СЕБЕР ТАТАРЛАРЫ ӘКИЯТЛӘРЕ

Бөек Ватан сугышына кадар. 1940 елда. Новосибирск якларында. Бараба далала рында, Омскида, гүзәл Иртыш елгасы буйларында, Тобол һәм Төмән шәһәрләрендә X Ярми. С Әмирев. В Хаҗиев иптәшләр белән фольклор экспедициясендә катнашып, анда фонографка язып алынган җырларның шактый өлешен мин - Без арканга тотынып яктыга, югары менәргә тиеш, - дигән Юк әле. башта без түгел, хәзинәбез чыгарга тиеш, беэнен кырык чиләк алтыныбыз бар. — дигән Алтынбикә - Сезнеңчә булсын, алайса элек алтынны чыгарыйк, — дигән егет Очына бер чиләк сыман нәрсә бәйләп, анар алтынны салып, арканны кыймылдат каннар Тирәкалып белән Ташалып аны тартып алганнар икән, Арпалып урынына алтын чыккач бик шатланганнар Арканны янә төшергәннәр, янә алтын чыккан Берсе арты берсе кырык чиләк алтын бушаткач боларнын күзләре ут булган - Арпалып менгәч бу алтыннарны безгә бирмәс, янадан күтәреп карыйк, бәлки, тагын алтын чыгар, Арпалып булса, арканны өзеп аны төшереп җибәрербез. дип кинәт иткәннәр болар Тагын күтәреп карасалар, Бакырбикә килеп чыккан Егетләр тагын да шатлан гаинар Чиләкне төшергәннәр нкән. көмеш кебек ялтырап Көмешбикә килеп чыккан Чиләкне кабат төшергәч, алтын кебек ялтырап, Алтынбикә килеп чыккан Олы кыз бик акыллы булган Егетләргә ул - Бсзнен хәзинәбез бетмәде, калганын алырга кирәк дип чиләкне яна да» төшерткән Чиләкне тартып менгергәндә, болар хәзинә урынына Арпалып менгәнен күргәч, арканны өзгәннәр Батыр егет мәтәлә-мәтәлә зиндан төбенә төшеп киткән Арпалып ни эшләргә белмичә карангы зинданда берничә көн-төн үткәргән Инде үләр хәлгә җиткәч, тагын эзләнеп, капшанып караган икән, кулы бер тоткага тигән Ул ишек тоткасы икән. Шул ишекне тартып ачып җибәргән дә яна. якты бер дөньяга килеп чыккан - Гомерем бетмәгән нкән, — лнп уйланып алдына караса, алдында бер юл бар нкән Шул юл белән акрын гына атлап киткән Юлда алмаз кылычы белән каенны тишеп каен суын эчкән Барабара бер елга буена килеп чыккан Елга аша каен ага чыннан күпер салынган һәм шул күпергә җнтәрәк. башка агачларга караганда ике мәртәбә биегрәк тирәк үсеп утыра икән Шул тирәк башында зур гына сәмруг кош1 оя корган — ул нке баласын калдырып азык эзләргә киткән Арпалып. шушы тирәк белән күпер янына җнтәрәк. көн куныш ягыннан калын кара болыт килүен күргән Жил-лавыл чыккан Ут шикелле ялтырап, яшен яшьнәп, күк күкрәп боз яяып иилә башлаган Егет, сәмруг кошнын балаларын бнк кызганган Агач бапмяна менгән дә ас киемен салып, кош балаларынын өстеиә япкан, үзе ялангач калып, күпер астына төшеп ышыкланып торган Ж,нлдавыл белән килгән кара болыт бозлары хәтта күперне тншкәләп үткәннәр Сәмруг кош. явым узып киткәч балалары янына очып төш кән һәм — Сезнең өстегездә нинди адәм зат киеме, аны сезгә кем япты? дип сораган Кош балалары телгә килеп — Әни, үз кнемеи безгә япкан кеше күпер астында ялангач ышыкланыг» гора, аны ашый күрмә, ул безгә зур яхшылык эшләде, киемен өстебезгә япмага бот яуганда без һәлак булыр идек, — дигәннәр Балалары сүзен тыңлаган сәмруг кошнын күңеле йомшарган, егетне тирәк янына чакырган, киемен алып төшкән Өс башына кнгәч. егетнең бу якларга ничек килеп чыкканын, кая юл тотканын, теләген сорашкан Арпалып барысын сөйләп биргәч — Минем