ӘДӘБИЯТ ҺӘМ СӘНГЛТЬ ЯҢАЛЫКЛАРЫ

ИҖАТ ОЕШМАЛАРЫНЫҢ ҖЫЕЛЫШЫ Январь азакларында Казан шәһәренең Актерлар йортында ижат оешмаларының берләштерелгән партия жыелышы булды. Җыелышны Татарстан язучылар союзы партия оешмасы секретаре язучы Габ.зрах- ман Минский ачты КПСС Үзәк Комитетының 1971 елгы ноябрь Пленумы йомгаклары һәм ижат оеш малары алдында торган бурычлар турында доклад белаи КПССның Татарстан елка комитеты секретаре М. Ф Валиев чыкты Доклад тан сон фик-р алышуларда М Җәлил исемендәге тагар дәүләт опера һәм балет театры .тнрекгоры М Ф Бого любое I Камал исемендәге татар дәүләт академия театры баш режиссеры М X Сә- лимжаноп. композитор Җ.т Фәйзи, язучы Габдрахмнн Минский, в Качалов исемендәге рус драма театры режиссеры Н Ю Орлов, художник Е. И Киселева. Г. Тукай исемендәге татар лаүл п филармониясе директоры урынбасары М А Та- жегдиноилар чыгыш ясадылар Ижат работникларының берләштерелгән партия жыелышы тикшерелгән мәсьәлә буенча резолюция кабул ипс. ХӨСӘЕН ЯМАШЕВ ИСТӘЛЕГЕ Республикабыз жәмәгатьчелеге күренекле революционер, большевик Хесәен Ям.г- шевнын тууына 90 ел тулган квнне зур күтәренкелек белән билгеләп үтте Мәктәпләрдә, эшчеләр вдасында. музейларда ялкынлы революционерның туган ценен кичәләр үткорс-тде. Калай шәһәренең комсомол-яшьләре. революция ветераннары анык кабере янынн ммгншка жыелдылар. Яшьләр Хесәен Ямашен каберенә тере чәчәк бәйләмнәре куйдылар. 19 ннннрь кннне Калай шәһәренең күп санлы хезмәт ияләре Муса Җәлил исемен- дәгс опера һәм бзлс-т театрына тантаналы жыелышка килаеләр Тантаналы җыелышны КП( Снын Кл зан шәһәр чамитетывын беренче секретаре р М Мусин ачты Күренекле революционер. большевик, нпириаииоиалвет. публицист Хесәеи Ямз ик н гхрынза доклад белән ЫК ( -ч • м > мигегы секретаре М Ф Вәлиен чыкты Таят апалы җыелышта КПСС «мә «име ТДССР Верховный < лаегы Прелплихмы Председателе С. Г. Батыеа, ТАССР Ми иистрлар Советы Председателе Г. И. Усманов һәм башка житәкче работниклар катнашты Җыелыштан соң сәнгать осталары концерт бирде Күренекле революционер X Ямашевнын тууына 90 ел тулган көннәрдә РСФСР Министрлар Советы карары белән Татарстан мех производствосы берләшмәсенә Хесәен Ямашев исеме бирелде. Казан шәһәр Советы башкарма комитеты Казан шәһәренен Ленин Һәм Совет районнарын тоташтырачак яна проспектка Хвоен Ямашев исемен бирү турында карар кабул нтте. Татарстан журналистлары союзы правлеииесе журналистика 6генча Хесәен Ямашен иссмеядхе еллык премияләр билгеләде Бу премияләр газеталардагы, журналлардагы. радио һәм телен идеяне тапшыруларында бирелгән, идея һәм әдзбя яктан иц яхшы чиләнгән, ммаядашмбызмын ге- роик обрагыи. авын Ватанибы! файдасына фидакарь хезмәтен ачын һәм анлаешлы чагылдырган, пронтводстео. фән. культура, әхлак гемалары буенча актуаль проблемаларны тмрәитен һәм дәлилләп яктырткан