ӘДӘБИЯТ ҺӘМ СӘНГАТЬ ЯҢАЛЫКЛАРЫ

ТУКСАН ЕЛ ҮТКӘЧ Үткәй елның 18—22 декабрь көннәрендә Казан студентларының Владимир Ульяновны» актив катнашы белән 1887 елла үткәрелгән сходка датасы тантаналы төстә һәм кин күләмдә билгеләп үтелде Республика быз башкаласы студентлары аны үз фәнни теоретик конференцияләре белән универси тетның Актлар залында башладылар Икенче көнне исә шунда ук СССРның урта һәм югмы белем министры В П Елютин ВЛКСМ Үзәк Комитеты секретаре В А Житнев. КПСС Үзәк Комитетыннан. ВЦСПСтан һәм илебезнең 63 ю ары уку йортыннан вәкилләр катнашы белән Бөтен союз күләмендәге фәнни теоретик конференция үткәрелде Опера театрында узган тантаналы кичә һәм концертта шулай ук күп кунаклар катнашты һәм чыгыш ясады Бу бәйрәмне сходка датасына багышланган митинг, студент яшьләрнең политик жыр конкурсы, факеллы маршы һәм бүтән бик күп чаралар бизәде Тантанада катнашучы ларга Леонид Ильич Брежневтан котлау сүзе килде ӘДИПЛӘР ЙОРТЫНДА ЗУР КИЧӘ Классик әдибебезнең 90 еллыгы уңае белән илебез башкаласындагы укучылар һәм тамашачылар өчен махсус оештырыл ган бу кичә СССР Язучылар - тозының A А Фадеев исемендәге Әдипләр йортында үткән елның декабрендә үткәрелде Аны РСФСР Язучылары союзы секретаре Николай Шунднк ачты һәм алып барды Я тучы-революционер турында кыска, әмма кнң колачлы, тирән эчтәлекле сүзне филология фәннәре докторы, профессор. Татарстан АССР Министрлар Советы председателе урынбасары Мансур Хәсәнов сөйләде Г Иб раһнмов ижатының бөеклеген бәяләп, аның хәзерге шәкертләре шундый ук революцион рухлы, партияле халыкчан традицияләрне үз иҗатлары белән ничек үстергәнлеге Ни колай Богданов. Анатолий Иванов. Роберт Бикмөхәммәтов. Валентин Сорокин. Влади мир Чивилихин чыгышларын та бик ачык чагылды Үзенә берләштергән 74 әдәби оеш манып барысының да нжаты һәм оештыру эшләре турында зур игътибар белән даими кайгыртканы өчен шагыйрь Зәки Нури РСФСР Ятучылар союзы идарәсенә «Кл.к снк сәлам һәм рәхмәт билгесе бу'» дип Галнмжан Ибрлпнмовнын Татарстан әдип ләре алып килгән зур портретын тапшыр ды «Бер горурлык хисе» дигән шигырен татарча укып, кичәнең әдәби өлешен Снб- гат Хәким тәмамлады Соныннан республикабыз сәнгать осталары чыгышын мәскәүлеләр бик кызыксынып тыңлады һәм каралы РУС ТЕЛЕНДӘ ЧЫГАЛАР 1978 елнын тематик планнары буенча Мәскәүдәге Үзәк нәшриятлар Татарстан әдипләренең түбәндәге әсәрләре тэржемә- сен бастырып чыгарачаклар «СОВЕТСКИЙ ПИСАТЕЛЬ. НӘШРИЯТЫ I Мирсәй Әмир. «Курай» Повесть һәм хикәяләр 10 табак. Тнражы 30 мен «СОВЕТСКАЯ РОССИЯ. НӘШРИЯТЫ 2. Габдулла Тукай «Водяная» («Су анасы») 3. Рөстәм Кутуй «Тихое, тихое пате». Повесть һәм хикәяләр 16 табак. Тиражы 50 мең 4 Рафаэль Мостафнн Снбгат Хәким турында монография 5 табак. Тиражы 10 мең. 5 Равил Фәйзуллин «Мой звездный час» («йолдызлы чак») Шигырьләр. 