балаларымны үлемнән алып калгансың Син булмасан. алар үлгән бу лырлар ндс, инде күрсәткән яхшылыгыңа мин дә яхшылык эшләргә тиеш, моратын» ирешергә ярдәм итәм. — дигән — Ләкин моның өчен бик күп азык әзерләргә кырык мячкә тургай тозларга кирәк, — дип өстәгән Сәмруг кош һавага күтәрелә нкән дә. тургайларны суырып алып авызына тутыра нкән Ул. тургайларны күп нтеп алып кайтып тора, ә егет тозлый бара икән Шулай нтеп. болар кырык мичкә тургай тозлаганнар — Инде боларнын егерме мичкәсен бер бауга, икенче егермесен икенче бауга тезел бәйләрсең дә. нке яклап иңсәмә салырсың, карным ачкач, башымны уң якка борып авызымны ачармын, шул чакта мичкәнең берсен бавыннан кисеп авызыма ты тарсын. янә ачыккач башымны сул якка борып авызымны ачармын Шул вакытта та гын бер мичкәне авызыма тиз генә тыгарсың, — дип өйрәткән сәмруг кош Арпалыпны Балаларына азык калдырып, егетне җилкәсенә мендереп, кош күккә күтәрелгән дә очып киткән. Оча торгач, сәмруг ун ягына борылып авызын ачкан, егет анар бер мичкә тыккан Аннары, башын сул якка борып авызын ачкан, егет икенче мичкәне авызына тыккан Кош ашарга сораган саен берәр мичкә бирә барган Зиндан төбенә җнтәрәк, сәмругнын азыгы беткән — Инде карным ачып киткәндә нәрсә бирәсең? — дип сораган кош — Борчылма, берәр әмәлен табарбыз, — дигән егет Оча торгач кош уңга борылып авызын ачкан. Егет, Алтынбикә биргән алтын саплы алмаз кылычы белән уң як сыйрагынын балтыр итен кисеп сәмругның авызына каптырган. Кош, зинданнан чыга башлагач, сулга борылып авызын ачкан икән, егет сулъяк сыйрагынын балтыр итен кисеп каптырган Болар тар гына бер сукмак үткән җиргә төшкәннәр. — Егет, инде җилкәмнән төш, моратыңа ирешерсең, мин күккә менеп үз юлыма очам, син үз юлына кит. — дигән һәм итеп авызын ачкан да егет юлда кисеп биргән итләрне чыгарып. Арпалыпның аягына Абыштырган Кош, күккә менеп үз юлына, балалары янына очкан. Ә Арпалып үзен алдаган иптәшләрен эзләп киткән Көн киткән, төн киткән, таң атканда алар учак ягып, ял итеп утырган урынга туктаган Тегеләр тагын юлга җыенган арада, Алтынбикә кемгә дә сиздермичә, учактагы көлне җыеп Арпалыпка азык күмеп калдырган икән — Алтынбикә мине онытмаган, — дип, егет шул азык белән тамак туйдырган да алар үткән сукмактан атлаган Шактый юл үтеп арыгач, тагын тегеләр учак ягып, ашап-эчеп киткән җиргә җиткән. Алтынбикә күмеп калдырган ризыклар белән туенган Ял итеп, хәл алган да тагын болар артыннан кнткән. Көн барган, төн барган, таң атканда, алар өченче тапкыр учак ягып маташканда, егет боларның каршылары- на килеп баскан — Әй, хыянәтчеләр. — дигән Арпалып теге егетләргә. — алмаз кылыч белән сезнен башыгызны чабып өзәргәме, әллә икегезне нке кулыма тотып, берегезне-берегезгә сугып сөякләрегезне он итәргәме? Тирәкалып белән Ташалып гаепләрен танып башларын игәннәр — Башларыбыз синең алда, ни эшләтсәң дә риза, гаебебез зур,— дигәннәр алар — Икенче бервакытта да алай эшләмәбез, безне кичер! — дип гафу үтенгәннәр. — Ярар, иелгән башны кылыч кисми, — дигән Арпалып ачуы бераз басыла төшкәч — Хыянәтчеләргә, ялганчыларга икенче тапкыр шәфкать булмас! Аннары Арпалып батыр Бакырбнкәне Ташалыпка, Көмешбикәне Тирәкалыпка биргән Алтынбикәне үзенә алган Алтынны тигез итеп алтыга