әелрләрг*. брошюраларга. китапларга, очерк җыентыкларына респу&ликәныц Журналистлар союзы нрамеянесе тарафымнан бнрелә һәркайсы 2.30 шәр сумлык ике премии бил1гләнле. алар лауреатларга Почетлы диплом белән бергә тапшырыла Хесәен Ямашен исемендәге премияләр бирелү турындагы карар һәр елның Матбугат кеиеияә игълан ителә. ШАГЫЯРЬНЕН ИҖАТ БӘЛРӘМЕ Г Камал исемендәге татар дәүләт академия театрында Татарстан ч ■ унылар сонмы ■трааленгмхс председателе. СССР язучылар союзы ораалеииесе секретаре шагыйрь Зәян Нурига 50 кшь тулуга багышланган юбилей кичәсе будды Ки« кереш сү» белән шагыйрь Әхмәт Исмак ачты Кабалармын тормыш юты һәм нжагы турымда докладны фитология фәннәре кандидаты Баян Гыйззәт ясады. Кичәдә КПСС өлкә комитеты секретаре М. Ф Вәлиев. КПССнын Казан шәһәр комитеты секретаре А. Г Кадыйрова. РСФСР язучылар союзы правлениесе секретаре. М. Горький исемендәге РСФСР дәүләт премиясе лауреаты, шагыйрә Людмила Татьяннчева, башкорт шагыйре Муса Гали, белорус шагыйре Я. Колесник һ б юби лярны кайнар котладылар, истәлекле бүләкләр тапшырдылар. Г Тукай исемендәге татар дәүләт фи лармониясе Казан театрлары артистлары зур концерт бирделәр « * Совет әдәбиятын үстерүдәге хезмәтләре, актив жәмәгать эшчәнлеге өчен һәм 50 яшь тулу унае белән. Татарстан язучылар союзы председателе, шагыйрь Зәки Нури КПСС өлкә комитеты һәм Татарстан АССР Министрлар Советынун Почет грамотасы белән бүләкләнде. 26 январьда «СССР халыклары әдәбияты һәм тәнкыйтьнең торышы» дигән мәсьәлә буенча СССР язучылар союзынын пленумы булды Анда Татарстан язучылар союзы председателе З.жи Нури, язучы Мирсәй Әмир һәм тәнкыйтьчеләрдән Гази Каш- шаф. Рафаэль Мостафин бардылар Рафаэль Мостафин фикер алышуларда катнашты ЯҢА КИТАПЛАР 1972 елнын беренче яртысында Мәскәү- иен «Наука» нәшриятында Рәмзия Мөхәм мэдонанын «Татары мишари» исемле китабы басылып чыкты. Б\ — татар халкының мишәр этник группасын өйрәнүгә багышлан: эн беренче хезмәт Анда Мордовия. Чувашстан, Татарстанның Буа. Чүпрәле районнарында һәм Рязань. Пенза. Саратов. Ульяновск. Горький өлкәләрендә яшәүче мишәрләрнең этнографиясе (көнкүреше, кием салымнары, гореф-гадәтләре һ. б) яктыртыла Бу тарихи хезмәттә татар мишәрләренең бай тарихы. Казан татарлары белән булган культура уртаклыгы һәм этногенезы мәсьәләләренә зур урын бирелә Рус телендә басылган бу китап, аңлаешлы гали тел белән язылып, кин катлау укучылар өчен дә кызыклы булачак Китапта беренче тапкыр басылган бик күп яна этнографик иллюстрацияләр бирелгән Күләме 15 табак. Мәскәүнен «Советская Россия» нәшрияты СССР тезелүгә 50 ел тулу унае белән • Россия халыклары, туган халыклар семья сында» дигән сериядә китаплар чыгара башлады Бу серилнен беренче карлыгачы— «Без Казаннан, Иделдән» дигән китап Ки- тапнын авторлары Гариф Ахунов белая Марсель Зарипов Татарстанның үткәне һәм бүгенге көне, гүзәл табигате һәм яна туган яшь калалары, фән. халык хужалыгы һәм культура өлкәсендәге зур казанышлары турында жылы лирик тонда сөйлиләр. А Шакиржановның профессиональ осталык белән төшер, эн бик күп фотолары һәм Татарстанны!. күренекле художниклары И. Әхмәди- ев белән . I Насынроь.