СӘНГАТЬ ҺӘМ ӘДӘБИЯТ ӨЛКӘСЕНДӘ 1943-1944 ЕЛЛАР- ДАГЫ КҮРЕНЕКЛЕ ЭШЛӘР ӨЧЕН СТАЛИН ИСЕМЕНДӘГЕ ПРЕМИЯЛӘР БИРҮ ТУРЫНДА

 ССР Союзы Халык Комиссарлары Советы карар бирә: 1943 һәм 1944 елларда түбәндәге өлкәләрдә күренекле эшләре өчен Сталин исемендәге премияләр бирергә: А. МУЗЫКА 1. Зур музыкаль-сәхнә һәм вокаль әсәрләр (опера, балет, оратория, кантата). 100.000 сум күләмендәге беренче дәрәҗә премия I. РСФСР ның атказанган сәнгать эшлеклссе, П. 14. Чайковский исемендәге Москва Дәүләт консерваториясе профессоры Юрнй Александрович Шапоринга — «Рус җире өчен сугыш турында хикәят» исемле оратория, өчен. 50.000 сум күләмендәге и к е н ч е дәрәҗә премия 1. Андрей Яковлевич Штогарен- кога — «Минем Украинам» исемле кантата өчен. H. Зур инструменталь әсәрләр. 100.000 сум күләмендәге беренче дәрәҗә премияләр I. РСФСР ның атказанган сәнгать эшлеклссе. II. II Чайковский исемендәге Москва Дәүләт консерваториясе профессоры Николай Яковлевич Мясковскийга — 9 нчы номерлы квартет өчен. 2. РСФСР ның атказанган сәнгать эшлеклесе Сергей Сергеевич Прокофьевка — 5 иче номерлы симфония һәм 8 нче номерлы соната өчен. 3. РСФСР ның һәм Әрмәнстан ССР ның атказанган сәнгать эшлеклесе Арам Ильич Хачатурянга - 2 нче номерлы симфония өчен. 50.000 сум күләмендәге икенче дәрәҗә премияләр 1. Грузия ССР ның атказанган сәнгать эшлеклесе, Тбилиси Дәүләт консерваториясенең профессоры Андрей Мелитонович Баланчивад- зега — 1 нче номерлы симфонпч өчен. 2. Гавриил Николаевич Поповка — 2 нче номерлы симфония әчеп. 3. П. И. Чайковский исемендәге ^Москва Дәүләт консерваториясе профессоры Николай Петрович Ра- ковка — оркестр белән скрипкада уйнала торган концерт өчен. 4. РСФСР ның атказанган сәнгать эшлеклесе, П. И. Чайковскин исемендәге Москва Дәүләт консерваториясе профессоры Самуил Евгеньевич Фейнбергка — оркест,» белән фортепианода уйнала торган концерт өчен. Ш. Кече форма әсәрләр. 100.000 сум күләмендәге беренче дәрәҗә премияләр I. СССР ның халык артисты, П. 14. Чайковский исемендәге Москва Дәүләт консерваториясе
ССР Союзы Халык КомРы Советы карарь- 
 .профессоры Рейнгольд Морицович Глиэрга — оркестр белән җырлана торган концерт өчен. 2. СССР ның халык артисты Владимир Григорьевич Захаровка — «Совет державасына, дан», «И. В. Сталинны бөекләү», «Пехота тупыйда», «Канда гына барсам да», «В. М. Молотовны бөекләү», «Көнбатышка таба», «Катюша турында» исемле җырлар өчен. 50.000 сум күләмендәге икенче дәрәҗә премияләр 1. РСФСР ның атказанган сәнгать эшлеклесе, П. И. Чайковский исемендәге Москва Дәүләт консерваториясе профессоры Дмитрий Дмитриевич Шостаковичка — трио өчен. 2. Николай Карпович Чемберд- жигә — кыллы квартет өчен. 3. Анатолий Григорьевич Новиковка — «Вася — Василек», «Лачын канатларын җәйгән җирдә», «Салкын җил». «Партизан уе», «Бнш пуля» һ. б. исемле җырлар өчен. IV. Концерт-башкару эшчәнлеге. 