бүлгән. Өч пар булып, берсе-берсе белән саубуллашып, ризалашып өч юлга киткәннәр Бакырбнкә бакыр өй салган. Көмешбикә көмеш өй салган Арпалыпның батырлыгы аркасында. Ташалып белән Тирәкалып та зур дәүләткә ия булган хатыннары белән матур гына көн күрә башлаганнар Алтынбикә алтын өй салган Арпалыпның карт әннсе белән әтисенә алтын өйдә алтын бүлмә биргәннәр Арпалып батыр Алтынбикәсе белән алтын кебек ялтырап тигез гомер кичергәннәр, ди.. (Төмән өлкәсе, Тобол районындагы Пушман авылында 1940 елның 27-28 июнендә Мөхәммәтнәби Ураэметовтан язып алынды) Сукыр белән чукрак Бер сукыр фәкыйрь кеше белән чукрак фәкыйрь кеше яшәгән Берсенең колагы яхшы ишеткән, икенчесенең күзе яхшы күргән Болар бәхәсләшмәгәннәр, бер-берсенә хыянәт итмәгәннәр, һәрвакыт дус, тату, гадел булганнар һаман бергә йөреп, хәер сорашып алган акчаларын, ризыкларын бергә төгәл итеп бүлә торган булганнар Ләкин боларның дус, тату булуларына Иблиснең бик ачуы килгән Шуннан үзенең бер оста шайтанына ул аларны ничек кенә булса да ызгыштырып дошман итәргә кушкан Шайтан, боларның артларыннан йөреп, бнк күп хәйләләр корып караса да. кмр үзенең чукрак дустына; ф — Әнә. сәдака бирәләр, барып ал' — ди. Күзле фәкыйрь сәлам бнрүченем каршысына барып — Хәереңне китер, мина бир' — дип сорагач, теге кеше шактый ук кычкырып гд — Бусы үземә, бусы дустына' - дип. колак төбенә ике йодрык сала да мәчеттән * чыгып китә ь Күзле карт үзенен дусты янына барып утыру белән сукыры л — Мина биргәнне син үземә биреп куй инде' — ди — Ул миңа бер нәрсә дә бирмәде. — ди күзле карт Мин ишетеп утырам бит. берсе үземә, берсе дустына дип бирде ул. ди сукыр х аарт ж Шуннан күзле картның жен ачуы чыгып Кирәк булса, үзеңә биргәнне мә ал' — дип сукырнын авызына йодрык белән шундый итеп тондыра, картнын тешләре коелып төшә — Кирәк булса мина биргәнне дә ал! — дип. тагын берне тондыруы була, картнын авызыннан кан китә Вола рн ы и үзара ызгышуларын читтән генә карап торган шайтан шатланып Иблис янына йөгереп кайта да — Кушканымны үтәдем, талаштырдым, башын хәтле алтын бирәм дип. өчеиче кешене дә алдадым. — ди масаеп Шулай итеп, шайтан җәзадан котыла, ә фәкыйрь картлар бер берсенә дошман була (Омск өлкәсе. Усть ишимда 1940 елның 24 июненд» Гали Әмшгвпн языл алынйы ) Көтүче кызы Борын заманда Себердә бер бик фәкыйрь көтүче карт яшәгән Анын карчыгы үлгән Ул үзенен бердәнбер кызы белән калган Карт сарык көтүе көткән ә кызы соранып йөргән Беркөнне бу көтүче карт кайгьна төшеп кайткан Әтисенең уйга калып, күнслсе» гена утыруым күргәч, кыз аннан Эти. сина ни булды, нигә бик борчыласын? дип сораган - Ии. КЫЗЫМ1 кайгым бик зур. дигән карт Патша хәзрәтләре уйнапмы чынлапмы мина өч сорау җибәргән Билгеләгән вакытка килеп, шуларга жавап бир яисә, асып куирга кушам, дип әйткән ызгыштыру түгел, араларына чебен дә кертә алмаган Аларны берничек тә алдый алмавы турында кайтып сөйләгәч. Иблис — Әгәр аларны алдап ызгыштыра алмасан. сине бер шайтанга да бирелмәгән каты җәзага тартам. — дигән Иблис жәзасыннан куркып елап барган чагында мокар бер кеше очраган — Нигә елыйсын, шайтан, ни булды сина? — дип сораган * — Ике дус кешене ничә еллардан бнрле ызгыштыра алмыйм шунын өчен Иблис “ мине ин каты