-.ар эшләгән рәсемнәр китапны бизәп, баетып торалар. Күләме 15 табак. ЯҢА СПЕКТАКЛЬЛӘР Муса Җәлил исемендәге опера һәм балет театрында драматург Хәй Вахитның «Кияүләр» и емле музыкаль комедиясе куелды Комедиягә музыканы Сара Садый- кова пәм Рәшит Гобәйдуллин яздылар. Комедияне сәхнәгә РСФСРнын атказанган. Ьашкортстаннын халык артисты, күренекле башкорт режиссеры Вәли Галимов куйды. РСФСРнын атказанган сәнгать эш- леклесе Хәсби Фллуллин дирижерлык итте. Рольләрне РСФСРнын халык артистлары Фәхри Насретдинов. Мөнирә Бслатова, Азат Аббасов. Венера Шарипова. ТАССР- нын халык артисткасы Гөлшат Сайфуллина. ТАССРнын атказанган артистлары Йосыф Гыйззәту.тлин, Фагыйлә Тиыирова һ. б. башкардылар * * » Мннзәлә дәүләт театры шушы елнын январенда драматург Ри.а Ишморатның «Хикмәтле Сәйфи» исемле комедиясен сәхнәгә куйды Театрның баш режиссеры Татар- станнын атказанган сәнгать эшлеклесе Мулланур Мостафин сәхнәләштергән бу спектакльдә Сәйфи ролен Әхмәдиша Җиһан- шин, Хәерниса ролен Фәез Ьәдриев. Мәрмәрия ролен Әлфия Мусина. Искәндәр ролен Рамил Газизов. Тәнзилә ролен Рәүжидэ Юзикаева. Эмша ролен Нуретдин Нәжмн- ев. Җен ролен Расил Әхмеровлар башкарды. Спектакльнең музыкасын Татарстанның атказанган сәнгать эшлеклесе композитор Әнвәр Бакироч язды. Сәхнә оформ- леннесен художник Әлфир Яһудин эшләде. Кайбер кешеләрдә әлегә кадәр яшәп килә торган искелек калдыкларын һәм шуни каршы көрәшне кызыклы алым белән чагылдырган. шуның белән бергә заманыбыз таләпләрен яхшы тоеп ижат ителгән бу спектакльне тамашачылар >.ратып кабул итте. « » Г Камал исемендәге татар дәүләт ака- темня театры Мирхәйдәр Фәйэинен «Галиябану» драмасын тагын сәхнәгә чыгарды. Халкыбызның яраткан бу әсәрен сәхнәгә та.нылган артнсг һәм режиссер Хәким Сә» лимжаиов КУЙДЫ Галиябану ролен Мәсгудә Хәйрудлина, Хәлил ролен Р Әбделыәмәтав һәм Исмәгыйл ролен И Иомагулов башкар* дылар. ТАТАР ЯЗУЧЫЛАРЫ ҺӘМ ЧИТ ИЛ МАТБУГАТЫ АПН (матбугат яналыклары агентлыгы) двньяиыц унике телендә «Страна Советов» дигән журнал чыгара. Журналның 1971 ел ноябрь аенда Һинди. бенгаль, инглиз телләрендә басылган 21 саны тулысы белән Татарстан тормы шыиа багышланган. 500 мен >ыеилляр белән басылган бу сан Сибгат Хокимнең «Барсы да кешеләрнең Амендә» дигән м • калэсе белән ачыла Шагыйрь бу макала- сеид. баета Тәнкыйтьче Рафаэль Мостафин. 1971 ел нык кетендә I ермания Демократик Реслүб лмкзсыида булып, андагы язүчылэр һәм журналистлар белән очрашып кайгяаи иде БУ очрашулар тәэсирендә немец ятучысы Гаина-Гейде Крәце Берлинда басылган аое ире ми» (Neuc Zeit) галетасында «Кешене бәхетле итү» дигән мәкалә ялын бастырды Ганна-Гейде-Краце РафизЛь Мос- тифнн белән Берлин һәм Кпдән турында. Татарстан республикасы һәм татар тдлкы турында снйл.