ӘДӘБИЯТ ҺӘМ СӘНГАТЬ ЯҢАЛЫКЛАРЫ

БӘЙРӘМ ЧӘЧӘКЛӘРЕ Республикада Татарстан Автономияле Совет Социалистик Республикасы тезелүнең 60 еллыгына багышланган тантаналар үткәрелде Татарстан башкаласына бу истәлекле вакыйганы тантаналы төстә билгеләп үтү өчен күрше автономияле республикалар һәм өлкәләрдән кунаклар җыелды 17 июньдә Казанда Совет власте өчен көрәштә һәлак булганнар Монументына. Татарстан Автономияле Республикасы төзү турындагы Декретка кул куючы В И Ленин һәйкәленә чәчәкләр куелды Чәчәкләрне КПСС өлкә комитеты бюросы. Татарстан АССР Верховный Советы Президиумы. Татарстан АССР Министрлар Советы исеменнән, шулай ук Башкортстан. Мари. Мордовия. Чувашия. Удмуртия Автономияле Совет Социалистик Республикалары. Куй бышев. Киров. Оренбург. Ульяновск өлкәләре, Идел буе хәрби округы исеменнән куйдылар Республикабызга килгән кунаклар Дуслык аллеясына агачлар утырттылар РСФСР КИТАПЛАРЫ Казанда Совет Армиясе офицерлары йортында. Татарстан АССР төзелүнең 60 еллыгына багышлап «РСФСР нәшриятлары китаплары» күргәзмәсе ачылды. Аны нәшриятлар. полиграфия һәм китап сәүдәсе эшләре буенча РСФСР һәм ТАССР дәүләт комитетлары оештырды. Күргәзмәгә куелган ике меңгә якын китап РСФСРның бар- |ык 55 нәшриятында басылган Күргәзмә «60 ел В И Ленин күрсәткән юлдан» дигән девиз астында үтә ЮБИЛЕЙ ХӨРМӘТЕНӘ Татарстан Художниклар союзының күргәзмә залында ТАССР төзелүгә 60 ел тулуга багышланган республика сынлы сәнгать күргәзмәсе ачылды Бу күргәзмәдә ике йөздән артык художникның егерменче еллардан алып бүгенге көнгә кадәр ижат ителгән иң яхшы әсәрләре тупланган Экспозициянең төп эчтәлеген Ленин, рево- тюция Бөек Ватан сугышы, эшчеләр сыйныфы һәм колхозчы крестьяннар тормышы, бүгенге бәхетле чынбарлыгыбыз турындагы тематикалар тәшкил итә. Күргәзмәне ТАССР Художниклар союзы ндаоәсе председателе Ә. И. Тумашев ачты Күргәзмәне ачу тантанасына җыелган Казан җәмәгатьчелеге вәкилләре алдында күргәзмә комитеты председателе ТАССР культура министры урынбасары Р. М Харисов һәм СССР Художество академиясе членкорреспонденты. СССРның халык художнигы. СССР һәм РСФСР Дәүләт премия ләре лауреаты X. А. Якупов чыгыш ясады Күргәзмә шушы елның сентябренә кадәр эшлн. ЯҢА КВАРТЕТ Быел сентябрь аенда Казан дәүләт консерваториясенә 35 ел тула. Шул уңайдан консерватория укытучыларыннан кыллы квартет оештырылды Дүрт кешедән торган бу ансамбль составына музыкантлар Шамил Монасыйпов (1 скрипка). Марат Зарипов (II скрипка). Камил Монасыйпов (альт) һәм Альберт Асадуллин (виолончель) керде. Квартетның беренче чыгышы Казанда Татарстанның юбилей көннәрендә булды. Концерт вакытында Гайдн. Рахманинов. Шостакович һәм Р Еннкеев әсәрләре башкарылды. Концерт алдыннан композитор, профессор