100.080 сум күләмендәге беренче дәрәҗә премияләр РСФСР ның халык артисты Николай Семенович Головановка. 2. Пианист Эмиль Григорьевич Гилельска. 3. Бетховен исемендәге, түбәндәге составтан торган квартетка: РСФСР ныц атказанган сәнгать эшлеклесе, П. И. Чайковский ' исемендәге Москва Дәүләт консерваториясе профессоры Вадим Васильевич Борисовский; РСФСР ның атказанган сәнгать эшлеклесе, П. И. Чайковский исемендәге Москва Дәүләт консерваториясе профессоры Дмитрий Михайлович Цыганов; РСФСР ның атказанган сәнгать эшлеклесе, ГТ. И. Чайковский исемендәге Москва Дәүләт консерваториясе доценты Василий Петрович Ширинский; РСФСР ның атказанган сәнгать эшлеклесе, П. И. Чайковский исемендәге /Москва Дәүләт консерваториясе доценты Сергей Петрович Ширинский. 4. РСФСР ның атказанган артисты, дирижер Евгений Александрович Мравинскийга. 50.000 сум күләмендәге икенче дәрәҗә премияләр 1. Комитас исемендәге, түбәндәге составтан торган квартетка: Әрмәнстан ССР ның атказанган сәнгать эшлеклесе Сергей Захарович Асламазян; Әрмәнстан ССР ның атказанган сәнгать эшлеклесе Ни: кита Карпович Балабанян; Әрмәнстан ССР ның атказанган сәнгать эшлеклесе Авет Карпович Габриэлян; Әрмәнстан ССР ның атказанган сәнгать эшлеклесе Михаил Никитич Терлан. 2. РСФСР ның атказанган ар тисткасы Дебора Яковлевна Пан- тофель — Нечецкаяга.
 "t Б. РӘСЕМ ЯСАУ СӘНГАТЕ ' 100.000 сум күләмендәге беренче дәрәҗә премияләр 1. СССР ның халык художнигы Александр Михайлович Герасимовка — «Карт художникларның портретлары» исемле картина өчен. 2. РСФСР ның атказанган сәнгать эшлеклесе /Михаил Иванович Авиловка— «Куликово кырыйда! сугыш» исемле картина өчен. 50.000 сум күләмендәге и к е и ч с дәрәҗә премияләр. 1. Василий Прокофьевич Ефа- новка — «Авыру Горький янында» исемле картина өчен. I 2. Виктор Семенович Ивановка, Алексей Алексеевич Кокорекин» а, Леонид Федорович Головановка, Виктор Борисович Корецкийга хәрби плакатлар сериясе өчен. 3. Алексей Федорович Пахомов- ка — «Блокада көннәрендә Ленинград» исемле литографияләр сериясе өчен. 4. Николай Михайлович Рома- динга — «Волга—рус елгасы» исемле пейзажлар сериясе өчен.