ииеп утыруларын ята. Анын мәкаләсендә мондый юл тар бәр. « Менә ул бүлмәгә килеп керле һәм без ү тебетне күптәнге танышлар кебек хи.- итә башладык «Лвньяны танып белүебе» бер үк булганга. лар ике ил турымда күп бе.тг ли I Һәм бер макса) белән кешене бәхетле птү мчеи яшәгәнгә шулай . — ди с Рафаэль Мостафин» « Бе буемча оештырылган бт . «юнь аенда үткәрт.»!- Этмр:уафлар Мамадыш районының >ра «вахты. Колаччы Кече Кирмәм. Иске Комами, Ишкм. Шәдче. Дусмәг. Кукнара районымы* Этандай Оштирма нмыья. Ялгар. Мим «шар. ак. Теркәш һ >м һирәа «лк*.* Вя» • ■•- Полкмы райсишжыч Урта һәм Түбән !Н«и ааытләэыида булдылар Беэ группа «географлар Пей.а «лкасемем Камен ► ә ррфоаыядагы Каяка игм татар авылын» бардылар Нәтиж > . иастатутиын этнография фонды ф»нии яктан «ыАммагл- күп торге ма- териа.тлар (я)малар. р> ем-фотолар. т«р.1е иидояатлар һ. 6 г белам тулыдлидмрмлды Район, шмхов жигәнч^дәре. мкглп директорлары. укытучылар * Һәм ыыхоучылар >»яшрафлармыи максатым д«оес айлап, eui- дәреидә ярдәм итгааәр. Змспединжинек >ия Мчсэмплов» иле. аила тәрис фәммәре кандидаты Рәүф* УрввмавоФв. кече фәнни а»»рулянн Лоллы) '»«-сәм«*әтшнм. лаборант Тирсмиә Сафнма. КДУ стулннлюы Равил Вер амн. Дамир It имя. фопхраф Раф rate Wку.юк. caaratb ««алммаесы .тудимты Шамил Бнятюшев һ 6 «жтмамгты. Пенм жлвә- ни үткарелгән мепедиция». дә Р Ур . «ахова. И Мос мямәгшаш. 1 Са- фичә. худижник А Мәчи.ы «шЛәде 1972 елда «магдаими Саба. Балык бистәсе. Лаелт, Балтач әйинмарыиа чагачвк. ДУСЛЫК КИЧӘСЕ СССР т*м*лүинем куп влкә- .H’ . Я1|П остьдары ижадн отчет бедам К И.ЬЬЛәр Татар»tan реслублмасыиыч сәнгать ос* Талеры . ■ -! < п-н концерт тарый 11 январьда СССР К.ЛЬГура Министрлыгыи1ин дәүләт концерт «ашида башла-- жибэрде- әәр Халыжир дхелыгына багышланган бү • -нцергта М Ж.шиы исемендәге опера һ*м балет театры солистлары. Татарстан А< СР- яын диүлэт *чы.*.ары В. Шәрнлииэ. Ф Н вере г; и мом. И Швки мм. Э Жа.т*>теглш*әа. Г. Нлыюм». Ә Зв- һждүдли»ә тарным чыгчжларыч башжа.и тамә^ачылары алвмәьии к;.шы1әды.1ар. МАКТАУЛЫ ИС1М Совет театр сәнгатен үстерүдәге хезмәтләре өчен, 50 яшь тулу уңае белән, Муса Җәлил исемендәге татар дәүләт опера һәм балет театрының баш художнигы Әнвәр Нагаев Татарстан АССР Верховный Советы Президиумының Почет грамотасы белән бүләкләнде. УРТА ДИҢГЕЗ БУЕНДА Советлар иленең бер төркем художниклары, СССР Художество Академиясе командировкасы белән, Италиядә булып кайттылар Баручылар арасында Татарстан художниклар союзы председателе Харис Якупов, Ленинград художнигы Ю М. Непринцев, Молдавиядән И Богдеско. Мәс- кәүдән 3 М Велннский һ б бар иде Алар 32 көн буена Рим. Неаполь, Флоренция, Венеция