КАЛЕНДАРЬ БИТЛӘРЕННӘН

Автономиябез тарихы 1919 ел. 12—13 о ктяврь — Меселмаи коммунистлардан жаваплы работникларның Катан ииңешмосеида Татарстан АССР твзу турымда месьеле тиишерелв. 1920 ал. 26 я н ■ а р ь — Татарстан автономияле республикасын тезү месье лесе РКП(б) Үзен Комитеты Политбюросы утырышында уңай хел итоло. 1920 ел, 27 м а й — Татарстан АССРиы тезү турында декрет чыга. 1920 ел. 25 июнь— Казан губерна башнарма комитеты үз властен Татарстан АССРның Вакытлы революцион комитетына (ВРК) тапшыра. 1920 ел, 23 а а г у с т — Татарстан партия оешмасының 1 конференциясе була. 1920 ел. 26—27 сентябрь — Эшче. Кызыл Армия һам крестьян депутатлары Советларының 1 учредительный съезды н«ыела. 1921 ел. 2—3 д е к а 6 р ь — Татарстан АССР Советларының Үзен башкарма Комитеты 1 сессиясе уза. 1921 ел. 2 август — Татарстан АССРның Даүлет план комиссиясе оештырыла. 1924 е л. 8 м а й — Татарстанның административ бүленеше турында СССР Халык Комиссарлары Советы декреты кабул итело. 1935 ел. я и в а р ь — Советларның XVI Бетенроссил съездында Татарстан АССР хонүметенең отчеты тыңлана. Көрәш сулышы 1741 ел. 2 январь — Казан сукночыларының беренче забастовкасы була. 1774 в л. 12 м ю л ь — Пугачев явы Казан ечеи сугыша һем аның алдынгы часть* лары Казанны ала. 1861 ел. 4—12 апрель - Бездна асылында крестьяннар восстаниесе була. 1862 ел — «Земля и вопя. («Н$ир һем ирен») оешмасының Казан бүлеге эшли башлый. 1878-1879 еллар — Казан губернасы крестьяннарының милли һем хокукый изүге каршы ачын чыгышлары булып уза. 1887, 4 де иа б р ь — Казан университеты һем ветеринария институты студент* ларының Владимир Ульянов аитио натнашиан революцион сходиасы була. 1887 е л — Алафузов заводы эшчелареиең революцион чыгышы була. 1887 ел — N. С. Федосеев Казанда беренче марксистик түгареи оештыра. 1891 вл. 1 май —Алафузое предприятнелорондо стачка була. 12. «К. У.с М б 177 1892 ел - А. М. Стопами һәм Н. Э Бауман оештырган социал-демократии түгәрәк- лар эшли башлый. 1897 ел— Казанда беренче социал-демократии группа оеша. 1901 е л — Казан булочниилары стачиа үткәрәләр. 1901 ел. 11 март — Казан эшчеләре һәм студентларының социал-демократии группа оештырган беренче политин демонстрациясе була. 1J81 ел. 16 март —Паратен механика заводы төзелешендә стачиа була. шли башлый. 1957 ел — Тубам Маитама газ-бензин заводының беренче чираты иабул итело. 1957 е л, 24 май—2 июнь — Масиауда татар едевияты һем еангатв атиалыгы уте. 1957 ел, май — Казанда яңа елга порты ачыла. 1957 ел. д о и а б р ь — влмот — Горьиий маршрутыида магистраль нефть утиаргеч һем Казан — Горьиий маршрутында газүтиергеч салынып бете. 1956 ел, я н а а р ь — Татарча һем русча «Коммунист Татарии» һем татарча «Азат хатын* журналлары яңадан чыга башлый. 1958 ел, a п р е л ь — Габдулла Туиай исемандего республика премияларе биреле башлый. 1956 ел —Югары аольтлы Куйбышев — Бегелме влентр линиясе тезелеп бете. 1956 ел, август — Казанда Габдулла Тукай һейколо ачыла. 1958 ел. и о я 6 р ь — Норлатта беренче шииер заводы ашли башлый. Динам сон* гылары Буада 1960. Зайде 1966 елда висплуатацияга вирелв. 1962 ел. д в и а в р ь — Татарстан культура равотнииларының II съезды уздырыла. (Өченчесе 1967 елда булды). 1963 ел, январь — Зав ГРЭСында беренче агрегат ток бире. 1963 ел. 12 и юл ь — Казанда нефтехимия гиганты — оргсинтез заводы аисплуатв* цияга биреле. 