шыгырдап ачылды» диелгәнме? Бу бит сафсата, җәмәгать! Моңа каршы шуны әйтергә тиешмен: шыгырдамый безнең капка' Мөмкин хәл түгел бу! Чөнки без капка күгәннәрен әле- дән-әле майлап торабыз. Бәлки, корреспондентның үз башында берәр шөребе шыгырдыйдыр!
— Дөрес әйтә урынбасарыбыз!— дип. завхоз үзенең начальнигын яклады.
— Сез минем сүзләремнең хаклыгын үзегез барып тикшерә аласыз,— дип. тагын да инаныбрак дәвам итте урынбасар — һәм капканы барып карау өчен комиссия төзергә тәкъдим кертәм. Хет магнитофонга яздырсыннар. капка ачылганда черт иткән тавыш та ишетелмәс. .
Бүлмәдәгеләр дәррәү кубып кул чаптылар.
— Миңа да сүз әйтергә рөхсәт итегез әле.—дип баш механик урыныннан кузгалды Фельетон авторы безнең автохуҗалык бакчасына да таш аткан бит, җәмәгать Анын язганына ышансаң, безнең автопаркта
З
тигез җирдә дә йөкне көчәнеп-үкереп тартучы драндулетлар бар булып чыга. Ничек инде газетада шундый ялган язарга мөмкин?! Барыгызга да билгеле ләбаса безнең барлык машиналарыбыз да техник карау узды һәм алар сәгать кебек гөрләп эшлиләр.
— Дөрес әйтә баш механик! Раслый алам!—дип сүз кыстырды гараж мөдире
— Ә газетада телгә алынган машинаны без.— дип сүзен дәвам итте баш механик,— заводтан бер ай элек кенә алган идек. Шоферы да — тәҗрибәле иптәш Кыскасы, әлеге машинага шундый ук йөк төяп, теләсә нинди комиссия карап торганЛа да капкадан выжлатып чыга алабыз*..
Бүлмәдә тагын шаулашып алдылар. Ишек төбендәге почмаклардан: «Афәрин! Афәрин!»— дип кычкырдылар
Управляющий, ниһаять, тавышларны басар өчен ишарә ясарга мәжбур булды һәм бүлмәдә тагын тынлык урнашты.
— Инде, ипләшләр, фельетонны кычкырып укуны һәм фикер алышуны туктатырга, дигән фикер бар,— дип. ярып салды управляющий — Барысы да аңлашылды. Юкка вакыт әрәм итәргә ярамый Редакциягә җавап язганда: фельетон коллектив җыелышында җентекләп тикшерелде, анда телгә алынган фактлар расланмады, диегез.
Гармун каешы
лы Сәлим җыр буенча «икеле» алып кайткач. Сафа Кәби- рович үзе дә сизмәстән чалбар каешына үрелде Әмма кулы подтяжкага килеп төртелгәч, көрсенеп куйды «Карале,— дип фикер йөртте әти кеше, - малай үсә Бишенче класста Ә өйдә ике тәңкәлек каеш та юк Безобразие!..»
Галантерия кибетендә кул сәгате каешыннан гайре бернинди каеш та табылмады Башка кибетләрдә дә андый товарның инде күптән дефицитка әверелүен әйттеләр
— Карале, сеңелем,— диде Сафа Кәбирович. соңгы бер кибеттә сатучыны читкә чакырып алып.— Ул каешлар кая китеп беттеләр соң? '— Гаҗәп —дип елмайды сатучы кыз.— Әти кеше буларак белмисезмени? Чирек ахыры бит. иптәш. Бу вакытта каеш эзләү — җәен кар эзләү белән бер
Өйгә буш кул белән кайтып кергәч. Сафа Кәбирович уйга чумды. Шундый нәрсә сорап күршегә кереп булмый бит инде! Ә каеш кирәк. Тәрбия әсбабы, акыл-сабакка өйрәтә торган изге нәрсә бит Тукта әле. баҗайның офицер каешы бар иде кебек
— Юк шул. баҗай, теге атнада кайниш алып киткән иде Малае рәсем буенча рәттән өч «икеле» алып кайткан бугай,— дип аңлатты телефоннан баҗасы.
Уйлый-эзләнә торгач, гаилә башлыгы тәки каешка килеп юлыкты бит Йокы бүлмәсенең карават астында күптән ачылмый яткан баян футлярыннан табылды ул. Чалбар каешыннан бер дә ким түгел. Шул ук кичне әтисе каешны Сәлимнең дәрес әзерли торган өстәле каршына кадакка элеп тә куйды. Янәсе, кара аны. малай актыгы, атаң каешын оныта күрмә!
Шул вакыйгадан соң күп тә үтмәде. Сафа Кәбировичны мәктәпкә чакырдылар.
— Без. ата-аналар, укучылар өчен концерт куярга җыенабыз. - дип игълан итте ата-аңалар комитеты председателе Сәмига Сабировна — Сезнең бик яхшы баянчы икәнегезне беләбез. Бер-ике матур көй уйнап күрсәтерсез инде .
У
Билгеләнгән сәгатьтә әти кеше баянын күтәреп м.жтәпкә килен керде.
һай. рәхмәт килүегез өчен! дин каршы алды аны Сәмига Сабировна. хур кызыдай елмаеп. Сезгә концертны а 1ЫП барырга туры килер. Баянчыбыз кинәт авырып киткән бит. Пичек тә коткарырсыз инде
Сафа Кәбировнч җәһәт кенә сәхнә артына узды, һәм күз ачып йомганчы футлярдан баянын алды.
Бәй' диде гармунчы һәм. баянының каешсыз икәнен күрен, лып итеп урындыкка утырды
Нәрсә? Таблетка бирикме?!
— Таблетка түгел, каеш кирәк, каеш.
— Кемгә каеш кирәк?
Кемгә булсын, мина'
Каешыгыз юкмыни?
Баян каешсыз! Неужели мәктәбегездә бер ир заты да ЮК?
Юк шул! диде Сәмига Сабировна моңсу гына...
«Менә сиңа каеш! Минем үземне каешларга кирәк икән!» дип Сафа Кәбировнч юл буе үз-үзен әрләп кайтты.