А Б Луппов чыгыш ясады. Ул квартетның әһәмияте, алдында торган бурычлары турында сөйләде, квартетның сәләтле музыкантлардан торганлыгын, концерт программасының оста төзелүен әйтеп үтте. Беренче концерт уңышлы үтте. Ренат Еникеев әсәрен тыңлаучылар аеруча җылы каршыладылар ЯҢА ФИЛЬМ Казан кинохроника студиясе коллективы Татарстанның 60 еллыгын каршылау өчен күп көч куйды. Шундый иҗат җимешләренең берсе буларак, экраннарга «Сабан туена юл» дип исемләнгән тулы метражлы документаль фильм чыкты. Аның премьерасы «Татарстан» кинотеатрында булды Сценарий авторы Р Харис, режиссер Н Вәлитов. оператор А Привнн. композитор А. Монасыйпов һәм башка бик күп ләрнең уртак тырышлыгы белән иҗат ителгән бу фильм, татар халкының традицион бәйрәме булган Сабан туе белән бик оста бәйләп республикабызның үткәне, бүгенге казанышлары турында дулкынландырырлык итеп сөйли. ФӘННИ КОНФЕРЕНЦИЯ союзының Г Тукай татар Һәм башкорт Мәҗит Гафурнның багышланган фәнни ТАССР Язучылар исемендәге клубында әдәбиятлары классигы тууына 100 ел тулуга конференция булды Конференцияне СССР Фәннар акаде ииясе Казан филиалының Тел, әдәбият и- м тарнх институты haw Татарстан Янчылар союзы оештырды. Анда ?>фа. Казан һәм Алабуга шәһәрләренең галнм-эдэбнят бел гечләре катнашты Юбилей конференциясендә катнашучы лар язучының иҗатын өйрәнүнең актуаль проблемаларын, x-.iupre заман әдәбиятын үстерүдә анык урыны һәм р.«де турындагы мәсьәләләрне карадылар текстологик тнк шерен үләр тәмсрябәсе белән урынлашты тар, мәктәп балаларына тәрбия бирүдә М Гафурииың педагогик мирасын куллану турындагы чыгышларны тынладылар КЫЗЫКЛЫ ОЧРАШУЛАР Чаллы шәһәрендә Әлмат театрының декадасы булып узды. Декадникта язучы лар I Мнцнуллнн, А 1 ыйләҗев Р. Хамид, Р Батуми, гәнкый|ьчсләр һәм театр белгечләре II Илялона, Л Гыймранова И. Гатова катнаштылар Чаллы тамашачылары Ф Буриашнын «Таһир Звһрә»сен А Гыйләжевнсң «Әгәр бик сагынсаң». IO Сафиу.мннның «Мен.- без дә үсен җиттек» Р Хәмнднен «Иске йорт кешеләре» спектакльләрен яратып Кабул HiT -.i

и.1 X - • ■ - .- |> 13 \ ■ -Р" ■■ I чи,- ■< ар I «I- н у| .tini.tpi»' б^ын уртаклаштылар чәләр үткәрелә Соңгы айларда, мәсәлән, культура сараенда өлкәнең татар-башкорт укытучылары җыйналды Аларга Татарстан язучыларынын IX съезды материаллары буенча хәзерге татар әдәбиятының үсеше турында докладлар сөйләнде Биредә шулай ук Нәкый Исәнбәтнең КО еллыгына багышланган әдәби кичә дә уздырылды Боларны безгә Оренбургтан журналы бызнын актив пропагандисты, яшь язучы Зиннур Шакиров хәбәр итә ТӘРЖЕМӘЧЕЛӘР КИҢӘШӘ Май аенын икенче яртысында Чувашия башкаласы Чебоксарда язучы-тәрҗемәче л әрнең 2 нче Бнтенроссня киңәшмәсе бу лып узды Киңәшмәнең гөп максаты СССР