ӘДӘБИЯТ ҺӘМ СӘНГАТЬ ЯҢАЛЫКЛАРЫ

ШИГЫРЬ БӘЙРӘМЕ
Апрель — жир-анабызнын ак юрганын яшелгә
алыштыра торган, бөтен тереклек ияләренә көч,
яңарыш, үсеш алып килә торган ае.
Апрель—кешелек дөньясына бөек Ленинны бүләк
иткән ай. Шу на күрә дә бу айны илебез халыклары
һәм бөтен прогрессив кешелек жәмгыяте көтеп ала.
Ә безнек халкыбызга апрель ае тагын бер яктан бик
кадерле: бу айда халкыбызның бөек шагыйре
Габдулла Тукай туган. Инде күп еллардан бирле
Татарстан язучылар союзы шагыйрь туган көннәрдә
шигырь бәйрәме үткәреп килә. Башка елларда бу
бәйрәм нигездә Казан шәһәрендә генә (Тукай һәй-
кәле янында һәм язучыларның Г. Тукай исемендәге
клубында) үткәрелә торган булса, быел анын
географиясе киңәйде, масштабы зурая төште. Иң
элек, шагыйрьнең туган көненә багышлап, Казан
шәһәрендә «Казан язы» дип аталган әдәби-
музыкаль кичәләр үткәрелде. Казанның иң зур
культура сарайларында уздырылган ул кичәләрдә
күренекле шагыйрьләребез, драматургларыбыз,
прозаикларыбыз һәм республикабызның атаклы
кырчылары, сүз осталары әдәбият һәм кыр
сөючеләргә бүгенге татар әдәбияты турымда
сөйләделәр, үзләренең яна әсәрләрен укыдылар,
яңа кырларың кырладылар. барлыгы 12 кичә
үткәрелде. Аннары, егерме бишенче впрельдә.
үзебезнең әдипләребез һәм Тукан көннәренә кунак
булып килгән Мәскәү, Уфа. Пермь. Ворошиловград
шагыйрьләре Тукайның туган жнренә — Арча
районындагы Тукай-Кырлай авылына—шагыйрьнең
музеена. аның якташлары белән очрашырга
бардылар Шул ук көнне Арча педагогия
училищесында укучылар белән дә очрашу булды
Егерме алтынчы апрельдә Казанның Муса Жәлил
исемендәге опера һәм балет театры каршына
куелган Габдулла Тукай һәйкәле янында зур шигъри
митинг үткәрелде Язучылар союзының партоешма
секретаре Габлрахман Минский ачып жибәргән ул
митингта Язучылар союзы идарәсенең жаваплы
секретаре Ренат Харисов 1973 елгы Тукай премиясе
лауреатларын — язучы Гариф Ахунов һәм
композитор Әнвәр Бакиров иптәшләрне котлаганнан
соң шагыйрьләребез һәм кунаклар үзләренең
Тукайга туган жнребезгә. халыклар дуслыгына
багыш- лантан шигырьләрен укыдылар Аннары
шигырь бәйрәме шәһәрнен культур® captl- ларына,
клубларга күчте- шагыйрьләр, группаларга бүленеп.
Казан хсзмәг ияло- ренә әдәбиятыбыз турында
сөйләделәр, үзләренең әсәрләрен укыдылар.
Шушындый ук шигырь бәйрәмнәре шул ук
көннәрдә республикабызның Чаллы, Әлмәт. Түбән
Кама шәһәрләрендә дә уздырылды.
ТӨРЛЕ ТЕЛЛӘРДӘ
Татар әдәбиятының офыклары көннән- көн
киңәя — әднпләребезнең әсәрләре илебез
халыклары телләренә һаман саен күбрәк тәржемә
ителә бара. Әле сонгы нке-өч ай эчендә генә дә
тәржемәләребез киштәсенә тагын берничә әсәр
өстәлде. Кыргыз теленә тәржемә ителеп, Муса
Жәлилиең атаклы «Алтынчәч» поэмасы басылып
чыкты. Шунысын да искәртеп үтик: герой
шагыйребезнең бу поэмасы моннан алда да кыргыз
теленә тәржемә н/елгән һәм басылып чыккан иде
инде. Ул чакта әсәр кыргыз шагыйре Т Шамшиев
тәржемәсендә басылды. Ә бу юлы ул А. Медетбеков
һәм А. Стамовлар тәржемәсендә чыкты.
СССР төзелүгә илле ел тулуга багышлап.
