ӘДӘБИЯТ СӘНГАТЬ ТӘНКЫЙТЕ ТУРЫНДА

КПСС Узок Комитеты гӘдәбият-сзнгать тзнкыйте тирында* карар кабул итте. Анда партия комитет лары культура учреждениеләре- иҗат саиплары. матбугат органнары здвби тәнкыйтьнең дзрәҗгсен күтзру турында КПССның XXIV съезды күрсәтмәләрен тормышка ашыруда актив тырышлык куялар дип билгеләп үте тә Тәнкыйть алдында торган бурыйлар съездларда, пленумнарда, художество интеллигенциясе цыелышла- рында тикшерелде Социалистик реализм сәнгатен тагын да үстеру тирында кайгыртучанлык белая сугарылган тирән эчтәлекле иә киләләр кубрәк басыла башлады уның белән берга. КПСС Үзәк Комитеты карарында тәнкыйтьнең торышы •дәбиятсәнгатьиең коммунистик тезелештә уса баоган роле белән билгеләнә торган таләпләргә тулы җавап бирми, дип күрсәтелә. Совет әдәбияты һәм сәнгатенең үсеш процесслары, социалистик милләт культураларының бер- берсен баетулары һәм үзара якыная барулары тирән анализланмый Куп кенә мәка- ләр. күзәтуләр, рецензияләр естән-естән генә языла, аларның фәлсәфи һәм зстетик дәрәҗәсе югары булмый, тәнкыйть сәнгать күренешләрен тормыш белән чагыштырып карый белми. Шушы кәйгә кадәр тәнкыйтьтә идея һәм художество брагына карата килешүчәи монәсәбәт, субъективизм, әшнәлек һәм группачылык кебек берьяклылык сизелә. Кайчагында совет сәнгате һәм революциягә кадәрге сәнгать тарихын дерес яктыртмаган материаллар басыла, аерым художиниларга һәм әсәрләргә күрәләтә дерес булмаган бәя бирелә Социалистик реализм сәнгатенең революцион гуманистик идеалларын раслауда, буржуаз амассоаый культурвиның һәм декадентлык агымнарының реакцион асылын фаш итүдә, әдәбият һәм сәнгать турындагы ялгыш карашларга зстетик концепцияләргә каршы кер» шт ә тәнкыйть һаман да җитәрлек дәрәҗәдә актив һәм ззлекле түгел. Партия комитетлары, министрлыклар һәм ведомстволар, иҗат союзлары үз карамакларындагы матбугат органнарының, нәшриятларның, телевидение һәм радионың тәнкынгьбнблиографик зи.чәилегснә тиешле контрольне тезмик итмиләр хезмәт ияләрен идея-зстетнн яктан тәрбияләү эчен, куп милләтле совет сәнгатенең әң яхшы казанышларын пропагандалау ечеи информация чараларыннан йомшан файдаланалар. Куп кенә газета һем журнал редакцияләре тәнкыйть мәкаләләренең идея-теоретик дәрәҗәсенә Чораакыгта да таләпчән түгеп. Рецензияләү практикасында җитди кимчелекләр яшәп килә. Басыла торган рецензияләр еш кына берьяклы характерда була, интезсоз мактау а, әсәрнең змтәлеген остән-остән генә соипоп чыгуга кайтып кала, әсәрнең реаль әһәмияте һәм кыйммәте турында дәрес фикер бирми. Куп кенә китаплар, спектакльләр, фильмнар, сынлы сәнгать күргәзмәләре, музыкаль әсәрләр, концерт программалары гомумән тәнкыйтьтән читтә кала. Марксистик-ленинчыл зстетика, сәнгать теориясе һәм тарихы элпәсендәге белгечләр, совет культурасы осталары матбугат зшенә тиешенчә тартылмый: редакцияләр тәнкыйть материалларының жанр терпелегенә һәм аңлаешлылыгына җитәрлек игътибар бирмиләр КПСС Үзән Комитеты карарында күрсәтелгәнчә иҗат союзларының җитәкче органнары одәби иҗатның елгерел җиткән проблемаларын бергәләп тикшерүләрне сирәк оештыралар, тәнкыйть комиссияләре һәм советларының зшон акрын үзгәртеп коралар Тәнкыйтьчеләрне идея ягыннан тәрбияләү һәм профессиональ хәзерләү турында, әдәбият һәм сәнгать работниклары арасында югары таләпчәнлек, тәнкыйть чыгышларына дәрес караш тудыру турында кондәлек каигыртучанлык күрсәтелми. Карарда: әдәби тәнкыйтьтәге җитешсезлокләр шактый дәрәҗәдә кәалифнкацмшц.- Ш кадрларның җитешмәве белән аңлатыла, диелә. Шул ук вакытта университетларда һәм гуманитар вузларда студентларны һәм аспирантларны тәнкыйть өлкәсендә специальләштерү өчен кирәкле шартлар тудырылмаган, бу эш әдәбият һәм сәнгать уку йортларында да канәгатьләнерлек куелмаган. Фәнни-тикшеренү эшендәге җитди кимчелекләр, фәнни һәм иҗат кадрларының ведомство ягыннан таркаулыгы, фәнни учреждениеләр эшчәнлегендә тиешле координациянең булмавы тәнкыйтьне үстерүгә кире йогынты ясый. КПСС Үзәк Комитеты союздаш республикалар Компартияләре Үзәк Комитетлары ЕПССның край һәм өлкә комитетлары, министрлык һәм ведомстволар, иҗат союзлары, матбугат органнары, нәшриятлар, телевидение һәм радио җитәкчеләренең игътибарын әдәби тәнкыйтьнең идеятеоретик дәрәҗәсен күтәрү, художество иҗаты өг.