һәм башка шәһәрләрдә булып, Италиянең сәнгать музейлары, архитектура истәлекләре, халкының тормышы белән танышып йөрделәр Ижади эш алып бардылар. СТУДЕНТЛАР - КамАЗга Ленинград Культура институтының Казан филиалы студентлары кышкы каникулларда КамАЗ төзүчеләр белән очраштылар Укытучылар һәм студентлардан торган 50 кешелек зур төркем Чаллыга килеп, төзүчеләргә концертлар бирде, культура-агарту эшендә эшләүчеләргә практик ярдәм күрсәтте һәм үзләре тулы бер смена эшләп, КамАЗ салучыларга булышты. ЧАЛЛЫДА ӘДӘБИ КИЧӘЛӘР ТАССРнын атказанган артисты Әзәл Яһудин, Кама автомобиль заводын төзүчеләр янында булып, кызыл почмакларда, төзелеш мәйданнарында, мәктәпләрдә татар шагыйрьләренең яңа шигырьләрен укып йөрде. Бу кичәләр туып килгән яшь каланың 19 урынында булды, зур күтәренкелек белән үтте. КЫСКА ХИКӘЯЛӘР КИЧӘСЕ Казан шәһәренең промышленность предприятиеләрендә, Суворов училищесында тәрбияләнүчеләр янында, «Казан» санаториенда ял итүчеләр, медицина эшчеләре коллективларында «Кыска хикәяләр кичәсе» үткәрелде Бу кичәләрдә Тукай премиясе лауреаты Айрат Арсланов Габд- рахман Минский. Вахит Моиасыйпов һ. б. хикәячеләрнең әсәрләрен укыды. ДЕКАДА ЙОМГАКЛАРЫ СССР төзелүгә 50 ел тулуга багышлап, Казанда республикабыздагы халык театры коллективларының смотры үткәрелгән иде. Шушы көннәрдә жюри декада нәтиҗәләрен игълан итте Әтнә, Азнакай, Биектау халык театрлары беренче дәрәҗә, Чаллы халык театры икенче дәрәжә, Чистай һәм Алабуга халык театрлары өченче дәрәжә дипломнар белән бүләкләнделәр. РСФСРның атказанган, ТАССРнын халык артисткасы Рәшидә Җиһаншина җитәкчелегендә эшләгән жюри бу коллективларның уйнау осталыклары узган елларга караганда шактый үскән булуларын билгеләп үтте. Шуның белән бергә кайбер коллективларның репертуар сайлауда талымсызлыклары, әсәрнең жанрын дөрес билгеләмәүләре, образларны тирән ача белмәүләре дә тәнкыйтьләнде. ТАТАР ҖЫРЛАРЫ УКРАИНАДА Татарстанның җыр һәм бию ансамбле Украина шәһәрләрендә гастрольдә булып кайтты Артистлар үзләренең чыгышларын Мәскәүдә башлап, Украинаның Житомир, Ровно, Луицк, Львов, Ужгород, Иваново- Франковск, Тернополь. Хмсльницк шәһәрләрендә уздырдылар. Соңыннан Горькнйгз кайтып, гастрольне тәмамладылар Татар халкының моңлы һәм шаян җырларын, дәртле биюләрен украин тамашачылары яратып, зур канәгатьләнү белән карадылар. • КЫЗЫКЛЫ ОЧРАШУЛАР КЛУБЫ Кышның иң салкын көннәре булуга да карамастан. «Казан утлары» редакциясенә бик күп язучылар, артистлар, журналистлар җыелган иде. Ул көнне редакция каршында эшләп килгән «Кызыклы очрашулар клубы»нын тагын бер утырышы булып, тарих фәннәре кандидаты Равил Фәхретдннов белән рч- рашу үткәрелде Бу кичәдә яшь галим Татарстанның археологик картасын төзү буенча эшләнгән эшләр турында сөйлә- ь де, татар халкының үткәне турында бирелгән бик күп сорауларга җаваплар кайтарды.