8 табак Тнражы 20 мең «СОВРЕМЕННИК» НӘШРИЯТЫ 6 Юрий Бслостоикнй «Валет по тревоге» Повестьлар 20 табак Тиражы 50 мең 7. Вакыйф Нуруллин «За развилком дороги» («Юллар чатында») Повестьлар һәм хикәяләр 15 табак Тиражы 30 мең 8 Геннадий Паушкнн «Слушай мои позывные» Повесть һәм хикәяләр 7 табак Тнражы 30 мен 9 Мөсәгыйт Хәбибхллнн «Водоворгты» («Чоңгыллар») Роман 20 табак Тиражы 30 мек 10 Шамил Бикчурин «Твердая порода» («Каты токым») Роман 15 табак. Тнражы 150 меи 11 Гариф Ахунов. «Человек ишет «ро- внще» («Кеше хәзинә эзли») II •весть һәм хикәяләр 21 табак Тнражы 100 мен 12 Әхсәи Баянов «Повесть горной сто роны» («Тау ягы повесте») Повесть лар 21 табак Тнражы 75 мен 13 Фатих Хөсни. «Любовь н >д «*сз ими» ИҖАТ БӘЙРӘМНӘРЕ Украинаның Донецк китап нәшриятында Шамил Рәкыйповнын «Атака на рассвете» дигән китабы 15 мен тираж белән рус телендә басылып чыкты. Советлар Союзы Геройлары Батыршин белән Чернопятколарның сугышчан батырлыгы турында сөйләгән бу китап. «Таңнар һаман матурмы» повестеның яңартылган варианты булып, анда Һади Такташның Донец шахтерлары белән элемтәсе турында яңа бүлекләр дә өстәлгән. Күренекле тәнкыйтьче, әдәбият белгече, профессор Галимжан Нигъмәтннен тууына 80 ел тулуга багышланган кичәдә галим турында сүз белән язучы, филология фәннәре кандидаты Мөхәммәт Мәһднев чыгыш ясады Нигьмәтн турында аны яхшы белгән шәкертләре истәлекләр сөйләделәр Казан педагогия институтының төп бинасындагы актлар залында’ 26 декабрьдә үткәрелде бу тантана. Киевтагы «Веселка» нәшрияты Октябрьның 60 еллыгы уңае белән илебез тугандаш әдәбиятларыннан украинчага тәржемә итеп балалар өчен «Октябрь йолдызы яктысы» дигән исемле китап чыгарды Авторлары— дүрт дистәгә якын. Анда Татарстаннан шагыйрь Зәки Нуриның партизан хикәяләреннән берсе урын алган Зур әдип, әдәбият белгече һәм тарихчы Газиз Гобәндуллинның (Г Газиз) тууына 90 ел тулуга багышланган гыйльми советның киңәйтелгән утырышын СССР Фәннәр академиясе Казан филиалының Галимжан («Йолдызлы төндә»). Повесть. 12 табак. Тиражы 50 мен. 14 Сажидә Сөләйманова «Красные перья» («Кызыл каурыйлар»). Шигырьләр һәм поэма. 2,5 табак. Ти ражы 10 мең. 15. Мәрзия Файзуллина. «Только для тебя» («Бары тик синен өчен») Ши 1ырьлэр 2 табак Тиражы 10 мен 16. Илгиз Калимуллин «Дорога к людям» Шигырьләр һәм поэма 2 табак. Тиражы 10 мең. 17. Кадыйр Сибгатуллин. «Заветы отцов» («Аталар васыяте»). Шигырьләр. 3 табак. Тиражы 10 мен. 18 Рөстәм Мингалимов. «Зеленый сон» («Яшел төш»). Шигырьләр 2 табак. Тиражы 10 мең. «ДЕТСКАЯ ЛИТЕРАТУРА» НӘШРИЯТЫ «КЫЗЫЛ ЙОЛДЫЗ БИЛГЕСЕ БЕЛӘН» Im Zeichen ☆ dej roten Sternj Snnnerun^en an die Traditionen der deutjchjcu^etischen. Freundschaft DIETZ Vfini.AC. HEHLIK 19. Гомэр Баширов. «Родимый край — зеленая колыбель». («Туган ягым — яшел бншек»). Повесть. 13 табак. Тиражы 100 мен. КИТАПЛАР-ДУСЛЫК ИЛЧЕСЕ «Литературная Россия» газетасының редакция коллегиясе Сезне «Акчураның жир үбүе» хикәягез өчен еллык премия алуыгыз ■белән котлый» — язучы Әхәт Гаффарга газетаның баш редакторы Ю Грибов имзасы куелган шушындый котлау килде. Бу хикәя газетаның былтыргы 43 санында Ю Стефанович тәржемәсендә басылып чыкты. Аны республикабыз укучылары «Азат хатын» журналының 1976 нчы елгы октябрь саныннан укып танышканнар иде. Утыз алты очерк һәм мөстәкыйль мемуар әсәрләр тупланган бу китапның исеме әнә шундый Авторлары — һәммәсе немецлар фашизмга каршы. Советлар Союзы белән дуслык өчен көрәштә актив