жәзага тарта, — дигән шайтан £ — Хн-и. мин аларны күз ачып йомганчы алдыйм, аерам, анын өчен мина нәрсә £ бирәсем? — дигән 5 — Шул эшне булдырсам, үз башын хәтле алтын бирәм. — дигән шайтан — Үзләре кайда? а — Әнә мәчеткә кереп баралар ? Сукыр кеше белән чукрак кеше намаз вакытында мәчеткә кереп, сәдака жыеп < бүлешәләр икән Әнә бер карт — Мәгез! — дип чукракка сәдака бирә Моны сукыр ишетеп тора Акчаны шунда & ук тигез итеп бүлеп кесәләренә салалар “ Менә шайтанга ялланган кеше кереп кычкырып сәлам бирә Сәламне ишеткән су- “ — Яле, әти. әйтеп кара, патша снка нинди сораулар биргән икән? — дигән кыз — Патша «деньяда нәрсә татлы» дип, аннары «дөньяда нәрсә каты?» дип. ә өчен чесендә «дөньяда нәрсә ачы?» дип сораган. — дигән карт. Сорауларны тыңлагач кыз: — Әти. кайгырма, китәр алдыннан барысын да әйтеп бирермен, дигән Сарайга китәр вакыт житкәч, әтисе белән киңәшеп, кыз әлеге патшаның беренче соравына — дөньяда иң татлы нәрсә бала дип, икенчесенә — иң каты нәрсә жнр сукалау дип, өченче соравына — дөньяда иң ачы нәрсә хатыннарның тулгагы, дип жа вап бирергә кушкан. Карт, сорауларга жавап биргәч, патша — Дөрес, ләкин болай оста жавап бирергә сине кем өйрәтте? — днп сораган — Унҗиде яшьлек кызым өйрәтте, — дип жавап биргән карт - Булмас, унҗиде яшьлек кыз боларны кайдан белсен, — дигән патша — Анысын белмим, — дигән карт — Кызың шундый уңган булса, менә ике ак жнтен. берсеннән күлмәк, икенчесен нән чалбар суксын, — днгән патша Карт, кызы өчен кайгырып өйгә кайткан да аңар патша кушкан эш турында әйткән. — Кайгырма, әти, бу эш тә кулымнан килә, — дигән кыз, әтисен тынычландырып Кыз, икенче көнне тау башына менгән дә суга башлаган Шул чакта ул акбүз атка атланган бай киемле бер кеше килгәнен күреп алган. Бу шул әлеге патша икән Ул кыз янына килеп житкән дә: - Минем акбүз атымның башын күргәч, сукма башың ничә мәртәбә сукты? дип сораган. • Ә кыз аңар карап торган да: — Минем сукма, башым күргәч, акбүз атың ничә мәртәбә атлады?—дип сорауга каршы сорау биргән. Патша, гади бер кызның мондый җавабына аптырашта калып — Сугып маташма, әйдә, өеңә алып кайт! — дигән. Болар кыз өенә кайтканнар. Патша аның әтисенә: - Дүрт көннән кызыңны сараема алып китәм, - дигән Патша, әйтелгән көнне килеп, кызны сараена алып кнткәң Сарайда ул патшаның яшь хатыны булып яши башлаган Көннәрдән бер көнне, патша каядыр киткәч, кыз тәрәзәдән ике кеше бәхәсләшкәнне карап, күреп торган. Бер арбалы кеше, арбасын атлы кешегә биреп торган икән Юлда барганда, бия колынлаган да колыны арбага төшкән икән Арба биреп торган кеше: — Әһә-ә, минем арба колынлады,— дип колынны үзенә алырга маташкан Үзара бәхәс киткән Шуннан болар: — Безнең бәхәсне патша хәл итсен, — дип, сарайга килгәннәр икән Боларны көтүче кызы каршы алган. Сарайга кергәч, арбасын күршесенә биреп торган кеше — Безгә патша хәзрәтләре кирәк, ул кайда? — дип сораган. Ә кыз анар: - Патша өйдә юк. ү4ез бозаулаган икән, шуның кендеген кисәргә китте, дигән. Арбалы кеше бик гаҗәпләнеп Булмас ла, син юкны сөйлисең, үгез ни эшләп бозауласын, сыер бозаулаган дыр, — дигән. — Шулай булгач, арба колынламыйдыр, бия колынлыйдыр бит. — дигән патшаның яшь хатыны Арбалы кеше бер нәрсә дә әйтә алмыйча