ЯҢА КИТАПЛАР
Ленин-Сталин. 1917 ел. Сайланма әсәрләр.
Бу басмага В. И. Ленин.' белән И. В. Сталинның 1917 елның мартыннан алып 1918 елның январена кадәрге чорда язган төп әсәрләре тупланган. Бу китап, башлыча, В И. Ленинның әсәрләренә һәм И. В. Сталинның «Октябрьгә бару юлларында» дигән җыентыгына урнаштырылган материаллардай тора. Күләме 640 бит. Бәясе 4 сум 50 тиен.
В. И. Ленин. — Материализм һән эмпириокритицизм. (Бер реакцион философия турында критик заметкалар).
Ленинның зур хезмәтләреннән берсе булган «Материализм һәм эмпириокритицизм» китабы 1908 елда язылып, беренче басмасы 1909 елда Москвада, «Звено» пздательствосында басылып чыккан. Тарихи яктан гаять зур әһәмиятле бу китап үз өстенә «марксизм теориясе өлкәсендәге перерожденецларга» нык отпор бирү, «аларның битлеген ачу, аларны ахырына- ча фаш итү һәм, шулай итеп марксистик партиянең теоретик нигезләрен саклап калу» бурычларын ала. ВКП(б) тарихының кыскача курсы Левинның бу әсәренең тарихи әһәмиятен болан билгели:
«Ләкин асылда Ленинның китабы бу тыйнак бурыч рамкасыннан күп узып китте. Асылда Ленинның бу китабы Богдановны, Юшкевнчны. Базаровны, Валентиновны һәм аларның философия остазлары булган Авенариус һәм Махиы — үз әсәрләрендә марксистик материализмга каршы нечкәртелгән- һәм шомартылган идеализмны тәкъдим итәргә маташуларны тәнкыйтьләү белән генә чикләнеп калмады. Шуның белән бергә, Ленинның китабы марксизмның теоретик нигезләрен — диалектик материализмны һәм тарихи материализмны — яклау һәм бөтен бер тарихи чорда, Энгельс үлгәннән алып Ленинның «Материализм һәм эмпириокритицизм» исемле китабы дөньяга чыкканга кадәр булган чорда фән һәм бигрәк тә, табигать фәне ирешкән зур һәм әһәмиятле казанышларны материализм нигезендә гомумиләштерү булып тора» (ВКП(б) тарихының кыскача курсы, 106 бит, Татгосиз- дат, 1941 ел).
Ленин исоИ чакта бу китапның икенче басмасы 1920 елда басылып чыккан иде.
Китапны татар теленә С. Фәмзуллин вптәи тәрҗемә иткән.
Ленинизмны үзләштерүдә төп чыганакларның иң мөһимнәреннән берсе булган, бу китапмын татарча басмасы чыгуы, әлбәттә, татар тел культурасының зур казанышы.
Китапның күләме 346 бит. Бәясе 3 сум.
Ленин, Сталин яшьләр турында
Күләме ягыннан алганда шактый зур булган бу җыентыкка пролетариатның бөек даһилары Ленин һәм Сталинның яшьләр турындагы речьләре, мәкаләләре һәм аерым әйткән сүзләре тупланган. В. И. Ленин һәм И В. Сталин тарафыннан революциянең аерым тарихи этапларында, власть өчен көрәш чорында да, шулай ук безең илдә социализм төзү чорыңда да яшьләр алдына нинди бурычлар куелганын аңлап, төшенеп бару мөмкин булсын өчен җыентыкның материалы тарихи тәртиптә урнаштырылган.
Совет яшьләренең һәрберсенең кулыИдз булырга тиешле кыйммәтле бу китап «Мәктәп көтепханәсе» сериясендә чыгарылган. Күләме 348 бит. Бәясе 3 сум 75 тиен.
В. И. Ленин. — Пролетар партия өчен көрәш.
Бу җыелмага В. И. Ленинның революцион пролетар партия төзү өчен көрәшкә һәм большевиклар партиясен чыныктыру, ныгыту эшенә багышлап язган әсәрләре тупланган. Җыелмага барсы 18 мәкалә урнаштырылган. Күләме 250 бит. Бәясе 1 сум 80 тиен.
В. И. Ленин. — Социалистик ватанны саклау өчен.