кафаш- кангалимнәр, язучылар, культура эшлек- леләре һәм эшчеләр Шушы ике ил халыкларының революциядәнсоңгы жнмереклек. интервенция, гражданнар сугышы һәмикен- « че бөтендөнья сугышы елларында бөтен кыенлыкларны жиңеп чыныккан, маягы кызыл йолдыз билгесе белән снмволлашты- рылган дуслык юлын истәлекле фактлар һәм художестволы детальләр жирлегенлә сурәтлиләр алар. Башта Берлинда немец телендә дөнья күргән бу китапны 1977 ел азагында Мәскәүдәге «Прогресс» нәшрияты русчага тәржемә итеп чыгарды. Анын тышлыгына ук чыгарып язылган «Фашизмга каршы көрәшчеләр — Муса Жәлил. атаклы музыкант Сермус һәм бүтән интернационалист-геройлар турында» дигән искәрмәсе бар. Ибраһимов исемендәге тел. әдәбият һәм тарих институты үткән елның 13 декабрендә үткәрде. Докладларны профессор М Гайнуллин Һәм өлкән фәнни хезмәткәр С. Али- шев сөйләде. УКУЧЫЛАР БЕЛӘН БЕРДӘМЛЕК Казан дәүләт педагогия институты студентлары язучы Гомәр Бәшнров белән очраштылар. Анда әдипнең «Җидегән чишмә» исемле яна романы тикшерелде. Роман авторы үз нжаты, яна бу әсәренең ничек язылуы турында сөйләде, укучылар исә апа ' карата үз фикерләрен әйттеләр. Казан авыл хуҗалыгы институтының студентлар шәһәрчеге. Шыгырым тулы зал. Бер-бер артлы чыгыш ясаган хезмәт һәм сугыш ветераны сүзен. * аннары артистлар башкарган җыр яңгыравын, аннары шагыйрь сөйләгәнне яшьләр йотылып тыңлыйлар Зәкн Нури һәм елмаюлы. һәм чәнечкеле яна шигырьләр укый Бу кичәнең түрендә яна китапларга да киң урын бирелгән. Укучы аны автограф яздырып күпләп алырга тели. Истәлекле очрашуны йомгаклаганда уртак бер фикергә киленә: укучы белән очрашуга әдипләр һәрчакта да китап белән бергә килергә тиешләр. Мәскәүдә СССР Язучылар союзының балалар әдәбияты буенча советы «Балалар әдәбиятында Ленин, партия һәм революция» дигән темага пленум үткәрде. Пленум эшендә, Казаннан совет члены Ләбибә Ихсанова катнашты һәм «Татар балалар әдәбиятында Ленин образы» дигән темага чыгыш ясады. ' ЯШЬЛӘРГӘ — ЯШЕЛ УРАМ Язучылар союзы яшьләр комиссиясенең чираттагы утырышы булды. Анда Казан педагогия институтындагы әдәби түгәрәккә Гөлшат Зәйнашева. «Татарстан яшьләре» газетасы каршындагы әдәби түгәрәккә Әхсән Баянов шефлар нтеп билгеләнде. Арча, Виектау, Саба. Балтач районнарындагы яшь язучыларның конференциясен апрель аенда үткәрү турында карар кабул ителде. «АЗАТ ХАТЫН» ЖУРНАЛЫ. ПРОЗА ҺӘМ ПОЭЗИЯЯзучылар союзы партия оешмасының ачык җыелышында күптән түгел әнә шул темага эшлекле һәм игътибарлы сөйләшү булды. Әдипләр әдәби һәм кж.тнмагый-ао- литик бу журнал битләрендә басылган проза һәм поэзия әсәрләренең сыйфатын уиай бәяләде һәм үзләренең журналда тагын да активрак язышырга кирәклеген әйттеләр. «70 НЧЕ ЕЛЛАР КОРЧАГИННАРЫ» 1975 елның ноябреннән 1977 елның яма рена кадәр дәвам иткән иҗат яшьләре конкурсы «70 нче еллар Корчагиннары» дип исемләнгән нде. Аны ВЛКСМ, өлкә комитеты. ТАССР Культура министрлыгы коллегиясе, ТАССР Язучылар һәм Художниклар союзлары. Бөтенроссия театр җәмгыятенен Татарстан бүлеге оештырды. Конкурс барышында күп кенә югары идеяле яна әсәрләр туды, нҗат яшьләренең осталыклары камилләште. Иҗат яшьләре Бөтенсоюз удар комсомол төзелеш