сарайдан чыгып киткән. Патша кайткач, сарай ялчылары анар яшь хатыны турында төрле гайбәтләр сөйләгәннәр: — Падишаһыбыз, яшь хатынын синнән уздырды, рөхсәтеңнән башка кешеләр бә хәсенә кушылды, сине үгез кендеген кисәргә китте, днп мыскыл итте, — һәм шул сүзләргә тагын әллә ниләр кушып сөйләп, патшаны котыртканнар Патша бик ачуланып, аңар сарайдан чыгып китәргә кушкан — Теләгән нәрсәнне ал да чыгып кит, — дигән — Ярый,—дигән кыз,— мин үз иркем белән килмәдем, сараена үзен алып кил ден. мине мәҗлес ясап озат, — дигән Мәҗлестә шактый гына эчеп патша исергән Кыз, вчле ат җиктергән дә патшаны каретага утыртып, өйләренә алып киткән Кызнын әтисе яшәгән авыл тавына менгән ♦ дә. патша айный башлаган, күзләрен угалап: ы — Мин кайда? Мнне ингә сарайдан алып чыгып киттегез? — дип сораган кач карт аларга — Ясап китергән булсагыз, өйгә кертеп мич башында киптерегез' - дн!ән Кнч белән тагын ятып йоклаганнар Иртән торып, әтиләре олы улына үзенең ук япан алып чыгарга кушкан Алып чыккач — Инде атып җибәр, — дигән Егет атып җибәргәч, әтисе ацар ат җигәргә кушкан Шуннан карт белән егет атка утырып әлеге укны эзләргә киткәннәр Ай киткәннәр, ел киткәннәр, балта 'сабы кадәр генә җир киткәннәр Әйләнгән җирләренә агайры' чыккан, тулганган җирләренә тубылгы чыккан. Ай әйләнеп, ел әйләнеп болар бер шәһәргә килеп кергәннәр Эзләп йөри торгач, шул шәһәрдәге бер бай өенен түбәсендә кадалып утыра дн егет атып җибәргән ук Карт белән егет бер йортка төшеп урнаш каннар да ук кадалган өйдәге бай кызын соратып яучы җибәргәннәр Бай үэснец кызын бу егеткә бирергә риза булган Утыз көн уен. кырык көн туен ясаганнар Эчкәнгә чиләк белән, эчмәгәнгә иләк белән эчерткәннәр Туйдан сон кар! Син ннде монда калып көн нтәсен. — дип, улына күп кенә акча биреп өенә кайтып киткән Өенә кайтып кергәч, кече улы анын каршысына чыгып Әти, юлыгыз уңдымы, абый кайда? — дип сорагач — И, улым, абыең кайгысын кайгыртудан файда юк. үз кайгынны кайг ыргырга кирәк, абыеңны калдырып кайттым. — днп җавап биргән дә өенә кереп ятып йоклаган Иртән торып, ашын ашап, чәен эчкән дә карт ннде уртанчы малаена ук ягын алып чыгарга кушкан Ук ягын алып чыккач, әтисе анар да — Атып җибәр! — дигән. ' Егет атып җибәргән, әтисе анар ат җигәргә кушкан Атны җиккәч, карт уртанчы улы белән әлеге укны эзләп киткәннәр. Ай киткәннәр, ел киткәннәр, инә буе җир киткәннәр Әйләнгән җирләренә агайры чыккан, тулганган җирләренә тубылгы чыккан Шулай әйләнгәләп йөри торгач бер шәһәргә барып кергәннәр. Егетнен угы шул шәһәрдә бер байнын өй түбәсенә кадалып утыра нкән. Болар бер өйгә төшеп урнашкан, шул бай кызын соратып яучы җибәргәннәр Бай үзенен кызын егеткә бнрергә рнза булган. Утыз көн уен, кырык көн туен ясаганнар. Эчкәнгә чиләк белән, эчмәгәнгә нләк белән эчерткәннәр Туйдан сон егетнең әтисе. — Син монда каласын, монда көн күрәсен, киленне ташлап китәргә рөхсәт юк,— дип, килене белән улына йорт салдырып, акчалар биреп өенә кайтып киткән. Өендә кече улы аның каршысына чыгып: — Әти, юлыгыз уңдымы, абый кайда? — дип сорагач: — И, балам, абыең кайгысын кайгыртудан бигрәк үз кайгыңны кайгырт! — днп җавап биргән дә, ашын ашап йокларга яткан. Иртә белән тамак туйдыргач әтисе: — Әйдә, улым, ук ягыңны