Кыргызстан китап нәшрияты «Достуи гүя тестесн»
(«Дуслык букеты») исемле шигъри жыентык
бастырыи чыгарды. Б Сар- ногоев тарафыннан г
өзелгән бу ки гайка
АОСТУК
ГУЛ ДЕСТГ.СИ
РСФСР дагы барлык автономияле республикалар
шагыйрьләреннән берничәшәр шагыйрьнең
әсәрләре тупланган. Татар шагыйрьләреннән Свбгат
Хәким, Хәсән Туфан, Зәки Нури, Нәби Дәүлн һәм
Ренат Харисов әсәрләре урнаштырылган.
Балалар язучысы Ләбибә Ихсанованык «Сары Алан
малайлары» исемле повесте рус һәм украин
телләрендә күп тираж белән басылып чыгып, рус
һәм украин укучыла- рынын күңеленә хуш килгән иде
инде. Бу
Чистай районы авылларында әдәби-музы- каль
кичәләр үткәреп кайттылар. Алар культура
сарайларында, терлекчеләр йортларында
чыгышлар ясап, үзләренең әсәо- ләрен укыдылар,
яраткан кырларын башкардылар. Чистай районы
хезмәт ияләре язучыларны һәм артистларны җылы
кабул этте.
Шагыйрьләрдән Мостафа Ногман, Зәет
Мәжнтов һәм Татарстан язучылар союзы
каршындагы пропаганда бюросы хезмәткәре Мансур
Шигапов Казанның «Татсель- строй» эшчеләре торак
йортында әдәбият сөючеләр белән очрашып,
үзләренең әсәрләрен укыдылар, әдәбиятыбыздагы
яңалыклар турында сөйләделәр.
ИҖАТ СЕКЦИЯЛӘРЕНДӘ
Тәнкыйтьчеләр секциясенең 27 апрельдә
үткәрелгән чираттагы утырышында Абрар
Кәрнмуллнн һәм Фарваз Мицнуллиннарның нжаты
тикшерелде. А. Кәримуллин ижаты турындагы
докладны филология фәннәре кандидаты Нил
Юзиев. Ф Миңнуллин ижаты турындагы докладны
Рафаэль Мос- тафин ясады. Болардан тыш. фикер
алышуларда язучылардан һәм әдәбият галим-
нәреннән Азат Әхмәдуллин, Баян Гыйззәт, Ибраһим
Нуруллин. Миркасыйм Госманов. Фәрит Хатнпов.
Кыям Мицлебаев. Зәет Мәжнтов, Риза Ишморат,
Гариф Ахунов, Мөхәммәт Мәһдиевләр катнашты. Бу
иптәшләр барысы да Ф. Миңнуллин һәм А
Кәрнмуллиннар ижатына нигездә уңай бәя
бирделәр.
әсәр әле шушы көннәрдә генә Таллин шәһәрендәге
«Ээстн раамат» нәшриятында да бастырып
чыгарылды Повестьны эстончага Нелви Кукк
тәржемә иткән, иллюстрацияләрен рәссам
Кэрнумээс Марет эшләгән
ОЧРАШУЛАР, ӘДӘБИ КИЧӘЛӘР
Татарстан язучыларның Г. Тукай исемендәге
клубында әдипләребездэн Г. Әпсәлә- мов. Л.
Ихсанова, Р Харисов, Р. Ишморат, Н. Дәүли һәм яшь
шагыйрь Госман Садә республикабыз
районнарындагы балалар китапханәләре
мөдирләре белән очрашып, аларга бүгенге
әдәбиятыбыздагы яңалыклар хакында, үзләренең
нжатлары турында сөйләделәр. Яна әсәрләрен
укыдылар, китапханәчеләрнең күп санлы
сорауларына жаваплар бирделәр.
Язучыларыбыздан Фаил Шәфнгуллич. Вакыйф
Нуруллин, Татарстанның атказанган артисты
Сөләйман йосыпов, композитор Зиннур Гибадуллин.
нәфис сүз остасы Мансур Шигапов һәм яшь жырчы
Клара Хәйретднновалар язгы чәчү көннәрендә
Шул ук секциянең 21 майда уздырылган
утырышы филология фәннәре кандидаты Азат
Әхмәдуллин ижатын тикшерүгә багышланды.
Тәнкыйтьченең ижат эшчәнлеге турындагы
докладны Баян Гыйззәт ясады. Аннары А.
Әхмәдуллин нжаты турында М. Бакиров, Ф. Хатипов,
М. Мәһдиев, Н. Юзиев. Ф. Мусин сөйләделәр һәм
бары- , сы да А. Әхмәдуллин ижатын уңай бәялә- I
деләр.
Драматурглар секциясенең май аенда
үткәрелгән утырышында драматург Туфан
Мнннуллиннын «Үзебез сайлаган язмыш» исемле
яңа пьесасы укып тикшерелде. Ул пьеса буенча
фикер алышуларда драматурглар Ш. Зәйни, X.
