ЯГУЛЫК

янына чакырмаслар иде. Председатель бүлмәсендә кешеләр күп иде. Тәмәке тәтене— «балта эләрлек» Председатель естәле тирәсендәгеләрдән берәү Нагоркинга телеграмма кәгазе сузды. — Мене укы! Нагоркин күзләрен кәгазьгә төбәде. Телеграмманы Псков, Новгород, Вологда, Пермь, Самара, Сембер. Казан һәм башка шәһәр башкарма комитетларына Халык Комиссарлары Советы председателе махсус җибәргән. «24 сентябрь, 1919 ел. Чираттан тыш Елгаларда сал белән килгән бик күп утын һәм бүрәнәләр ята. Салкыннар башланырга бик аз вакыт калганын истә тотып, килеп җиткән һәм, агызуны дәвам иттерү мөмкин булмаган очракта, елгалардагы саллардан утыннарны, бүрәнәләрне кичекмәстән чыгарырга тәкъдим итәм. Бу эшкә халыкны тартыгыз һәм хәрби частьлардан файдаланыгыз. Барлык саллар, кая җибәрелүенә карамастан, губерна башкарма комитетларының шәхси җаваплылыгы астында, елгалар туңганчы судан алынырга тиешХалык Комиссарлары Советы председателе Ленин». Әйе яшь Советлар республикасының промышленность үзәкләре өчен ул вакыт ягульис җитми иде. Илнең таш күмер һәм нефть районнары аклар кулында. Шуңа күрә ягулык балансында утын зур урын алды. Ләкин аны ничек китерергә? Җимереклелектән иң кул зыян күргәне, мөгаен, транспорт булгандыр. Бик табигый, ягулыкны тиешле урыннарга җиткерүдә иң төп рольне елгалар уйнады... Губерна Башкарма Комитеты председателе И. И. Ходоровский Нагоркинга сорау бирде: — Елгаларда күпме агач ята? — Берничә мең кубометр. — Аларны яр кырыена чыгарып өлгерә алабызмы? ФРОНТЫНДА уберна Халык Хуҗалыгы Советының урман булеге мөдире Александр Михайлович Нагоркин шәһәр Башкарма Комитетына ашыга. Мегаен, гадәттән тыш берәр хәл бардыр, югыйсә, губерна Халык Комиссарлары Башкарма Комитеты председателенең үзе — Кыен эш. Салкыннар башланырга тора Лакин батан мание куярбыз Ышандыра алам: суда бер генә бурама да калмас. Утынның бер елешен чаналарга таял, атлар белән күчерергә туры киләчәк Менә кезгө штурм башланды. Кешеләр бернигә карамый ярсып эшләделәр— Ул кемнәрдән шундый бер документ сакланып калган: ■Губерна урман комитеты утырышы. Тыңланды «...урман әзерләүчеләргә ике йеэ мең лар чабата булдыру турындагы мәсьәлә...» Әйе, чабата мәсьәләсе дә проблема иде Тагын ачлык, салкыннар... Куллар туңып яргалана. Кешеләр эштән кайталар да авалар Шулай да җирле ячейка коммунистлары һәр кичен җыйналышып эшләгән эшләргә йомгак ясыйлар Ә иртәләрен большевиклар, үз артларыннан йәзлерчә эшчеләрне ияртеп, тагын эшкә ашыгалар Салларны буксирлар белән сейрәп Казанка елгасына кертәләр. Бүрәнәләрне, утыннарны җилкәләргә күтәрел чыгаралар. Казан зааод-фәбрикалары эшчеләре дә ярдәмгә кило. Ансыз һич мемкмн түгел. РКП(б) Үзәк Комитеты партия оешмаларына җибәргән махсус хатында болай дип мерәҗәгать итә «һич нигә карамый ягулык кризисын җиңеп чыгарга кирәк. Шунсыз азык мәсьәләсен дә, хәрби мәсьәләне дә, гомумхуҗалык мәсьәләсен дә хәл игү мемкин түгел. » Ул елны кез бик иртә