ССР Союзы Халык Комиссарлары Советы карары 17 
 
В. СКУЛЬПТУРА 50.000 сум күләмендәге икенче дәрәҗә премияләр 1. БССР ның халык художнигы Заир Исакович Азгурга — ике тапкыр Советлар Союзы Герое Молодчин, Советлар Союзы Герое Родимцев, Советлар Союзы Герое Селышцкий портретлары өчен. 2. Сергей Михайлович Орловка— «Ана» скульптурасы, «Александр Невский» Һәм «Әкият» дигән фарфор .группалары өчен. Г. АРХИТЕКТУРА 100.000 сум күләмендәге беренче дәрәҗә премияләр 1. СССР Архитектура академиясенең член-корреспондснты Владимир Георгиевич Гельфрейхка, Игорь Евгеньевич Рожинга — Мос.ква метрополитенының «Электрозаводская» станциясенең архитектура -^проектлары һәм Москва метрополи" •— тонының «Новокузнецкая» станция- У) сенең югары вестибюле архитекту- <з ра проектлары өчен. 50.000 сум күләмендәге икенче дәрәҗә премияләр 1. Алексей Николаевич Душкин- га — Москва метрополитенының «Сталин исемендәге завод» станциясенең архитектура проекты өчен. 2. Инженер-подполковник Иван Михайлович Романовскийга, Сергей Владимирович Васильковскийга, архитектура фәннәре кандидаты Александр Васильевич Арефьевка— Казахстан ССР ның Гурьев шәһәрендәге завод каршындагы, торак шәһәрчек проекты өчен. Д. ТЕАТРАЛЬ-ДРАМАТИК СӘНГАТЬ 100.000 сум күләмендәге беренче дәрәҗә премияләр I. СССР ның халык артисты Николай Павлович Хмелевка, СССР ның халык артисты Иван Михайлович Москвинга, СССР ның халык артисткасы! Алла Константиновна Гарасовага, РСФСР ның халык артисткасы Фаина Васильевна Шев- ченкога, РСФСР ның атказангач сәнгать эшлеклесе Владимир Владимирович Дмитриевка—СССР ның 
Москвадагы Ленин орденлы һәм Хезмәт Кызыл Байрагы орденлы, М. Горький исемендәге Художество Академия театрында уйналган «Соңгы корбан» исемле спектакль өчен. 2. РСФСР ның халык артисты Михаил Николаевич Кедровка, РСФСР ның атказанган 'артисты Михаил Пантелеймонович Болду- манга, РСФСР ның халык артисты Марк Исаакович Прудкинга, РСФСР ның халык артисты Василий Осипович Топорковка, РСФСР ның атказанган артисткасы Вера Николаена Поповага, артист Лазарь Давидович Эзовка—СССР ның Л1осква- дагы Ленин орденлы һәм хезмәт Кызыл Байрагы орденлы, M.j Горький исемендәге Художество Академия театрында уйналган «Тирән разведка» исемле спектакль өчен. 3. РСФСР ның һәм Казахстан ССР ның халык артисты Юопй Александрович Завадскийга — Мос. совет исемендәге Москва драма театрында «Нашествие», «Отелло» һәм «Караңгыда очрашу» исемле спектакльләрнең постановкасы өчен. 4. БССР ның халык- артисты Александр Константинович Ильин- скийга, БССР ның халык артисты Тимофей Николаевич Сергейчикка, БССР ның халык артисты Павел Степанович Молчановка, режиссер Нохум Борисович Лойтерга, композитор Исаак Исаакович Любанга— Икенче Белоруссия Дәүләт драма театрында (Витебск шәһәрендә) уйналган «Нестсрка» исемле спекта- •кль өчен. 50.000 сум күләмендәге ике и ч е дәрәҗә премияләр 1. РСФСР ның атказанган артисткасы Дарья Васильевна Зерка- ловага, РСФСР ның халык артисты Константин Александрович Зубов- ка — Ленин орденлы Дәүләт Академия Малый театрында уйналган