ха лыклары телләреннән тәрҗемә нтү практикасында очрый горган кыен мәсьәләләрне хәл нтү. Киңәшү. нжат тәҗрибәсе белән уртаклашу иде Көн тәртибенә куелган мәсьәләләр тәрҗемәчеләр өчен актуаль булганлыктан, семинарлар беренче көннән үк кызык 1ы бәхәсләр белән башланып китте Семинарларга Мәскәү әдипләре Семен Шуртаков. Николай Ершом. Ранил Буха- раеи. Марк Белавин. Роберт Вннонен җи тәнчелек итте Киңәшмәдә илебезнең төрле төбәкләреннән җыйналган язучылар һәм тәрҗемә осталары. шул исәптән Паслей Самык (Тау ты Алтай). Гунга Чнмнтов (Бурят АССР) Семен Руфон (Якутия) Иоганнес Хидман һәм Рая-Лиза Пелля (Карелия) Әсхәл Әх мәтхужнн һәм Дим Дәмннин (Башкорт стан), Виктор Гидаен (Мордовия). Зоя Романова һәм Николай Стурнков (Чувашия). Иван Мннтяк (Чечен-Ингуш АССР) катнаштылар Татарстаннан киңәшмәгә яшь язучы һәм тәрҗемәче Солтан Шәмси КИЛГӘН иде ЯҢА КИТАПЛАР Мәскәү-нең «Художественная литература» нәшриятымда (ЮНО ел) В И .'1»ниннын 110 еллык юбилеена багышлап «В И Ленни и ноззни народов СССР» дигән китап басылып чыкты Китапка күн милләтле соне I әдәбияты вәкилләренең шигырьләре тупланган Жыентыкка Сонетлар Союзы Герое Му са ЖәЛИТИГҢ «Ленинчылар» (В ТорОПЫТМИ ' h.ipeiieil «Россия» культур» сорнайда «Ч. Ч1.Ч1» HCvWTT яна А.ЦМ1 I коллектини '■•«i-nwpu >ды Конем.л-ны иш». «у тыьпнт Таһир Хблгршнн җш >».IH 1-П р< (Ә « Тр,: ,1 КО.1.1''һТ«1КЫН- - I Т|«н -ДәбН X.lp.Vb 1.1 эШЛ.Ш килә. (мр.и ггмачо- КН 1979 елда Мәскәүнен «Илобразительное нскусстно» нәшриятын та «История искусства народом СССР» тигән мпнпнын чират- • ягы 5 нче томы чыкты (9 row та) Г»> 'е»м СССР халыкларының XIX г»«нрнын рги чс яртысмндлпа euHiareiiJ haw архитгкту расына багышланган Китапта суз Казан ьзтарларынын йортлар бнзәүгә. читек каю һәм ювелир әйберләр ясау эшен.» оста буалары һәм аларнын бетен илдә, бигрәк тә . Хрта Азиядә сатылуы турында бара Мәскәүиең «Молодая гвардия» нәшриятында «Праздники, обряды. традиции» ти гән китапнын 2 иче тулыландырылган басмасы дөнья курде Китапка кергән очерк ларда хәзерге көндә безнең тормышыбызда киң таралган бап эчтәлекле төрле йолалар, горефгадәтләр һәм бәйрәмнәр турында язылган. Язучы Мөхәммәт Мәһдиеңнең «Сабан | уе» дигән очеркында татар халкынын нн борынгы, нн күнелле бәйрәме хакында сөй 1.413 ЧАЛЛЫ ЯЗУЧЫЛАР ОЕШМАСЫНДА 16 майда Чаллының КамГЭС поселогындагы китап кибетендә язучы Э Касыймов матур әдәбият сөючеләр белән очрашты. Ул Чаллыдагы язучылар оешмасының бурычлары. нжат планнары турында сөйләде. узенек әле яңарак кына сатуга чыккан •Чулман оныклар л >рьясы» романына кагылышлы сорауларга җаваплар бирде 19 майда оешманың «Кама таңнары» Ъ -м «. 1учылар һәм яшь .шторлар матур әдәбият I өючеләр белән очраштылар Шагыйрь- ирдән Чәхмуг Гатиюв. Мансур Сафин. I'VAHH Ф .