ләрен, бүгенге тормышның актуаль проблемаларын яктыртуга зур игътибар бирде лар» «70 нче еллар Корчагиннары» конкурсының оештыру комитеты тарафыннан тәкъдим ителгән йомгакларны карап чыкканнан соң жюри рәсем сәнгате әдәбият һәм театр сәнгате өлкәләрендә ирешкән укышлары өчен бер төркем яшь иҗатчыларны җиңүчеләр днп тапты. Язучылардан Рөстәм Мннгалныов. Гәрәй Р иим. Роберт Батуллин. Камил Мостафин. Җәмит Рәхимоа һәм Фәннур Сафин конкурс лауреатлары итеп танылдылар, аларга Мактау грамота лары һәм бүләк бирелде. ТӘНКЫЙТЬЧЕЛӘР САФЫ ИШӘЯ Татарстан Язучылар союды тәнкыйть сек циясснең чираттагы семинары булды. Анда яшь тәнкыйтьче Әмир Махмудов нжаты тикшерелде. Фикер алышуларда катнашкай X. Хәйри. Ф Мусим. И Ахунжавоө. А. Әх- мәдуллнн, Ф. Мнммул-тим. Р Мостафам. Р. Сверигнн. М. Хәбибу.инм. Ә. Шарипов. Ш Маннапов. Р Мажәмиәдм*. М Вәлие» һәм башка иптәшләр яшь гэшшйтъяе ажа тын нигездә уңай яктан бәяләделәр, ана тагын да камилләшү юнәлешемдә файдалы киңәшләр әйттеләр. ХЕЗМӘТКӘ — ХӨРМӘТ Совет әдәбияты өлкәсендәге хезмәтләре өчен һәм илле яшь тулу уңае белән язучы Әхсән Баянов «Почет билгесе» ордены бе лән бүләкләнде. Татарстан радиосының үткән ел азагында бәйрәм ителгән 50 еллыгы уңае белән һәм радио тапшыруларда бик актив катнашканнары өчен республикабыз Министр лар Советының Телевидение һәм радио комитеты язучылар Зәки Нури, Әхсән Бая нов, Гәрәй Рәхимне һәм «Казан утлары» журналының сәнгать бүлеге өлкән редакторы Рим Ширияздановны, очерк һәм публицистика бүлеге редакторы Хәмзә Зарн- повны, хатлар бүлеге редакторы Роберт Миңнуллинны Юбилей грамотасы белән бүләкләде. ЛУНАЧАРСКИЙ КАЗАНДА Илебезнең иң беренче мәгариф халык комиссары Анатолий Васильевич 1924 елның көзендә Казанга килә. Менә аның шул уңай белән Казанга, ул чакта республикабызның мәгариф халык комиссары, язучы Шәһид Әхмәдиевкә язган хатыннан кайбер юллар: «Беренче октябрьдә Казанда булам... Минем чыгышлар планы түбәндәгечә күздә тотыла: беренче числода үземнең «Канцлер һәм слесарь» дигән пьесама кереш буласы сүзне әйтергә телим Аннары нинди дә булса популяр темага лекция укырмын, әлбәттә. Түләүле булуы яхшы — чөнки анын бөтен килере минем карамактагы ятимнәр файдасына тотылачак . Сездә үтәсе өч көнемнең бер кичен Казан укытучылары,—бәлки студентлары да — җыелачак аудиториядә «Совет иленең культура төзелеше» дигән темага чыгыш ясау өчен файдалануны теләр идем, һәм, шуларга өстәп... Казан эшчеләре каршында «Союзыбызның эчке һәм тышкы хәле» турында, аннары Ленин темасына чыгышлар ясый алам» Республикабыз совнаркомы һәм Үзәк Башкарма комитеты халык мәгарифе торышы турында Луначарский белән әңгәмә оештыра. Ул Казанның партия, совет һәм профсоюз оешмалары активы җыелышында халыкара хәл турында, Казан университетының актлар залында культура эшләре темасына чыгышлар ясый, уку йортларында була, аларда милли кадрларның бик күп хәзерләнүен белеп куана. Кыска гына вакыт эчендә Анатолий Васильевич татар рабфагында, политехник техникумда, полиграфистларның һөнәрчеләр мәктәбендә, ком- муиа-мәктәптә, ятимнәрне тәрбияләгән балалар шәһәрчегендә, татар театрында булырга өлгерә.