Вахит, А Гыйләжев катнаштылар һәм әсәрне
нигездә әйбәт дип таптылар, аны тагын да яхшырта
төшү өчен үзләренең киңәшләрен, тәкъдимнәрен
әйттеләр.
Т. Мнннуллиннын шул ук пьесасы күчмә (еатрда
да укылып, сәхнәгә куярга лаек дип табылды һәм
театрнын репертуарына кабул ителде.
Г Камал исемендәге татар дәүләт академия
театрының художество советы утырышларында
Диас Вэлневнен «Бншбалта диванасы*. Нурихан
Фәттахның «Колгали* исемле яна пьесалары укып
тикшерелде. Аны тикшерүдә драматургларыбыздан
А. Гыйләжев, Т. Миннуллин да катнаштылар
һәр ике авторның да әлеге пьесалары
художество советы тарафыннан уңай бәя алды һәм
сәхнәгә кую өчен театр репорту а рына кабул
ителде.
Г. ГАЛИЕВКӘ 70 ЯШЬ
Шушы елның май аенда өлкән язучыбыз Гариф
Галиевкә 70 яшь тулды Шул уңай белән Татарстан
язучылар союзы һәм «Казан утлары» журналы
әдипкә түбәндәге котлау сүзләре язылган адрес
тапшырдылар:
ХӨРМӘТЛЕ КАЛӘМДӘШЕБЕЗ
ГАРИФ ГАЛИЕВ!
Синең турыда уйлаганда башы юлдан кайтып
кермәгән җәяуле юлчыны күз алдына китерәбез.
Үткән юлың озын, бик озын синең. Барыр юлың
кебек Бу юлларда карлы. буранлы көннәрне дә
кичергәнсеңдер, Кояшлы аланнарны, сандугачлы
урманнарны да үткәнсеңдер. Авылдан авылга,
кеше күңеленнән кеше күңеленә шулай юл саптың
син
Гомер буе халык арасында — авылдашларың
янында булдың син. Гариф дус Алар иген иккәндә
шул хезмәтне мактап хикәяләр. очерклар,
пьесалар яздың Ватан сугы шы башлангач, алар
белән бергә фронтка киттең. Совет солдатының
батырлыгы турында аларның үз яннарында булып
яздың
Илебезнең алтын баганалары — ил аса
ларының балаларын йа онытмадың Атала ры
хезмәтенең тәмен, ямен сөйләгән матур
хикәяләреңне язып куандырдың.
Әйе. күп еллар күп юллар үтелгән. Барган саен
иҗат хәзинәң баеган, тулы ланган. Син халкыңнан
акыл, хикмәт, гыйбрәт өйрәндең Шуның
бәрабәренә аларга үзеңнең матур матур
китапларыңны бирдең.
Син әле юлдан арып, бераз ял игеп утырган
юлчы хәлендә. Туган җирнең саф һавасы, тәмле
суы. дусларыңның җылы күңеле узеңр яңадан кыч-
куәт бирер Син тагын да юлга чыгарсың. Гомерең
буе җыйган хәзинәңне туган халкыңа кайтарып
бирү җаен табарсың Без сиңа шуны телибез. I
ариф дус!
Ж.итмеш яшь тулган көнең һәм озая еллык
иҗат бәйрәмең белем чын күңелдән тибрик
итәбез.
TarnapimuH язучылар союзы. „Казам
утлары’ журналы ре дакциясе
Совет әдәбияты «.ткәсендэ күрсәткән
хезмәтләре өчен пәм жмтм ■ > яше тулу уңае белая.
СССР Верхочний Советы Президиумының 22 мзйз >
вгьлан ителгән Указы белая язучы Гариф Закир уты
Галиев «Почет билгесе» ордены белән бүләкләнде.
КАЗАГЫСТАНДА — ТАТАР МОҢНАРЫ
Ка за г ыстан да Татарстан сәнгать остала-
рының һәм яшь артистларның СССР төзелүгә 50 ел
тулуга багышланган чалышлары булды. Алма-Ата
шәһәренең В И. Ленин исемендәге культура
сараенда үткән концертларны шәһәрнең 30 меигә
якын хезмәт нясе тыңлады Шулай ук өч концерт рес-
публиканың Караганда өлкәсендә үтте һәм ул бер үк
вакытта радио һәм телевидение аша бөтен өлкәгә
тапшырылды
Концертта катнашучы РСФсРнын халык
аргисГлары Ф Насретдинов В Шәрнг она. ГАССРнын
халык артисты И Шзкироа. ТАССРнын атказанган
артистлары А Арсланов, Э. Җэләлетдинов, халык
жырла, - • башкаручыларның бөтен Россия
лауреаты Г. Ильясов, яшьләрдән эстрада
артистларының бөтен Союз дипломанты 3
Нурмөхәм- мәтов. Р. Снбгатуллнна. Э Зарнпова һәм
башка артистлар татар халык жырлапын.