ССР Союзы Халык Комиссарлары Советы        ро рь" 
 «Пигмалион» исемле спектакль өчен. 2. РСФСР ның атказанган артисты Сергей Владимирович Образцовка — курчак театры өлкәсендә күренекле эшләре өчен.; 3. РСФСР нын. халык артисты Леонид Андреевич Волковка» Валентин Сергеевич Колесаевка, Иван Дмитриевич Вороновка, Д\атвей Семенович Нейманга — Үзәк Балалар театрында уйналган «Осталар шәһәре» исемле спектакль өчен. Е. ОПЕРА СӘНГАТЕ 100.000 сум күләмендәге беренче дәрәҗә премияләр 1. РСФСР нын атказанган артисткасы Вера Александровна Да- выдовага — опеәа сәнгате һәм кон- церт-башкару эшчәнлеге өлкәсендә' күренекле казанышлары- өчен. 2. СССР нын халык артисткасы Айнакуш Багдасаровна Даниэлянга — Ереванда. Ленин орденлы, Спендиаров исемендәге опера һәм балет театрында «Иван Сусанин» операсында Антонида ролен һәм «Гугеноты» операсында Маргарита Валуа рольләрен башкарган өчен. 3. СССР нын халык артисткасы Мария Ивановна Литвиненко — Вәльгемутка — опера сәнгате өлкәсендә күренекле казанышлары өчен. 4. РСФСР нын атказанган артисткасы Мария Петровна Максаковага — опера сәнгате һәм кон- церт-башкару эшчәнлеге өлкәсендә күренекле казанышлары өчен. 50.000 сум күләмендәге икенче дәрәҗә премияләр 1. РСФСР нын атказанган сәнгать эшлеклесе Борис Эммануилович Хайкинга—Ленинградтагы, Ленин орденлы Академия Малый опера театрында «Иоланта» исемле опера востановкасы өчен. 2. Режиссер Георгий Иванович Кугушевка, РСФСР ныц атказанган артисткасы Мария Густавовна Викска, РСФСР ның атказанган артисты Сергей Афанасьевич Дыбчо- га, артистка Полина Александровна Емельяновага — Свердлов Дәүләт музыкаль комедия театрында уй- налган «Тәмәке . Капитаны» исемле спектакль өчен. 3. ССР Союзының, Ленин орденлы Дәүләт Академия Большой театры солисты Алексей Петрович Ивановка — «Демон» операсында Демон ролен, «Риголетто» операсында Риголетто ролен, «Черевички» операсында чорт ролен һәм «Ут эчендә» операсында комиссар ролен башкарганы өчен. Ж. БАЛЕТ СӘНГАТЕ 100.000 сум күләмендәге, беренче дәрәҗә премия 1. РСФСР ныц атказанган артисты, Киров исемендәге, Ленид орденлы. Ленинград Дәүләт Академия опера һәм балет театрының балет солисты Константин Михайлович Сергеевка — балет сәнгате •өлкәсендә күренекле казанышлары өчен. 50.000 сум күләмендәге икенче дәрәҗә премияләр 1. РСФСР ның атказанган ар- ■ тисты Владимир Павлович Бурмея- стерта. РСФСР ныц атказанган ар тисткасы Мария Сергеевна Сорокинага — К. С. Станиславский һәм В. И. НемировичДанченко исемендәге Дәүләт м'узыкаль театрында уйналган «Лола» һәм «Шехере- зада» исемле спектакельләр өчен. 2. БССР 'ныц халык артисты, ССР Союзының Ленин орденлы Дәүләт Академия Большой театры; ның балет солисты Алексей Николаевич Ермолаевка — балет сәнгате өлкәсендә күренекле казанышлары өчен. 3. Үзбәкстаи ССР ның халык артисткасы Мөкәррәм Торгынбае- вага — үзбәк халык биюләрен күренекле башкаруы өчен. 3. ХУДОЖЕСТВОЛЫ КИНЕМА- ТОГРАФИЯ 100.000 сум күләмендәге беренче дәрәҗә премияләр 1. РСФСР ныц атказанган ар- т тисты режиссер Владимир Михайлович Петровка, РСФСР ныц атказанган артисты Алексей Денисовм». IS 