алып чык та атып җибәр! — дигән. Егет, кушканны эшләгәч, әтисе анар әйтеп ат җнктерткән. Ат җигелгәч икәүләп укны эзләп юлга чыкканнар. Ай киткәннәр болар, ел киткәннәр, балта сабы буе җир киткәннәр Әйләнгән җирләренә агайры, тулганган җирләренә тубылгы чыккан Анда барганнар, монда килгәннәр, барлык шәһәрләрдә, авылларда булганнар, укны таба алмаганнар Инде диңгез буендагы ерак бер шәһәргә барып кайтыйк дип. икенче бер юлга чыксалар, уклары бер бака өстендә кадалып утыра икән Карт, атны туктатып тугарып җибәргән дә бака өстендәге укны саклЫк белән генә алган, улына җир өй казырга тотынган Җир өй әзер булгач, баканы шунда керткәннәр — Киленем шушы була инде! Әй. улым, мин сиңа абыйларыңны кайгыртудан бигрәк үз кайгыңны кайгырт дигән идем бит? Менә хәзер шушы хатының кайгысын кайгырт1 Киленне ташлап китмә, өйгә кайтырга рөхсәт юк, шушында көн күрегез! — дип әйткән дә карт, атын җигеп, улына акчалар биреп өенә кайтып киткән. Егет, бака кияве булып җир өйдә калган. Берничә ел үткәч, әтиләре хәбәр җибәреп, уллары белән киленнәрен кунакка чакырган. — Улларым белән киленнәрем миңа кунакка болай гына килмәсеннәр, ә жинел арбалары алтыннан булсын, аларга маңгайларына яфрак кадәр генә ак төшкән — барысы да бер төсле җем кара өчлек атлар җигелсен, алларында кучерлары утырсын, артларында сакчылары булсын, өч киленем дә бүләк алып килсен, бүләкләре берсене кеннән берсе яхшы булсын, бүләге белән кайсысы уздырса, яраткан киленем шул бу лыр, — дигән карт. Әтисе кунакка чакыргач, егеткә кайгы төшкән. — Абыйларымның җигәргә атлары, алтын арбалары, барысы да бар. Минем бака хатыным белән җир өемнән башка бер нәрсәм дә юк, арба нтеп өемне җигәр идем, балчыгы коелып бетәр, инде ни эшлибез, анда ннчек барабыз? — дигән егет бакасына карап. Ә бака бер нәрсә ,дә әйтмәгән, тик «бакакакъ, бакакакъ» днп кенә кычкырып куйган. Әтисенә барыр көннәр якынлашкан саен егет күбрәк борчылган. Беркөнне шулай уйланып йөри торгач ул арып, ятып торам днп кенә яткан да каты йоклап киткән. Шул вакытта бака, карап туймаслык асыл түбәтәй чигеп, бер нәрсә дә булмаган ке бек, аны тәрәзә төбенә куеп чәй әзерләгән. Аннары — Әйдә, тор. чәй эчеп ал! — дип ирен уяткан Егет чәй эчәргә утырган Шул чагында карашы тәрәзә төбендәге карап туймаслык матур түбәтәйгә төшкән — Менә гаҗәп, — дигән ул. — Минем хатын булдыра икән! Ләкин иртәгә безгә китәргә кирәк, бер түбәтәй белән генә юлга чыга алмабыз! — дигән бакага Кич белән егет йокларга яткан Ә таң белән бака, егетнен әтисе күрергә теләгән алтын арбага җем кара атлар җиктергән, бүләкләр хәзерләгән, сакчылар кигерткән дә ирен уяткан: — Тор, китәргә вакыт, безне көтәләр, — дигән Егет уянып тышка чыкса, чынлап та. алтын арбага җигелгән яхшы атларда кучерлар һәм сакчылар көтеп торалар нкән Лшап-эчкәннән сон болар юлга чыгып киткәннәр. Өч малай да кушкан сәгатькә килеп җитеп, урам әйләнеп әтисе капкасыннан бергә барып кергәннәр. — Улларым килде, киленнәрем килде’ — дип карт боларны каршы алган, уллары, киленнәре алып килгән бүләкләрне күрсәтергә бик күп белеш танышларын, кардәшләрен кунакка чакырган Кунаклар, кече улы хатынынын бүләкләрен исләре китеп мактаганнар. Ә өлкән абыйлары көнләшеп, бүләкләре яхшы булса да