композиторларыбызиын сонгы елларда нжат
ителгән әсәрләрен башкардылар.
КОНКУРС-СМОТР ЛОМ1АГЫ
X. Ямашса исемемдәге меж бердәй».-* белән Г.
Камал исемендәге татар дг»л < --з демня театры
арасында соаиалж ти-. договор бар яле Мех
берләшмже - * академия театрының ин яхшы
спект..к-n . • ренә смотр-ко<|пурсна йомгак ясады За
майлашларыбыз - хезмәт кешеләре ту. ы. дагы ин
яхшы спектакль конкурсын.! > беренче урынны алган
«Чкт кеше» (И. Дпорепкнй әсәре) спектакле Почег
грамотасы белән бүләкләнде. Бу спектакльне
режиссер М Сәлимжанов сәхнәләштергән. X.
Вахитын «Мәхәббәтен чын 6v i. .» » спектаклендә
хатын-кыз ролен ин яхшы башкарган өчен
ТАССРнын атказанган ир- тисткасы Тукай премиясе
.. >р-зты Н. Г*- рәева, «Чит кеше» смятая v-За ирләр
ролен ин яхшы Ааяклргаиы «чем ТАССР- нык
атказанган артисты. ТУКЯЙ премячег лауреаты Р
Тлжетдиноя Почет IP.MMI.-U һәм кыймм-гле бүләкләр
белән бүләкләнделәр.
ЯНА СПЕКТАКЛЬ
Арча районы. «8 март» колхолыи.-!! Гүбән Аты
авызы аулмура Руртыиә, Республика хәүлә» күчм*
театты арти » •;». Аяз Гыйл- «-ямгм «Сжя аөиьала
берәү ■ дмгәи өч нирдәлея драмасын гүре ә-п-лар
Авыл халкы бу яңа спемалы.- яратып карады
ТАТАРСТАН ЯЗУЧЫЛАР СОЮЗЫНЫҢ
ӘЛМӘТ БҮЛЕГЕНДӘ
Азнакайда Әлмәт бүлеге язучыларының күчмә
утырышы булды. Азнакай әдәбият берләшмәсе
членнары катнашында үткәрелгән бу жыелышта
яшь язучы Хәрэвн Басыйровнын «Чоңгыл* исемле
повесте тикшерелде. Нефтьчеләр тормышын сурәт-
ләүгә багышланган бу әсәргә язучылардан Р.
Төхфәтуллин. Ә Маликов, Г. Афзал. Ю. Әмннов. М.
Хәсәнов һәрьяклап анализ ясадылар, авторга
файдалы киңәшләрен әйттеләр.
Драматург С. Кальыетов һәм рус шагыйре И.
Винокуров Бөгелмә әдәбият-ижат түгәрәге
утырышында катнаштылар. Алар яшь авторлардан
Михаил Киреев, Анатолий Блинов шигырьләрен.
Фатыйма Бикчантаева. Валерин Хромов хикәяләрен
тикшереп, яшь авторларның укышлы һәм
кимчелекле якларын күрсәттеләр.
Шушы елның 26 апрелендә Әлмәтнең
«Татарстан» кинотеатры каршындагы Тукай һәйкәле
янында шәһәр хезмәт ияләре, укучылар,
укытучылар һәм Әлмәт бүлеге язучылары
катнашында шигырь бәйрәменә багышланган
митинг булды. Тукай һәйкәлена чәчәкләр куелды.
Шул ук көнне кнч М. Горький исемендәге клубта зур
әдәби- музыкаль кичә үткәрелде. Татар поэзиясендә
Тукай традицияләре турында Татарстан язучылар
союзының Әлмәт бүлеге жаваплы секретаре Ә.
Маликов сөйләде. Шагыйрьләрдән Г. Афзал. С.
Сөләйманова, Э. Мөэминова К. Булатова һәм яшь
шагыйрь И. Әхсәнов үзләренең яңа шигырьләрен
укыдылар.
ДЕПУТАТ ИТЕП САПЛАНДЫЛАР
Шушы елның 17 июнендә жпрле Советларга
үткәрелгән сайлауларда әдипләребез- дән
Татарстанның атказанган культура работнигы
Ләбибә Ихсанова Казан шәһәр Советына, шагыйрь
Эдин Маликов Әлмәт шәһәр Советына. РСФСРның
атказанган культура работнигы Гариф Ахунов
Бауман районы Советына депутат нгеи сайланды-
лар.