ССР Союзы Халык Комиссарлары Советы карары 19 
 
Дикийга, оператор Михаил Ефимович Гиндинга— «Кутузов» исемле кинокартина өчен. i 2. РСФСР ның атказанган сәнгать эшлеклесе режиссер Сергей Михайлович Эйзенштейнга, РСФСР ның халык артисты Николай Константинович Черкасовка, РСФСР ның атказанган артисткасы Серафима Германовна Бирманга, РСФСР ның атказанган сәнгать эшлеклесе оператор Андрей Николаевич Москвинга, РСФСР ныц атказанган сәнгать эшлеклесе оператор Эдуард Казимирович Тнссега, РСФСР ныц атказанган сәнгать эшлеклесе композитор Сергей Сергеевич Прокофьевка— «Иван Грозный» исемле (1 нче серия) кинокартина өчен. 3. Режиссер Лео Оскарович Ар- нштамга, артистка Галина Владимировна Водяницкаяга, оператор Александр Владимирович Шелен- ковка — «Зоя» исемле кинокартина өчен. 4. ) Грузия ССР ныц халык артисты режиссер Михаил Эдишерович Чиаурелига, СССР ныц халык артисты Акакий Алексеевич Хорл.ва- га, Грузия ССР ныц халык' артисткасы Верико Ивлиевна Анджапа- ридзега, Грузия ССР ныц атказанган сәнгать эшлеклесе Сергей Александрович Закариадзега, оператор Александр Давыдович Дигмелов- ка — «Георгий Саакадзе» исемле (2 нче серия) кинокартина өчен. 5. Төркмәнстан ССР ныц атказанган сәнгать эшлеклесе режиссер Марк Семенович Донскойга, СССР ныц халык артисткасы Наталия Михайловна Ужвийга, артистка Ни- на Ульяновца Алисовага —«Радуга» исемле кинокартина өчен. 
50.000 сум күләмендәге икенче дәрәҗә премияләр 
1. Режиссер Абрам Матвеевич Роомга, РСФСР ныц атказанган артисты Олег Петрович Жаковка, РСФСР ныц атказанган артисты Василий Васильевич Ванинга — 
«Нашествие» исемле кинокартина өчен. 2. РСФСР ның атказанган сән- гать эшлеклесе режиссер Иван Александрович 
Пырьевка, сценарий авторы Виктор Михайлович Гусев- ка, РСФСР ныц атказанган артисткасы Марина Алексеевна Ладынинага, артист Иван Алексеевич Любезновка, артист Евгении Валерианович Самойловка, композитор Тихон Николаевич Хренниковка —- «Сугыштан соң кич алты сәгатьтә» исемле кинокартина өчен. 3. РСФСР ныц атказанган сәнгать эшлеклесе Л!ихапл Ильич Роммга, °СФСР ныц атказанган артисткасы Елена Александровна Кузьминага, артист Василий Федорович Зайчи- ковка, оператор Борис Израилевич Волчонка — «217 нче номерлы кеше» исемле кинокартина өчен. 4. РСФСР 'ның атказанган сәнгать эшлеклесе Фридрих Маркович Эрмлерга, РСФСР ның халык артисткасы Вера Петровна Марецкая; га, оператор Вульф Абрамович Рапопортка —«Ул Ватанны саклый» исемле кинокартина, өчец. 
И. ХРОНИКА ЛЬ-ДОКУ МЕНТА ЛЬ КИНЕМАТОГРАФИЯ 100.000 сум күләмендәге беренче дәрәҗә премияләр 1. Сценарист Борис Николаевич Агаповка, режиссер Иосиф Михайлович Посельскийга, оператор Виктор Васильевич Доброницкийга, оператор Вульф Самуилович Цитронга, оператор Абрам Львович Хавчинга — «Сталинградның яңадан тууы» исемле кинокартина өчен. 2. Режиссер Юлий Яковлевич Райзманга, оператор Аркадий Александрович Климовка, оператор Леонид Васильевич Медведевка, оператор Анатолий Иванович Погоре- лыйга — «Финляндия белән вакытлыча килешү мәсьәләсенә карата» исемле кинокартина өчен.  