Бу җыентыкка В. И. Ленинның 1918-1920 елларда гражданнар сугышы бурычларына багышлап язган мәкаләләре, речьләре, эшчеләргә һәм кызылармеецларга мөрәҗәгатьләре кертелгән. Ватан сугышы көннәрендә мондый китапның чыгуы аеруча кирәкле һәм әһәмиятле. Укучы бу кечкенә ген(ә җыентык материалларында моннан ике дистәдән артык еллар элек барган героин көрәштә совет халкының бөек батырлыгын күрәчәк һәм бүгенге зур көрәштә яңа дәрт, яңа коч алачак.
Китапның күләме 100 бит. Бәясе 90 тиен.
В. И? Ленин, И. В. Сталин. — Социалистик ярыш турында.
Җыентыкта В. И. Ленин белән И. В. Сталинның социалистик ярыш мәсьәләләре турында язган хезмәтләре урнаштырылган.
В. И. Ленни халыкның иҗат инициативасы формаларыннан берсе булган социалистик ярышка, шуның башлангычы булган коммунистик субботникларга гадәттән тыш игътибар биргән. Ул үзенең «Бөек башлангыч» исемле атаклы хезмәтендә империалистик һәм гражданнар сугышлары тарафыннан бөлгенлеккә төшерелгән илнең азык ягыннан гаять авырлыклар кичерүен әйтә һәм болан ди: «һәм буржуазиянең, меньшевикларның һәм эсерларның явыз коиггрреволюциоп агитациясе белән чолганып алынган менә шушы ач эшчеләр «коммунистик субботниклар» ясыйлар, эш вакытыннан тыш һичбер нинди түләүсез эшлиләр һәм үзләренең арганлыкларына, интегүләренә, туйганчы ашамау белән ябыгуларына карамастан, хезмәтнең җитештерүчәнлсген гаять зур күләмдә күтәрүгә ирешәләр. Бу иң бөек геройлык түгелмейги? Бу бөтен дөньяда тарихи әһәмияткә ия булган борылышның баскычлары түгелмени?/ (XXIV том, 341 бит). Шул үк хезмәтнең икенче бер җирендә В. И. Ленин, беренче коммунистик субботникның әһәмиятенә бәя биреп, болан ди: «... 1919 елның 10 маенда Москва-Казан тимер юлы эшчеләре тарафыннан Москвада ясалган беренче коммунистик субботник, 1914—1918 еллардагы империалистик сугышта Гинденбургның... теләсә нинди җиңүенә караганда, зуррак тарихи әһәмият, кә ия булып тора дип әйтә алабыз» (XXIV том, 339 бит).
Ленинның эшен дәвам иттерүче бөек Сталин социалистик ярышка аеруча әһәмият бирә. Ул партия съездларында, махсус киңәшмәләрдә, кабул нтү вакытларында сөйләгән докладларында, речьләрендә һәм аерым чыгышларында халык иҗаты инициативасының бөек гәүдәләнеше булган социалистик ярышның төрле формаларына һәм аның пң матур күренеше булган стахановчылык хәрәкәтенә иң дөрес, иң тулы бәя бирә.
Бүген, котырынган фашист ерткычларына каршы аяусыз ватан- сугышы барганда совет халкының батыр уллары фронтта тиңсез батырлыклар күрсәтсәләр, социалистик тылда эшчеләр, колхозчылар, интеллигенция искиткеч хезмәт героизмы үрнәкләре бирәләр.
«Социалистик ярыш турында» китабы бүген хезмәт героизмы күрсәтә торган киң масса өчен иң кыйммәтле кулланма булып тора.
Китапның күләме 244 бит. Бәясе 2 сум 25 тиен.
Д. Татьянин. — С. М. Киров Казанда. Популяр очерк. Русчадан тәрҗемә итүчесе X. Сәмигуллин/.
Советлар Союзының бөек гражданы, пролетариатның ялкынлы трибуны, эшчеләрнең сөеклесе Сергей Мнроновичның Казанда, һөнәр мәктәбендә укыган чорын яктырткан бу китап: 1. Уржумда; 2. Казанда; 3. Революцион көрәшкә башлау; 4. Революционер — большевик юлы, дигән бүлекләрдән тора.
Күләме 46 бит. Бәясе 25 тиен.
Профессор А. Панкратова. — Беренче рус революциясе (1905—1907 е.).
Профессор А. Панкратованың бу очеркында Октябрь революциясенең генеральная репетициясе булган 1905—1907 еллар революциясе тарихы яктыртыла.
Күләме 206 бит. Бәясе 1 сум 70 тиен.
Михаил Иванович Калинин. Биографик очерк.