ТХН. Рнна Асылбаена Нина Дмит рнеяа. Александр Макаров. Владимир Ат- ипутовлар эшче яшьләргә шигырьләрен укыдылар Шигырьләр рус һәм татар тени i яңгырады Кич.inc язучы Эдуард Ка- • ыцмнв алып барды Оирашуда китап сату ы оештырылган иде «ЧУЛМАН» ӘДӘБИЯТ-ИЖАТ ТҮГӘРӘГЕНДӘ Берничә ел инде Алабуга дәүләт педагогия институты каршыпда «Чулман» исемле әдәбият-нжат түгәрәге эшлән килә Ана филология фәннәре кандидаты Әнпәр Шарипов җитәкчелек итә. Студентлар түгәрәккә бик теләп йөриләр Түгәр кнең быелгы утырышлары аерхча жанлы Һәм нәтнжәле булды Түгәрәк утырышларының үзәгендә студентларның иҗатын тикшерү. алар турында фикер алышу торды N тырышларда шулай ук күренекле я и чыларнын р нжатлары гу рында язган Мәкалә Һәм китапларын укып үзләштерүгә дә зур әһәмият бирелә. Быел, мәсәлән. Рә сүл Гам 13Т0ИНЫН «Минем Дагестаным» китабы. татар язучылары Ф Хөсни. Ә Еники \\ Мәһдиен һ. б. .шрнын у з иҗатлары турындагы мәкаләләре укып өйрәнелде Студентлар алдында еш кына язучылар үзләре дә чыгыш ясыйлар. Узган уку елын да студентлар Снбгат Хәким Илдар Ю ич в Һ |.м Ибраһим Нуруллнннар белән очраштылар. Язучылар яшьләргә үзләренең нжат лары турында сөйләделәр, әсәрләрен укыдылар. Ә быел исә «Чулман» түгәрәгенең киңәйтелгән утырышында Алабугада яшәп иҗат итүче тәнкыйтьче. АЛИИ ректоры Тәлгат Галиуллин һәм АДПП проректоры Фатих Урманчневлар чыгыш ясадылар Аларның иҗат лабораторияләре турындагы әңгәмәсе зур кызыксыну белән тыңланды Соныннан «Чулман» әдәбият нжат түгәрәге членнары үзләренең хикәяләрен, шигырь ләрен укыдылар Түгәрәк членнары үзләре иҗат иткән әсәрләр белән вакытлы матбугатта да чы 1ыш ясыйлар Алабуга район газетасы «Яна Кама» «Бездә кунакта «Чулман» рубрикасы астында әдәби битләр биреп бара МАКТАУЛЫ ИСЕМНӘР РСФСР Верховный Сонеты Президиумының 1980 ел 16 июнь Указы белән түбән дәге иптәшләргә мактаулы исемнәр бирел ле «РСФСРның халык артисты» 1 Сәлимҗаиов Марсель X жнмоннчка I Камал исемендәге Татар дәүләт акаде мня театры баш режиссеры 2 Ишкова I алнна Ссменовнага В II Качалов исемендәге Казан Зур драма театры артисткасы 26 30 майла Чаллыда күренекле ша тыйрь һәм прозаик Әхсән Баянов булып китте \ I бирегә яна әсәре өчен материал •улларга килгән иле Шул җәһәттән үзен кытыксындыргаи объектларда булды Чаллы якчылары чшь авторлар белән очрашты бүгенге >ь>бнчтыбы<■.» кагылышлы мәсьә 11’әр буенча КЫ1ЫК.1Ы .щгәмәЛәр v утырды Татарстан АССР Верховный Сонеты Президиумының 1980 ел. 30 апрель .\ка<ы белән снет әдәбияты һәм млгбугяты .. i кәсендәге хезмәтләре өчен язучы торжемачт Я.хъя Мөхә.мхтәтгалневнч Халиговка Татар стан АССРиың атказанган культура работ ннгы дигән мактаулы исем бирелде