20 ССР Союзы Халык Комиссарлары Советы кара^ 
 
50.000 сум күләмендәге икенче дәрәҗә премияләр 1. Оператор Всеволод Иванович Афанасьевка, оператор Григорий Александрови” Могилевскийга, оператор Владимир Александрович Сущинскиига, оператор Семен Семенович Школьниковка — Ватан сугышы фронтларында ясаган кино- съемкалары өчен. 2. Режиссер Василий Николаевич Беляевка, оператор Николай Владимирович Быковка, оператор Михаил Моисеевич Глидерга, оператор Мария Ивановна' Суховага — «Халык үчен алучы ап» гсемле кино картина өчен. 3. Режиссер Александр Михайлович Згуридига, оператор Глеб Александрович Троянскнйга, оператор Виктор Николаевич Асмуска — «Урта Азия комнарында» исемле кинокартина өчен. 4. Режиссер Борис Генрихович Долинга, оператор Григорий Александрович Кабаловка — «Бөек мә- .хәббәт законы» исемле кинокартина өчен. К. ХУДОЖЕСТВОЛЫ ПРОЗА 100.000 сум күләмендәге беренче дәрәҗә премияләр 1. Вячеслав Яковлевич Шишковка — «Емельян Пугачев» исемле роман өчен. 2. Александр Нпкотаевич Степановка — «Порт-Артур» исемле роман өчен. 50.000 сум күләмендәге икенче дәрәҗә премияләр 1. Борис Леонтьевич Горбатов- ка — «Буйсынмаган кешеләр» исемле повесть әчеп. 2. Вениамин Александрович Каверинга — «Ике капитан» исемле роман өчен. 3. Ванда Львовна Василевская- га — «Бары тик мәхәббәт кенә» исемле повесть өчен. 4. Константин Михайлович Симоновка — «Көннәр һәм төннәр» исемле повесть өчен. 
л. поэзия 100.000 сум күләмендәге беренче дәрәҗә премияләр 1. 'Аркадий Александрович Куле шовка — «Бригада байрагы» исемле поэма өчен. f 2. Александр Трифонович Твар- довскийга — «Василий Теркин» исемле поэма өчен. 3. Алексей Александрович Сур- ковка — «Кыюлар җыры», «Артыбызда Москва», «Солдат анасы турында җыр», «Тар пичтә ут уйный», «Москваны саклаучылар җыры». «Җиңү»,; «Үлем бизгәгендә» исемле киң мәгълүм 6‘улган җырлары һәм шигырьләре өчен. 4. Михаил Леонидович Лозин- скийга — Дантепың «Илаһи комедия» исемле әсәрен үрнәкле итен шигырь белән тәрҗемә иткәне өчен. 50.000 сум күләмендәге икенче дәрәҗә премияләр 1. Павел Григорьевич Антоколь- скинга — «Улым» исемле поэма өчен. 2. Гафур Гулямга — «Көнчыгыштан киләм» исемле шигырьләр җыентыгы өчен. 3. Леонид Соломонович Перво-- майскийга—«Туу көне» һәм «Җир» исемле шигырьләр җыентыклары өчен. 4. Александр Андреевич Прокофьевка — «Россия», «Бирмәбез», «Ант», «Табып җыры», «Синең өчем, Ленинград» исемле шигырьләр өчен. М. ДРАМАТУРГИЯ 100.000 сум күләмендәге беренче дәрәҗә премияләр 1. Алексей Николаевич Толстой* га — «Иван Грозный» исемле пьеса өчен. 50.000 сум күләмендәге икенче Дә‘ рәҗә кремня
1. Самуил Яковлевич Маршакка—' «12 ай» исемле пьеса өчен. ССР Союзы Халык Комиссарлары Советы Председателе И. СТАЛИН* СССР Халык Комиссарлары Советының Эшләр башкаручысы: Москва, Кремль, 26 январь, 1946 ел. Я. ЧАДАЕВ-