килә Менә инде Идел. Кама сулары боз астында. Меңнәрчә кубометр утын яр буйларына чыгарыл оелгән Анарны тимер юл вокзалларына, әзерләү пунктларына ташырга, моның ечен меңнәрчә олаулар әзерләргә кирәк— һәм озакламый күңелле хәбәрләр дә килә башлый «Култәскә Мамадыш еяэеннәи 1682, Чыпчыктан 500 олау килде» ■Казанга 1000 олаулы обоз оештырылды» «1 декабрь га 2560 олау утын әзерләнде, 13 декабрыа— 1965, 16 сына—3155—ә «Советлар республикасы ечен 450 мең кубсажин утын әзерлик!» ...бу кеннәрдә На горн и н ботенләй әйдә утырмый диярлек Бүген ул Козмодемь- янск еязондә, иртәгә—Чабаксарда. берсекенгә — Цареяококшайскида Барлык җирдә оны начальник ител түгел, иптәш итеп, дус итеп каршы ьлалар Ченки ул, кирәк икән, үзәгеңә үтәрлек итеп орыша да, эшләгәннең дә кадерен белә Татарлар белән татарча, чувашлар белән чувашча, марилар белән марича сойләшә. Владимир Ильич ягулык әзерләүнең барышын игътибар белән күзәтә. Мәсәлән ■Ленин һәм Татарстан» дигән җыентыкта эшче-крестьян оборонасы Советының 1920 елның 7 февралендә үткәрелгән утырышы беркетмәсе басылган «Тыңланды: -.Казан губ. N? 5 һәм № 6 тегермәннәрен ягулык белән тәэмин итү мәсьәләсе. (Бакинский) Карар ...а) Тулы кечләренә эшләсеннәр ечен № 5 һәм № 6 Казан тегермәннәрен ягулык белән тәэмин итүне якларга һәм моңа тиешле кешеләрне мәҗбүр итәргә Эшче-крестьян оборонасы Советы председателе В Ульянов (Ленин)». Татарстан АССРның Үзен дәүләт архивында Ленинның бу күрсәтмәсенә җавап документы бар Казан шәһәрен ягулык белән тәэмин итү эчен җаеаплы оешма түбәндәге карарны кабул итә: ■Тыңланды: Аракчино затонындагы N8 5 һәм № 6 тегермәннәрен утын белән теэмин итү турында илтеш Ленин телеграммасы Телеграмма № 69729/29 Карар телеграммадагы күрсәтмәләрне кичекмәстән үтәргә ■ Димәк, Владимир Ильич эшче-крестьян оборонасы Ссееты утырышы беркетмәсенә кул куеп кына калмаган, бу турыда Казанга телеграмма да җибәр әи булган Кызганычка каршы, бу телеграмма текстының әлеге кадәр табылганы юк... Мене яз якынлаша Яз — утын әзерләүнең соңгы этабы—ул сал агызу чоры. Затоннарга ике йеэ мең кубометрдан артык агач китерелергә тиеш Әзерлек эшләре уңышлы башкарыла: азык-телек. кирәкле кораллар эш урыннарына үз вакытында китерел а Язгы су ярларына тешкенчо, салларны агызып бетерергә кирәк. Иделгә Зур Кокшага елгасыннан 800. Кече Кокшагадән — 1000, Иленән 600 сал чыгарылырга тиеш. ...1920 елның 12 июлендә Казанда Халык Хуҗалыгы Советының III мие губер-а съезды үткәрелә. Халык Хуҗалыгы Советы председателе үзенең пееяам—ы Әь*а* «Партия, Ленин һәм Главлеском заданиесен алганнан соң, без шундый лозунг ташладык: «Ничек кенә булмасын, мөмкин кадәр күбрәк утын әзерләргә!» Бу бурычны тормышка ашыру өчен 331 мең 69 кеше, 25 мең 414 ат олавы мобилизация- ләнде. Запас армия частьлары Краснококшайск һәм Чабаксар өязләренә хезмәт күрсәтте... һәм менә нәтиҗә: 1919—1920 ел сезонында утын әзерләү заданиесе 120 процентка үтәлде...»