Эшчеләр сыйныфының турылыклы улы, пролетариат диктатурасын урнаштыру өчен, СССР да социализмның җиңүе өчен Ленин һәм Сталин белән берлектә көрәшеп килгән, совет дәүләтенең күренекле эшлеклесе Михаил Иванович Калининның тормышында Россия эшчеләр сыйныфының бөтен тарихы, аның сугышчан авангарды — коммунистлар партиясенең тарихы. Советлар Союзының үсүе һәм ныгуы тарихы бик күренЗекле рәвештә гәүдәләнә.
Җиңел тел белән популяр формада язылган бу биографик очерк укучыны коммунистлар партиясенең һәм совет дәүләтенең күренекле оештыручыларыннан һәм төзүчеләреннән берсе, Ленин һәм Сталинның турылыклы көрәштәше М. И. Калининның тормыш юлы белән шактый тулы таныштыра.
Күләме 128 бит. Бәясе 2 сум 20 тиен.
В. Шмсрленг. — Котовский. Биографик очерк.
Бу китапта революционер — подпольщик, гражданнар сугышының данлыклы герое, атаклы пролетар полководец Г. Котовскийның. тормыш юлы, көрәше, тиңсез батырлыклары сурәтләнә.
Автор тарихи материалларга нигезләп язган бу китабында «Безнең командирларыбыз арасында иц гайрәтлесе һәм гайрәтлеләр арасында иң скромные булган» (И. В. Сталин) бөек полководецның тормыш юлы}| шактый тулы чагылдыра.
Күләме 272 бит. Бәясе 4 сум.
Е. Герасимов. — Украинада немец оккупантларын тар-мар нтү. Популяр очерк.
Бу китапта 1918 елда, УкраИна хезмәт ияләренең Ленин-Сталин партиясе җитәкчеле-
генда һәм бөек рус халкының ярдәме белән немец империалистларына каршы ватанны коткару сугышында үз туган илләрен саклап калулары һәм немец оккупантларына җимергеч удар бирүләре күрсәтелә.
Күләме 48 бит. Бәясе 20 тиен.
Коллектив. — Ленин-Сталин турында.
Җыентык. Төзүчеләре Нур Баян һәм М. Галн.
Бу җыентыкка пролетариатның бөек җитәкчеләре Ленин һәм Сталин турындагы шигырьләр, очерклар, хикәяләр, халык әкиятләре, .халык җырлары, Ленин-Сталин турында эшчеләрнең истәлекләре тупланган.
Күләме 254 бит. Бәясе 5 сум 75 тиен.
Татар халык көйләре. Татарстан АССР ның атказанган сәнгать эшлеклесе композитор А. С. Ключаров редакциясендә. Сүзбашын һәм комментарийларны В. II. Виноградов, А. С. Ключарев һәм М. Садри иптәшләр язган. Көйләрнең сүзләрен рус теленә экви- мнтрик рәвештә тәрҗемә итүче Г. Шапиро.
Татарстан АССР Халык Комиссарлары Созеты янындагы Сәнгать Эшләре Идарәсенең Музыка Фольклоры Кабинеты чыгарган татар халык көйләренең бу беренче тулы җыентыгына Октябрьдән соңгы яңа көйләр, Октябрьга кадәр чыгарылган һәм яңа сүзләр язылган көйләр, Октябрьга кадәрге фольклор (тарихи җырлар, көнкүреш җырлары, шаяру, бишек, балалар җырлары, бәетләр, ятимнәр, аерылышу җырлары), рекрут, солдат көйләре, мәхәббәт лирикасы, инструменталь музыкаль әсәрләр, барсы 145 көйнең нотадагы язмалары һәм сүзләре, бу көйләргә тиешле комментарийлар бирелгән.
Татар музыка фольклорын туплау юлындагы беренче һәм җитди булган бу хезмәт зур әһәмияткә ия булып тора.
Китапның күләме 200 бит. Бәясе 12 сум 50 тиеп.
Нур Баян. — Туган авыл. Поэма һәм шигырьләр.
«Хезмәттәге батырлык өчен» медале белән бүләкләнгән татар совет шагыйре Нур Баянның бу җыентыгына төрле темалардагы шигырьләр һәм «Янгырлы төн» исемле поэмасы кергән.
Күләме 246 бит, бәясе G сум 30 тиен.
Сәйфи Кудаш. — Шигырьләр. Поэмалар һәм шигырьләр җыентыгы.