1966 ел. ноябрь — Каэаиде Мусе >Целия һойиеле һем спорт сарае ачыла. 1967 ел. 1 ноябрь — Казанда Совет власте ечом ияреште үлганнарге һайиел* монумент дчылд. Лаеклы бүләкләребез 1956 в я. 2 ф е е р а л ь — патрнот-шагыйрь Муса >Цалияго Советлар Союзы Герсе диген исем биреле. 1957 ел. 22 а л р е л ь — шагыйрь Муса Мәлмлге «Молвит дефтере» шигырьләре очей Ленин премиясе биреле. 1967 оя. 7 январь - Казам авиация институты Хязмят Кызыл Байрагы ордены вялян буляилянв. КАЛЕНДАРЬ ВНТЛЭРКННӘИ 1960 ел, я и я а р ь — Кушлавыч авылында Г. Туиай музеййорты ачыяа. 1934 е л. 3 январь Татарстан АССР Пенни ордены белем вуяеилеме. САННАР, ФАКТЛАР Татарстан — дүрт елга иле. Республикабыз территориясе буйлап: Идел — 177 километр, Кама - 380 километр, Вятна - 60 километр һәм Агыйдел — 50 километр чамасы араны агып уза. Татарстандагы 400 гә янын кечкенә елгаларның гомуми озынлыгы 6 мең километрдан артып нито. Совет власте елларында Татарстанда эре промышленность продукциясе эшләп чыгару 334 тапкыр артыгракка үсте. Республикабыз халык хуҗалыгында 170 меңнән артын югары һәм махсус урта белемле белгечләр эшли. Совет власте елларында Татарстанда электр энергиясе эшләп чыгару 550 тапкырга үсте. Советлар Союзындагы һәр өч моторның берсе Татарстан нефте белән эшли. Советлар Союзында экранга чыгарылган һәр иие фильмның берсе Казан Куйбышев исемендәге химия заводы эшләп чыгарган пленкага төшерелә. Советлар Союзында эшләп чыгарыла торган мех әйберләренең дүрттән бер өлеше Татарстанда җитештерелә. Казан тимер юл станциясе аша нөн саен 30 дан артык транзит поездлары үтеп тора. Республикада тимер юл озынлыгы Совет власте елларында 4.4 тапкырга, ә тимер юл буенча йөк ташу 75 тапкырга үсте. 1965 елда гына эксплуатациягә бирелгән Бөгелмә механика заводы үзенең продукциясен илебезнең барлык экономик районнарына һәм 15 чит илгә җибәрә. Дөньяда иң зур һәм иң озын «Дуслык» нефть үтнәргеч магистрале (4.5 мең километр) Әлмәт шәһәреннән башлана. һәр 10 мең кешегә Франциядә — 71. Англиядә — 58. Федератив Германия Республикасында — 45. Италиядә — 50. ә Татарстанда 190 студент туры килә. Хәзер республикабыз югары уку йортларында 61 меңнән артын, махсус урта уку йортларында 45 меңнән артык студент белем ала. Татарстанның югары уку йортларында, 55 фәнни- тиншеренү институтында бер академик. 215 фәннәр докторы һәм профессор. 2 меңгә якын фән кандидатлары эшли. Татарстан язучылары союзы 126 СССР язучылары союзы членын һәм инде исемнәре укучыларга таныш булган 200 дән артык яшь язучыларны берләштерә. Татар язучылары Совет власте елларында 160 тан артын роман һәм повесть. 500 дән артык сәхнә әсәрләре иҗат иттеләр. Татар театр һәм музыка сәнгатен ел саен 3 миллионнан артык тамашачы нарый. Татарстанда 250 меңгә якын семьяның телевизоры бар. Хәзер татарлардан 176 Советлар Союзы Герое билгеле. Әлегә исемнәре безгә билгесез булган геройларны эзләү дәвам итә. Бөек Ватан сугышында татар егетләреннән алты сугышчы Александр Матросов батырлыгын кабатлады. Шуларның берсе — Мансур Вәлиуллин. Хәзер Әлмәттә яши. Бөек Ватан сугышында татар хатын-кызларыннан ике очучыга Советлар Союзы Герое исеме бирелде. (Мәгуба Сыртланова һәм Ольга Санфирова.) Безнең республикада 70 кеше Социалистик Хезмәт Герое исеменә лаек булды. оооооооооооооо