кәсендә партия линиясен үткәрүдә аның активлыгын һәм принципиальлеген күтәрү кирәклегенә юнәлдерде. Тәнкыйтьнең бурычы, диелә карарда, бүгенге әдәби күренешләрне, тенденцияләрне һәм закончалыкларны тирән анализлоудан, ленинчыл партиялелек һәм халыкчанлык принципларын ныгытуга һәрьяклап булышлык итүдән, совет сәнгатенең югары идея-эстетик дәрәҗәсе өчен көрәшүдән, буржуаз идеологиягә каршы эзлекле чыгыш ясаудан гыйбарәт. Әдәби тәнкыйть художникның идея кругозорын киңәйтүгә һәм аның осталыгын камилләштерүгә ярдәм итәргә тиеш. Марксистик-ленинчыл традицияләрне үстерә барып, совет әдәби тәнкыйте идея ягыннан бәяләүләрнең төгәллеген, социаль анализның тирәнлеген эстетик таләпчәнлек белән, талантка, нәтиҗәле иҗади эзләнүләргә сак караш белән бергә кушарга тиеш. Тиешле министрлыкларга һәм ведомстволарга, иҗат союзларына буйсынган журналлар. газеталар, нәшриятлар, телевидение һәм радио редакцияләренең тәнкыйть- библиографик эшчәнлеген яхшырту чаралары эшләргә һәм тормышка ашырырга; редколлегияләрне, нәшрият советларын, редакцияләрне квалификацияле, политик яктан өлгергән кадрлар белән ныгытырга, авторитетлы тәнкыйтьчеләр арасыннан штаттан тыш актив булдыруны тәэмин итәргә; әдәби тәнкыйть, әдәбият һәм сәнгать белеме өлкәсендә иң яхшы эшләрне бүләкләү формаларын күздә тотарга кушылды. КПСС Үзәк Комитеты иҗат союзларына әдәби тәнкыйтьнең идея-теоретик һәм профессиональ дәрәҗәсе турында көндәлек кайгыртучанлык күрсәтергә, коммунистик төзелеш бурычларын хәл игүдә, җәмәгать фикерен формалаштыруда, чит карашлар һәм концепцияләр белән көрәштә аның ролен күтәрергә тәкъдим итте. Иҗат союзлары, диег.ә карарда, әдәби иҗатның актуаль мәсьәләләрен, әдәбият һәм сәнгатьнең аерым әсәрләрен тикшерү инициаторлары һәм оештыручылары булыргв. социалистик реализмның теоретик проблемаларын эшләүгә үз өлешләрен кертергә тиешләр. Тәнкыйть комиссияләре һәм советларының эшчәнлеген яхшыртырга кирәк. СССР Фәннәр академиясенә, министрлыкларга, ведомстволарга алар буйсынуындагы институтларның игътибарын әдәби тәнкыйтьнең теория һәм методология проблемаларын тирәнтен өйрәнүгә юнәлдерергә, хәзерге заман художество процессын, социалистик лагерь ипләре культураларының бер-берсеиә йогынтысын тикшеренүдә галимнәрнең тырышлыкларын активлаштырырга тәкъдим ителде. КПСС Үзәк Комитеты карарында әдәбият, кино, театр, музыка, сынлы сәнгать тарихы һәм теориясе өлкәсендә белгечләр хәзерләүне яхшырту турында да тәкъдимнәр бар. Университетлар, педагогия институтлары һәм махсус югары уну йортларының укыту планнарында студентларны һәм аспирантларны әдәби тәнкыйть проблемалары буенча факультатив специальләштерү өчен кирәкле мөмкинлекләр тудыру күздә тотыла. КПСС Үзәк Комитеты каршындагы Иҗтимагый фәннәр академиясенә академия базасында әдәбият һәм сәнгать теориясе, әдәби тәнкыйть өлкәсендә квалификацияле белгечләр хәзерләүне яхшыртырга һәм киңәйтергә кушылды. Тәнкыйть-библиография эшен һәм матур әдәбиятны пропагандалауны тагын да яхшырту максатларында массовый әдәби тәнкыйть һәм библиографик журнал булдыру максатка яраклы дип табылды. Партия комитетларының мөһим бурычы, диелә КПСС Үзәк Комитеты карарында, тәнкыйтьче кадрлар тәрбияләү, сайлап алу һәм урнаштыру эшендә министрлыкларга һәм ведомстволарга, иҗат союзларына, матбугат, телевидение һәм радио органнарына ярдәмне көчәйтүдән, тәнкыйтьчеләрнең коммунистик тезелеш практикасы белән элемтәләрен ныгытудан, аларның марксистик-ленинчыл хәзерлеген камилләштерүдән гыйбарәт.