Танылган шагыйрьләрдән С. Кудашның бу тулы җыентыгына анъщ иҗатының 1915 еллардан башлап. 1939 елга кадәрге чорын эченә алган төрле шигырьләре, мәсәлләре һәм «Тугайда», «Батыр», «Хат», <Тау кызы», «Мәхәббәт», «Кавышу» һәм «Югалган төшләр» исемле поэмалары урнаштырылган.
Күләме 261 бит. Бәясе 6 сум 50. тиен.
Н. Дәүли.-—Кырык шигырь. Шигырьләр җыентыгы.
Татар совет шагыйрьләренең яшь буывн вәкиле II. Дәүлинең бу җыентыгына беек җитәкчеләргә, советлар иленең батыр кешеләренә, совет яшьләренә, аларның бәхетле һәй шат тормышына багышланган шигырьләр? тупланган һәм төрле юмористик парчалары кертелгән.
Күләме 80 бит. Бәясе 1 сум 30 тиеп.
Әхмәт Юнус. — Әсән елга. Поэма һәм шигырьләр.
Яшь татар совет шагыйрьләреннән Ә. Юнус- пың бу җыентыгына аның төрле темалардагы шигырьләре, җырлары һәм акфиннәргә каршы көрәштә батырларча һәлак булган герой элемтәче турындагы «Иван Синин> исемле поэмасы белән «Әсән елга» поэмасы кергән.
Күләме! 104 бит. Бәясе 2 сум.
Гамир Насыри.— Ил чигендә. Пьеса. Зләр- дәдә 7 картинада.
Пьесада совет пограничникларының батырлыклары күрсәтелә.
Күләме 92 бит. Бәясе 1 сум 60 тиен.
М. Прившин. — Аучы хикәяләре.
Табигатьне өйрәнүче күренекле рус еозег язучысы М. Пришвин, әсәрләренең татар телендә берничә тапкыр басылган күләме ягыннан кечкенә генә булган бу сайланма җыентыгында аучының табигатьне, төрле кыргый хайваннарның тормышын күзәтүләре тасвир ителә. Китап Г. Әпсәләмов тарафыннан, җиңел тел белән тәрҗемә ителгән.
Күләме 124 бит. Бәясе 1 сум 60 тиен.
Фатыйх Әмирхан. — Сайланма әсәрләр.
Төзүчесе А.1 Шамов.
Татар сүз сәнгатенең зур мастеры Фатыйх Әмирхан татар әдәбияты үсешендә күренекле урынны! били. Ф. Әмирхан үзенең оста язылган, нечкә һәм үткер күзәтү белән сугарылган әсәрләрендә татар буржуазиясе тормышын реаль картиналарда, образларда гәүдәләндерә. буржуазиянең ярлы омтылышларын, хыялларың дөрес чагылдыра, иске җәмгыятьнең пычраклыкларын, караңгылыкларын ачы тәнкыйтьли. Ул объектив рәвештә үз иҗаты-:, да татар буржуазиясенең көчсезлеген, гомер буе халык исеменнән сөйләп йөреп тә, асылда халык ннтресларын кайгыртудан бик ерз£ торуын чагылдыра.
Укучыларга тәкъдим ителә торган бу җы- еитәкка Ф. Әмирханның иң характерлы, ик яхшы, хәзер дә әһәмиятле булга» әсәрләре («Фәтхулла хәзрәт» повесте, «Хәят» исемле зур хикәясе, «Яшьләр» пьесасы һәм башка вак хикәяләре) тупланган.
Китапка X. Хәйри иптәш тарафыннан язылган сүз башы һәм китап ахырында М. Бур- нашева иптәш тарафыннан төзелгән библиография урнаштырылган.
Күләме 380 бит. Бәясе 8 сум 45 тиен.
Г. Камал. Альбом. Төзүчесе Габдерахман Камал Ц. художник Ш. Мөхәммәтҗанов оформлениесе, тышлыгың художник Б. Эль- менев эшләгән.
Татар халкының классик драматургы Гали* әсгар Камалның тормыш һәм иҗат юлын яктыртуга багышланган һәм татар әдәбияты дөньясында беренче тәҗрибә булган бу альбом шактый тулы һәм .матур бер хезмәт булып чыккан.
Альбомга Газый Кашшаф иптәш сүзбашы язган. Галнәсгар Камалның бер туган энесе Г. Камал II тарафыннан язылган биографик очерк драматургның тормыш юлы турында шактый тулы картина бирә, укучы монда классик драматургның тормышының моңарчы бик аз яки бөтенләй яктыртылмаган яклары турында да кынммәтьле күп кенә материал таба.
Альбом нигездә өч бүлектән тора.
Беренче бүлектә драматургның ата-анасы, туган йорты, укыган мәдрәсәләре, шәкерт вакыты, Г. Камал белән бергә бер чорда иҗат иткән, эшләгән татар халык шагыйре Габдулла Тукан, большевик X. Ямашев, большевик язучы Г. Колъәхметов, Г. Камалның семьясының фоторәсемнәре, Г. Камалның революциядән соңгы чорында алдырган фоторәсемнәре, революциядән соң Г. Камал белән» бергә эшләп килгән татар совет язучыларыннаи татар халык шагыйре Мәҗит Гафури, шагыйрь Һади Такташ, орденлы драматург һәм язучы Шәриф Камал, Таҗи Гыйззәт рәсемнәре, Г. Камалның төрле кулъязмаларының фоторепродукцияләре, Г. Камалның соңгы көннәрен сурәтләгән фоторәсемнәр бирелгән.
Альбомның икенче бүлеге Г. Камалның драматурглык эшчәнлеген яктырта. Монда Г. Камал әсәрләренең сәхнәдә гәүдәләнеше, ул әсәрләрдәге образлар бирелә.
Өченче бүлек Г. Камал иҗатының моңарчы бөтенләй өйрәнелмәгән бер ЯГЫПа туктала. Драматург татар халкының культурасы үсеше таләпләреннән килеп рәссамчылык эше белән дә шөгыльләнгән. Революциягә чаклы чыккан төрле газе галарда Г. Камал кулы белән эшләнгән 200 дән артыграк карикатура басылган. Шул чордагы иҗтимагый-политик тормышны чагылдырган, барлык төрдәге реакцион күренешләрне революцион-демократик карашлар нигезендә фаш иткән бу карикатуралар гаять зур әһәмияткә ия булып торалар.
Альбомның полиграфия техникасы ягыннан пөхтә һәм матур башкарылуын аеруча күрсәтеп үтәргә кирәк.
Альбом зур күләмдә, 112 битлек итеп чыгарылган, бәясе 20 сум.
Ватан өчен. Хикәяләр һәм шигырьләр җыентыгы.
Татарстан совет язучыларыиың герман фашизмына каршы Ватан сугышына багышлап, чыгарган бу беренче җыентыгына бүгенге татар совет әдәбиятының күренекле барлык көчләре катнашкан дияргә мөмкин.
Иптәш Сталинның шушы елның 3 июлендә радио буенча чыгышыннан алынган өзек белән ачыла торган бу җыентыкка орденлы язучы Ш. Камалның «Без җиңәчәкбез!» дигән мәкаләсе, В. МаяковскиЙның «Гражданнар сугышының соңгы бите», В. Лебедев-Кумачиың «Ата мирасы» дигән шигырьләренең тәрҗемәләре, орденлы шагыйрь Ш. Маннур, Нур Баян, Муса Җәлил, Әхмәт Фәйзи, Әхмәт Исхак» С. Баттал, С. Хәким, Н. Дәүли, Г. Кутуй, Ә. Юнус, М. Садри, К. Нәҗми, Г. Хуҗи» Ә. Ерикей, X. Шабанов, Хәй Вахит, М. Вәдүт һәм Ш. Зәйни шигырьләре һәм М. Әмир. Г. Бәшир, Г. Галеев, Гази Кашшаф, К. Нәҗми. Г. Әпсәләмов хикәяләре, Ф. Хөсни һәм И. Туктарның нәсерләре урнаштырылган.
Күләме 136 бит. Бәясе 3 сум.
М. Мамин.— һ. Такташ поэзиясе.
Татар халкының сөекле җырчысы шагыйрь Һади Такташның иҗатын өйрәнү юлында соңгы елларгача җитди адымнар ясалмавы безнең әдәби тәнкыйтебезнең иң йомшак урыны булып килде. М. Мамии иптәшнең күлә ме ягыннан кечкенә генә бу хезмәте чынындг зур игътибарга лаеклы эш.
М. Мамин иптәш Һади Такташ поэзиясег ныклан өйрәнгән һәм үзенең аңарга карашш билгеле бер тәртипкә салып биргән.
Бу китап укучы масса тарафыннан һичшик сез яратып каршыланыр.
Китапның күләме 172 бит. Бәясе 2 сум.